قانات تۋرالى حيكايا
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قانات تۋرالى حيكايا
انا ءتىلى 4 سىنىپ
ساباقتىڭ ماقساتى: بىلىمدىلىك: ف. وڭعارسىنوۆانىڭ ولەڭىندەگى نەگىزى ويدى، يدەيانى ۇعىندىرۋ. اتا - انا مەن بالا اراسىنداعى ماحابباتتى، اتا - اناعا تىلەگەن اق تىلەگىنەن بالالارعا ءوز اتا - اناسىنان ەڭ جاقىن، ەڭ قاسيەتتى ادام جوق ەكەندىگىن تۇسىنۋگە مۇمكىندىك بەرىلەدى.
دامىتۋشىلىق: بالالاردى شىعارماشىلىق جۇمىس جاساۋعا ۇيرەتۋ، مانەرلەپ وقۋ داعدىسىن جەتىلدىرۋ، ءوز ويلارىن ەركىن جەتكىزە بىلۋگە باۋلۋ.
تاربيەلىك: وقۋشىلاردى ۇلكەندى سىيلاي بىلۋگە جانە اتا – اناسىن سۇيۋگە جانە قۇرمەتتەۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ترەنينگ ساباق.
ساباققا قولدانىلاتىن ءادىس - تاسىلدەر: جيناقتاۋ، توپتاۋ، سۇراق - جاۋاپ، كورنەكىلىك ءادىسى، ترەنينگ ءادىسى
ءپان ارالىق بايلانىس: مۋزىكا، دۇنيەتانۋ
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى
- بالالار ءقازىر قاي مەزگىل؟
- ناۋرىز ايىندا قانداي مەيرام بار؟
- انالار كۇنى كەلە جاتىر ەكەن.
جىلۋ
جىلىلىقتان جارالعان
قۇشاعى ونىڭ – تاڭ مەكەن.
مەنىڭ ايداي انامنان
اسقان سۇلۋ بار ما ەكەن؟
مەيىرىم – نۇر توگىلگەن
كۇن كوزىندەي جانارى،
ويىمدى وقىپ وڭىمنەن،
دىرىلدەيدى قاباعى.
جەردەگى بار تاعامنان
انا ءسۇتى ءنارلى ەكەن.
بۇل جالعاندا انامنان
سۇيىكتى ادام بار ما ەكەن؟!
جەر بەتىنىڭ عۇمىرى
كۇن نۇرىمەن ارايلى.
ءبىزدىڭ ءۇيدىڭ جىلۋى
انامىزدان تارايدى.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
1. ب. بۇلقىشيەۆتىڭ «انا»ءماتىنىن جاتقا ايتادى
2. انا تۋرالى ماقال - ماتەلدەر جازۋ
3. ءوز اناڭدى سۋرەتتەپ جاز
4. اشىق حات جاساپ، انالارىنا اق تىلەك جازۋ
ءىىى وتكەندى پىسىقتاۋ تەست
ءى قاتار
1. كوركەم ادەبيەت جانىرىنىڭ ءبىرى
ا) مىنەزدەۋ ءا) ليريكا ب) كەيىپتەۋ
2. «سۇيەمىن، وسكەن وتانىم» ولەڭىنىڭ اۆتورى
ا) م. ماقاتايەۆ ءا) ق. امانجولوۆ ب) ءى. جانسۇگىروۆ
ءىى قاتار
1. دالادا، قۇمدا، جەردە وسەتىن ءسابىز ءتارىزدى جابايى وسىمدىك
ا) قىزىلشا ءا) شالقان ب) كوسىك
2. مەيلى شارلاپ تەڭىز وتىم، تاۋ باستىم،
مەيلى كوكتىڭ اق بۇلتىنا جارماستىم. بۇل قاي ولەڭنەن الىنعان؟
ا) قازاقستان ءا) ۇشىپ كەلەم ب) انا ءتىلى
ءىىى قاتار
1. اعاشتان ويىلىپ جاسالعان اس سالاتىن ىدىس
ا) استاۋ ءا) كەلى ب) ناۋا
2. قاي ەلدە اي ءمۇيىزدى، اققۋ قاناتتى قوس پىراق ءومىر ءسۇرىپتى.
