قازاقستان اۋماعىنداعى تايپالىق وداقتار جانە العاشقى مەملەكەتتەر
قاراعاندى وبلىسى، جاڭاارقا اۋدانى، تۇگىسكەن جوبب
تاريح ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى: كاسيموۆا اسەل سەريكوۆنا
ءپانى: قازاقستان تاريحى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قازاقستان اۋماعىنداعى تايپالىق وداقتار جانە العاشقى مەملەكەتتەر.
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك:
ساقتار تۋرالى العاشقى مالىمەتتەر، ساق تايپالارىنىڭ قونىستانۋى، ساق قوعامى تۋرالى جان - جاقتى تۇسىنىك بەرۋ؛
دامىتۋشىلىق: وقۋشىنىڭ وي - ءورىسىن، ويلاۋ، سويلەۋ قابىلەتىن اشاتىن سۇراقتار قويۋ، سۇراق - جاۋاپ ءادىسى بويىنشا ساباقتىڭ تاقىرىبىنا ساي ءبىلىمىن تولىقتىرۋ؛
تاربيەلىك: وقۋشىلاردى ەلىمىزدىڭ وتكەن تاريحىنا قۇرمەتپەن قاراۋعا، وتانسۇيگىشتىككە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ءبىلىمدى يگەرتۋ
ساباقتىڭ ءادىس - تاسىلدەرى: سۇراق - جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ، اڭگىمەلەۋ، توپتاستىرۋ،، بايانداۋ، جازباشا جۇمىس (سىزبا تولتىرۋ، سەمانتيكالىق كارتا، تاريحي ديكتانت، دياگرامما )
ءپانارالىق بايلانىس: دۇنيە تاريحى، قازاق ادەبيەتى، گەوگرافيا
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: جۇلدىزدار، ۇلەستىرمەلى كارتوچكالار، ينتەراكتيۆتى تاقتا(پرەزەنتاسيا )، ستيكەرلەر،
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
1. وقۋشىلارمەن امانداسۋ جانە تۇگەندەۋ.
2. وقۋشىلاردىڭ زەيىنىن ساباققا اۋدارۋ
ءىى ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ
«جۇلدىزدى ءسات». قولا ءداۋىرىن قورىتىندىلاۋعا ارنالعان سۇراقتار. دۇرىس جاۋاپقا جۇلدىز بەرىلىپ وتىرادى
1. تۇرمىستا تۇڭعىش پايدالانىلعان مەتالل (مىس)
2. قولا ءداۋىرى قاي ارالىقتى قامتيدى؟ (ب. ز. ب 2 م. ج - 1 م. ج ارالىقتى)
3. قولا تابيعاتتا تازا كۇيىندە كەزدەسەدى ما؟ (مىس +قالايى)
4. قولا داۋىرىندە جەزقازعان وڭىرىنەن 1 ملن تونناداي كەن وندىرىلگەنىن ايتقان بەلگىلى عالىم. (ساتبايەۆ)
5. قولا داۋىرىندە 1100 توننا قالايى شىعارىلعان كەن ورنى (نارىن، قالبا)
6. تاستان جانە مىستان جاسالعان ەڭبەك قۇرالدارىن ىعىستىرعان كەزەڭ (قولا)
7. قولا داۋىرىندەگى ىدىس جاساۋدىڭ ەڭ ءبىر ورىستەگەن ءتۇرى (كوزە قۇمىرالار)
8. ەۋرازيا دالاسىنداعى قولا ءداۋىرىنىڭ مادەنيەتى (اندرونوۆو)
