InfoHub Logo

قايىم مۇحامەدحان ۇلى 1916 جىلى 5 قاڭتاردا سەمەيدە تۋعان. اكەسى مۇحامەدحان سەمەيدە شىعاتىن «سارىارقا» گازەتىنە، «اباي» جۋرنالىنا مەسەناتتىق كومەك جاساپ تۇرعان (وسى جۋرنالدىڭ 70 جىلدان سوڭ قايتا جارىق كورۋىنە، سەمەيدەگى «الاش ارىستارى» مۇراجايىنىڭ اشىلۋىنا كوپ ەڭبەك ءسىڭىردى).

1940 جىلدان كسرو جازۋشىلار وداعىنىڭ مۇشەسى بولدى. ق. مۇحامەدحان ۇلىنىڭ عىلىمي-زەرتتەۋ ەڭبەكتەرىنىڭ كوبى ادەبي-ولكەتانۋ باعىتىندا بولدى. قازاق ادەبيەتىندە ولكەلىك ادەبيەت تاريحىنىڭ قولعا الىنىپ، زەرتتەلە باستاۋىنا م. اۋەزوۆ ۇيىتقى بولسا، ق. مۇحامەدحان ۇلى ءوزىنىڭ عىلىمي شىعارماشىلىق جولىندا ۇنەمى وسى باعىتتى نازاردا ۇستاعان. ونىڭ تاريحي شىندىقتى بۇرمالاماي، دەرەكتەردى ناقتىلى دالەلدەرمەن بەرگەن ماقالالارىنىڭ سانى 400-دەن استام. ال، جالپى عىلىمي ەڭبەكتەرىنىڭ سانى 500-دەن اسادى. بەلگىلى اۋەزوۆتانۋشى عالىم تۇرسىن جۇرتباي ءوزىنىڭ «قايسار عالىم» دەگەن ماقالاسىندا: «قايىم مۇقامەدحان ۇلى — اباي ولەڭدەرىن جيناۋشى، اباي مۇراسىنىڭ جازىلۋ، باسىلۋ تاريحىن زەرتتەگەن يستوريوگراف، ءۇش-تورت باسىلىمىنا تۇسىنىكتەمە جازعان بيبليوگراف، اباي شىعارمالارىنىڭ دۇرىس جازىلۋىن جۇيەلەگەن تەكستولوگ، اباي جانە ونىڭ اقىندىق ءداستۇرى حاقىندا مونوگرافيالىق ەڭبەك جازعان تەورەتيك، سول زامانداعى قوعامدىق قارىم-قاتىناستاردى زەرتتەگەن تاريحشى، سول داۋىردەگى ادەبي نۇسقالاردى، ەل اۋزىنداعى ولەڭ-جىردى، اڭگىمە-اڭىزدى قاعازعا تۇسىرگەن فولكلوريست»، — دەپ باعا بەرگەن.

ول سونداي-اق، قازاق اۋىز ادەبيەتى، ەجەلگى ءداۋىر ادەبيەتى، جىراۋلىق ادەبيەت وكىلدەرىنىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعى، ادەبي بايلانىستارى تۋرالى 300-دەن استام عىلىمي ماقالالار جازعان. ول دراماتۋرگيا سالاسىندا دا قارىمدى ەڭبەك ەتىپ، كوپتەگەن پەسالار جازدى. قايىمنىڭ «تولقىن» (1994ج.)، «مايداننان مايدانعا» (1947ج.)، «كوميسسار عابباسوۆ» (1960ج.)، «ەر ءبىلىساي» (1974ج.) پەسالارى كوركەمدىك جانە تاريحي شىندىقتى تۇتاستاي الىپ، وقيعا جەلىسىنىڭ وتكىر قۇرىلۋىمەن ەرەكشەلەنەدى.

---