قازاق ادەبي ءتىلىنىڭ ءستيلى
قازاق ءتىلى
ساباق تاقىرىبى: قازاق ادەبي ءتىلىنىڭ ءستيلى
سىلتەمە: قازاق ءتىلى وقۋلىعىنىڭ ادىستەمەسى
ساباقتىڭ جابدىعى
تاقتا، وقۋلىق، ينتەربەلسەندى تاقتا، تاپسىرما پاراقشالارى، داپتەرمەن جۇمىس، رەفلەكسيا جاساۋ پاراعى.
بىلىمدىلىك: قازاق تىلىندەگى ستيلدەر تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ. ەرتەڭگى ەل ازاماتتارىن جۇمىس ستيلدەرىنەن حاباردار ەتۋ. ءسوز قولدانۋ اياسىن كەڭەيتۋ.
دامىتۋشىلىق: ءسوز ساپتاۋدى، ورىندى، شەشەن سويلەۋدى دامىتۋ.
تاربيەلىك: سوزدىك قورلارىن نىعايتا وتىرىپ، ءسوز مادەنيەتتەرىن جەتىلدىرۋ. كوپ الدىندا ەركىن ءسوز سويلەۋگە باۋلۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: ارالاس ساباق
ءادىسى: بايانداۋ، ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ، تالداۋ، جيناقتاۋ، وقۋشىنىڭ وقۋ ارەكەتىن ۇيىمداستىرۋ تاسىلدەرى: توپتىق، جالپى سىنىپپەن جۇمىس.
كورنەكىلىگى: ۇلەستىرمەلى قيما قاعازدار.
وقىتۋ ناتيجەسى
توپقا ءبولۋ
سىنىپتى ءۇش توپقا بولەمىز. ۇستەل ۇستىندە ءار ءتۇرلى تۇستەگى قيىندى قاعازدار تۇرادى سول قاعازداردى ءار وقۋشى ءوزى كەلىپ تاڭداپ الىپ، سول توپقا قاراي ورنالاسادى. I توپ بىلگىرلەر. II توپ العىرلار. III توپ تاپقىرلار.
وقۋشىلارعا پسيحولوگيالىق احۋال تۋعىزۋ
«اسەم اۋەن» تىڭداتۋ ارقىلى سىنىپتا پسيحولوگيالىق احۋالدى قالىپتاستىرۋ.
ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ
قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ
ءقازىر قانداي ساباق ەكەنىن ەسكە تۇسىرەيىك.
قازاق ءتىلىم - ءوز ءتىلىم، انا ءتىلىم،
اباي، مۇحتار سويلەگەن دانا ءتىلىم.
قاستەرلەيدى ۇل - قىزىڭ ماڭگى سەنى،
بولاشاعىم، باقىتىم، دارا ءتىلىم.
- مىنە، بالالار، عۇلاما كەمەڭگەر اقىندارىمىزدىڭ ءتىلى - تۋعان ءتىلىمىز قازاق ءتىلى ساباعىن باستايمىز.
ءۇي تاپسىرماسىن ايتايىق. وتكەن ساباققا ورالاتىن بولساق وتىلگەن تاقىرىپتار بويىنشا سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەيىك:
1. ستيليستيكا دەگەنىمىز نە؟
2. سويلەۋ ءتىلىنىڭ لەكسيكاسى.
3. ەكسپرەسسيۆتى - ەموسيونالدى لەكسيكا.
4. قازىرگى كىتابي ءتىل.
ءار وقۋشىنىڭ جاۋابىن تىڭداۋ.
قازاق ادەبي ءتىلىنىڭ ستيلدىك تارماقتارى.
1. اۋىزەكى سويلەۋ ءستيلى
2. كىتابي ءتىل ءستيلى
اۋىزەكى سويلەۋ ءستيلى
كوركەم ادەبيەت ءستيلى
رەسمي ستيل، ءىسقاعازدار ءستيلى
عىلىمي ستيل
پۋبليسيستيكالىق ستيل
سويلەۋ ءتىلىنىڭ ستيلدىك تارماقتارى بولمايدى. الدىن الا دايىندالۋدى قاجەت ەتپەيدى. قارىم - قاتىناس، نەگىزىنەن، اۋىزشا تۇردە جۇزەگە اسادى.
