قاتتى ديسكىنىڭ قۇرىلىمى
تاقىرىبى: قاتتى ديسكىنىڭ قۇرىلىمى
ماقساتتارى:
1. بىلىمدىلىك بىلىمگەرلەردى قاتتى ديسكىنىڭ قۇرىلىمىمەن جانە جيناۋشىنىڭ نەگىزگى تۇيىندەرىمەن تانىستىرۋ.
2. دامىتۋشىلىق بىلىمگەرلەردىڭ شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن دامىتۋ، كومپيۋتەرلىك ساۋاتتىلىقتارىن ارتتىرۋ.
3. تاربيەلىك بىلىمگەرلەردى ورنىتقىلىققا، ىزدەمپازدىققا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ءبىلىم بەرۋ
ساباقتىڭ وتكىزۋ ءادىسى: ءدارىس، ينتەراكتيۆتى
ديداكتيكالىق ماتەريالدار: ن. ت. ەرمەكوۆ «ينفورماتيكا ەلەمەنتتەرى»، ينتەراكتيۆتى تاقتا، كومپيۋتەر
ساباق بارىسى
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
ا) وقۋشىلارمەن امانداسۋ
ۆ) وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ
س) وقۋشى نازارىن ساباققا اۋدارۋ
ءىى. وقۋشىلار ءبىلىمىن تەكسەرۋ
1. قانداي اقپارات جيناۋشىلاردى بىلەسىزدەر؟
2. جيناۋشىلاردى مودەرنيزاسيالاۋ دەگەن نە؟
ءىىى. جاڭا ءبىلىم بەرۋ
قاتقىل ديسكىنىڭ ىشىندە اقپاراتتى جازۋعا ارنالعان ارنايى قۇرامداعى ءبىر نەمەسە ودان دا كوپ پلاستينالار بولادى. دەرەكتەر پلاستينالار ۇستىندە وتە جاقىن قاشىقتىقتا جىلجيتىن ماگنيتتىك باستيەكتەر بلوكتارمەن جازىلادى نەمەسە وقىلادى. بۇل بلوكتى ارنايى جوعارعى ءدال قادامدىق قوزعالتقىش باسقارادى.
جۇمىس جاعدايىندا پلاستينالار ءارقاشان اينالىپ تۇرادى. اينالۋ جىلدامدىعى جوعارى بولعاندىقتان، ماگنيتتىك بەت پەن باستيەك اراسىندا اۋە كوپشىگى پايدا بولادى دا، پلستينالار ۇستىندە0، 00005 - 0، 0001 مم قاشىقتىقتا ولار قالىقتاپ جاتقانداي بولادى.
اينالۋ جىلدامدىعى جوعارى بولعان سايىن، اقپاراتتى وقۋ جىلدامدىعى دا جوعارى بولادى، دەگەنمەن دە ءار ءتۇرلى فيزيكالىق سەبەپتەرگە بايلانىستى اينالۋ جىلدامدىعىنىڭ جوعارى دەڭگەيىنە جەتۋ وتە قيىن. قازىرگى تاڭدا قاتقىل ديسكىلەردىڭ ەڭ كەڭ تاراعانى اينالۋ جىلدامدىعى 7200 اين/مين IDE جانە SATA ديسكىلەرى ءۇشىن جانە SCSI ديسكىلەرى ءۇشىن 10000 - 15000 اين/ مين.
قوزعالتقىشتىڭ اينالۋ جىلدامدىعىنان باسقا قاتقىل ديسك اقپاراتتارعا ەنۋ ينتەرفەيسىمەن، كولەمىمەن، اقپاراتتارعا ەنۋ ۋاقىتىمەن، اقپاراتتاردى وقۋ جانە جازۋ جىلدامدىعىمەن جانە تاعى باسقالارىمەن ەرەكشەلەنەدى. قاتقىل ديسكىنى تاڭداۋ كەزىندە ەڭ ءبىرىنشى ونىڭ ينتەرفەيسىنە، كولەمىنە جانە اقپاراتتاردى وقۋ - جازۋ جىلدامدىعىنا نازار اۋدارۋ كەرەك قازىرگى تاڭدا قاتقىل ديسك ينتەرفەيسىنىڭ ءۇش نەگىزگى ءتۇرى بار. IDE. ينتەرفەيستىڭ ەڭ ءبىرىنشى ءتۇرى، ءوزىنىڭ قاراپايىمدىلىعىمەن، ارزاندىعىمەن جانە تيىمدىلىگىمەن كەڭ قولدانىس الدى. IDE كونتروللەرى تىكەلەي قاتقىل ديسكىگە ورنالاسادى، ول قوسىمشا تاقتانى كەڭەيتۋدى قاجەت ەتۋدەن قۇتقارادى. سونىمەن قاتار، IDE – كونتروللەر جۇيەلىك تاقشادادا بولادى.
