InfoHub Logo

ەرتەدە جەتىسۋ ەلىندە قابانباي دەگەن باتىر ءوتىپتى. قابانبايدىڭ وتىز ۇلى، وتىز اۋىلى بولىپتى. جەر قايىسقان مالى بار ەكەن. جاز جايلاۋعا شىعاردا مال، جان تاس-وتكەل ارقىلى سۋدان تەگىس وتكەنشە باي ءوزىنىڭ نوكەرلەرىمەن بيىك توبەنىڭ باسىنا شىعىپ قاراپ تۇراتىن ادەتى ەكەن. سونداي ءبىر كوشۋدىڭ كەزىندە كۇنى بويى تۇرعاننان جالىققان باتىر: «نە دەگەن كوپ مال، بىتەر ەمەس قوي»، — دەپتى.

سوندا قاسىنداعىلاردىڭ بىرەۋى:

— باتىر-ەكە، بايلىعىڭىزعا ءوزىڭىز تاڭدانىپ تۇرسىز، جاسىڭىز توقسانعا تاياپ قالدى، وتىز ۇلىڭىز اناۋ، وسى سىزدە دە ارمان بار ما؟ — دەپ سۇراپتى.

باتىر قارت بۇل سۇراققا مىرس ەتىپ كۇلىپ الىپتى دا، ءسوز باستاپتى:

— ارمانسىز ادام بار ما؟ جاس كەزىمدە قالماقپەن ءبىر قىرعىن سوعىستا بىرنەشە جىگىتپەن قولعا ءتۇستىم. قالماقتىڭ حانى بارىمىزدەن جاۋاپ الدى، كوبىسىن ءولتىردى، كەيبىرەۋىن باسىبايلى قۇل ەتۋگە بۇيىردى. كەزەك ماعان كەلگەندە حان:

— سەنى بوساتىپ، ەلىڭە جىبەرسەم قايتەر ەدىڭ؟ — دەدى.

— قالىڭ قول جيناپ كەلىپ، سەندەردى شابار ەدىم.

— قولعا تۇسكەندەردىڭ ىشىندە ءبىر اتاقتى باتىر بارىن ەستىپ ەدىم، سول سەن ەكەنسىڭ عوي؟ ەندەشە، جازاڭ باسقا.

نوكەرلەرىنە ءوز تىلىندە بىلدىرلاعان حانعا قىزى دا ءبىر نارسەلەردى ايتتى. سول-اق ەكەن، قول-اياعىمدى بايلاپ، باسىمدى عانا شىعارىپ، قالعان دەنەمدى وگىز تەرىسىنە تىگىپ، دالاعا تاستادى. قيمىلداۋعا شامام جوق، قاتقان تەرى دەنەمدى ءبۇرىستىرىپ ايدالادا جاتىرمىن. وتكەن-كەتكەننىڭ ءبىرى اياپ، ءبىرى مازاقتاپ قارايدى.

ءبىر كۇنى نوكەرلەرىن ەرتىپ حاننىڭ قىزى كەلدى. ءبارى تاماشالاپ، كۇلىسىپ جاتىر. حان سۇلۋى كۇلگەن جوق، كوز الماي ۇزاق قارادى ماعان. سول ءتۇنى مالاي قىزىنان قىمىز بەرىپ جىبەرىپتى. وسىدان بىلاي كۇن سايىن ءتۇن قاراڭعىسىندا قىمىز كەلىپ تۇردى. بىرەر جەتىدەن كەيىن حان قىزىنىڭ ءوزى كەلىپ، اۋزىما قىمىزىن توسىپ:

— ءىشىڭىز، باتىرىم، شولدەگەن شىعارسىز؟ — دەدى تازا قازاق تىلىندە.