كوركەم ادەبي شىعارمالاردا (بەينەلى، ەموسيونالدى، ەكسپرەسسيۆتى سيپاتتا) قولدانىلادى.
ءارتۇرلى مەكەمەلەردە (جەكە تۇلعاعا قاتىستى دا) جۇرگىزىلەتىن قۇجاتتار، نۇسقاۋ حاتتار، ىسكەرلىك بايلانىس قاعازدارىندا قولدانىلادى.
عىلىمي زەرتتەۋ ەڭبەكتەرىندە، عىلىمي باياندا - مالار، دارىستەر، ماقالالاردا قولدانىلادى.
بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىندا، جيىن - ماجىلىستەردە قولدانىلادى.
كىتابي ءتىلدىڭ وسى اتالعان ستيلدەرى جازباشا جانە اۋىزشا تۇردە دە قىزمەت اتقارادى. كىتابي جازبا ستيلدەر سويلەۋ ستيلىمەن تىعىز بايلانىستى. اۋىزەكى ءتىل ءستيلىن سەندەر كۇندەلىكتى ومىردە بايقاپ تا، قولدانىپ تا جۇرسىڭدەر.
ستيل - قارىم - قاتىناس بارىسىندا تىلدىك بىرلىكتەردى سۇرىپتاپ پايدالانۋ ارقىلى ويدى جەتكىزۋ مانەرى.
كەرى بايلانىس. وقۋشىلارعا كەرى جازىلعان تەكست وقىلادى زىمىشروقماق
ءزىب ءرىب نادانا ناعۋت ۋەتەج كىدە. نەكاس نەدزىمىراب نەكلۇ. اعاۋراش ەتو ىتپىقۇ نىتالوب. ءنىتسۇ ازات نىتياتسۇ. ىنۇگىدزاج نەكاس نەدزىمىراب نىرۇب نىتارۇب. ءيۇ انىساۋراش نىتەسەتكەموك. لو ءىدزىب اققالۇب پىلا نىتاراب.
تاپسىرمالار:
I توپ 46 - جاتتىعۋ.
II توپ 47 - جاتتىعۋ.
III توپ 47 - جاتتىعۋ. (2 - تاپسىرماسى)
بەرىلگەن تاپسىرمالارى بويىنشا ورىنداۋ.
تاقتامەن جۇمىس. ءۇش توپتان ءبىر - ءبىر بالادان تاقتاعا شىعىپ سويلەم تالدايدى. سويلەمدەردى وزدەرى تەكسەرەدى جانە باعا بەرەدى.
جاڭا ساباق بويىنشا العان بىلىمدەرىن تەكسەرۋ. ستيل تۇرلەرىن اجىراتۋ ماقساتىندا كەستەمەن جۇمىس ىستەپ كورەيىك. ءار وقۋشىعا پاراقشالار تاراتىلادى، سول پاراقشاداعى تاپسىرمانى ورىنداۋ كەرەك.
ساباقتى قورىتىندىلاۋ.
رەفلەكسيا جاساۋ، ت كەستەسى
جاقسى ءالسىز
سەرگىتۋ ءساتى
وقۋشىلار ورىندارىنان تۇرىپ ءار وقۋشى ءبىر - بىرىنە جاقسى تىلەك ايتادى.(دوپ لاقتىرۋ ارقىلى)
ءۇي تاپسىرماسى
ا) 48 - جاتتىعۋ. ءار توپ تومەندەگى كورسەتىلگەن باعىتتا ءبىر ستيل تۇرىنە شاعىن ماتەريال دايىنداپ، تالقىلاۋعا دايىندىق جاساپ كەلۋ.
ءا) قازاق ادەبي ءتىلىنىڭ ستيلدەرىن وقۋ.
