- 17 اقپ. 2021 00:00
- 253
"قازاق وكپەسى" ماقالاسىنىڭ ايشىقتى ءمانى
«ايقاپ» جۋرنالىنىڭ 2-نومىرىندە احمەت بايتۇرسىنوۆتىڭ «قازاق وكپەسى» ماقالاسى جاريالانعان بولاتىن. بۇل ماقالانىڭ ءمان-ماعىناسىن ايتا كەتسەك...
ماقالا بارىسىندا قازاق ەلىنىڭ ساياسي-الەۋمەتتىك ماسەلەلەرى، شارۋاشىلىق جاعدايى، جەر ماسەلەسىنە، وقۋ-اعارتۋ، ادەبيەت پەن مادەنيەتكە ارنالعان ويلارى جازىلعان. بۇل ماقالا ارقىلى، قوعامداعى وزەكتى ماسەلەلەردى قوزعاپ،باقىلاپ، شولۋ جاساپ، كەيبىر كۇتتىرمەيتىن جايتتاردى دەر كەزىندە جازىپ، ەلدى قاۋىپ-قاتەردەن ساقتاندىرىپ وتىردى. سونداي-اق ولار رەسەيدىڭ وتارشىلدىق ساياساتىن اشكەرەلەپ، قازاق دالاسىنىڭ سىرتقى-ىشكى جاعدايىن ۇنەمى نازاردا ۇستادى، حالىقارالىق بايلانىستارمەن ەلدى تانىستىرىپ، قابىلداپ وتىردى. احمەت بايتۇرسىنوۆ: «قازىرگى قازاق ماسەلەلەرىنىڭ ەڭ زارلىسى-جەر ماسەلەسى، بۇل قازاقتىڭ ءتىرى يا ءولى بولۋ ماسەلەسى» دەپ باسا ايتقان.
ماقالادا قازاق حالقىنىڭ ارنارسەگە وكپەلەپ، پايدا بولعان توسقاۋىلعا توتەپ بەرە المايتىندىعىنا كۇيىنەدى. ۋايىمعا سالىنىپ، جۇرتىنىڭ قامىن ويلاعان احمەت بايتۇرسىنوۆ بۇل ماقالا ارقىلى قازاق حالقىنىڭ سول كەزەڭىندەگى كوكەيتەستى ماسەلەلەرىن اشىپ بەردى. وكىنىشكە قاراي، «ماقالا قازاق حالقىنا قارسى جازىلعان» دەپ ايتا كەتكەن.
«دۇنيەدە تەڭگە تەڭدىك، كەمگە كەمدىك، ازدى كوپكە تەڭگەرەتىن عىلىم مەن ونەردى، ەلسىزدىڭ ەلدىگىن تەڭگەرەتىن، جوقتى بارعا تەڭگەرەتىن عىلىم مەن ونەردى كەرەك قىلاتىن قازاق از. تەڭدىككە قولى قالاي جەتسىن؟!»- دەپ كۇيىنە جازعان احمەت بايتۇرسىن ۇلى ءاردايىم حالقىن وقۋ-بىلىمگە، مادەنيەت پەن ونەرگە شاقىرىپ، سول كەزدەگى ماسەلەلەردىڭ بارلىعىنىڭ تەك حالىق مۇددەسى تۇرعىسىندا شەشىلۋى جولىندا ەڭبەك ەتىكەن، ۇلت جاناشىرى بولا بىلگەن ۇلى تۇلعا!
احمەت بايتۇرسىن ۇلى، «قازاق وكپەسى» ماقالاسىمەن ءبىلىم بەرۋ سالاسىنا ۇلكەن ۇلەس قوسقان. جاڭا ايتا كەتكەنىمدەي،جەر ماسەلەسىنە قاتتى نازار بولگەن،ونى مىنا «قازاقتىڭ ءالى كۇنگە دەيىن جەردەن قول ۇزبەي وتىرعانى - جەر قازىناسى. بۇگىن تويعانىنا ءماز بولىپ، ەرتەڭگىسىن ۇمىتاتىن قازاق بۇگىن جەرىن ساتىپ تويىپ، ەرتەڭ تەنتىرەپ كەتەر ەدى.»