سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 1 كۇن بۇرىن)
قايسار رۋحتى اقىن
وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسى، ارىس اۋدانى،
م. شاحانوۆ اتىنداعى جالپى ورتا مەكتەبى
قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى
پولاتوۆا اينۇر مۇسلىمبەك قىزى

ساباقتىڭ تاقىرىبى: قايسار رۋحتى اقىن
(اقىن مۇحتار شاحانوۆتىڭ شىعارماشىلىعىنا ارنالعان ادەبي - سازدى كەش)

ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا اقىن مۇحتار شاحانوۆ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعى تۋرالى ماعلۇمات بەرۋ. وقۋشىعا كوركەم ويدىڭ ايناسى – كوركەم ءسوز ەكەندىگىن ۇيرەتۋ.
تاربيەلىك: پاتريوتتىققا، ادامگەرشىلىككە، ادالدىققا باۋلۋ.
دامىتۋشىلىعى: ءوز ەلىنىڭ بەدەلدى اقىن، جازۋشى ازاماتتارىنىڭ شىعارمالارىن وقىپ، بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: اقىن پورترەتى، پلاكاتتار، فوتوسۋرەتتەر، شارلار، كىتاپ - جۋرنالدارمەن كوركەمدەلگەن كورمە.
كەشتىڭ بارىسى: مۋزىكا ويناپ تۇرادى.

1 – جۇرگىزۋشى: دالاسىنداي دارقان حالىق ەل،
بىلگىڭ كەلسە بىزگە دوسىم، جاقىن كەل،
قازاق حالقى – مۇحتارىمەن جازۋشى
قازاق حالقى – مۇحتارىمەن اقىن ەل.

2 – جۇرگىزۋشى: كىم ەلىنە مۇقانشا سىر اعىتتى،
كىم مۇقانشا باعىندىرار باعىتتى
قازاق حالقى - مۇحتارىمەن الاتاۋ
قازاق حالقى – مۇحتارىمەن باقىتتى.

1 – جۇرگىزۋشى: قازاقستاننىڭ حالىق اقىنى، جازۋشىسى، «تۇرىك حالىقتارى اراسىنان شىققان ەڭ ۇزدىك الەم اقىنى» اتاعىنىڭ يەگەرى مۇحتار شاحانوۆتىڭ شىعارماشىلىعىنا ارنالعان
«قايسار رۋحتى اقىن» اتتى ادەبي – سازدى كەشكە قوش كەلدىڭىزدەر!».

2 – جۇرگىزۋشى: قازاقتىڭ قىلىشتاي وتكىر ءتىلدى، قايراتتى مىنەزدى، ءقادىرلى ازاماتى مۇحتار شاحانوۆ
1942 جىلى 2 شىلدەدە وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسى، وتىرار اۋدانى، شىلىك اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن. ءبىراق بالالىق شاعى تولە بي اۋدانىنىڭ قاسقاسۋ اۋىلىندا وتكەن.

ويان، قايىر باباتايىم، قاسيەتتىم، قىمباتتىم!
سان الاپات تاسىردان سوڭ،
تاسىر داۋىل باسىلعان سوڭ،
جەتى جارىم عاسىردان سوڭ،
ءوزىڭدى ىزدەپ ءتىل قاتتىم،
امان قاپتى باتىر ارمان،
وتقا ورانعان وتىراردان
قاشىپ شاققان سول باياعى بالادان
بۇل كۇندەرى سانالى ۇرپاق تاراعان.
ءداۋىرىنىڭ قاناتىندا سامعاعان
سول ۇرپاقتان شىققان اقىن مەن بولام.

1 – جۇرگىزۋشى: كەشىكتىڭ دەپ كىنالاما، ايبارلىم،
سەنى وياتۋ ءۇشىن قانشا ويلادىم.
ەڭىرەگەن ەر، ەڭ اۋزى دۋالى،
بىزگە جەتتى جۇرەگىڭنىڭ شۋاعى.
ءتۇپ - تامىرىن سەنەن الىپ جاتقان ەل
ساعان ۇقساس باتىرلارىن تۋادى.
كۇللى ازيا تىگەتىن تاڭدانا
قۇم استىنان كورىنبەيدى پاڭ قالا
سول قالاعا ارناعان بۇل جىرىمدى
وڭ قاباقتان قابىلداي گور، جان بابا!