9. قولا ءداۋىرىنىڭ ەڭ العاشقى ەسكەرتكىشتەرى تابىلعان جەر. (اندرونوۆو)
10. سولتۇستىك جانە باتىس قازاقستانداعى زەرتتەلگەن اندرون مادەنيەتىنىڭ قونىستار سانى (80 - نەن اسا)
11. قولا داۋىرىنە جاتاتىن سولتۇستىك قازاقستانداعى قونىستار (پەتروۆكا مەن بوگوليۋبوۆ)
12. قولا داۋىرىنە ءتان 30 قونىس، 150 وبا زەرتتەلگەن ايماق (ورتالىق قازاقستان)
13. اندروندىقتاردىڭ بەت بەينەسىن سيپاتتاعان عالىم(ۆ. پ. الەكسەيەۆ)
14. تەسەلى ەگىنشىلىك ەڭ العاش دامىعان كەزەڭ (قولا داۋىرىندە)
15. جەرلەنگەن اندرونوۆتىقتاردىڭ باسى قاراتىلدى (باتىسقا، وڭتۇستىككە)
16. ورتالىق قازاقستان جەرىندەگى قولا ءداۋىرىنىڭ ەڭ سوڭعى كەزەڭ مادەنيەتى (بەعازى - ءداندىباي)
17. قازاقستان جەرىندەگى قولا ءداۋىرىن جوسپارلى زەرتتەۋ باستالعان جىل (1946)
18. قازاقستان جەرىندەگى قولا ءداۋىرىن تۇبەگەيلى زەرتتەۋدى باستاعان عالىم (ءا. ح. مارعۇلان)
19. قولا ءداۋىرى كەزىندەگى جوعارى ءدىن باسىلارى (ابىزدار)
20. اندرونوۆتىقتاردىڭ مويىنعا تاققان تۇمارشالارى (جىرتقىش اڭداردىڭ ازۋ تىستەرى)
ءىىى. جاڭا ساباق: قازاقستان اۋماعىنداعى تايپالىق وداقتار مەن العاشقى مەملەكەتتەر
ساقتار – ءبىزدىڭ بابامىز،
اقىل – ويلى دانامىز.
تاريحي دەرەك ىزدەپ ءبىز،
كونە ءداۋىر تامىرىن
تەرەڭ ىزدەپ تابامىز، - دەگەن ولەڭ شۋماعىمەن اشايىق.
ساباقتىڭ جوسپارى:
1. ساق تۋرالى العاشقى مالىمەتتەر
2. ساق تايپالارىنىڭ قونىستانۋى
3. ساق قوعامى
1. ساقتار – ب. ز. ب. ءى مىڭجىلدىقتا ورتا ازيا مەن قازاقستان جەرىن مەكەندەگەن ەجەلگى تايپا. ولار ەجەلگى دۇنيە وركەنيەتتەرىمەن قارىم - قاتىناس جاساعان. جالپى، ساق تايپالارى اتاۋىنىڭ ماعىناسى جايىندا كوپ پىكىر بار.
تاريحي دەرەكتەر
گەرودوت «تاريح»
ءى داريي «بەحۋستۋن»
سترابون
گرەكتەر ازيالىق سكيفتەر
پارسىلار قۇدىرەتتى ەركەكتەر
يراندىقتار جۇيرىك اتتى تۋرلار
2. ساق تايپالارىنىڭ قونىستانۋى (كارتاعا نازار اۋدارۋ)
№ ساق توپتارىنىڭ اتى مەكەندەرى
1. تەڭىزدىڭ ارعى جاعىنداعى ساقتار (پارادارايا) قارا تەڭىزدىڭ سولتۇستىگى، ارال تەڭىزىنىڭ ماڭىندا، سىرداريا مەن ءامۋداريانىڭ تومەنگى اعىسىندا
2. شوشاق بورىك كيەتىن ساقتار ( تيگراحاۋدا) سىرداريانىڭ ورتا اعىسى، تيان - شاندا، جەتىسۋدا
3. حاوما سۋسىنىن دايىندايتىن ساقتار
( حاۋماۆارگا) مۋرگاب اڭعارىندا ءومىر ءسۇردى
3. ساق قوعامى
ساق قوعامى
جاۋىنگەرلەر ابىزدار مالشىلار مەن ەگىنشىلەر
(قىزىل) (اق) (سارى مەن كوك)
دەپ اتالاتىن ءۇش توپتان تۇردى.
وقۋشىلار 3 توپقا ءبولىنىپ تاپسىرمالاردى ورىندايدى. توپقا ءبولۋ ءۇشىن وقۋشىلارعا قىزىل، اق، سارى ءتۇستى ستيكەرلەر تاراتىلىپ، ءار ءتۇس بويىنشا وقۋشىلار توپتاستىرىلادى. توپتارعا مىناداي اتاۋلار قويىلادى:
ءى توپ - «پاراداراييا»
ءىى توپ - «تيگراحاۋدا»
ءىىى توپ - «حاوماۆارگا»
تاپسىرما: پوستەرگە بەرىلگەن تاپسىرمالاردى ورىندايدى
ءى توپ
ا تاپسىرماسى: ءوزىنىڭ اتاۋى بويىنشا ورنالاسقان جەرلەرىن كارتادان كورسەتەدى
ءا تاپسىرماسى: ساق تايپالارىنىڭ اتاۋىن تاۋىپ، كەستەگە تۇسىرىڭدەر
ساق تايپالارىنىڭ اتاۋى
گرەكتەر
پارسىلار
يراندىقتار
ب تاپسىرماسى: تاريحي ديكتانت. كوپ نۇكتەنىڭ ورنىنا ءتيىستى ءسوزدى قوي.
تيگراحاۋدا ساقتارى وسى كۇنگى تاشكەنت قالاسى ايماعىندا…………………………………جانە جەتىسۋ جەرىندە ءومىر سۇرگەن.
تايپا كوسەمى ………….. اتقارىپ، تايپالار مەن رۋلاردىڭ اراسىنداعى …………….. شەشتى، ……….. رەتتەپ وتىردى.
ءىى توپ
ا تاپسىرماسى: ءوزىنىڭ اتاۋى بويىنشا ورنالاسقان جەرلەرىن كارتادان كورسەتەدى
ءا تاپسىرماسى: سەمانتيكالىق كارتا.
دۇرىس جاۋاپقا «+» تاڭباسىن قويۋ كەرەك
ساقتار مۋرگاب اڭعارىندا ارال تەڭىزىنىڭ ماڭىندا سىرداريانىڭ ورتا اعىسىندا
ساق — پارادارايا
ساق — تيگراحاۋدا
ساق — حاۋماۆارگا
ب تاپسىرماسى: ويلان تاپ!
1. گەتاسسام
2. ياراداپارا
3. تودروگە
4. رادزىبا
5. نوبارست
ءىىى توپ
ا تاپسىرماسى: ءوزىنىڭ اتاۋى بويىنشا ورنالاسقان جەرلەرىن كارتادان كورسەتەدى
ءا تاپسىرماسى ساقتار تۋرالى ايتىلعان مالىمەتتەردىڭ اۆتورلارىن تاۋىپ، كەستەگە جازىڭدار
اۆتورلار دەرەكتەر كوزى
«ساقتار الەمدەگى ەڭ شىنشىل، ەڭ ءادىل حالىق»
«ساق ايەلدەرى ەرجۇرەك كەلەدى، سوعىس ءقاۋپى تونگەندە ەرلەرىنە كومەك كورسەتىپ، ۇرىسقا ارالاسادى»
«ساقتار - جاقسى شاباندوزدار. ولار ساداقپەن، قىلىشپەن جانە قولا بالتالارمەن قارۋلانعان، ساۋىت كيگەن»
«كيىمى مەن ءومىر ءسۇرۋ داعدىسى سكيفتەرگە ۇقساس. ولاردىڭ بارلىق بۇيىمدارى التىن مەن مىستان جاسالعان. ولار ەگىن ەكپەيدى، ءۇي مالدارى مەن بالىقتاردى ازىق ەتەدى ءسۇت ىشەدى»
ب تاپسىرماسى
بەلەس. بۇل بولىمدە وتكەن ماتەريالدار بويىنشا سوزدەر بەرىلەدى. بەرىلگەن سوزدەردىڭ قاسىنا دۇرىس جاۋابىن قويۋى ءتيىس.