ونىڭ پايدا بولعاننان بەرى قاتقىل ديسك كونتروللەرى مەن جۇيەلىك تاقشا اراسىنداعى اقپارات الماسۋ ەرەجەلەرىن جانە جىلدامدىعىن بەينەلەيتىن كوپتەگەن ستاندارتتار جاساپ شىعارىلدى. قازىرگى تاڭدا اقپاراتتاردى تەوريالىق جىلدامدىقپەن 133مبايت/س كوشىرۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن Ultra اتا - 133 سپەسيفيكاسياسى قولدانىسقا يە بولدى.
IDE قۇرىلعىلارى جۇمىس كومپيۋتەرىندە كوپ قولدانىلادى. سەرۆەرلەردە مۇنداي قاتقىل ديسكىلەر بىرنەشە سەبەپتەرگە بايلانىستى سيرەك ورناتىلادى. ينتەرفەيس اقپاراتتاردىڭ ءبىر شلەيفىنە قوسىلعان قۇرىلعىلاردىڭ ءبىر ۋاقىتتا جۇمىس ىستەۋىنە مۇمكىندىك بەرمەيدى.
ءتورت قۇرىلعىدان ارتىق قوسۋعا بولمايدى(ءتيىمدى جۇمىس ونىڭ ەكەۋىمەن عانا مۇمكىن). جالعىز جولى قوسىمشا IDE كونتروللەرىن ورناتۋ نەمەسە ۇلكەن مولشەردە IDE اعىتپالى جۇيەلىك تاقشانى الۋ. IDE قۇرىلعىسىن قوسۋ ءۇشىن 80 جەلىلىك شلەيف قولدانىلادى. ەرەجەگە سايكەس، جۇيەلىك تاقشانىڭ ەكى ستاسيونارلىق IDE اعىتپاسى بولادى(قىمبات مودەلدەردە تورتەۋ). Serialاتا بۇل ينتەرفەيستىڭ ءتۇرى قازىرگى تاڭدا ەڭ كوپ قولدانىلادى، اقپاراتتارمەن جۇمىس بارىسىندا جوعارى جىلدامدىققا قول جەتكىزۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. ول. IDE ينتەرفەيسىن ءارى قاراي ورناتۋ بارىسىندا پايدا بولدى. ونىمەن جۇمىس 1999 جىلى باستالدى جانە اقپاراتتاردى 150 مبايت/س دەيىنگى جىلدامدىقپەن جىبەرۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن سپەسيفيكاسيا قۇرۋمەن اياقتالدى. كەيىننەن جىبەرۋ قابىلەتى ەكى ەسەگە جوعارى تاعى ءبىر سپەسيفيكاسيا پايدا بولدى. قازىرگى ۋاقىتتا جىلدامدىق كورسەتكىشى 600 مبايت/س دەيىن Serial اتا - 3 سپەسيفيكاسياسى جاسالىپ جاتىر. SCSI. ول ءارقاشان. IDE ينتەرفەيسىمەن قاتار دامىدى جانە باسىنان اق سەرۆەرلەرگە ارنالدى. جاڭا SCSI كونتروللەرى 320 مبايت/س جىلدامدىقتا اقپاراتتار جىبەرە الادى، انالوگتىك IDE قۇرىلعىلارىنا قاراعاندا جوعارى. بارلىق ارتىقشىلىقتارىنا قاراماستان، SCSI قىمبات ينتەرفەيس. ديسكىنىڭ قانشا اقپارات ساقتاي الاتىنى ونىڭ كولەمىنە بايلانىستى. كريتيكالىق (جۇمىس) اقپاراتتار كوپ ورىن المايدى ( بۇل سەرۆەرلەرگە قاتىستى ەمەس) كوبىنەسە قاتقىل ديسك مۋلتيمەديالىق اقپاراتتارعا تولى بولادى. قازىرگى تاڭدا ءۇي كومپيۋتەرى ديسكىسىنىڭ وپتيمالدىق كولەمى 200 - 300 گبايتتى قۇرايدى.
ءىۋ. جاڭا ساباقتىڭ تۇسىنگەنىن تەكسەرۋ
1. قاتقىل ديسكىنىڭ جۇمىس ءپرينسيپى.
2. قاتقىل ديسكىنىڭ ينتەرفەيسى.
3. شۋ دەڭگەيى.
ۋ. جاڭا ءبىلىمدى بەكىتۋ
1. جۇيەلىك بلوكتى اشىپ قاتقىل ديسكىنىڭ مودەلىن اجىراتۋ.
ءۋى. ۇيگە تاپسىرما بەرۋ. كونسپەكت وقۋ.
ماقساتتارى:
1. بىلىمدىلىك بىلىمگەرلەردى قاتتى ديسكىنىڭ قۇرىلىمىمەن جانە جيناۋشىنىڭ نەگىزگى تۇيىندەرىمەن تانىستىرۋ.
