قاتىناس قاعازدار
شىعىس قازاقستان وبلىسى، اباي اۋدانى،
قاسقابۇلاق اۋىلى، م. اۋەزوۆ اتىنداعى ورتا مەكتەبىنىڭ
قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى
ساعىبايەۆا ايتولقىن جاقاش قىزى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قاتىناس قاعازدارى
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرتۋ
سىنىبى: 9
ءپانى: قازاق ءتىلى
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا رەسمي ءىس قاعازدار ءستيلى، ونىڭ ىشىندە قاتىناس قاعازدارىنىڭ تىلدىك، قۇرىلىمدىق ەرەكشەلىكتەرىن مەڭگەرتۋ. ساۋاتتى، ۇقىپتى جازۋعا داعدىلاندىرۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ ىسكەرلىك داعدىسىن قالىپتاستىرۋ، وي - ءورىسىن دامىتۋ، ىزدەنىمپازدىققا باۋلۋ، تانىمدىق قابىلەتتەرىن جەتىلدىرۋ.
تاربيەلىك: وقۋشىلاردى سىيلاستىققا، ءبىر - ءبىرىنىڭ پىكىرىن تىڭداۋعا تاربيەلەۋ.
ساباقتى ۇيىمداستىرۋ فورماسى: ب. بلۋم جۇيەسى بويىنشا.
ءپانارالىق بايلانىس: ادەبيەت، ينفورماتيكا، ورىس ءتىلى، اعىلشىن
ساباقتىڭ قۇرال جابدىعى: ينتەربەلسەندى تاقتا.
ساباقتىڭ ءادىس تاسىلدەرى: پروبلەمالى - مازمۇنداۋ، زەرتتەۋ، رەپرودۋكتيۆتىك،
ءىشىنارا ىزدەنۋ
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ.
وقۋشىلارمەن امانداسىپ، سىنىپتى تۇگەندەيمىن. وقۋشىلاردىڭ ساباققا دايىندىعىن تەكسەرەمىن.
1. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
وقۋشىلاردىڭ ۇيدەن جازىپ كەلگەن ءومىرباياندارىن جيناپ الۋ.
2. ءۇي تاپسىرماسىن بەكىتۋ.
«روۋند - روبين» ءادىسى. وقۋشىلار ستيلدەر تۋرالى اۋىزەكى سويلەۋ ءستيلى، كوركەم ادەبيەت ءستيلى تۋرالى نە بىلەدى، سول جايىندا ءبىر سويلەم نە ءبىر ءسوز تىركەسىن ايتۋى كەرەك. ءبىرىنىڭ ايتقانىن ءبىرى قايتالاماۋى ءتيىس.
ءىى. جاڭا ساباق.
1. ءبىلۋ.
بۇگىنگى ساباقتا نە ءبىلۋىمىز كەرەك؟
1) ءىس قاعازدارى، ونىڭ تۇرلەرى.
2) قاتىناس قاعازدارى.
3) قاتىناس قاعازدارىنىڭ بولىكتەرى.
2. ءتۇسىنۋ.
ينتەربەلسەندى تاقتادان سلايدتار ارقىلى جاڭا ماتەريالدى ءتۇسىندىرۋ.
1 - سلايد.
ءىس قاعازدارى دەگەنىمىز - جەكە ادامنىڭ، ۇجىمنىڭ، فيرمالاردىڭ، مەكەمەلەردىڭ اتقاراتىن قىزمەتىنە بايلانىستى پايدا بولاتىن جازباشا (اۋىزشا) قارىم - قاتىناس قۇرالى.
ءىس - قاعازدارىنىڭ تۇرلەرى: ارىز، تۇسىنىكحات، بۇيرىق، حاتتاما، انىقتاما، ءومىربايان، ءوتىنىش، قولحات، مىنەزدەمە، كەلىسىم شارت، ۇسىنىس، سەنىمحات، كۋالىك.
2 - سلايد.
ءىس جونىندەگى قاتىناس قاعازدارىنىڭ قۇرىلىمى:
1) قاتىناس قاعازىنىڭ جىبەرىلگەن مەرزىمى (كۇنى، ايى، جىلى)
2) قاتىناس قاعاز جىبەرىلگەن مەكەمەنىڭ مەكەمە باسشىسىنىڭ اتى - ءجونى.
3) قاتىناس قاعازىنىڭ مازمۇنى.
4) قاتىناس قاعازدى جىبەرۋشى جونىندە مالىمەت جانە ونىڭ قولى.
5) رەكۆيزيت — قۇجاتتىڭ ءتۇپنۇسقالىعىن بىلدىرەتىن بەلگىلەر. بارلىق مەملەكەتتىك قۇجاتتاردىڭ قاعازىندا بولادى. ول سىزىق، ورنەك، سۋرەت، تاڭبا كۇيىندە بولۋ مۇمكىن.
6) پوستسكريپتۋم - لاتىن تىلىنەن اۋدارعاندا "حاتتىڭ اياق جاعىنا، قول قويىلعاننان كەيىن "P. S." تاڭبالارىن قويىپ تۇرىپ، ودان كەيىن جازىلاتىن سوزدەر نەمەسە ءماتىن" دەگەن ماعىنا بەرەدى.
3. قولدانۋ.
ا) وزىندىك جۇمىس. 66 - جاتتىعۋ. وقۋشىلار العان بىلىمدەرىن قولدانىپ، ءبىر قاتىناس قاعازىنىڭ ۇلگىسى بويىنشا وزدەرى قاتىناس قاعازىن قۇراستىرادى.
ءا) جەكە وقۋشىلارعا وزىق تاپسىرما بەرۋ. تاپسىرمانى بۇرىن ورىنداپ بولعان وقۋشىلار سەمانتيكالىق كارتا تولتىرادى.
№ مىسالدار
عىلىمي ستيل
رەسمي ءىس قاعازدار ءستيلى
پۋبليسيستيكالىќ ستيل
كوركەم ادەبيەت ءستيلى
اۋىزەكى سويلەۋ ءستيلى
1. - اتىڭ كىم؟ نەشىنشى سىنىپتا وقيسىڭ؟
- اتىم - گۇلنار. بەسىنشى سىنىپتا وقيمىن. +
2. ەمەن ۇزاќ جىلدار بويى وسە بەرەدى. ول 150-200 جىلعا دەيىن سوزىلادى. جالپى ەمەن جىلۋ سۇيگىش اعاشتار قاتارىنا جاتادى. +
3. اۋرۋحاناعا بارۋ ءۇشىن ساباقتان بوساتۋىڭىزدى سۇرايمىن. +
4. زاتتىڭ سانىن، رەتىن بىلدىرەتىن سوزدەردى سان ەسىم دەيمىز +
5. كۇلزيپا ەكەنىن بىلگەن سوڭ، ءابدىراحمان جۇرۋگە ىڭعايلانسا دا، مەن جىبەرمەدىم – قالجىڭداسىپ بارعاندى جاقسى كوردىم +
6. ەكى ەل اراسىنداعى كەزدەسۋدە ەۋرازيا ساۋداسىنداعى تاۋار تاسىمالىنا قىزمەت كورسەتۋدە رەسەي مەن قازاقستان كولىك جۇيەلەرىنىڭ ۇيلەسىمدى جۇمىس ىستەۋىن قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەلەرىنە ايرىقشا نازار اۋدارىلدى. +
7. مىنەزدەمە.
ساپار ايدانا 1994 جىلى 15 مامىردا تۋعان. قازالى قالاسىنداعى №16 مەكتەپتە 2001 جىلدان بەرى وقىپ ءجۇر. بيىل 9 - سىنىپتى بىتىرەدى. +
4. تالداۋ.
ءى. «ءىس جۇرگىزۋشى ويىنى»
ءار وقۋشى ينتەربەلسەندى تاقتادان 1 - دەن 10 - عا دەيىنگى سانداردان تۇراتىن ۇياشىقتاردى تاڭدايدى. ۇياشىقتارداعى قۇجاتتاردىڭ ۇلگىسىمەن تانىسىپ، قۇرىلىسىن تالدايدى.
ءىى. «پوليگلوت» ويىنى.
بەرىلگەن رەسمي ءىس قاعازدار ستيلىنە ءتان سوزدەردى ءۇش تىلدە ينتەربەلسەندى تاقتاعا جازۋ.
بەرىلگەن سوزدەر: ورىس ءتىلى اعىلشىن ءتىلى
ارىز --------------زاياۆلەنيە -----------statement
كۋالىك ------------ۋدوستوۆەرەنيە -----certificate
انىقتاما ------سپراۆكا---------------- reference
تۇسىنىكحات -------وبياسنيتەلنوە پيسمو ---------explanation letter
سەنىمحات ---------دوۆەرەنوست power --------of attorney
مىنەزدەمە------ حاراكتەريستيكا -------------سharacteristic
حاتتاما ----------پروتوكول ----------------------protocol
ءىىى. ساباقتى قورىتىندىلاۋ.
5. جيناقتاۋ.
ساباقتى قورىتىندىلاۋ ماقساتىندا وقۋشىلارعا سۇراقتار بەرىلىپ، جاۋاپ الىنادى.
1. ءستيلدىڭ قانشا ءتۇرى بار؟
2. ءىس قاعازدار ءستيلى دەگەنىمىز نە؟
3. قاتىناس قاعازدارىنىڭ قۇرىلىمدىق ەرەكشەلىگى؟
4. ءىس قاعازدارىنىڭ تۇرلەرىن اتا؟
ەسكەرتۋ: ءىس قاعازدارىنىڭ ادام ومىرىندەگى ورنى ەرەكشە ەكەندىگىن، وندىرىستەگى ءىستىڭ ادام ومىرىندەگى ءىس ارەكەتتەردىڭ دۇرىس ءدال كەزىندە ىسكە اسۋى، قۇجاتتار مازمۇنىنىڭ انىق، ءدال باياندالۋىنا بايلانىستى ەكەندىگىن ايتامىن. ءىس قاعازدارى مازمۇنى ءدال، انىق جازىلۋى كەرەكتىگىن، قۇجاتتاردى جازۋدا مەملەكەت دايىنداعان ارناۋلى نۇسقاۋلىق باسشىلىققا الىناتىنىن ەسكەرتەمىن.
5. باعالاۋ.
باعالاۋ كەستەسى ارقىلى وقۋشىلاردىڭ ءبىلىمىن، بەلسەندىلىگىن ساراپتاۋ، باعالاۋ.
IV. ۇيگە تاپسىرما.
67 - جاتتىعۋ. سىنىپتاس قۇربىسىنا مىنەزدەمە جازۋ.
قاسقابۇلاق اۋىلى، م. اۋەزوۆ اتىنداعى ورتا مەكتەبىنىڭ
قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى
ساعىبايەۆا ايتولقىن جاقاش قىزى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قاتىناس قاعازدارى
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرتۋ
سىنىبى: 9
ءپانى: قازاق ءتىلى
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا رەسمي ءىس قاعازدار ءستيلى، ونىڭ ىشىندە قاتىناس قاعازدارىنىڭ تىلدىك، قۇرىلىمدىق ەرەكشەلىكتەرىن مەڭگەرتۋ. ساۋاتتى، ۇقىپتى جازۋعا داعدىلاندىرۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ ىسكەرلىك داعدىسىن قالىپتاستىرۋ، وي - ءورىسىن دامىتۋ، ىزدەنىمپازدىققا باۋلۋ، تانىمدىق قابىلەتتەرىن جەتىلدىرۋ.
تاربيەلىك: وقۋشىلاردى سىيلاستىققا، ءبىر - ءبىرىنىڭ پىكىرىن تىڭداۋعا تاربيەلەۋ.
ساباقتى ۇيىمداستىرۋ فورماسى: ب. بلۋم جۇيەسى بويىنشا.
ءپانارالىق بايلانىس: ادەبيەت، ينفورماتيكا، ورىس ءتىلى، اعىلشىن
ساباقتىڭ قۇرال جابدىعى: ينتەربەلسەندى تاقتا.
ساباقتىڭ ءادىس تاسىلدەرى: پروبلەمالى - مازمۇنداۋ، زەرتتەۋ، رەپرودۋكتيۆتىك،
ءىشىنارا ىزدەنۋ
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ.
وقۋشىلارمەن امانداسىپ، سىنىپتى تۇگەندەيمىن. وقۋشىلاردىڭ ساباققا دايىندىعىن تەكسەرەمىن.
1. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
وقۋشىلاردىڭ ۇيدەن جازىپ كەلگەن ءومىرباياندارىن جيناپ الۋ.
2. ءۇي تاپسىرماسىن بەكىتۋ.
«روۋند - روبين» ءادىسى. وقۋشىلار ستيلدەر تۋرالى اۋىزەكى سويلەۋ ءستيلى، كوركەم ادەبيەت ءستيلى تۋرالى نە بىلەدى، سول جايىندا ءبىر سويلەم نە ءبىر ءسوز تىركەسىن ايتۋى كەرەك. ءبىرىنىڭ ايتقانىن ءبىرى قايتالاماۋى ءتيىس.
ءىى. جاڭا ساباق.
1. ءبىلۋ.
بۇگىنگى ساباقتا نە ءبىلۋىمىز كەرەك؟
1) ءىس قاعازدارى، ونىڭ تۇرلەرى.
2) قاتىناس قاعازدارى.
3) قاتىناس قاعازدارىنىڭ بولىكتەرى.
2. ءتۇسىنۋ.
ينتەربەلسەندى تاقتادان سلايدتار ارقىلى جاڭا ماتەريالدى ءتۇسىندىرۋ.
1 - سلايد.
ءىس قاعازدارى دەگەنىمىز - جەكە ادامنىڭ، ۇجىمنىڭ، فيرمالاردىڭ، مەكەمەلەردىڭ اتقاراتىن قىزمەتىنە بايلانىستى پايدا بولاتىن جازباشا (اۋىزشا) قارىم - قاتىناس قۇرالى.
ءىس - قاعازدارىنىڭ تۇرلەرى: ارىز، تۇسىنىكحات، بۇيرىق، حاتتاما، انىقتاما، ءومىربايان، ءوتىنىش، قولحات، مىنەزدەمە، كەلىسىم شارت، ۇسىنىس، سەنىمحات، كۋالىك.
2 - سلايد.
ءىس جونىندەگى قاتىناس قاعازدارىنىڭ قۇرىلىمى:
1) قاتىناس قاعازىنىڭ جىبەرىلگەن مەرزىمى (كۇنى، ايى، جىلى)
2) قاتىناس قاعاز جىبەرىلگەن مەكەمەنىڭ مەكەمە باسشىسىنىڭ اتى - ءجونى.
3) قاتىناس قاعازىنىڭ مازمۇنى.
4) قاتىناس قاعازدى جىبەرۋشى جونىندە مالىمەت جانە ونىڭ قولى.
5) رەكۆيزيت — قۇجاتتىڭ ءتۇپنۇسقالىعىن بىلدىرەتىن بەلگىلەر. بارلىق مەملەكەتتىك قۇجاتتاردىڭ قاعازىندا بولادى. ول سىزىق، ورنەك، سۋرەت، تاڭبا كۇيىندە بولۋ مۇمكىن.
6) پوستسكريپتۋم - لاتىن تىلىنەن اۋدارعاندا "حاتتىڭ اياق جاعىنا، قول قويىلعاننان كەيىن "P. S." تاڭبالارىن قويىپ تۇرىپ، ودان كەيىن جازىلاتىن سوزدەر نەمەسە ءماتىن" دەگەن ماعىنا بەرەدى.
3. قولدانۋ.
ا) وزىندىك جۇمىس. 66 - جاتتىعۋ. وقۋشىلار العان بىلىمدەرىن قولدانىپ، ءبىر قاتىناس قاعازىنىڭ ۇلگىسى بويىنشا وزدەرى قاتىناس قاعازىن قۇراستىرادى.
ءا) جەكە وقۋشىلارعا وزىق تاپسىرما بەرۋ. تاپسىرمانى بۇرىن ورىنداپ بولعان وقۋشىلار سەمانتيكالىق كارتا تولتىرادى.
№ مىسالدار
عىلىمي ستيل
رەسمي ءىس قاعازدار ءستيلى
پۋبليسيستيكالىќ ستيل
كوركەم ادەبيەت ءستيلى
اۋىزەكى سويلەۋ ءستيلى
1. - اتىڭ كىم؟ نەشىنشى سىنىپتا وقيسىڭ؟
- اتىم - گۇلنار. بەسىنشى سىنىپتا وقيمىن. +
2. ەمەن ۇزاќ جىلدار بويى وسە بەرەدى. ول 150-200 جىلعا دەيىن سوزىلادى. جالپى ەمەن جىلۋ سۇيگىش اعاشتار قاتارىنا جاتادى. +
3. اۋرۋحاناعا بارۋ ءۇشىن ساباقتان بوساتۋىڭىزدى سۇرايمىن. +
4. زاتتىڭ سانىن، رەتىن بىلدىرەتىن سوزدەردى سان ەسىم دەيمىز +
5. كۇلزيپا ەكەنىن بىلگەن سوڭ، ءابدىراحمان جۇرۋگە ىڭعايلانسا دا، مەن جىبەرمەدىم – قالجىڭداسىپ بارعاندى جاقسى كوردىم +
6. ەكى ەل اراسىنداعى كەزدەسۋدە ەۋرازيا ساۋداسىنداعى تاۋار تاسىمالىنا قىزمەت كورسەتۋدە رەسەي مەن قازاقستان كولىك جۇيەلەرىنىڭ ۇيلەسىمدى جۇمىس ىستەۋىن قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەلەرىنە ايرىقشا نازار اۋدارىلدى. +
7. مىنەزدەمە.
ساپار ايدانا 1994 جىلى 15 مامىردا تۋعان. قازالى قالاسىنداعى №16 مەكتەپتە 2001 جىلدان بەرى وقىپ ءجۇر. بيىل 9 - سىنىپتى بىتىرەدى. +
4. تالداۋ.
ءى. «ءىس جۇرگىزۋشى ويىنى»
ءار وقۋشى ينتەربەلسەندى تاقتادان 1 - دەن 10 - عا دەيىنگى سانداردان تۇراتىن ۇياشىقتاردى تاڭدايدى. ۇياشىقتارداعى قۇجاتتاردىڭ ۇلگىسىمەن تانىسىپ، قۇرىلىسىن تالدايدى.
ءىى. «پوليگلوت» ويىنى.
بەرىلگەن رەسمي ءىس قاعازدار ستيلىنە ءتان سوزدەردى ءۇش تىلدە ينتەربەلسەندى تاقتاعا جازۋ.
بەرىلگەن سوزدەر: ورىس ءتىلى اعىلشىن ءتىلى
ارىز --------------زاياۆلەنيە -----------statement
كۋالىك ------------ۋدوستوۆەرەنيە -----certificate
انىقتاما ------سپراۆكا---------------- reference
تۇسىنىكحات -------وبياسنيتەلنوە پيسمو ---------explanation letter
سەنىمحات ---------دوۆەرەنوست power --------of attorney
مىنەزدەمە------ حاراكتەريستيكا -------------سharacteristic
حاتتاما ----------پروتوكول ----------------------protocol
ءىىى. ساباقتى قورىتىندىلاۋ.
5. جيناقتاۋ.
ساباقتى قورىتىندىلاۋ ماقساتىندا وقۋشىلارعا سۇراقتار بەرىلىپ، جاۋاپ الىنادى.
1. ءستيلدىڭ قانشا ءتۇرى بار؟
2. ءىس قاعازدار ءستيلى دەگەنىمىز نە؟
3. قاتىناس قاعازدارىنىڭ قۇرىلىمدىق ەرەكشەلىگى؟
4. ءىس قاعازدارىنىڭ تۇرلەرىن اتا؟
ەسكەرتۋ: ءىس قاعازدارىنىڭ ادام ومىرىندەگى ورنى ەرەكشە ەكەندىگىن، وندىرىستەگى ءىستىڭ ادام ومىرىندەگى ءىس ارەكەتتەردىڭ دۇرىس ءدال كەزىندە ىسكە اسۋى، قۇجاتتار مازمۇنىنىڭ انىق، ءدال باياندالۋىنا بايلانىستى ەكەندىگىن ايتامىن. ءىس قاعازدارى مازمۇنى ءدال، انىق جازىلۋى كەرەكتىگىن، قۇجاتتاردى جازۋدا مەملەكەت دايىنداعان ارناۋلى نۇسقاۋلىق باسشىلىققا الىناتىنىن ەسكەرتەمىن.
5. باعالاۋ.
باعالاۋ كەستەسى ارقىلى وقۋشىلاردىڭ ءبىلىمىن، بەلسەندىلىگىن ساراپتاۋ، باعالاۋ.
IV. ۇيگە تاپسىرما.
67 - جاتتىعۋ. سىنىپتاس قۇربىسىنا مىنەزدەمە جازۋ.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