ا) الماتى ءا) ەرگەنەقون ب) كوكشەتاۋ
ءىۇ. جاڭا ساباق.
1. قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ «بۇل كىم؟» ويىنى
ۇيدەگى التىن قازىق. – ول اقىلدى بولسا، بالا دانا بولادى. ونىڭ تاربيەسى – قىزعا ۇلگى. ول جوقتى بار، اشتى توق ەتەتىن، ۇيدەگى ب ا ق. قالامى جۇرەك جازۋشى دا، دانىشپان عالىم دا، ەل باسقارعان كوسەم دە، كۇمىس كومەي ءانشى مەن مىڭ بۇرالعان ءبيشى دە، سول ادامنان تۋىپ، سونىڭ كوكىرەگىنەن ءنار الىپ وسەدى. بۇل كىم؟ ج: انا
اركىمنىڭ سۇيەنەر تىرەۋى. اركىمگە قىمبات ادام. ونى ارداقتاي ءبىلۋ كەرەك، ويتكەنى ول وتباسىنىڭ ەڭ باستى مۇشەسى، ياعني وتاعاسى. قاراپ وتىرساڭ ونىڭ دا ءتۇر - ءتۇرى بولادى. بۇل اقىلدى، ءبىرى ءبىلىمدى، ءبىرى جىگەرلى، قايراتتى، باتىل، بولىپ كەلەدى. بۇل كىم؟ ج: اكە
وسى ەكى ادامدى ءبىز ءبىر سوزبەن قالاي اتايمىز؟ اتا - انا
ا) فاريزا وڭعارسىنوۆا تۋرالى ماعلۇمات بەرۋ.
ف. وڭعارسىنوۆا - 1939 جىلى اتىراۋ وبلىسى، يساتاي اۋدانىندا ومىرگە كەلگەن. قازاقتىڭ دارىندى اقىنى. ليريكالىق ولەڭ كىتاپتارىنىڭ اۆتورى. بۇگىنگى ءبىزدىڭ وتەتىن تاقىرىبىمىز «قانات تۋرالى حيكايا».
2. ءۇن تاسپادان ولەڭ وقىلادى
3. سوزدىك جۇمىس جۇرگىزۋ حيكايا – سيۋجەتكە قۇرىلعان وقيعا جەلىسى.
1. ولەڭنىڭ مازمۇنىن ءتۇسىندىرۋ.
2. سۇراقتار قويۋ
قۇستىڭ بالاسى جەرگە قۇلاپ قالعاندا نە ىستەدى؟
- اتا - اناسى جىلادى؟
1.«جىلادى» ءسوزى تۋرا ماعىنادا ايتىلىپ تۇر ما؟
2. ءدارى جاعىپ، كومەك بەرگەن ءسوز بالاپاننىڭ ءحالى قانداي بولدى؟
ءۇى. كىتاپپەن جۇمىس
1. ىشتەي وقىتۋ 2. جەكە - جەكە وقىتۋ 3. پوەزيا مينۋتى
ءۇىى. داپتەرمەن جۇمىس
«ويىمنان تۋعان ورنەكتەر» ۇيقاس بويىنشا ولەڭ شىعارۋ
1).................................... بولامىن
....................................... الامىن
.........................................
........................................ اتا - انانىڭ
2) «جالعاسىن تاپ» ماقالدىڭ جالعاسىن تاپ
(ماقالدىڭ جالعاسىن تاۋىپ، ماعىناسىن ءتۇسىندىرۋ).
انا ءسۇتىن اقتاماعاندى،
......... (ەشكىم ماقتامايدى).
اكەگە قاراپ ۇل وسەر،
......... (شەشەگە قاراپ قىز وسەر).
3) «قابىل ال بالاڭنىڭ
سالەمىن جولداعان»
(اتا - انالارىنا تىلەك جازۋ)
ءۇىىى. سەرگىتۋ ءساتى قيال ەگەر مەن اتا – انا بولسام...
ءسىز ۇلكەن ادامسىز، ءسىزدىڭ بالاڭىز بار دەلىك:
ءىح. ساباق بەكىتۋ
1) 1. ءبارىمىز كوزىمىزدى جۇمىپ، اتا - انالارىمىزدى ويلايىق. كوز الدىمىزعا اتا-انالارىمىزدى ەلەستەتەيىك. مەن سەندەرگە سۇراق قويامىن، سەندەر ىشتەي سۇراققا جاۋاپ دايىنداڭدار
1) سەن اتا - اناڭدى جاقسى كورەسىڭ بە؟
2) سەنىڭ اتا - اناڭ قانداي ادام؟
3) اكەڭنىڭ مىنەزدى، اناڭنىڭ مىنەزى قانداي؟
4) سەنى قالاي ەركەلەتەدى؟
2) بالالاردىڭ ولەڭدى وقۋ بارىسىندا قانداي كوڭىل كۇيدە بولعانىن انىقتاۋ.
1. رەنجىدىك! 2. تاڭقالدىق! 3. وتە قۋاندىق! 4. ايادىق
ح. باعالاۋ، ماداقتاۋ
وزىندىك باعالاۋ جۇمىسى
ا) جوعارى ءا) ورتا ب) تومەن
سونىمەن بىرگە ساباق بويى جيناعان گۇلدەردى ۇپاي رەتىندە ەسپتەپ باعالايمىن.
- بالالار، سەندەر وسى گۇلدەي بولىپ جايناپ، اتا - انالارىڭنىڭ كوز قۋانىشى بولىپ جۇرە بەرىڭدەر دەگىم كەلىپ تۇر. مىنا جيناعان گۇلدەرىڭدى اتا – انالارىڭا سىيلاڭدار.
ءحى. ۇيگە تاپسىرما
1) اتا - انالارىنا اق تىلەكتەرىن جازىپ اشىق حات دايىنداۋ
2) ماقالدار جاتتاۋ 3) ولەڭدى مانەرلەپ، ءتۇسىنىپ وقۋ.
ءپان ءمۇعالىمى: ۇمبەتوۆا ءمادينا ءامىرحان قىزى
قانات تۋرالى حيكايا جۇكتەۋ
انا ءتىلى 4 سىنىپ
ساباقتىڭ ماقساتى: بىلىمدىلىك: ف. وڭعارسىنوۆانىڭ ولەڭىندەگى نەگىزى ويدى، يدەيانى ۇعىندىرۋ. اتا - انا مەن بالا اراسىنداعى ماحابباتتى، اتا - اناعا تىلەگەن اق تىلەگىنەن بالالارعا ءوز اتا - اناسىنان ەڭ جاقىن، ەڭ قاسيەتتى ادام جوق ەكەندىگىن تۇسىنۋگە مۇمكىندىك بەرىلەدى.
دامىتۋشىلىق: بالالاردى شىعارماشىلىق جۇمىس جاساۋعا ۇيرەتۋ، مانەرلەپ وقۋ داعدىسىن جەتىلدىرۋ، ءوز ويلارىن ەركىن جەتكىزە بىلۋگە باۋلۋ.
تاربيەلىك: وقۋشىلاردى ۇلكەندى سىيلاي بىلۋگە جانە اتا – اناسىن سۇيۋگە جانە قۇرمەتتەۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ترەنينگ ساباق.
ساباققا قولدانىلاتىن ءادىس - تاسىلدەر: جيناقتاۋ، توپتاۋ، سۇراق - جاۋاپ، كورنەكىلىك ءادىسى، ترەنينگ ءادىسى
ءپان ارالىق بايلانىس: مۋزىكا، دۇنيەتانۋ
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى
- بالالار ءقازىر قاي مەزگىل؟
- ناۋرىز ايىندا قانداي مەيرام بار؟
- انالار كۇنى كەلە جاتىر ەكەن.
جىلۋ
جىلىلىقتان جارالعان
قۇشاعى ونىڭ – تاڭ مەكەن.
مەنىڭ ايداي انامنان
اسقان سۇلۋ بار ما ەكەن؟
مەيىرىم – نۇر توگىلگەن
كۇن كوزىندەي جانارى،
ويىمدى وقىپ وڭىمنەن،
دىرىلدەيدى قاباعى.