اكەسى قورلاپ وتىرعاندا، ونىڭ مەنى اسىراۋىنىڭ سىرىن سۇراعانىمدا ول:

— ءسىزدىڭ اتاعىڭىزعا بۇرىننان قانىق ەدىم، «قولعا ءتۇستى» دەگەندە، شىنىمدى ايتايىن قۋانىپ قالدىم. ءبىراق كوپ ىشىنەن قالاي تانىرىمدى بىلمەي تۇرعانىمدا، «مەن مۇندالاپ» شىعا كەلدىڭىز. قاس جاۋىڭىزدىڭ الدىندا قايمىقپاي بەرگەن جاۋابىڭىز مەنى بۇرىنعىدان دا  ىنتىقتىرا ءتۇستى. اكەمە: «مىنانى قورلاپ ءولتىرۋ كەرەك» دەگەندى سىلتاۋراتىپ، ولىمنەن اراشالاپ قالعان دا — مەن. ەگەر مەنى بىرگە الا كەتسەڭىز، مىنا قورلىقتان بوساتار ەدىم، — دەدى. مەن بىردەن كەلىسىم بەردىم.

كەلەسى ءتۇنى كەتۋگە ۋادەلەستىك. حان قىزى ەكى ەرتتەۋلى ات، كيىم-كەشەك، جول ازىعىن دايىنداپ، ۋادەلى جەرگە جەتتى. قولىنداعى قانجارمەن تۇلىپتى جارىپ جىبەرىپ، مەنى بوساتىپ الدى. كيىنىپ الىپ، اتقا ءمىنىپ، تارتىپ وتىردىق. تاڭ اتقانشا ءبىراز جەر ءجۇرىپپىز، كۇن شىعا ءبىر قامىستى كولگە جەتتىك. جاس سۇلۋدىڭ قاسىندا وزىمنەن ءوزىم جيىركەنىپ، نامىسىم قايناپ كەلە جاتقان كولدى كورىپ، قۋانىپ كەتتىم. اتتاردى سۋىتىپ، سۋعا شومىلىپ، كيىم اۋىستىرۋعا كەلىستىك. قىز ادەپ ساقتاپ ءبىراز جەرگە ۇزاپ كەتكەن ەكەن. ازدان سوڭ: «ءولدىم، باتىر، قۇتقار!» دەگەن جان داۋسىن ەستىپ، قانجارىمدى الا تۇرا جۇگىردىم.

كەلسەم، وگىزدەي ءبىر جولبارىس قىزدى الدىڭعى اياعىمەن ءبۇرىپ جاتىر ەكەن، ماعان قاراي تۇرا ۇمتىلدى. ءسال ەڭكەيىپ بۇعا بەرگەنىمدە، جولبارىستىڭ كەۋدەسى باسىمنان اسا بەلىن ەكى قولىممەن قىسىپ جىبەردىم، جولبارىس گۇرس ەتە ءتۇستى. تالىقسىپ كەتتى بىلەم، وسى ءساتتى پايدالانىپ، وڭ قولىمدى بوساتىپ، ءىشىن قانجارمەن وستىم. ىشەك-قارنى اقتارىلعان جولبارىس بىرتە-بىرتە سىرعىپ تومەن ءتۇستى. ونى جەرگە تاستاي سالا، جالما-جان قىزعا كەلسەم، جولبارىستىڭ تىرناقتارى ەكى وكپەدەن بۇرگەن ەكەن، جان تاپسىرىپتى. جاس سۇلۋدى تازا ارۋلاپ قويدىم دا، ءبىر اتقا ءمىنىپ، بىرەۋىن جەتەلەپ ەلگە كەلدىم. ءوزىمدى ولىمنەن قۇتقارىپ، تىرشىلىك سىيلاعان سول ارۋدىڭ اتىن دا بىلمەي قالدىم. سونى بۇگىنگە دەيىن ارمان ەتەمىن، — دەپ باتىر اڭگىمەسىن اياقتاپتى.

وقۋعا كەڭەس بەرەمىز:

قابانبايدىڭ باتاسى

قاراساي باتىر التىناي ۇلى

قاباننىڭ التاي وڭىرىندە كوزگە ءتۇسۋى

---