1. دايلار، ارگيپپەيلەر، يسسەدوندار، ماسساگەتتەر -
2. اڭشىلىق، تەرىمشىلىك، بالىق اۋلاۋ -
3. جايلاۋ، كۇزەۋ، كوكتەۋ، قىستاۋ -
4. تاس ءداۋىرى، قولا ءداۋىرى، تەمىر ءداۋىرى -
5. قازعىش تاياق، شوقپار، قاشاۋ، بيفاس -
1. ەجەلگى كەزەڭ
2. ساقتار
3. كوشپەلى مال شارۋاشىلىعى
4. كاسىپ
5. ەڭبەك قۇرالدار
6. ءىۇ. بەكىتۋ كەزەڭى «ءومىر اعاشى» دياگرامماسىن تولتىرۋ
وقۋشىلار ساباقتا العان ماعلۇماتتارىن جاپىراقتارعا جازىپ «ءومىر اعاشىن» كوركەيتەدى
ءۇ. قورىتىندىلاۋ.
ءبىز بۇگىن قازاقستاندا مەكەندەگەن، قازاق حالقىنىڭ اتا تەگى بولعان ساق تايپاسى تۋرالى ماعلۇمات الدىق. قازاق حالقى ءۇشىن جەلتوقسان ايى ايتۋلى داتالارعا تولى. 17 جەلتوقسان دەموگرافيالىق جاڭارۋ كۇنى، 16 جەلتوقسان تاۋەلسىزدىك كۇنى. الماتىداعى جاڭا الاڭدا تاۋەلسىزدىك مونۋمەنتى تۇر. سول مونۋمەنتتە قاناتتى بارسقا مىنگەن “التىن كيىمدى” ساق جاۋىنگەرىنىڭ ۇلگىسىندە جاسالعان ەسكەرتكىش تۇر. “التىن ادام” ساق مادەنيەتىنىڭ بىرەگەي ۇلگىسى. ول ەسىك قورعانىنان 1969 - 1970 جىلى تابىلعان. وسى جاۋىنگەر ساق تايپالارى قازاق حالقىنىڭ نەگىزىن قالاعان.
ءۇى. وقۋشىلاردى باعالاۋ. ساباق بارىسىندا جۇلدىزعا يە بولعان بالالار باعالانادى
ءۇىى. ءۇي تاپسىرماسىن بەرۋ. قازاقستان اۋماعىنداعى تايپالىق وداقتار جانە
العاشقى مەملەكەتتەر. 90 بەتتەگى شىعارماشىلىق تاپسىرمانى ورىنداۋ
تاريح ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى: كاسيموۆا اسەل سەريكوۆنا
ءپانى: قازاقستان تاريحى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قازاقستان اۋماعىنداعى تايپالىق وداقتار جانە العاشقى مەملەكەتتەر.