ءان. «ءومىر - وزەن»ولەڭى م. شاحانوۆتىكى، ءانى ش. قالداياقوۆتىكى ورىندايتىن بەكبوسىن گۇلداريعا، كوپجاسار عازيزا.
2 – جۇرگىزۋشى: ادەبي قىزمەتكەر، مەنشىكتى ءتىلشى، قازاقستان جازۋشىلار وداعى باسقارماسىنىڭ حاتشىسى، رەسپۋبليكالىق «جالىن» جۋرنالىنىڭ باس رەداكتورى قىزمەتىن اتقارعان.
«ارمان» ولەڭى. ايتولقىن.
ەرتە، ەرتە، ەرتەدە
وتىراردا
ءبىزدىڭ ىڭكار ولكەدە،
يىق ۇرماي تەك بىلىمنەن باسقاعا
قاتار ءوستى ەكى بىردەي جاس بالا
قاتار ءجۇرىپ سان ونەرگە ماشىقتى،
بىرگە وقىدى،
بىرگە وينادى اسىقتى
ەكەۋىنە نازار ۇردى ەل ەرەك،
ويتكەنى ولار دارىندى ەدى كەرەمەت
«تاڭدايىمىز ءورىستى ويمەن تاتىماق»-
دەپ قۋانا ەزۋ تارتتى وتىرىپ.
ال دارىندى مەدرەسەنى تاۋىستى
ون ەكىگە جاسى ىلىكپەي جاتىپ – اق.
سىباعاسىن تاعدىر دارا بولگەندەي،
وسە بەردى توسكە شاۋىپ، تورگە ورلەي،
ەكەۋىنە قاراعان جۇرت سۇيسىنەدى.
وتىراردىڭ بولاشاعىن كورگەندەي.
وتىراردا جانى جويقىن داريا،
ويى بەزبەن بار ەدى ءبىر قاريا.
سول قاريا ءبىر كۇنى ەكى شاكىرتتى
قۇرمەتپەنەن ءوز ۇيىنە شاقىرتتى:
بالاقايلار، بالاپاندار، كوك ءورىم،
سەندەرگە ءبىر ساۋال قويسام دەپ ەدىم،
تۋعان جان ونەرىمەن، ورتىمەن
ەكەۋىڭدى ءسوز ەتىپ ءجۇر ەل تۇگەل
مەندە تانىپ بىلسەم دەپ ەم
كىمسىڭدەر؟
قانداي ارمان جەتەگىندە جۇرسىڭدەر،
قانداي باعىت ۇستايسىڭدار تۇبىندە،
سونشا نەگە قۇشتارسىڭدار بىلىمگە
قانە، دويىل، سەن ايتشى؟
دويىل ايتتى:- جالعىز ارمان بار مەندە،
شەكتەسەتىن قۋلىقپەنەن دە ارمەن دە
جالىن شاشسا ونەرىمنىڭ ورنەگى
سوناۋ يەمەن، مىسىر، باعدات ەلدەرى
تۇگەل تانىپ جىر ەتەتىن تاڭدانا
ساۋدەگەر بوپ شىقسام دەيمىن جان بابا.
تىرلىگىمدە جابىرقاماي، جاسىماي
اتا جولىن قۋسام دەيمىن وسىلاي.
بوي شالدىرماي بوس ماقتان مەن وسەككە
ءومىرىمدى قۇرسام دەيمىن ەسەپكە.
ۇتىلاسىڭ، جەبەمەسە جەلەكتى وي،
بۇل ونەردىڭ تابيعاتى ەرەك قوي،
تابۋ ءۇشىن جۇرت كورمەگەن پايدانى،
شىعۋ ءۇشىن جۇرت شىقپاعان بەلەسكە،
جۇرتتان اسقان ءبىلىم كەرەك ەمەس پە؟
ءتىلىن تاپساڭ كىم سوزبايدى قول ۇشىن
ونەر قاجەت، ءبىلىم قاجەت سول ءۇشىن
قارت كۇرسىندى:- ۇلىم جەلىك قۋىپسىڭ!
نەگە مۇنشا جەلتوقسانداي سۋىقسىڭ!
باعىمىزعا تۋعان دارىن بولار دەپ
قۋانىپ ەم،
سورىمىزعا تۋىپسىڭ.
سور بولارسىڭ، ودان نە ءمان تابارسىڭ،
ارمانىڭدى، بالكىم، قايتا قارارسىڭ؟
ءبىراق دويىل تۇرىپ الدى پاڭدانا:
- ارمانىمدى وزگەرتە المان، جان بابا!

