قازاق ءۆالسى
مۋزىكا ءپانى ءمۇعالىمى مەكتەپوۆا جايناگۋل ەرمەكوۆنا
مۋزىكا 6 كلاسس
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قازاق ءۆالسى
ساباقتىڭ ماقساتى: قازاقستانداعى ۆالس جانرىنىڭ قالىپتاسۋى جايلى اڭگىمەلەۋ.
بىلىمدىلىك: كومپوزيتور لاتيف ءحاميديدىڭ شىعارماشىلىعى تۋرالى ماعلۇمات تولىقتىرىپ، «قازاق ءۆالسى» ءانىن ۇيرەتۋ.
دامىتۋشىلىعى: ۆالس جانرىمەن تانىستىرا وتىرىپ، وقۋشىلاردىڭ تانىمدىق - ءىس ارەكەتىن دامىتۋ، ءان يىرىمدەرىن دۇرىس ەستي ءبىلۋ، مەلوديالىق ەرەكشەلىكتەرىن سەزىنۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ، ءاندى دۇرىس ورىنداۋعا ماشىقتاندىرۋ.
تاربيەلىلىگى: ءاندى تىڭداتۋ ارقىلى وتانىن سۇيۋگە، رۋحاني ادامگەرشىلىككە، ءوز ىسىنە سەنىمى مول، ەڭبەكقور، مەيىرىمدى، ونەرلى، زامانىنا ساي تۇلعانى تاربيەلەۋ.
ءتۇرى: جاڭا ساباق
ءادىس – تاسىلدەرى: سۇراق - جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ، ستو تەحنولوگياسىنىڭ «التى تەلپەك»، توپتاستىرۋ ادىستەرى، ءوزىن ءوزى باعالاۋ، توپتىق جۇمىس، سەرگىتۋ ءساتى، شىعارماشىلىق جۇمىس.
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، تاقىرىپتىق سلايدتار، ۆيدەو بەينەتاسپا، ستيكەرلەر.
ءپانارالىق بايلانىس: ادەبيەت، ونەر، تاريح، بەينەلەۋ، حورەوگرافيا
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ.
كلاسقا وقۋشىلار ۆالس اۋەنىمەن كىرەدى.
1. اندەتىپ امانداسۋ.
2. پسيحولوگيالىق ترەنينگ.
- مەن مىقتىمىن،
- مەن ادەمىمىن،
- مەن ونەرلىمىن،
- مەن ءبىلىمدىمىن،
- مەن قيىندىقتىڭ ءبارىن بىلاي جەڭەمىن!
3. ينتەراكتيۆتى تاقتادان ءۆالستىڭ بىرنەشە تۇرلەرىنەن ءۇزىندى كورسەتىلەدى.
- بالالار، قالاي ويلايسىزدار، بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى نە تۋرالى بولادى؟
وقۋشىلار 6 توپقا ءبولىنىپ وتىرادى. ءار توپتىڭ الدىندا تەلپەك (شلياپا) تۇرادى.
ءار توپقا مىناداي تاپسىرمالار بەرىلەدى.
ءىى. ماعىنانى تانۋ.
- يا، بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى «قازاق ءۆالسى» دەپ اتالادى. (داپتەرمەن جۇمىس)
- بۇگىن ءبىز توپتىق جۇمىس جاسايمىز، ياعني ساباعىمىزدى «التى تەلپەك» ءادىسى ارقىلى وتكىزەمىز. (№ 1 سلايد)
1. بەينەتاسپاعا نازار اۋدارايىق. بيبىگۇل تولەگەنوۆانىڭ ورىنداۋىنداعى «قازاق ءۆالسى» ءانى تىڭدالادى.
«اق تەلپەك» ستاتيستيكالىق. (ۆالس قالاي پايدا بولعان؟، ءاننىڭ ومىرگە كەلگەن تاريحى، تاعدىرى تۋرالى نە بىلەسىڭدەر؟)
«سارى تەلپەك» - ساتتىلىك («قازاق ءۆالسى» ءانى نەسىمەن ءساتتى شىقتى. نەمەسە العاشقى ورىنداۋشىسى كىم؟ ت. ب.)
«قارا تەلپەك» - ساتسىزدىك (ءاننىڭ ءساتسىز تۇستارىن ايتاسىزدار. قازىرگى تاڭدا بۇل ءاننىڭ ىرعاعىنا جاستار بيلەي ما؟، ت. ب.).
«كوك تەلپەك» - اناليتيكالىق (نە ءۇشىن؟، نەگە بايلانىستى؟ دەگەن سۇراقتارعا جاۋاپ ىزدەيدى)
«جاسىل تەلپەك» - شىعارماشىلىق (ءاننىڭ ىرعاعىنا ۆالس بيلەپ كورسەتۋگە بولادى، نەمەسە ولەڭ شىعارۋ.)
«قىزىل تەلپەك» - سەزىمتال (بۇگىنگى ساباقتان قانداي اسەر الدىڭىزدار. بيلەگەن بيمەن ءاننىڭ ىرعاعى ۇيلەسە الدى ما؟) وقۋشىلاردىڭ جاۋاپتارى تىڭدالادى.
مۋزىكا ساۋاتى. ىرعاق، ولشەم
- ۆالس نەشە ولشەمدە؟ ¾ ولشەمىنىڭ سحەماسىن كورسەتۋ.
- بالالار، ءۆالستى قاي كەزدە، قاي جەرلەردە بيلەيدى؟
- ۆالس ىرعاعىندا ءبىز قانداي اندەرمەن تانىسپىز؟
- ەندەشە «انا تۋرالى جىر» ءانىن ورىندايىق.
- داۋىس جاتتىعۋلارىن جاساۋ.
ءان ورىنداۋ. ش. قالداياقوۆ «انا تۋرالى جىر»
ءان ۇيرەتۋ. ل. حاميدي «قازاق ءۆالسى» ءانى
بىلەسىڭ بە؟
جيەنقۇلوۆا شارا (1912 - 1991) - العاشقى قازاق حالىق بيلەرىن جاساپ، ساحناعا شىعارعان قازاققا ايگىلى ءبيشى. قازاقستاننىڭ حالىق ءارتىسى. ءوزىنىڭ العاشقى شىعارماشىلىق جۇمىسىن قازاق دراما تەاترىنىڭ اكتەرلىگىنەن باستايدى. ول م. اۋەزوۆتىڭ «ەڭلىك كەبەك» جانە «قاراگوز» سپەكتاكلدەرىندە ەڭلىك پەن قاراگوزدىڭ ءرولىن سومداعان. 1934 جىلى قازاقتىڭ وپەرا جانە بالەت تەاترىندا جۇمىسىن جالعاستىرادى. ول م. اۋەزوۆتىڭ «ايمان شولپان» جانە ە. برۋسيلوۆسكييدىڭ «قىز جىبەك»، «جالبىر»، «ەر تارعىن» سىندى وپەرالارىنا بي قويادى. شارا جيەنقۇلوۆا 1938 جىلى العاشقى «قالقامان مامىر» اتتى قازاق ۇلتتىق بالەتىندە مامىردىڭ ءبيىنىڭ پارتياسىن ورىندايدى. سونىمەن قاتار، «امانگەلدى» كينوفيلمىندە بالىمنىڭ رولىندە ويناعان.
بەينەلەۋ ونەرىمەن بايلانىستىرۋ. بەلگىلى قىل قالام شەبەرى گۇلفايرۋس ىسمايىلوۆانىڭ تۋىندىسىمەن تانىستىرۋ.
شارانىڭ بۇل ءبيى حالىقتىڭ ىستىق ىقىلاسىنا بولەنىپ، ايدىندا قالقىپ جۇزگەن اققۋداي اسەر قالدىرعان ەدى. بەلگىلى قىل قالام شەبەرى گۇلفايرۋس ىسمايىلوۆا شارانىڭ ونەرىنە ءتانتى بولىپ، وعان ارناپ «قازاق ءۆالسى» دەگەن سۋرەتىن ارنايدى. كۇننىڭ ساۋلەسىمەن شاعىلىسقان، التىن تۇسپەن كومكەرگەن سۋرەتتە شارا مىڭ بۇرالا بيلەيدى. سۋرەتشى ءبىر ساتكە ءبيدى توقتاتقانداي. ءبىراق، ءبيشىنىڭ قولى، ۇستىندەگى جاراسىمدى كويلەگى بي قيمىلىن جالعاستىرىپ جاتقانداي اسەر قالدىرادى. ءسويتىپ ل. ءحاميديدىڭ ءانى «قازاق ۆالسىنە» اينالىپ، ال سۋرەت ونەرىندە عاجايىپ قايتالانباس جاڭا تۋىندى دۇنيەگە كەلگەن ەكەن.
مۋزىكا 6 كلاسس
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قازاق ءۆالسى
ساباقتىڭ ماقساتى: قازاقستانداعى ۆالس جانرىنىڭ قالىپتاسۋى جايلى اڭگىمەلەۋ.
بىلىمدىلىك: كومپوزيتور لاتيف ءحاميديدىڭ شىعارماشىلىعى تۋرالى ماعلۇمات تولىقتىرىپ، «قازاق ءۆالسى» ءانىن ۇيرەتۋ.
دامىتۋشىلىعى: ۆالس جانرىمەن تانىستىرا وتىرىپ، وقۋشىلاردىڭ تانىمدىق - ءىس ارەكەتىن دامىتۋ، ءان يىرىمدەرىن دۇرىس ەستي ءبىلۋ، مەلوديالىق ەرەكشەلىكتەرىن سەزىنۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ، ءاندى دۇرىس ورىنداۋعا ماشىقتاندىرۋ.
تاربيەلىلىگى: ءاندى تىڭداتۋ ارقىلى وتانىن سۇيۋگە، رۋحاني ادامگەرشىلىككە، ءوز ىسىنە سەنىمى مول، ەڭبەكقور، مەيىرىمدى، ونەرلى، زامانىنا ساي تۇلعانى تاربيەلەۋ.
ءتۇرى: جاڭا ساباق
ءادىس – تاسىلدەرى: سۇراق - جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ، ستو تەحنولوگياسىنىڭ «التى تەلپەك»، توپتاستىرۋ ادىستەرى، ءوزىن ءوزى باعالاۋ، توپتىق جۇمىس، سەرگىتۋ ءساتى، شىعارماشىلىق جۇمىس.
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، تاقىرىپتىق سلايدتار، ۆيدەو بەينەتاسپا، ستيكەرلەر.
ءپانارالىق بايلانىس: ادەبيەت، ونەر، تاريح، بەينەلەۋ، حورەوگرافيا
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ.
كلاسقا وقۋشىلار ۆالس اۋەنىمەن كىرەدى.
1. اندەتىپ امانداسۋ.
2. پسيحولوگيالىق ترەنينگ.
- مەن مىقتىمىن،
- مەن ادەمىمىن،
- مەن ونەرلىمىن،
- مەن ءبىلىمدىمىن،
- مەن قيىندىقتىڭ ءبارىن بىلاي جەڭەمىن!
3. ينتەراكتيۆتى تاقتادان ءۆالستىڭ بىرنەشە تۇرلەرىنەن ءۇزىندى كورسەتىلەدى.
- بالالار، قالاي ويلايسىزدار، بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى نە تۋرالى بولادى؟
وقۋشىلار 6 توپقا ءبولىنىپ وتىرادى. ءار توپتىڭ الدىندا تەلپەك (شلياپا) تۇرادى.
ءار توپقا مىناداي تاپسىرمالار بەرىلەدى.
ءىى. ماعىنانى تانۋ.
- يا، بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى «قازاق ءۆالسى» دەپ اتالادى. (داپتەرمەن جۇمىس)
- بۇگىن ءبىز توپتىق جۇمىس جاسايمىز، ياعني ساباعىمىزدى «التى تەلپەك» ءادىسى ارقىلى وتكىزەمىز. (№ 1 سلايد)
1. بەينەتاسپاعا نازار اۋدارايىق. بيبىگۇل تولەگەنوۆانىڭ ورىنداۋىنداعى «قازاق ءۆالسى» ءانى تىڭدالادى.
«اق تەلپەك» ستاتيستيكالىق. (ۆالس قالاي پايدا بولعان؟، ءاننىڭ ومىرگە كەلگەن تاريحى، تاعدىرى تۋرالى نە بىلەسىڭدەر؟)
«سارى تەلپەك» - ساتتىلىك («قازاق ءۆالسى» ءانى نەسىمەن ءساتتى شىقتى. نەمەسە العاشقى ورىنداۋشىسى كىم؟ ت. ب.)
«قارا تەلپەك» - ساتسىزدىك (ءاننىڭ ءساتسىز تۇستارىن ايتاسىزدار. قازىرگى تاڭدا بۇل ءاننىڭ ىرعاعىنا جاستار بيلەي ما؟، ت. ب.).
«كوك تەلپەك» - اناليتيكالىق (نە ءۇشىن؟، نەگە بايلانىستى؟ دەگەن سۇراقتارعا جاۋاپ ىزدەيدى)
«جاسىل تەلپەك» - شىعارماشىلىق (ءاننىڭ ىرعاعىنا ۆالس بيلەپ كورسەتۋگە بولادى، نەمەسە ولەڭ شىعارۋ.)
«قىزىل تەلپەك» - سەزىمتال (بۇگىنگى ساباقتان قانداي اسەر الدىڭىزدار. بيلەگەن بيمەن ءاننىڭ ىرعاعى ۇيلەسە الدى ما؟) وقۋشىلاردىڭ جاۋاپتارى تىڭدالادى.
مۋزىكا ساۋاتى. ىرعاق، ولشەم
- ۆالس نەشە ولشەمدە؟ ¾ ولشەمىنىڭ سحەماسىن كورسەتۋ.
- بالالار، ءۆالستى قاي كەزدە، قاي جەرلەردە بيلەيدى؟
- ۆالس ىرعاعىندا ءبىز قانداي اندەرمەن تانىسپىز؟
- ەندەشە «انا تۋرالى جىر» ءانىن ورىندايىق.
- داۋىس جاتتىعۋلارىن جاساۋ.
ءان ورىنداۋ. ش. قالداياقوۆ «انا تۋرالى جىر»
ءان ۇيرەتۋ. ل. حاميدي «قازاق ءۆالسى» ءانى
بىلەسىڭ بە؟
جيەنقۇلوۆا شارا (1912 - 1991) - العاشقى قازاق حالىق بيلەرىن جاساپ، ساحناعا شىعارعان قازاققا ايگىلى ءبيشى. قازاقستاننىڭ حالىق ءارتىسى. ءوزىنىڭ العاشقى شىعارماشىلىق جۇمىسىن قازاق دراما تەاترىنىڭ اكتەرلىگىنەن باستايدى. ول م. اۋەزوۆتىڭ «ەڭلىك كەبەك» جانە «قاراگوز» سپەكتاكلدەرىندە ەڭلىك پەن قاراگوزدىڭ ءرولىن سومداعان. 1934 جىلى قازاقتىڭ وپەرا جانە بالەت تەاترىندا جۇمىسىن جالعاستىرادى. ول م. اۋەزوۆتىڭ «ايمان شولپان» جانە ە. برۋسيلوۆسكييدىڭ «قىز جىبەك»، «جالبىر»، «ەر تارعىن» سىندى وپەرالارىنا بي قويادى. شارا جيەنقۇلوۆا 1938 جىلى العاشقى «قالقامان مامىر» اتتى قازاق ۇلتتىق بالەتىندە مامىردىڭ ءبيىنىڭ پارتياسىن ورىندايدى. سونىمەن قاتار، «امانگەلدى» كينوفيلمىندە بالىمنىڭ رولىندە ويناعان.
بەينەلەۋ ونەرىمەن بايلانىستىرۋ. بەلگىلى قىل قالام شەبەرى گۇلفايرۋس ىسمايىلوۆانىڭ تۋىندىسىمەن تانىستىرۋ.
شارانىڭ بۇل ءبيى حالىقتىڭ ىستىق ىقىلاسىنا بولەنىپ، ايدىندا قالقىپ جۇزگەن اققۋداي اسەر قالدىرعان ەدى. بەلگىلى قىل قالام شەبەرى گۇلفايرۋس ىسمايىلوۆا شارانىڭ ونەرىنە ءتانتى بولىپ، وعان ارناپ «قازاق ءۆالسى» دەگەن سۋرەتىن ارنايدى. كۇننىڭ ساۋلەسىمەن شاعىلىسقان، التىن تۇسپەن كومكەرگەن سۋرەتتە شارا مىڭ بۇرالا بيلەيدى. سۋرەتشى ءبىر ساتكە ءبيدى توقتاتقانداي. ءبىراق، ءبيشىنىڭ قولى، ۇستىندەگى جاراسىمدى كويلەگى بي قيمىلىن جالعاستىرىپ جاتقانداي اسەر قالدىرادى. ءسويتىپ ل. ءحاميديدىڭ ءانى «قازاق ۆالسىنە» اينالىپ، ال سۋرەت ونەرىندە عاجايىپ قايتالانباس جاڭا تۋىندى دۇنيەگە كەلگەن ەكەن.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
ەرلىك ونەگەسى - جاستاردى پاتريوتتىق رۋحتا تاربيەلەۋ قۇرالى