ءۇي تاپسىرماسىن ءبىلۋ، ءتۇرتىپ الۋ
باعالاۋ
باعالاۋ پاراقشالارىن ۇلەستىرۋ
ءوزىن ءوزى باعالاۋ
قازاق ادەبي ءتىلىنىڭ ءستيلى. جۇكتەۋ
ساباق تاقىرىبى: قازاق ادەبي ءتىلىنىڭ ءستيلى
سىلتەمە: قازاق ءتىلى وقۋلىعىنىڭ ادىستەمەسى
ساباقتىڭ جابدىعى
تاقتا، وقۋلىق، ينتەربەلسەندى تاقتا، تاپسىرما پاراقشالارى، داپتەرمەن جۇمىس، رەفلەكسيا جاساۋ پاراعى.
بىلىمدىلىك: قازاق تىلىندەگى ستيلدەر تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ. ەرتەڭگى ەل ازاماتتارىن جۇمىس ستيلدەرىنەن حاباردار ەتۋ. ءسوز قولدانۋ اياسىن كەڭەيتۋ.
دامىتۋشىلىق: ءسوز ساپتاۋدى، ورىندى، شەشەن سويلەۋدى دامىتۋ.
تاربيەلىك: سوزدىك قورلارىن نىعايتا وتىرىپ، ءسوز مادەنيەتتەرىن جەتىلدىرۋ. كوپ الدىندا ەركىن ءسوز سويلەۋگە باۋلۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: ارالاس ساباق
ءادىسى: بايانداۋ، ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ، تالداۋ، جيناقتاۋ، وقۋشىنىڭ وقۋ ارەكەتىن ۇيىمداستىرۋ تاسىلدەرى: توپتىق، جالپى سىنىپپەن جۇمىس.
كورنەكىلىگى: ۇلەستىرمەلى قيما قاعازدار.
وقىتۋ ناتيجەسى
توپقا ءبولۋ
سىنىپتى ءۇش توپقا بولەمىز. ۇستەل ۇستىندە ءار ءتۇرلى تۇستەگى قيىندى قاعازدار تۇرادى سول قاعازداردى ءار وقۋشى ءوزى كەلىپ تاڭداپ الىپ، سول توپقا قاراي ورنالاسادى. I توپ بىلگىرلەر. II توپ العىرلار. III توپ تاپقىرلار.
وقۋشىلارعا پسيحولوگيالىق احۋال تۋعىزۋ
«اسەم اۋەن» تىڭداتۋ ارقىلى سىنىپتا پسيحولوگيالىق احۋالدى قالىپتاستىرۋ.
ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ
قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ
ءقازىر قانداي ساباق ەكەنىن ەسكە تۇسىرەيىك.
قازاق ءتىلىم - ءوز ءتىلىم، انا ءتىلىم،
اباي، مۇحتار سويلەگەن دانا ءتىلىم.
قاستەرلەيدى ۇل - قىزىڭ ماڭگى سەنى،
بولاشاعىم، باقىتىم، دارا ءتىلىم.
- مىنە، بالالار، عۇلاما كەمەڭگەر اقىندارىمىزدىڭ ءتىلى - تۋعان ءتىلىمىز قازاق ءتىلى ساباعىن باستايمىز.
ءۇي تاپسىرماسىن ايتايىق. وتكەن ساباققا ورالاتىن بولساق وتىلگەن تاقىرىپتار بويىنشا سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەيىك:
1. ستيليستيكا دەگەنىمىز نە؟
2. سويلەۋ ءتىلىنىڭ لەكسيكاسى.
3. ەكسپرەسسيۆتى - ەموسيونالدى لەكسيكا.
4. قازىرگى كىتابي ءتىل.
ءار وقۋشىنىڭ جاۋابىن تىڭداۋ.
قازاق ادەبي ءتىلىنىڭ ستيلدىك تارماقتارى.
1. اۋىزەكى سويلەۋ ءستيلى
2. كىتابي ءتىل ءستيلى
اۋىزەكى سويلەۋ ءستيلى
كوركەم ادەبيەت ءستيلى
رەسمي ستيل، ءىسقاعازدار ءستيلى
عىلىمي ستيل
پۋبليسيستيكالىق ستيل
سويلەۋ ءتىلىنىڭ ستيلدىك تارماقتارى بولمايدى. الدىن الا دايىندالۋدى قاجەت ەتپەيدى. قارىم - قاتىناس، نەگىزىنەن، اۋىزشا تۇردە جۇزەگە اسادى.