ۇلدانا: ال سەن قالاي باعىتتادىڭ نۇرىڭدى
جاسىرماي ايت،
جاسقانباي ايت سىرىڭدى –
دەپ قاريا دويىلمەن ءبىر وتىرعان
ۇياڭ شاكىرت جاس ابۋگە بۇرىلدى،
ءابۋ ايتتى: - مەندە دە بار ءبىر ارمان،
مازداپ جانىپ، قول بۇلعايتىن شىناردان
ۇلى بابا، ءبىراق مەنىڭ ارمانىم –
پارىز بەنەن ماحابباتتان قۇرالعان.
شومىن جاقسام عىلىم مەنەن ونەردىڭ،
ەلىمدى زور مەرەكەگە بولەرمىن.
بۇل ساپارىم ازاپتىدا شىعار - اۋ،
نەدە بولسا پەشەنەمنەن كورەرمىن.
مەيلى، ماڭگى جارىمايىن كيىمگە،
مەيلى، ۇلىنىڭ ەڭبەك ەتىپ ارىمەن
جۇرگەندىگىن ۇعىنباسىن قالىڭ ەل
قارلى بوران قىران جولىن بوگەر مە؟
ونەرىممەن تاسىپ تولام كەمەرگە،
مەن ءوزىم ريزا ەمەسپىن، ەلىمنىڭ
سۇيەنىشى بولا الماسام ەگەردە.

قارت جىميدى: - بارەكەلدە، جاز جايراڭ!
كول بولماسا تويات تابار قاز قايدان؟!
بىرەۋىڭنىڭ ارمانىڭنان شوشىپ ەم،
ءبىرىڭ، مىنە، ەتتىڭ لەزدە ءماز - مايرام.
ءبىرىڭ ءۇشىن كۇرسىنۋمەن وتەرمىن،
ءبىرىڭ ءۇشىن سۇيسىنۋمەن وتەرمىن،
سويتە - سويتە مەن ومىردەن وتەرمىن
بەتتەرىڭنەن جارىلقاسىن، ءتاڭىرىم
ال جارايدى، باتام وسى، بارىڭدار
وتىراردا تۋعان ۇلى دارىندار!
ءاجۋاسىن اجىمىنە جاسىرىپ،
جىلدار اقتى،
جىلدار اقتى اسىعىپ،
جالىن ەدى - اۋ ارمانى ايقىن، ءار كوڭىل
ەكى دوستى ەكى ارناعا ءبولدى ءومىر.
دويىل سولاي وزگەرتپەدى شەشىمىن
داۋلەت وعان جىلدام اشتى ەسىگىن.
ونەرى اسقان ساۋداگەردىڭ كوپ وتپەي
باعدات، مىسىر تۇگەل ءبىلدى ەسىمىن.
«ەسەپسىزدىڭ نەسىبەسى وزار ما؟»
ايەلىندە باۋلىدى ول سو زاڭعا،
قوناققا ارناپ اسىلاتىن ەتتى دە
ءوزى سالىپ بەرىپ ءجۇردى قازانعا.
تەك بايلىققا دەگەن جۇتاڭ ساراقدىق
جىبەردى ونىڭ بار ونەرىن قاراڭ عىپ.
مىنە وسىلاي جازىق دارىن، جاس تۇلعا
ۇشىرادى ابىلەتتى توزعىنعا.
ساۋداگەردىڭ وزگە تۇگىل ءوزىنىڭ
ۇرپاقتارى كەشتى ۇمىتىپ از جىلدا
ال ءابۋ شە؟
كەڭگە جايدى ەل قاناتىن،
ءابۋىمىز – ءارى عالىم، ءارى اقىن،
ءابۋىمىز – ءبىزدىڭ ۇلى بابامىز
ءابۋ – ءناسىر ءال – فارابي بولاتىن.
بارلىعى حورمەن: ماڭگى لاۋلاپ جانۋ ءۇشىن عالامدا
ۇلكەن باقىت تابۋ ءۇشىن عالامدا
ۇلكەن بولىپ قالۋ ءۇشىن عالامدا
ۇلكەن ارمان كەرەك ەكەن ادامعا.
2 – جۇرگىزۋشى: «بالا كەزىمنەن باستاپ اكەم مەنى الدىنا الىپ وتىرىپ، وتىراردى قورعاعان ۇلى بابالاردىڭ ەرلىگى، مەن شىڭعىس حاننىڭ زوبالاڭى جايلى اڭگىمەلەيتىن. انامنىڭ «بالا الە جاس قوي، تۇسىنە قويار دەيمىسىڭ؟» دەگەنىنە اكەم: «جوق، تۇسىنۋگە ءتيىس، تۇسىنبەسە وزىنە قيىن. تامىرىن تەرەڭگە جىبەرە الماعان داراقتىڭ عۇمىرى كەلتە» دەيتىن. مەنىڭ بىرنەشە دۇركىن وتىرار جايلى جازۋىما تۋرا كەلسە، وسىنىڭ بارلىعى اكە ءسوزىنىڭ ماعان بەرگەن اسەرى»- دەيدى اقىن.

نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.

You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما