قازاق تىلىنەن دەڭگەيلىك تاپسىرمالار 7 سىنىپ
قازاق تىلىنەن دەڭگەيلىك تاپسىرمالار 7 سىنىپ
قازاق ءتىلى
7 سىنىپ.
كىرىسپە بولىمىندە «قازاق ءتىلى – مەملەكەتتىك ءتىل» لەكسيكالىق تاقىرىبىن وتكەندە وقۋشىلارعا دەڭگەيلىك تاپسىرمالار بەرىلەدى.
I دەڭگەي
1. «قازاق ءتىلى» اتتى ولەڭدى مانەرلەپ وقۋ، ءتول دىبىستاردى ورفوەپيالىق نورماعا ساي ايتۋ.
قازاق ءتىلى
كۇش كەمىدى، ايبىندى تۋ قۇلادى؛
كەشە باتىر – بۇگىن قورقاق، بۇعادى.
ەرىككە ۇمتىلعان ۇشقىر جانى كىسەندە،
قان سۋىنعان، جۇرەك سولعىن سوعادى.
قىران قۇستىڭ قوس قاناتى قىرقىلدى،
كۇندەي كۇشتى كۇركىرەگەن ەل تىندى.
اسقار التاي – التىن انا ەستە جوق،
باتىر، حاندار – اسقان جاندار ۇمىتىلدى!
ەرلىك، ەلدىك، بىرلىك، قايرات، ب ا ق، اردىڭ
جاۋىز تاعدىر جويدى ءبارىن نە باردىڭ...
التىن كۇننەن باعاسىز ءبىر بەلگى بوپ،
نۇرلى جۇلدىز، بابام ءتىلى، سەن قالدىڭ!
جارىق كورمەي جاتساڭ دا ۇزاق، كەن - ءتىلىم،
تازا، تەرەڭ، وتكىر، كۇشتى، كەڭ ءتىلىم.
تاراپ كەتكەن بالالارىڭدى باۋىرىڭا
اق قولىڭمەن تارتا الارسىڭ سەن ءتىلىم!
(م. جۇمابايەۆ)
II دەڭگەي
1. «قازاق ءتىلى» اتتى ولەڭدى وقىپ، ولەڭنىڭ نەگىزگى يدەياسىن اشۋ.
2. مىنا سوزدەردى ءسوز قۇرامىنا تالدا.
بەسىكتە، ءتىلىڭ، تىلمەن، اقىلى، ايتىلادى./ءتۇبىر، I - II - جاق، جەكەشە، كوپشە ت. ب/
3. 1. نۇكتەنىڭ ورنىنا كەرەكتى سوزدەردى قويىڭىز.
قازاق ەلىنىڭ رامىزدەرىنە...... جاتادى
ا/ بايراق، جالاۋ، جالاۋشا
ءا/ تاڭبا، بەلگى، ءمور
ب/ تۋ، ەلتاڭبا، ءانۇران
2. قازاق ەلى تۋىنىڭ ءتۇسى.....
ا/ قىزىل
ءا/ سارى
ب/ كوك
3. زەڭگىر كوك..... بەلگىسى
ا/ ادالدىقتىڭ، تازالىقتىڭ، اسپاننىڭ
ءا/ قۋانىشتىڭ، جەڭىستىڭ
ب/ جاماندىقتىڭ، بەيبىتشىلىكتىڭ
4. كۇنگە تابىنۋ...... دۇنيەگە كەلگەن
ا/ باتىستا
ءا/ سولتۇستىكتە
ب/ شىعىستا
5. كۇن بەينەسى...... بەلگىسى
ا/ تاتۋلىقتىڭ
ءا/ بايلىق پەن بەرەكەنىڭ
ب/ دوستىقتىڭ
III دەڭگەي
1. «قازاق ءتىلى» اتتى ولەڭنىڭ مازمۇنىن ايت.
2. بەرىلگەن سوزدەرمەن سويلەم قۇراستىر.
تۋعان ءتىلىم، ءتىل بايلىعى، ماقتانىشىم، قۇدىرەتتى، ۇلگى - ونەگە.
تاقىرىپ.« قازاقستان رەسپۋبليكاسى – تاۋەلسىز ەل»
I دەڭگەي
1. «قازاقستان رەسپۋبليكاسى – تاۋەلسىز ەل» اتتى ءماتىندى وقى.
بۇل دۇنيەدە ءبىزدىڭ ءبىر عانا وتانىمىز بار. ول – تاۋەلسىز قازاقستان. مەملەكەتتىك تاۋەلسىزدىگىمىز جاريالانعان بەرى قازاقستاندى الەمنىڭ جۇزدەن استام ەلى تانىدى. ءبىزدىڭ ەلىمىز ءبىرقاتار اسا بەدەلدى حالىقارالىق ۇيىمدارعا، ونىڭ ىشىندە بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنا، حالىقارالىق ۆاليۋتا قورىنا مۇشە بولىپ قابىلداندى.
ەگەمەندى ەل بولىپ، حالقىمىز ءوز ەركىمەن تۇڭعىش پرەزيدەنتىن سايلادى.
ەلتاڭبامىزدى، تۋىمىزدى بەلگىلەدىك. قازاق تىلىنە مەملەكەتتىك مارتەبە بەرىلدى.
ءبىزدىڭ تۋىمىز – تاۋەلسىزدىك، تىلەگىمىز – بەيبىتشىلىك، تىنىشتىق. ەلىمىزدىڭ تۇتاستىعىن، جەرىمىزدىڭ بۇتىندىگىن، حالىقتارىمىزدىڭ جاراستىعىن امان ساقتاۋ - ءاربىر ازاماتتىڭ بورىشى.
2. تومەندە بەرىلگەن سوزدەردىڭ سينونيمدەرىن تاۋىپ، ولارعا كوپتىك
جالعاۋىن جالعاڭىز.
ۇلگى: وتباسى+لار، جانۇيا+لار
ءۇي................................................................................
انا.............................................................................
اتا - انا........................................................................
دوس...............................................................................
تۋىس..............................................................................
II دەڭگەي
1. ءماتىن بويىنشا سۇراق قۇراستىر
2. وتان تۋرالى 5 - ماقال - ماتەل داپتەرىڭە جاز
III دەڭگەي
1. «قازاقستان رەسپۋبليكاسى – تاۋەلسىز ەل» اتتى ءماتىندى وقىپ، مازمۇنىن ايت.
2. بەرىلگەن ەسىم سوزدەردى جۇرناق ارقىلى ەتىستىككە اينالدىر.
بەينە، وي، باس، بي.
تاقىرىپ. «مەملەكەتتىك مەرەكەلەر»
I دەڭگەي
1. «ۇستاز مەرەكەسى» اتتى ءماتىندى ءتۇسىنىپ وقى.
ۇرپاق تاربيەسى – ۇستازعا بايلانىستى. “ۇيادا نە كورسەڭ، ۇشقاندا سونى ىلەرسىڭ” دەگەندەي ونەگەلى ۇستازدان جاقسى شاكىرت شىعاتىنى ءسوزسىز.
ۇستاز – ۇلاعاتتى ەسىم. شاكىرتتەرىن ءبىلىم نارىمەن سۋسىنداتىپ، ءتالىم - تاربيە بەرۋ، جاقسى قاسيەتتەردى بويىنا دارىتىپ، ادامگەرشىلىك رۋحتا باعىت - باعدار بەرۋدە ۇستازدىڭ ەڭبەگى زور. سوندىقتان دا ول ءاردايىم قاسيەتتى تۇلعا رەتىندە ەرەكشەلەنەدى.
ءمۇعالىم – بايىرعى ماماندىقتاردىڭ ءبىرى.
2. تومەندەگى سوزدەرگە ءىىى جاقتا تاۋەلدىك جالعاۋلارىن جالعاپ شىعىڭىز.
اتا - انا، اتا - اجە، اكە، انا، بالا، قىز، ۇل، تۇڭعىش، ورتانشى،
كەنجە، جەڭگە، جەزدە، نەمەرە، ءسىڭلى، قارىنداس، ءىنى، اعا.
II دەڭگەي
1. ءماتىن بويىنشا سۇراق قۇراستىر.
2. استانا مەرەكەسىن ءوز سوزىڭمەن اڭگىمەلەپ بەر./8 - سويلەم/
3. مىنا ەتىستىكتەرمەن سويلەم قۇراستىر.
ورنالاستى، ەڭبەكتەن، بىلەدى، اقىلداس، جازىلدى، كەڭەسۋ، بيلەۋ.
1. ماتىنگە جوسپار قۇرۋ.
2. «مەملەكەتتىك مەرەكەلەر» تاقىرىبىندا وقۋشىلاردىڭ ءبىلىمىن تەكسەرۋگە ەسسە جازىلادى.
تاقىرىپ. « كەڭ – بايتاق قازاقستانىم»
«كەڭ – بايتاق قازاقستانىم» اتتى ءماتىندى ءتۇسىنىپ وقى.
Iدەڭگەي
1. قازاقستان – ەجەلگى ەل، ءبىراق الەمنىڭ قازىرگى كارتاسىنان 1991 جىلدان باستاپ ورىن الدى. ءبىزدىڭ وتانىمىز – ەگەمەندى، تاۋەلسىز قازاق مەملەكەتى. ءجۇز جيىرمادان اسا ۇلت وكىلدەرى تۇراتىن وسىناۋ قاسيەتتى مەكەندە، اسقاقتاعان الاتاۋلى ولكەدە، كەڭشىلىگى كەرەمەت، دارحان داستارقانداي دالادا، ەگىنى تەڭىزدەي تولقىعان، ءوندىرىسى وركەندەگەن مەكەندە ءومىر ءسۇرۋشى ءاربىر ادام ءوز وتانىن جانىنداي ءسۇيىپ، ونىڭ كوك بايراعىن كوككە كوتەرۋدى ماقتانىش تۇتادى!
2. ماقال - ماتەلدەردىڭ ماعىناسىن ءتۇسىندىرىڭىز.
1. ەر جىگىتتىڭ اتى جاقسى بولسا، ءبىر باقىت،
العان جارى جاقسى بولسا، مىڭ باقىت.
2. اتا - انانىڭ ءقادىرىن
بالالى بولعاندا بىلەرسىڭ؛
اعايىننىڭ ءقادىرىن جالالى بولعاندا بىلەرسىڭ.
II دەڭگەي
1. ءماتىن بويىنشا سۇراق قۇراستىر
2. تومەندەگى سوزدەردى وقىنىز. تۇسىندىرمە سوزدىكتى، پايدالانىپ، سوزدەردىڭ ماعىناسىن تابىڭىز
ەسكەرتپە، بىرىك، قۋات، ساق.
3. نۇكتەنىڭ ورنىنا كەرەكتى ءسوزدى قويىڭىز.
قازاق ەلىنىڭ رامىزدەرىنە... جاتادى
ا/ بايراق، جالاۋ، جالاۋشا
ءا/ تاڭبا، بەلگى، ءمور
ب/ تۋ، ەلتاڭبا، ءانۇران
2. قازاق ەلى تۋىنىڭ ءتۇسى...
ا/ قىزىل
ءا/ سارى
ب/ كوك
3. كۇنگە تابىنۋ... دۇنيەگە كەلگەن
ا/ باتىستا
ءا/ سولتۇستىكتە
ب/ شىعىستا
III دەڭگەي
1. كەڭ – بايتاق قازاقستانىم» تاقىرىبىندا وقۋشىلاردىڭ ءبىلىمىن تەكسەرۋگە ەسسە جازىلادى.
تاقىرىپ. « تابيعات تاماشاسى»
I دەڭگەي
1. ءماتىندى ءتۇسىنىپ وقى
1. ادام - تابيعاتتىڭ اجىراماس بولىگى. سوندىقتان حالقىمىزدا «جەر - انا» دەگەن ەگىز ۇعىم قالىپتاسقان. جەردى ءوز اناسىنداي، اناسىن كۇندەي قاستەرلەۋ اتا قوستاعان سالتىمىز. «جەر شوقتىعى - كوكشەتاۋ»، «جەر جانناتى - جەتىسۋ» دەپ، بابالارىمىز تۋعان جەرگە، تابيعاتقا دەگەن ىستىق ماحابباتىن بىلدىرگەن.
سوندىقتان ورمان - توعايلاردى ساقتاپ، قورشاعان ورتانىڭ، وزەن مەن كولدەردىڭ لاستانباۋىنا ەرەكشە ءمان بەرگەن.
2. كوپ نۇكتەنىڭ ورنىنا ءتيىستى سوزدەردى قويىڭىز.
1.... ءىڭ اتىم.................
2.... ءدىڭ وتباسىمىز تاتۋ - ءتاتتى.
II دەڭگەي
1) ءماتىن بويىنشا سۇراققا جاۋاپ بەرىڭىز.
1. ادامنىڭ دەنى ساۋ بولۋ ءۇشىن نە كەرەك؟
2. بۇگىندە جەر بەتىندە قانداي ماسەلە وزەكتى ماسەلەگە اينالدى؟
3. دۇنيەجۇزىلىك پروبلەما قانداي؟
4. تابيعاتتى ساقتاۋ ءۇشىن ءبىز قانداي ۇلەس قوسۋىمىز كەرەك؟
2) سوزدەردىڭ انتونيمدەرىن تابىڭىز:
1. جاقسى...
2. ۇزىن...
3. اققۇبا...
4. جالقاۋ...
5. اقىلدى...
III دەڭگەي
1. ماتىنگە جوسپار قۇرۋ.
2. ءماتىندى مازمۇنداۋ.
تاقىرىپ. « حايۋاناتتار الەمى»
I دەڭگەي
1. « يت – جەتى قازىنانىڭ ءبىرى» اتتى ءماتىندى وقىپ، اۋدار.
“يت – جەتى قازىنانىڭ ءبىرى”، “ەل جاتپاي، يت تىنباس”، “يت يەسىن قورعايدى”، “يت – ءۇيدىڭ قۇلاعى” دەگەن سەكىلدى ماقال - ماتەلدەردە ونىڭ مالدى ۇرى مەن بورىدەن ساقتايتىن كۇزەتشىلىك، اڭشىلىق قىزمەتتەرى دۇرىس بەينەلەنگەن. اسىل مال جانە جابايى جانۋارلار تۋرالى ماقال - ماتەلدەردە ادامعا ءتان جاقسىلى - جاماندى مىنەز - قۇلىقتار، ءىس - ارەكەتتەر بەينەلەنەدى، سونىڭ ىشىندە ارامدىق، پاسىقتىق، زالىمدىق مىنەز قىلىقتاردىڭ كوبىسى يت پەن ەسەك ارقىلى بەرىلگەن دەسەك، استە اسىرا ايتقاندىق بولماس.
2. سينونيمدىك قاتاردى جالعاستىرىڭىز.
1. سۇلۋ، اجارلى،.................................................................................................... قىز.
2. باتىر، ەرجۇرەك،............................................................................................... جىگىت.
3. سابىرلى، سالماقتى،............................................................................................ دوس.
II دەڭگەي
1. ءماتىن بويىنشا 4 - 5 سۇراق قۇراستىر.
2. تەستى ورىندا.
1. سەپتىك جالعاۋ…
ا. زاتتىڭ كوپتىگىن ءبىلدىرۋ ءۇشىن
ءا. سوزدەردى ءبىر - بىرىمەن بايلانىستىرۋ ءۇشىن كەرەك
ب. زاتتىڭ بىرەۋگە ءتان ەكەنىن بىلدىرەدى
2. مىنا ءسوز قاي سەپتىكتە تۇر؟
بالاپان
ا. اتاۋ سەپتىك ءا. ىلىك سەپتىك
ب. شىعىس سەپتىك
III دەڭگەي
1 ماتىنگە جوسپار قۇرۋ.
2. ءماتىندى مازمۇنداۋ.
تاقىرىپ. «تابيعات اياسىندا» لەكسيكالىق تاقىرىبىن وتكەندە وقۋشىلارعا دەڭگەيلىك تاپسىرمالار بەرىلەدى.
I دەڭگەي
1. ءماتىندى ءتۇسىنىپ وقۋ.
1. قورشاعان ورتا – ءبىزدىڭ ورتاق ءۇيىمىز. ونى تازا ساقتاۋ كەرەك. كەز كەلگەن جەرگە قوقىس تاستاما. ءوزىڭدى قورشاعان ورتانى لاستاما، قاعازدى جىرتىپ تاستاما.
سۋعا تۇكىرمە، قوقىس تاستاپ، بۇلدىرمە. اعاشتىڭ بۇتالارىن سىندىرما، گۇلدى جۇلما.
جاڭبىر جاۋعاننان كەيىن اعاش جاپىراقتارى شاڭنان تازارادى. وسىمدىكتەر جايقالىپ جاپ - جاسىل كۇيگە ەنەدى. جاۋىننان جينالعان شالشىقتى كەشپە.
وزەن - كولدەرگە قوقىس تاستاۋعا بولمايدى. سەبەبى ول – بالىقتاردىڭ تۇراعى. بالىق جانى – سۋدا. قالا ماڭايىنىڭ تازالىعى مەن ادەمىلىگىن ساقتاپ قالۋ - ءاربىر ادامنىڭ قولىندا. سەرۋەنگە شىققاندا تابيعاتتى لاستاماۋ كەرەك.
2. تاۋەلدىك تۇلعاسىنداعى ءسوز تىركەسىن كورسەتىڭىز
ا) مەن – قازاقپىن
ءا) ولار جاستار
ب) جومارتتىڭ اكەسى
ۆ) استانادان كەلدى
قازاق تىلىنەن دەڭگەيلىك تاپسىرمالار 7 سىنىپ جۇكتەۋ
قازاق ءتىلى
7 سىنىپ.
كىرىسپە بولىمىندە «قازاق ءتىلى – مەملەكەتتىك ءتىل» لەكسيكالىق تاقىرىبىن وتكەندە وقۋشىلارعا دەڭگەيلىك تاپسىرمالار بەرىلەدى.
I دەڭگەي
1. «قازاق ءتىلى» اتتى ولەڭدى مانەرلەپ وقۋ، ءتول دىبىستاردى ورفوەپيالىق نورماعا ساي ايتۋ.
قازاق ءتىلى
كۇش كەمىدى، ايبىندى تۋ قۇلادى؛
كەشە باتىر – بۇگىن قورقاق، بۇعادى.
ەرىككە ۇمتىلعان ۇشقىر جانى كىسەندە،
قان سۋىنعان، جۇرەك سولعىن سوعادى.
قىران قۇستىڭ قوس قاناتى قىرقىلدى،
كۇندەي كۇشتى كۇركىرەگەن ەل تىندى.
اسقار التاي – التىن انا ەستە جوق،
باتىر، حاندار – اسقان جاندار ۇمىتىلدى!
ەرلىك، ەلدىك، بىرلىك، قايرات، ب ا ق، اردىڭ
جاۋىز تاعدىر جويدى ءبارىن نە باردىڭ...
التىن كۇننەن باعاسىز ءبىر بەلگى بوپ،
نۇرلى جۇلدىز، بابام ءتىلى، سەن قالدىڭ!
جارىق كورمەي جاتساڭ دا ۇزاق، كەن - ءتىلىم،
تازا، تەرەڭ، وتكىر، كۇشتى، كەڭ ءتىلىم.
تاراپ كەتكەن بالالارىڭدى باۋىرىڭا
اق قولىڭمەن تارتا الارسىڭ سەن ءتىلىم!
(م. جۇمابايەۆ)
II دەڭگەي
1. «قازاق ءتىلى» اتتى ولەڭدى وقىپ، ولەڭنىڭ نەگىزگى يدەياسىن اشۋ.
2. مىنا سوزدەردى ءسوز قۇرامىنا تالدا.
بەسىكتە، ءتىلىڭ، تىلمەن، اقىلى، ايتىلادى./ءتۇبىر، I - II - جاق، جەكەشە، كوپشە ت. ب/
3. 1. نۇكتەنىڭ ورنىنا كەرەكتى سوزدەردى قويىڭىز.
قازاق ەلىنىڭ رامىزدەرىنە...... جاتادى
ا/ بايراق، جالاۋ، جالاۋشا
ءا/ تاڭبا، بەلگى، ءمور
ب/ تۋ، ەلتاڭبا، ءانۇران
2. قازاق ەلى تۋىنىڭ ءتۇسى.....
ا/ قىزىل
ءا/ سارى
ب/ كوك
3. زەڭگىر كوك..... بەلگىسى
ا/ ادالدىقتىڭ، تازالىقتىڭ، اسپاننىڭ
ءا/ قۋانىشتىڭ، جەڭىستىڭ
ب/ جاماندىقتىڭ، بەيبىتشىلىكتىڭ
4. كۇنگە تابىنۋ...... دۇنيەگە كەلگەن
ا/ باتىستا
ءا/ سولتۇستىكتە
ب/ شىعىستا
5. كۇن بەينەسى...... بەلگىسى
ا/ تاتۋلىقتىڭ
ءا/ بايلىق پەن بەرەكەنىڭ
ب/ دوستىقتىڭ
III دەڭگەي
1. «قازاق ءتىلى» اتتى ولەڭنىڭ مازمۇنىن ايت.
2. بەرىلگەن سوزدەرمەن سويلەم قۇراستىر.
تۋعان ءتىلىم، ءتىل بايلىعى، ماقتانىشىم، قۇدىرەتتى، ۇلگى - ونەگە.
تاقىرىپ.« قازاقستان رەسپۋبليكاسى – تاۋەلسىز ەل»
I دەڭگەي
1. «قازاقستان رەسپۋبليكاسى – تاۋەلسىز ەل» اتتى ءماتىندى وقى.
بۇل دۇنيەدە ءبىزدىڭ ءبىر عانا وتانىمىز بار. ول – تاۋەلسىز قازاقستان. مەملەكەتتىك تاۋەلسىزدىگىمىز جاريالانعان بەرى قازاقستاندى الەمنىڭ جۇزدەن استام ەلى تانىدى. ءبىزدىڭ ەلىمىز ءبىرقاتار اسا بەدەلدى حالىقارالىق ۇيىمدارعا، ونىڭ ىشىندە بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنا، حالىقارالىق ۆاليۋتا قورىنا مۇشە بولىپ قابىلداندى.
ەگەمەندى ەل بولىپ، حالقىمىز ءوز ەركىمەن تۇڭعىش پرەزيدەنتىن سايلادى.
ەلتاڭبامىزدى، تۋىمىزدى بەلگىلەدىك. قازاق تىلىنە مەملەكەتتىك مارتەبە بەرىلدى.
ءبىزدىڭ تۋىمىز – تاۋەلسىزدىك، تىلەگىمىز – بەيبىتشىلىك، تىنىشتىق. ەلىمىزدىڭ تۇتاستىعىن، جەرىمىزدىڭ بۇتىندىگىن، حالىقتارىمىزدىڭ جاراستىعىن امان ساقتاۋ - ءاربىر ازاماتتىڭ بورىشى.
2. تومەندە بەرىلگەن سوزدەردىڭ سينونيمدەرىن تاۋىپ، ولارعا كوپتىك
جالعاۋىن جالعاڭىز.
ۇلگى: وتباسى+لار، جانۇيا+لار
ءۇي................................................................................
انا.............................................................................
اتا - انا........................................................................
دوس...............................................................................
تۋىس..............................................................................
II دەڭگەي
1. ءماتىن بويىنشا سۇراق قۇراستىر
2. وتان تۋرالى 5 - ماقال - ماتەل داپتەرىڭە جاز
III دەڭگەي
1. «قازاقستان رەسپۋبليكاسى – تاۋەلسىز ەل» اتتى ءماتىندى وقىپ، مازمۇنىن ايت.
2. بەرىلگەن ەسىم سوزدەردى جۇرناق ارقىلى ەتىستىككە اينالدىر.
بەينە، وي، باس، بي.
تاقىرىپ. «مەملەكەتتىك مەرەكەلەر»
I دەڭگەي
1. «ۇستاز مەرەكەسى» اتتى ءماتىندى ءتۇسىنىپ وقى.
ۇرپاق تاربيەسى – ۇستازعا بايلانىستى. “ۇيادا نە كورسەڭ، ۇشقاندا سونى ىلەرسىڭ” دەگەندەي ونەگەلى ۇستازدان جاقسى شاكىرت شىعاتىنى ءسوزسىز.
ۇستاز – ۇلاعاتتى ەسىم. شاكىرتتەرىن ءبىلىم نارىمەن سۋسىنداتىپ، ءتالىم - تاربيە بەرۋ، جاقسى قاسيەتتەردى بويىنا دارىتىپ، ادامگەرشىلىك رۋحتا باعىت - باعدار بەرۋدە ۇستازدىڭ ەڭبەگى زور. سوندىقتان دا ول ءاردايىم قاسيەتتى تۇلعا رەتىندە ەرەكشەلەنەدى.
ءمۇعالىم – بايىرعى ماماندىقتاردىڭ ءبىرى.
2. تومەندەگى سوزدەرگە ءىىى جاقتا تاۋەلدىك جالعاۋلارىن جالعاپ شىعىڭىز.
اتا - انا، اتا - اجە، اكە، انا، بالا، قىز، ۇل، تۇڭعىش، ورتانشى،
كەنجە، جەڭگە، جەزدە، نەمەرە، ءسىڭلى، قارىنداس، ءىنى، اعا.
II دەڭگەي
1. ءماتىن بويىنشا سۇراق قۇراستىر.
2. استانا مەرەكەسىن ءوز سوزىڭمەن اڭگىمەلەپ بەر./8 - سويلەم/
3. مىنا ەتىستىكتەرمەن سويلەم قۇراستىر.
ورنالاستى، ەڭبەكتەن، بىلەدى، اقىلداس، جازىلدى، كەڭەسۋ، بيلەۋ.
1. ماتىنگە جوسپار قۇرۋ.
2. «مەملەكەتتىك مەرەكەلەر» تاقىرىبىندا وقۋشىلاردىڭ ءبىلىمىن تەكسەرۋگە ەسسە جازىلادى.
تاقىرىپ. « كەڭ – بايتاق قازاقستانىم»
«كەڭ – بايتاق قازاقستانىم» اتتى ءماتىندى ءتۇسىنىپ وقى.
Iدەڭگەي
1. قازاقستان – ەجەلگى ەل، ءبىراق الەمنىڭ قازىرگى كارتاسىنان 1991 جىلدان باستاپ ورىن الدى. ءبىزدىڭ وتانىمىز – ەگەمەندى، تاۋەلسىز قازاق مەملەكەتى. ءجۇز جيىرمادان اسا ۇلت وكىلدەرى تۇراتىن وسىناۋ قاسيەتتى مەكەندە، اسقاقتاعان الاتاۋلى ولكەدە، كەڭشىلىگى كەرەمەت، دارحان داستارقانداي دالادا، ەگىنى تەڭىزدەي تولقىعان، ءوندىرىسى وركەندەگەن مەكەندە ءومىر ءسۇرۋشى ءاربىر ادام ءوز وتانىن جانىنداي ءسۇيىپ، ونىڭ كوك بايراعىن كوككە كوتەرۋدى ماقتانىش تۇتادى!
2. ماقال - ماتەلدەردىڭ ماعىناسىن ءتۇسىندىرىڭىز.
1. ەر جىگىتتىڭ اتى جاقسى بولسا، ءبىر باقىت،
العان جارى جاقسى بولسا، مىڭ باقىت.
2. اتا - انانىڭ ءقادىرىن
بالالى بولعاندا بىلەرسىڭ؛
اعايىننىڭ ءقادىرىن جالالى بولعاندا بىلەرسىڭ.
II دەڭگەي
1. ءماتىن بويىنشا سۇراق قۇراستىر
2. تومەندەگى سوزدەردى وقىنىز. تۇسىندىرمە سوزدىكتى، پايدالانىپ، سوزدەردىڭ ماعىناسىن تابىڭىز
ەسكەرتپە، بىرىك، قۋات، ساق.
3. نۇكتەنىڭ ورنىنا كەرەكتى ءسوزدى قويىڭىز.
قازاق ەلىنىڭ رامىزدەرىنە... جاتادى
ا/ بايراق، جالاۋ، جالاۋشا
ءا/ تاڭبا، بەلگى، ءمور
ب/ تۋ، ەلتاڭبا، ءانۇران
2. قازاق ەلى تۋىنىڭ ءتۇسى...
ا/ قىزىل
ءا/ سارى
ب/ كوك
3. كۇنگە تابىنۋ... دۇنيەگە كەلگەن
ا/ باتىستا
ءا/ سولتۇستىكتە
ب/ شىعىستا
III دەڭگەي
1. كەڭ – بايتاق قازاقستانىم» تاقىرىبىندا وقۋشىلاردىڭ ءبىلىمىن تەكسەرۋگە ەسسە جازىلادى.
تاقىرىپ. « تابيعات تاماشاسى»
I دەڭگەي
1. ءماتىندى ءتۇسىنىپ وقى
1. ادام - تابيعاتتىڭ اجىراماس بولىگى. سوندىقتان حالقىمىزدا «جەر - انا» دەگەن ەگىز ۇعىم قالىپتاسقان. جەردى ءوز اناسىنداي، اناسىن كۇندەي قاستەرلەۋ اتا قوستاعان سالتىمىز. «جەر شوقتىعى - كوكشەتاۋ»، «جەر جانناتى - جەتىسۋ» دەپ، بابالارىمىز تۋعان جەرگە، تابيعاتقا دەگەن ىستىق ماحابباتىن بىلدىرگەن.
سوندىقتان ورمان - توعايلاردى ساقتاپ، قورشاعان ورتانىڭ، وزەن مەن كولدەردىڭ لاستانباۋىنا ەرەكشە ءمان بەرگەن.
2. كوپ نۇكتەنىڭ ورنىنا ءتيىستى سوزدەردى قويىڭىز.
1.... ءىڭ اتىم.................
2.... ءدىڭ وتباسىمىز تاتۋ - ءتاتتى.
II دەڭگەي
1) ءماتىن بويىنشا سۇراققا جاۋاپ بەرىڭىز.
1. ادامنىڭ دەنى ساۋ بولۋ ءۇشىن نە كەرەك؟
2. بۇگىندە جەر بەتىندە قانداي ماسەلە وزەكتى ماسەلەگە اينالدى؟
3. دۇنيەجۇزىلىك پروبلەما قانداي؟
4. تابيعاتتى ساقتاۋ ءۇشىن ءبىز قانداي ۇلەس قوسۋىمىز كەرەك؟
2) سوزدەردىڭ انتونيمدەرىن تابىڭىز:
1. جاقسى...
2. ۇزىن...
3. اققۇبا...
4. جالقاۋ...
5. اقىلدى...
III دەڭگەي
1. ماتىنگە جوسپار قۇرۋ.
2. ءماتىندى مازمۇنداۋ.
تاقىرىپ. « حايۋاناتتار الەمى»
I دەڭگەي
1. « يت – جەتى قازىنانىڭ ءبىرى» اتتى ءماتىندى وقىپ، اۋدار.
“يت – جەتى قازىنانىڭ ءبىرى”، “ەل جاتپاي، يت تىنباس”، “يت يەسىن قورعايدى”، “يت – ءۇيدىڭ قۇلاعى” دەگەن سەكىلدى ماقال - ماتەلدەردە ونىڭ مالدى ۇرى مەن بورىدەن ساقتايتىن كۇزەتشىلىك، اڭشىلىق قىزمەتتەرى دۇرىس بەينەلەنگەن. اسىل مال جانە جابايى جانۋارلار تۋرالى ماقال - ماتەلدەردە ادامعا ءتان جاقسىلى - جاماندى مىنەز - قۇلىقتار، ءىس - ارەكەتتەر بەينەلەنەدى، سونىڭ ىشىندە ارامدىق، پاسىقتىق، زالىمدىق مىنەز قىلىقتاردىڭ كوبىسى يت پەن ەسەك ارقىلى بەرىلگەن دەسەك، استە اسىرا ايتقاندىق بولماس.
2. سينونيمدىك قاتاردى جالعاستىرىڭىز.
1. سۇلۋ، اجارلى،.................................................................................................... قىز.
2. باتىر، ەرجۇرەك،............................................................................................... جىگىت.
3. سابىرلى، سالماقتى،............................................................................................ دوس.
II دەڭگەي
1. ءماتىن بويىنشا 4 - 5 سۇراق قۇراستىر.
2. تەستى ورىندا.
1. سەپتىك جالعاۋ…
ا. زاتتىڭ كوپتىگىن ءبىلدىرۋ ءۇشىن
ءا. سوزدەردى ءبىر - بىرىمەن بايلانىستىرۋ ءۇشىن كەرەك
ب. زاتتىڭ بىرەۋگە ءتان ەكەنىن بىلدىرەدى
2. مىنا ءسوز قاي سەپتىكتە تۇر؟
بالاپان
ا. اتاۋ سەپتىك ءا. ىلىك سەپتىك
ب. شىعىس سەپتىك
III دەڭگەي
1 ماتىنگە جوسپار قۇرۋ.
2. ءماتىندى مازمۇنداۋ.
تاقىرىپ. «تابيعات اياسىندا» لەكسيكالىق تاقىرىبىن وتكەندە وقۋشىلارعا دەڭگەيلىك تاپسىرمالار بەرىلەدى.
I دەڭگەي
1. ءماتىندى ءتۇسىنىپ وقۋ.
1. قورشاعان ورتا – ءبىزدىڭ ورتاق ءۇيىمىز. ونى تازا ساقتاۋ كەرەك. كەز كەلگەن جەرگە قوقىس تاستاما. ءوزىڭدى قورشاعان ورتانى لاستاما، قاعازدى جىرتىپ تاستاما.
سۋعا تۇكىرمە، قوقىس تاستاپ، بۇلدىرمە. اعاشتىڭ بۇتالارىن سىندىرما، گۇلدى جۇلما.
جاڭبىر جاۋعاننان كەيىن اعاش جاپىراقتارى شاڭنان تازارادى. وسىمدىكتەر جايقالىپ جاپ - جاسىل كۇيگە ەنەدى. جاۋىننان جينالعان شالشىقتى كەشپە.
وزەن - كولدەرگە قوقىس تاستاۋعا بولمايدى. سەبەبى ول – بالىقتاردىڭ تۇراعى. بالىق جانى – سۋدا. قالا ماڭايىنىڭ تازالىعى مەن ادەمىلىگىن ساقتاپ قالۋ - ءاربىر ادامنىڭ قولىندا. سەرۋەنگە شىققاندا تابيعاتتى لاستاماۋ كەرەك.
2. تاۋەلدىك تۇلعاسىنداعى ءسوز تىركەسىن كورسەتىڭىز
ا) مەن – قازاقپىن
ءا) ولار جاستار
ب) جومارتتىڭ اكەسى
ۆ) استانادان كەلدى
قازاق تىلىنەن دەڭگەيلىك تاپسىرمالار 7 سىنىپ جۇكتەۋ
You Might Also Like