2. دامىتۋشىلىق بىلىمگەرلەردىڭ شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن دامىتۋ، كومپيۋتەرلىك ساۋاتتىلىقتارىن ارتتىرۋ.
3. تاربيەلىك بىلىمگەرلەردى ورنىتقىلىققا، ىزدەمپازدىققا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ءبىلىم بەرۋ
ساباقتىڭ وتكىزۋ ءادىسى: ءدارىس، ينتەراكتيۆتى
ديداكتيكالىق ماتەريالدار: ن. ت. ەرمەكوۆ «ينفورماتيكا ەلەمەنتتەرى»، ينتەراكتيۆتى تاقتا، كومپيۋتەر
ساباق بارىسى
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
ا) وقۋشىلارمەن امانداسۋ
ۆ) وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ
س) وقۋشى نازارىن ساباققا اۋدارۋ
ءىى. وقۋشىلار ءبىلىمىن تەكسەرۋ
1. قانداي اقپارات جيناۋشىلاردى بىلەسىزدەر؟
2. جيناۋشىلاردى مودەرنيزاسيالاۋ دەگەن نە؟
ءىىى. جاڭا ءبىلىم بەرۋ
قاتقىل ديسكىنىڭ ىشىندە اقپاراتتى جازۋعا ارنالعان ارنايى قۇرامداعى ءبىر نەمەسە ودان دا كوپ پلاستينالار بولادى. دەرەكتەر پلاستينالار ۇستىندە وتە جاقىن قاشىقتىقتا جىلجيتىن ماگنيتتىك باستيەكتەر بلوكتارمەن جازىلادى نەمەسە وقىلادى. بۇل بلوكتى ارنايى جوعارعى ءدال قادامدىق قوزعالتقىش باسقارادى.
جۇمىس جاعدايىندا پلاستينالار ءارقاشان اينالىپ تۇرادى. اينالۋ جىلدامدىعى جوعارى بولعاندىقتان، ماگنيتتىك بەت پەن باستيەك اراسىندا اۋە كوپشىگى پايدا بولادى دا، پلستينالار ۇستىندە0، 00005 - 0، 0001 مم قاشىقتىقتا ولار قالىقتاپ جاتقانداي بولادى.
اينالۋ جىلدامدىعى جوعارى بولعان سايىن، اقپاراتتى وقۋ جىلدامدىعى دا جوعارى بولادى، دەگەنمەن دە ءار ءتۇرلى فيزيكالىق سەبەپتەرگە بايلانىستى اينالۋ جىلدامدىعىنىڭ جوعارى دەڭگەيىنە جەتۋ وتە قيىن. قازىرگى تاڭدا قاتقىل ديسكىلەردىڭ ەڭ كەڭ تاراعانى اينالۋ جىلدامدىعى 7200 اين/مين IDE جانە SATA ديسكىلەرى ءۇشىن جانە SCSI ديسكىلەرى ءۇشىن 10000 - 15000 اين/ مين.
قوزعالتقىشتىڭ اينالۋ جىلدامدىعىنان باسقا قاتقىل ديسك اقپاراتتارعا ەنۋ ينتەرفەيسىمەن، كولەمىمەن، اقپاراتتارعا ەنۋ ۋاقىتىمەن، اقپاراتتاردى وقۋ جانە جازۋ جىلدامدىعىمەن جانە تاعى باسقالارىمەن ەرەكشەلەنەدى. قاتقىل ديسكىنى تاڭداۋ كەزىندە ەڭ ءبىرىنشى ونىڭ ينتەرفەيسىنە، كولەمىنە جانە اقپاراتتاردى وقۋ - جازۋ جىلدامدىعىنا نازار اۋدارۋ كەرەك قازىرگى تاڭدا قاتقىل ديسك ينتەرفەيسىنىڭ ءۇش نەگىزگى ءتۇرى بار. IDE. ينتەرفەيستىڭ ەڭ ءبىرىنشى ءتۇرى، ءوزىنىڭ قاراپايىمدىلىعىمەن، ارزاندىعىمەن جانە تيىمدىلىگىمەن كەڭ قولدانىس الدى. IDE كونتروللەرى تىكەلەي قاتقىل ديسكىگە ورنالاسادى، ول قوسىمشا تاقتانى كەڭەيتۋدى قاجەت ەتۋدەن قۇتقارادى. سونىمەن قاتار، IDE – كونتروللەر جۇيەلىك تاقشادادا بولادى.
ونىڭ پايدا بولعاننان بەرى قاتقىل ديسك كونتروللەرى مەن جۇيەلىك تاقشا اراسىنداعى اقپارات الماسۋ ەرەجەلەرىن جانە جىلدامدىعىن بەينەلەيتىن كوپتەگەن ستاندارتتار جاساپ شىعارىلدى. قازىرگى تاڭدا اقپاراتتاردى تەوريالىق جىلدامدىقپەن 133مبايت/س كوشىرۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن Ultra اتا - 133 سپەسيفيكاسياسى قولدانىسقا يە بولدى.
IDE قۇرىلعىلارى جۇمىس كومپيۋتەرىندە كوپ قولدانىلادى. سەرۆەرلەردە مۇنداي قاتقىل ديسكىلەر بىرنەشە سەبەپتەرگە بايلانىستى سيرەك ورناتىلادى. ينتەرفەيس اقپاراتتاردىڭ ءبىر شلەيفىنە قوسىلعان قۇرىلعىلاردىڭ ءبىر ۋاقىتتا جۇمىس ىستەۋىنە مۇمكىندىك بەرمەيدى.
ءتورت قۇرىلعىدان ارتىق قوسۋعا بولمايدى(ءتيىمدى جۇمىس ونىڭ ەكەۋىمەن عانا مۇمكىن). جالعىز جولى قوسىمشا IDE كونتروللەرىن ورناتۋ نەمەسە ۇلكەن مولشەردە IDE اعىتپالى جۇيەلىك تاقشانى الۋ. IDE قۇرىلعىسىن قوسۋ ءۇشىن 80 جەلىلىك شلەيف قولدانىلادى. ەرەجەگە سايكەس، جۇيەلىك تاقشانىڭ ەكى ستاسيونارلىق IDE اعىتپاسى بولادى(قىمبات مودەلدەردە تورتەۋ). Serialاتا بۇل ينتەرفەيستىڭ ءتۇرى قازىرگى تاڭدا ەڭ كوپ قولدانىلادى، اقپاراتتارمەن جۇمىس بارىسىندا جوعارى جىلدامدىققا قول جەتكىزۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. ول. IDE ينتەرفەيسىن ءارى قاراي ورناتۋ بارىسىندا پايدا بولدى. ونىمەن جۇمىس 1999 جىلى باستالدى جانە اقپاراتتاردى 150 مبايت/س دەيىنگى جىلدامدىقپەن جىبەرۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن سپەسيفيكاسيا قۇرۋمەن اياقتالدى. كەيىننەن جىبەرۋ قابىلەتى ەكى ەسەگە جوعارى تاعى ءبىر سپەسيفيكاسيا پايدا بولدى. قازىرگى ۋاقىتتا جىلدامدىق كورسەتكىشى 600 مبايت/س دەيىن Serial اتا - 3 سپەسيفيكاسياسى جاسالىپ جاتىر. SCSI. ول ءارقاشان. IDE ينتەرفەيسىمەن قاتار دامىدى جانە باسىنان اق سەرۆەرلەرگە ارنالدى. جاڭا SCSI كونتروللەرى 320 مبايت/س جىلدامدىقتا اقپاراتتار جىبەرە الادى، انالوگتىك IDE قۇرىلعىلارىنا قاراعاندا جوعارى. بارلىق ارتىقشىلىقتارىنا قاراماستان، SCSI قىمبات ينتەرفەيس. ديسكىنىڭ قانشا اقپارات ساقتاي الاتىنى ونىڭ كولەمىنە بايلانىستى. كريتيكالىق (جۇمىس) اقپاراتتار كوپ ورىن المايدى ( بۇل سەرۆەرلەرگە قاتىستى ەمەس) كوبىنەسە قاتقىل ديسك مۋلتيمەديالىق اقپاراتتارعا تولى بولادى. قازىرگى تاڭدا ءۇي كومپيۋتەرى ديسكىسىنىڭ وپتيمالدىق كولەمى 200 - 300 گبايتتى قۇرايدى.
ءىۋ. جاڭا ساباقتىڭ تۇسىنگەنىن تەكسەرۋ
1. قاتقىل ديسكىنىڭ جۇمىس ءپرينسيپى.
2. قاتقىل ديسكىنىڭ ينتەرفەيسى.
3. شۋ دەڭگەيى.
ۋ. جاڭا ءبىلىمدى بەكىتۋ
1. جۇيەلىك بلوكتى اشىپ قاتقىل ديسكىنىڭ مودەلىن اجىراتۋ.
ءۋى. ۇيگە تاپسىرما بەرۋ. كونسپەكت وقۋ.
You Might Also Like
-
اشىق ساباقتاقىرىبى: ورتالىق جانە شىعىس ازيا ەلدەرىتانىمدىق ويىن ساباعى
-
«قىز جىبەك» قىزدار كلۋبىنىڭ مەكتەپتە قىز بالالارىمەن جۇرگىزىلەتىن 2018 - 2019 وقۋ جىلىنا ارنالعان جۇمىس جوسپارى.