كوركەم ادەبي شىعارمالاردا (بەينەلى، ەموسيونالدى، ەكسپرەسسيۆتى سيپاتتا) قولدانىلادى.
ءارتۇرلى مەكەمەلەردە (جەكە تۇلعاعا قاتىستى دا) جۇرگىزىلەتىن قۇجاتتار، نۇسقاۋ حاتتار، ىسكەرلىك بايلانىس قاعازدارىندا قولدانىلادى.
عىلىمي زەرتتەۋ ەڭبەكتەرىندە، عىلىمي باياندا - مالار، دارىستەر، ماقالالاردا قولدانىلادى.
بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىندا، جيىن - ماجىلىستەردە قولدانىلادى.
كىتابي ءتىلدىڭ وسى اتالعان ستيلدەرى جازباشا جانە اۋىزشا تۇردە دە قىزمەت اتقارادى. كىتابي جازبا ستيلدەر سويلەۋ ستيلىمەن تىعىز بايلانىستى. اۋىزەكى ءتىل ءستيلىن سەندەر كۇندەلىكتى ومىردە بايقاپ تا، قولدانىپ تا جۇرسىڭدەر.
ستيل - قارىم - قاتىناس بارىسىندا تىلدىك بىرلىكتەردى سۇرىپتاپ پايدالانۋ ارقىلى ويدى جەتكىزۋ مانەرى.
كەرى بايلانىس. وقۋشىلارعا كەرى جازىلعان تەكست وقىلادى زىمىشروقماق
ءزىب ءرىب نادانا ناعۋت ۋەتەج كىدە. نەكاس نەدزىمىراب نەكلۇ. اعاۋراش ەتو ىتپىقۇ نىتالوب. ءنىتسۇ ازات نىتياتسۇ. ىنۇگىدزاج نەكاس نەدزىمىراب نىرۇب نىتارۇب. ءيۇ انىساۋراش نىتەسەتكەموك. لو ءىدزىب اققالۇب پىلا نىتاراب.
تاپسىرمالار:
I توپ 46 - جاتتىعۋ.
II توپ 47 - جاتتىعۋ.
III توپ 47 - جاتتىعۋ. (2 - تاپسىرماسى)
بەرىلگەن تاپسىرمالارى بويىنشا ورىنداۋ.
تاقتامەن جۇمىس. ءۇش توپتان ءبىر - ءبىر بالادان تاقتاعا شىعىپ سويلەم تالدايدى. سويلەمدەردى وزدەرى تەكسەرەدى جانە باعا بەرەدى.
جاڭا ساباق بويىنشا العان بىلىمدەرىن تەكسەرۋ. ستيل تۇرلەرىن اجىراتۋ ماقساتىندا كەستەمەن جۇمىس ىستەپ كورەيىك. ءار وقۋشىعا پاراقشالار تاراتىلادى، سول پاراقشاداعى تاپسىرمانى ورىنداۋ كەرەك.
ساباقتى قورىتىندىلاۋ.
رەفلەكسيا جاساۋ، ت كەستەسى
جاقسى ءالسىز
سەرگىتۋ ءساتى
وقۋشىلار ورىندارىنان تۇرىپ ءار وقۋشى ءبىر - بىرىنە جاقسى تىلەك ايتادى.(دوپ لاقتىرۋ ارقىلى)
ءۇي تاپسىرماسى
ا) 48 - جاتتىعۋ. ءار توپ تومەندەگى كورسەتىلگەن باعىتتا ءبىر ستيل تۇرىنە شاعىن ماتەريال دايىنداپ، تالقىلاۋعا دايىندىق جاساپ كەلۋ.
ءا) قازاق ادەبي ءتىلىنىڭ ستيلدەرىن وقۋ.
ءۇي تاپسىرماسىن ءبىلۋ، ءتۇرتىپ الۋ
باعالاۋ
باعالاۋ پاراقشالارىن ۇلەستىرۋ
ءوزىن ءوزى باعالاۋ
قازاق ادەبي ءتىلىنىڭ ءستيلى. جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
استى سىزىلعان سوزدەردىڭ لەكسيكالىق ەرەكشەلىگىن انىقتا:
