- 05 ناۋ. 2024 01:24
- 290
قازاق حاندارى، بيلەرى جانە باتىرلارىنىڭ تاريحىنان
5 سىنىپ
قازاقستان تاريحىنان اڭگىمەلەر.
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قازاق حاندارى، بيلەرى جانە باتىرلارىنىڭ تاريحىنان
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: حان باسقارعان مەملەكەتتىك باسقارۋ جۇيەسىنىڭ ەرەكشەلىگى، حاننىڭ اتقاراتىن قىزمەتى جانە قازاق حاندىعىنىڭ قوعامدىق ساياسي قۇرىلىمىمەن تانىستىرۋ جانە قازاقتىڭ سوت تورەلىگى، بيلىك ايتۋ جۇيەسى مەن تانىستىرۋ، بيلەردىڭ تاريحتاعى الاتىن ورنى مەن قىزمەتىنە توقتالا وتىرىپ، سونىمەن قاتار جوڭعارلارعا قارسى شىققان قازاقتىڭ حاس باتىرلارى جايلى كەڭىنەن مالىمەت بەرۋ جانە تولىق تۇسىنىك بەرۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلارعا قىزىقتى بولۋ ءۇشىن قازىرگى باسقارۋ جۇيەسى مەن قازاىرگى باسقارۋ جۇيەسىن سالىستىرۋ جانە وتكەن عاسىرداعى تورەلىك ايتۋمەن تانىستىرۋ سونىمەن قاتار قازاق باتىرلارىنا تاريحي تۇرعىدا باعا بەرۋگە باۋلۋ.
تاربيەلىك: ەرلىككە، وتانسۇيگىشتىككە تاربيەلەۋ، قازاق باتىرىنىڭ ەرلىگىن دارىپتەپ ەرلىگىن ۇلگى ەتۋگە جانە قارا قىلدى قاق جارعان ءادىل بولۋعا جانە قازاق جۇزدەرىنىڭ باسشىلارىنىڭ قىزمەتتەرىن ۇلگى ەتىپ جاستاردىڭ بويىنا ءسىڭىرۋ.
ساباقتىڭ ءادىسى: سايىس ساباق
كورنەكىلىگى: حاندار، باتىرلار، بيلەردىڭ سۋرەتتەرى، قازاقستاننىڭ كارتاسى، تىرەك سىزبالار مەن قيما قاعازدار
ساباقتىڭ بارىسى. I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
جاڭا ساباق جوسپارى:
1. حان ەل بيلەۋشىسى
2. قازاق حاندىعىنىڭ قوعامدىق قۇرىلىسى.
3. قازاقتىڭ ءۇش ءجۇزىنىڭ بيلەرى
4. ءاز تاۋكە
5. جوڭعار مەملەكەتىنىڭ قۇرىلۋى.
6. قازاق باتىرلارى.
ءمۇعالىم: وقۋشىلار ءۇش توپقا ءبولىنىپ سايىس ساباق جۇرگىزەيىك:
1 - توپ: حاندار
2 - توپ: بيلەر
3 - توپ: باتىرلار
ءار توپقا قيما قاعازدار ارقىلى تاپسىرمالار بەرەمىن، سونى توپ بولىپ ورىندايىق.
حاندار توبىنىڭ تاپسىرماسى:
حان دەگەنىمىز كىم؟
قانداي قىزمەت اتقاردى؟
سونىمەن حان دەگەنىمىز، قازاق مەملەكەتىنىڭ بيلەۋشىسى، حاندىقتىڭ باسشىسى. بۇل بيلىك اتادان بالاعا مۇرا رەتىندە قالىپ وتىردى. حاننىڭ نەگىزگى قىزمەتى مەن وكىلدىلىگىنە توقتالساق: سياسي - ەكونوميكالىق ماسەلەلەردى شەشۋمەن قاتار ءوز اتىنان بۇيرىق شىعارىپ وتىرعان. ەل باسقارۋدا ءوز كەڭەسشىلەرىنە سۇيەنگەن. جاۋگەرشىلىك سوعىستا قول باسقارعان.
بيلەر توبىنىڭ تاپسىرماسى:
قازاقتىڭ ايگىلى بيلەرى
ءومىر سۇرگەن ۋاقىتى
باتا، ناقىل سوزدەرى
قازاقتىڭ نەگىزگى ءۇش ءبيى وزىمىزگە بەلگىلى قازىبەك بي، تولە بي، ايتەكە بي. قازىبەك - قازاق حاندىعىنىڭ اسا كورنەكتى مەملەكەت قايراتكەرى، مالىمگەرى جانە ورتا ءجۇزدىڭ باس ءبيى بولعان. جەتى جارعىنى جاساۋعا كومەكتەسكەن. ول جاستايىنان شەشەندىگىمەن كوزگە تۇسەدى. 1740 جىلدارى مالايسارىمەن جانە باسقالارمەن بىرگە 90 ءبيدى باستاپ جوڭعار حاندىعىنا بارىپ، ابىلاي حاندى بوساتىپ الادى. جوڭعار حانى وعان شەشەندىگى ءۇشىن «قاز داۋىستى قازىبەك»- اتاعىن بەرگەن.
باتىرلار توبىنىڭ تاپسىرماسى:
بوگەنباي باتىر (1710 - 1757جج)
قابانباي باتىر (1706 - 1781جج)
ناۋرىزباي باتىر (1680 - 1778جج)
بايان باتىر (1691 - 1769جج)
جوڭعارلارعا قارسى كۇرەسكە شىققان قازاق باتىرلارى كوپ. سولاردىڭ نەگىزگىلەرىنە توقتالساق: بوگەنباي، قابانباي، ناۋرىزباي، بايان باتىرلار. ولاردىڭ ەرلىگى ءۇشىن ءار ءتۇرلى اتاقتار بەرگەن. ولار جاستايىنان باتىرلىعى مەن ەرەكشە كوزگە تۇسكەن. جوڭعارلارعا قارسى كۇرەستە قول باستاپ، ساردارلىق قىزمەت اتقارعان. قازىرگى تاڭدا وسى باتىرلاردى قۇرمەتتەپ جىل سايىن تويلانىپ وتىرادى جانە قالا اۋىل جانە ماڭىزدى كوشەلەر اتارىن بەرىپ دارىپتەپ وتىرادى.
تاپسىرمالارىمىزدى ورىنداپ بولىپ وقيمىز.
قازاقستان تاريحىنان اڭگىمەلەر.
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قازاق حاندارى، بيلەرى جانە باتىرلارىنىڭ تاريحىنان
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: حان باسقارعان مەملەكەتتىك باسقارۋ جۇيەسىنىڭ ەرەكشەلىگى، حاننىڭ اتقاراتىن قىزمەتى جانە قازاق حاندىعىنىڭ قوعامدىق ساياسي قۇرىلىمىمەن تانىستىرۋ جانە قازاقتىڭ سوت تورەلىگى، بيلىك ايتۋ جۇيەسى مەن تانىستىرۋ، بيلەردىڭ تاريحتاعى الاتىن ورنى مەن قىزمەتىنە توقتالا وتىرىپ، سونىمەن قاتار جوڭعارلارعا قارسى شىققان قازاقتىڭ حاس باتىرلارى جايلى كەڭىنەن مالىمەت بەرۋ جانە تولىق تۇسىنىك بەرۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلارعا قىزىقتى بولۋ ءۇشىن قازىرگى باسقارۋ جۇيەسى مەن قازاىرگى باسقارۋ جۇيەسىن سالىستىرۋ جانە وتكەن عاسىرداعى تورەلىك ايتۋمەن تانىستىرۋ سونىمەن قاتار قازاق باتىرلارىنا تاريحي تۇرعىدا باعا بەرۋگە باۋلۋ.
تاربيەلىك: ەرلىككە، وتانسۇيگىشتىككە تاربيەلەۋ، قازاق باتىرىنىڭ ەرلىگىن دارىپتەپ ەرلىگىن ۇلگى ەتۋگە جانە قارا قىلدى قاق جارعان ءادىل بولۋعا جانە قازاق جۇزدەرىنىڭ باسشىلارىنىڭ قىزمەتتەرىن ۇلگى ەتىپ جاستاردىڭ بويىنا ءسىڭىرۋ.
ساباقتىڭ ءادىسى: سايىس ساباق
كورنەكىلىگى: حاندار، باتىرلار، بيلەردىڭ سۋرەتتەرى، قازاقستاننىڭ كارتاسى، تىرەك سىزبالار مەن قيما قاعازدار
ساباقتىڭ بارىسى. I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
جاڭا ساباق جوسپارى:
1. حان ەل بيلەۋشىسى
2. قازاق حاندىعىنىڭ قوعامدىق قۇرىلىسى.
3. قازاقتىڭ ءۇش ءجۇزىنىڭ بيلەرى
4. ءاز تاۋكە
5. جوڭعار مەملەكەتىنىڭ قۇرىلۋى.
6. قازاق باتىرلارى.
ءمۇعالىم: وقۋشىلار ءۇش توپقا ءبولىنىپ سايىس ساباق جۇرگىزەيىك:
1 - توپ: حاندار
2 - توپ: بيلەر
3 - توپ: باتىرلار
ءار توپقا قيما قاعازدار ارقىلى تاپسىرمالار بەرەمىن، سونى توپ بولىپ ورىندايىق.
حاندار توبىنىڭ تاپسىرماسى:
حان دەگەنىمىز كىم؟
قانداي قىزمەت اتقاردى؟
سونىمەن حان دەگەنىمىز، قازاق مەملەكەتىنىڭ بيلەۋشىسى، حاندىقتىڭ باسشىسى. بۇل بيلىك اتادان بالاعا مۇرا رەتىندە قالىپ وتىردى. حاننىڭ نەگىزگى قىزمەتى مەن وكىلدىلىگىنە توقتالساق: سياسي - ەكونوميكالىق ماسەلەلەردى شەشۋمەن قاتار ءوز اتىنان بۇيرىق شىعارىپ وتىرعان. ەل باسقارۋدا ءوز كەڭەسشىلەرىنە سۇيەنگەن. جاۋگەرشىلىك سوعىستا قول باسقارعان.
بيلەر توبىنىڭ تاپسىرماسى:
قازاقتىڭ ايگىلى بيلەرى
ءومىر سۇرگەن ۋاقىتى
باتا، ناقىل سوزدەرى
قازاقتىڭ نەگىزگى ءۇش ءبيى وزىمىزگە بەلگىلى قازىبەك بي، تولە بي، ايتەكە بي. قازىبەك - قازاق حاندىعىنىڭ اسا كورنەكتى مەملەكەت قايراتكەرى، مالىمگەرى جانە ورتا ءجۇزدىڭ باس ءبيى بولعان. جەتى جارعىنى جاساۋعا كومەكتەسكەن. ول جاستايىنان شەشەندىگىمەن كوزگە تۇسەدى. 1740 جىلدارى مالايسارىمەن جانە باسقالارمەن بىرگە 90 ءبيدى باستاپ جوڭعار حاندىعىنا بارىپ، ابىلاي حاندى بوساتىپ الادى. جوڭعار حانى وعان شەشەندىگى ءۇشىن «قاز داۋىستى قازىبەك»- اتاعىن بەرگەن.
باتىرلار توبىنىڭ تاپسىرماسى:
بوگەنباي باتىر (1710 - 1757جج)
قابانباي باتىر (1706 - 1781جج)
ناۋرىزباي باتىر (1680 - 1778جج)
بايان باتىر (1691 - 1769جج)
جوڭعارلارعا قارسى كۇرەسكە شىققان قازاق باتىرلارى كوپ. سولاردىڭ نەگىزگىلەرىنە توقتالساق: بوگەنباي، قابانباي، ناۋرىزباي، بايان باتىرلار. ولاردىڭ ەرلىگى ءۇشىن ءار ءتۇرلى اتاقتار بەرگەن. ولار جاستايىنان باتىرلىعى مەن ەرەكشە كوزگە تۇسكەن. جوڭعارلارعا قارسى كۇرەستە قول باستاپ، ساردارلىق قىزمەت اتقارعان. قازىرگى تاڭدا وسى باتىرلاردى قۇرمەتتەپ جىل سايىن تويلانىپ وتىرادى جانە قالا اۋىل جانە ماڭىزدى كوشەلەر اتارىن بەرىپ دارىپتەپ وتىرادى.
تاپسىرمالارىمىزدى ورىنداپ بولىپ وقيمىز.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.