جەردەگى بار تاعامنان
انا ءسۇتى ءنارلى ەكەن.
بۇل جالعاندا انامنان
سۇيىكتى ادام بار ما ەكەن؟!
جەر بەتىنىڭ عۇمىرى
كۇن نۇرىمەن ارايلى.
ءبىزدىڭ ءۇيدىڭ جىلۋى
انامىزدان تارايدى.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
1. ب. بۇلقىشيەۆتىڭ «انا»ءماتىنىن جاتقا ايتادى
2. انا تۋرالى ماقال - ماتەلدەر جازۋ
3. ءوز اناڭدى سۋرەتتەپ جاز
4. اشىق حات جاساپ، انالارىنا اق تىلەك جازۋ
ءىىى وتكەندى پىسىقتاۋ تەست
ءى قاتار
1. كوركەم ادەبيەت جانىرىنىڭ ءبىرى
ا) مىنەزدەۋ ءا) ليريكا ب) كەيىپتەۋ
2. «سۇيەمىن، وسكەن وتانىم» ولەڭىنىڭ اۆتورى
ا) م. ماقاتايەۆ ءا) ق. امانجولوۆ ب) ءى. جانسۇگىروۆ
ءىى قاتار
1. دالادا، قۇمدا، جەردە وسەتىن ءسابىز ءتارىزدى جابايى وسىمدىك
ا) قىزىلشا ءا) شالقان ب) كوسىك
2. مەيلى شارلاپ تەڭىز وتىم، تاۋ باستىم،
مەيلى كوكتىڭ اق بۇلتىنا جارماستىم. بۇل قاي ولەڭنەن الىنعان؟
ا) قازاقستان ءا) ۇشىپ كەلەم ب) انا ءتىلى
ءىىى قاتار
1. اعاشتان ويىلىپ جاسالعان اس سالاتىن ىدىس
ا) استاۋ ءا) كەلى ب) ناۋا
2. قاي ەلدە اي ءمۇيىزدى، اققۋ قاناتتى قوس پىراق ءومىر ءسۇرىپتى.
ا) الماتى ءا) ەرگەنەقون ب) كوكشەتاۋ
ءىۇ. جاڭا ساباق.
1. قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ «بۇل كىم؟» ويىنى
ۇيدەگى التىن قازىق. – ول اقىلدى بولسا، بالا دانا بولادى. ونىڭ تاربيەسى – قىزعا ۇلگى. ول جوقتى بار، اشتى توق ەتەتىن، ۇيدەگى ب ا ق. قالامى جۇرەك جازۋشى دا، دانىشپان عالىم دا، ەل باسقارعان كوسەم دە، كۇمىس كومەي ءانشى مەن مىڭ بۇرالعان ءبيشى دە، سول ادامنان تۋىپ، سونىڭ كوكىرەگىنەن ءنار الىپ وسەدى. بۇل كىم؟ ج: انا
اركىمنىڭ سۇيەنەر تىرەۋى. اركىمگە قىمبات ادام. ونى ارداقتاي ءبىلۋ كەرەك، ويتكەنى ول وتباسىنىڭ ەڭ باستى مۇشەسى، ياعني وتاعاسى. قاراپ وتىرساڭ ونىڭ دا ءتۇر - ءتۇرى بولادى. بۇل اقىلدى، ءبىرى ءبىلىمدى، ءبىرى جىگەرلى، قايراتتى، باتىل، بولىپ كەلەدى. بۇل كىم؟ ج: اكە
وسى ەكى ادامدى ءبىز ءبىر سوزبەن قالاي اتايمىز؟ اتا - انا
ا) فاريزا وڭعارسىنوۆا تۋرالى ماعلۇمات بەرۋ.
ف. وڭعارسىنوۆا - 1939 جىلى اتىراۋ وبلىسى، يساتاي اۋدانىندا ومىرگە كەلگەن. قازاقتىڭ دارىندى اقىنى. ليريكالىق ولەڭ كىتاپتارىنىڭ اۆتورى. بۇگىنگى ءبىزدىڭ وتەتىن تاقىرىبىمىز «قانات تۋرالى حيكايا».
2. ءۇن تاسپادان ولەڭ وقىلادى
3. سوزدىك جۇمىس جۇرگىزۋ حيكايا – سيۋجەتكە قۇرىلعان وقيعا جەلىسى.
1. ولەڭنىڭ مازمۇنىن ءتۇسىندىرۋ.
2. سۇراقتار قويۋ
قۇستىڭ بالاسى جەرگە قۇلاپ قالعاندا نە ىستەدى؟
- اتا - اناسى جىلادى؟
1.«جىلادى» ءسوزى تۋرا ماعىنادا ايتىلىپ تۇر ما؟
2. ءدارى جاعىپ، كومەك بەرگەن ءسوز بالاپاننىڭ ءحالى قانداي بولدى؟
ءۇى. كىتاپپەن جۇمىس
1. ىشتەي وقىتۋ 2. جەكە - جەكە وقىتۋ 3. پوەزيا مينۋتى
ءۇىى. داپتەرمەن جۇمىس
«ويىمنان تۋعان ورنەكتەر» ۇيقاس بويىنشا ولەڭ شىعارۋ
1).................................... بولامىن
....................................... الامىن
.........................................
........................................ اتا - انانىڭ
2) «جالعاسىن تاپ» ماقالدىڭ جالعاسىن تاپ
(ماقالدىڭ جالعاسىن تاۋىپ، ماعىناسىن ءتۇسىندىرۋ).
انا ءسۇتىن اقتاماعاندى،
......... (ەشكىم ماقتامايدى).
اكەگە قاراپ ۇل وسەر،
......... (شەشەگە قاراپ قىز وسەر).
3) «قابىل ال بالاڭنىڭ
سالەمىن جولداعان»
(اتا - انالارىنا تىلەك جازۋ)
ءۇىىى. سەرگىتۋ ءساتى قيال ەگەر مەن اتا – انا بولسام...
ءسىز ۇلكەن ادامسىز، ءسىزدىڭ بالاڭىز بار دەلىك:
ءىح. ساباق بەكىتۋ
1) 1. ءبارىمىز كوزىمىزدى جۇمىپ، اتا - انالارىمىزدى ويلايىق. كوز الدىمىزعا اتا-انالارىمىزدى ەلەستەتەيىك. مەن سەندەرگە سۇراق قويامىن، سەندەر ىشتەي سۇراققا جاۋاپ دايىنداڭدار
1) سەن اتا - اناڭدى جاقسى كورەسىڭ بە؟
2) سەنىڭ اتا - اناڭ قانداي ادام؟
3) اكەڭنىڭ مىنەزدى، اناڭنىڭ مىنەزى قانداي؟
4) سەنى قالاي ەركەلەتەدى؟
2) بالالاردىڭ ولەڭدى وقۋ بارىسىندا قانداي كوڭىل كۇيدە بولعانىن انىقتاۋ.
1. رەنجىدىك! 2. تاڭقالدىق! 3. وتە قۋاندىق! 4. ايادىق
ح. باعالاۋ، ماداقتاۋ
وزىندىك باعالاۋ جۇمىسى
ا) جوعارى ءا) ورتا ب) تومەن
سونىمەن بىرگە ساباق بويى جيناعان گۇلدەردى ۇپاي رەتىندە ەسپتەپ باعالايمىن.
- بالالار، سەندەر وسى گۇلدەي بولىپ جايناپ، اتا - انالارىڭنىڭ كوز قۋانىشى بولىپ جۇرە بەرىڭدەر دەگىم كەلىپ تۇر. مىنا جيناعان گۇلدەرىڭدى اتا – انالارىڭا سىيلاڭدار.
ءحى. ۇيگە تاپسىرما
1) اتا - انالارىنا اق تىلەكتەرىن جازىپ اشىق حات دايىنداۋ
2) ماقالدار جاتتاۋ 3) ولەڭدى مانەرلەپ، ءتۇسىنىپ وقۋ.
ءپان ءمۇعالىمى: ۇمبەتوۆا ءمادينا ءامىرحان قىزى
قانات تۋرالى حيكايا جۇكتەۋ