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك:
ساقتار تۋرالى العاشقى مالىمەتتەر، ساق تايپالارىنىڭ قونىستانۋى، ساق قوعامى تۋرالى جان - جاقتى تۇسىنىك بەرۋ؛
دامىتۋشىلىق: وقۋشىنىڭ وي - ءورىسىن، ويلاۋ، سويلەۋ قابىلەتىن اشاتىن سۇراقتار قويۋ، سۇراق - جاۋاپ ءادىسى بويىنشا ساباقتىڭ تاقىرىبىنا ساي ءبىلىمىن تولىقتىرۋ؛
تاربيەلىك: وقۋشىلاردى ەلىمىزدىڭ وتكەن تاريحىنا قۇرمەتپەن قاراۋعا، وتانسۇيگىشتىككە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ءبىلىمدى يگەرتۋ
ساباقتىڭ ءادىس - تاسىلدەرى: سۇراق - جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ، اڭگىمەلەۋ، توپتاستىرۋ،، بايانداۋ، جازباشا جۇمىس (سىزبا تولتىرۋ، سەمانتيكالىق كارتا، تاريحي ديكتانت، دياگرامما )
ءپانارالىق بايلانىس: دۇنيە تاريحى، قازاق ادەبيەتى، گەوگرافيا
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: جۇلدىزدار، ۇلەستىرمەلى كارتوچكالار، ينتەراكتيۆتى تاقتا(پرەزەنتاسيا )، ستيكەرلەر،
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
1. وقۋشىلارمەن امانداسۋ جانە تۇگەندەۋ.
2. وقۋشىلاردىڭ زەيىنىن ساباققا اۋدارۋ
ءىى ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ
«جۇلدىزدى ءسات». قولا ءداۋىرىن قورىتىندىلاۋعا ارنالعان سۇراقتار. دۇرىس جاۋاپقا جۇلدىز بەرىلىپ وتىرادى
1. تۇرمىستا تۇڭعىش پايدالانىلعان مەتالل (مىس)
2. قولا ءداۋىرى قاي ارالىقتى قامتيدى؟ (ب. ز. ب 2 م. ج - 1 م. ج ارالىقتى)
3. قولا تابيعاتتا تازا كۇيىندە كەزدەسەدى ما؟ (مىس +قالايى)
4. قولا داۋىرىندە جەزقازعان وڭىرىنەن 1 ملن تونناداي كەن وندىرىلگەنىن ايتقان بەلگىلى عالىم. (ساتبايەۆ)
5. قولا داۋىرىندە 1100 توننا قالايى شىعارىلعان كەن ورنى (نارىن، قالبا)
6. تاستان جانە مىستان جاسالعان ەڭبەك قۇرالدارىن ىعىستىرعان كەزەڭ (قولا)
7. قولا داۋىرىندەگى ىدىس جاساۋدىڭ ەڭ ءبىر ورىستەگەن ءتۇرى (كوزە قۇمىرالار)
8. ەۋرازيا دالاسىنداعى قولا ءداۋىرىنىڭ مادەنيەتى (اندرونوۆو)
9. قولا ءداۋىرىنىڭ ەڭ العاشقى ەسكەرتكىشتەرى تابىلعان جەر. (اندرونوۆو)
10. سولتۇستىك جانە باتىس قازاقستانداعى زەرتتەلگەن اندرون مادەنيەتىنىڭ قونىستار سانى (80 - نەن اسا)
11. قولا داۋىرىنە جاتاتىن سولتۇستىك قازاقستانداعى قونىستار (پەتروۆكا مەن بوگوليۋبوۆ)
12. قولا داۋىرىنە ءتان 30 قونىس، 150 وبا زەرتتەلگەن ايماق (ورتالىق قازاقستان)
13. اندروندىقتاردىڭ بەت بەينەسىن سيپاتتاعان عالىم(ۆ. پ. الەكسەيەۆ)
14. تەسەلى ەگىنشىلىك ەڭ العاش دامىعان كەزەڭ (قولا داۋىرىندە)
15. جەرلەنگەن اندرونوۆتىقتاردىڭ باسى قاراتىلدى (باتىسقا، وڭتۇستىككە)
16. ورتالىق قازاقستان جەرىندەگى قولا ءداۋىرىنىڭ ەڭ سوڭعى كەزەڭ مادەنيەتى (بەعازى - ءداندىباي)
17. قازاقستان جەرىندەگى قولا ءداۋىرىن جوسپارلى زەرتتەۋ باستالعان جىل (1946)
18. قازاقستان جەرىندەگى قولا ءداۋىرىن تۇبەگەيلى زەرتتەۋدى باستاعان عالىم (ءا. ح. مارعۇلان)
19. قولا ءداۋىرى كەزىندەگى جوعارى ءدىن باسىلارى (ابىزدار)
20. اندرونوۆتىقتاردىڭ مويىنعا تاققان تۇمارشالارى (جىرتقىش اڭداردىڭ ازۋ تىستەرى)
ءىىى. جاڭا ساباق: قازاقستان اۋماعىنداعى تايپالىق وداقتار مەن العاشقى مەملەكەتتەر
ساقتار – ءبىزدىڭ بابامىز،
اقىل – ويلى دانامىز.
تاريحي دەرەك ىزدەپ ءبىز،
كونە ءداۋىر تامىرىن
تەرەڭ ىزدەپ تابامىز، - دەگەن ولەڭ شۋماعىمەن اشايىق.
ساباقتىڭ جوسپارى:
1. ساق تۋرالى العاشقى مالىمەتتەر
2. ساق تايپالارىنىڭ قونىستانۋى
3. ساق قوعامى
1. ساقتار – ب. ز. ب. ءى مىڭجىلدىقتا ورتا ازيا مەن قازاقستان جەرىن مەكەندەگەن ەجەلگى تايپا. ولار ەجەلگى دۇنيە وركەنيەتتەرىمەن قارىم - قاتىناس جاساعان. جالپى، ساق تايپالارى اتاۋىنىڭ ماعىناسى جايىندا كوپ پىكىر بار.
تاريحي دەرەكتەر
گەرودوت «تاريح»
ءى داريي «بەحۋستۋن»
سترابون
گرەكتەر ازيالىق سكيفتەر
پارسىلار قۇدىرەتتى ەركەكتەر
يراندىقتار جۇيرىك اتتى تۋرلار
2. ساق تايپالارىنىڭ قونىستانۋى (كارتاعا نازار اۋدارۋ)
№ ساق توپتارىنىڭ اتى مەكەندەرى
1. تەڭىزدىڭ ارعى جاعىنداعى ساقتار (پارادارايا) قارا تەڭىزدىڭ سولتۇستىگى، ارال تەڭىزىنىڭ ماڭىندا، سىرداريا مەن ءامۋداريانىڭ تومەنگى اعىسىندا
2. شوشاق بورىك كيەتىن ساقتار ( تيگراحاۋدا) سىرداريانىڭ ورتا اعىسى، تيان - شاندا، جەتىسۋدا
3. حاوما سۋسىنىن دايىندايتىن ساقتار
( حاۋماۆارگا) مۋرگاب اڭعارىندا ءومىر ءسۇردى
3. ساق قوعامى
ساق قوعامى
جاۋىنگەرلەر ابىزدار مالشىلار مەن ەگىنشىلەر
(قىزىل) (اق) (سارى مەن كوك)
دەپ اتالاتىن ءۇش توپتان تۇردى.
وقۋشىلار 3 توپقا ءبولىنىپ تاپسىرمالاردى ورىندايدى. توپقا ءبولۋ ءۇشىن وقۋشىلارعا قىزىل، اق، سارى ءتۇستى ستيكەرلەر تاراتىلىپ، ءار ءتۇس بويىنشا وقۋشىلار توپتاستىرىلادى. توپتارعا مىناداي اتاۋلار قويىلادى:
ءى توپ - «پاراداراييا»
ءىى توپ - «تيگراحاۋدا»
ءىىى توپ - «حاوماۆارگا»
تاپسىرما: پوستەرگە بەرىلگەن تاپسىرمالاردى ورىندايدى
ءى توپ
ا تاپسىرماسى: ءوزىنىڭ اتاۋى بويىنشا ورنالاسقان جەرلەرىن كارتادان كورسەتەدى
ءا تاپسىرماسى: ساق تايپالارىنىڭ اتاۋىن تاۋىپ، كەستەگە تۇسىرىڭدەر
ساق تايپالارىنىڭ اتاۋى
گرەكتەر
پارسىلار
يراندىقتار
ب تاپسىرماسى: تاريحي ديكتانت. كوپ نۇكتەنىڭ ورنىنا ءتيىستى ءسوزدى قوي.
تيگراحاۋدا ساقتارى وسى كۇنگى تاشكەنت قالاسى ايماعىندا…………………………………جانە جەتىسۋ جەرىندە ءومىر سۇرگەن.
تايپا كوسەمى ………….. اتقارىپ، تايپالار مەن رۋلاردىڭ اراسىنداعى …………….. شەشتى، ……….. رەتتەپ وتىردى.
ءىى توپ
ا تاپسىرماسى: ءوزىنىڭ اتاۋى بويىنشا ورنالاسقان جەرلەرىن كارتادان كورسەتەدى
ءا تاپسىرماسى: سەمانتيكالىق كارتا.
دۇرىس جاۋاپقا «+» تاڭباسىن قويۋ كەرەك
ساقتار مۋرگاب اڭعارىندا ارال تەڭىزىنىڭ ماڭىندا سىرداريانىڭ ورتا اعىسىندا
ساق — پارادارايا
ساق — تيگراحاۋدا
ساق — حاۋماۆارگا
ب تاپسىرماسى: ويلان تاپ!
1. گەتاسسام
2. ياراداپارا
3. تودروگە
4. رادزىبا
5. نوبارست
ءىىى توپ
ا تاپسىرماسى: ءوزىنىڭ اتاۋى بويىنشا ورنالاسقان جەرلەرىن كارتادان كورسەتەدى
ءا تاپسىرماسى ساقتار تۋرالى ايتىلعان مالىمەتتەردىڭ اۆتورلارىن تاۋىپ، كەستەگە جازىڭدار
اۆتورلار دەرەكتەر كوزى
«ساقتار الەمدەگى ەڭ شىنشىل، ەڭ ءادىل حالىق»
«ساق ايەلدەرى ەرجۇرەك كەلەدى، سوعىس ءقاۋپى تونگەندە ەرلەرىنە كومەك كورسەتىپ، ۇرىسقا ارالاسادى»
«ساقتار - جاقسى شاباندوزدار. ولار ساداقپەن، قىلىشپەن جانە قولا بالتالارمەن قارۋلانعان، ساۋىت كيگەن»
«كيىمى مەن ءومىر ءسۇرۋ داعدىسى سكيفتەرگە ۇقساس. ولاردىڭ بارلىق بۇيىمدارى التىن مەن مىستان جاسالعان. ولار ەگىن ەكپەيدى، ءۇي مالدارى مەن بالىقتاردى ازىق ەتەدى ءسۇت ىشەدى»
ب تاپسىرماسى
بەلەس. بۇل بولىمدە وتكەن ماتەريالدار بويىنشا سوزدەر بەرىلەدى. بەرىلگەن سوزدەردىڭ قاسىنا دۇرىس جاۋابىن قويۋى ءتيىس.
1. دايلار، ارگيپپەيلەر، يسسەدوندار، ماسساگەتتەر -
2. اڭشىلىق، تەرىمشىلىك، بالىق اۋلاۋ -
3. جايلاۋ، كۇزەۋ، كوكتەۋ، قىستاۋ -
4. تاس ءداۋىرى، قولا ءداۋىرى، تەمىر ءداۋىرى -
5. قازعىش تاياق، شوقپار، قاشاۋ، بيفاس -
1. ەجەلگى كەزەڭ
2. ساقتار
3. كوشپەلى مال شارۋاشىلىعى
4. كاسىپ
5. ەڭبەك قۇرالدار
6. ءىۇ. بەكىتۋ كەزەڭى «ءومىر اعاشى» دياگرامماسىن تولتىرۋ
وقۋشىلار ساباقتا العان ماعلۇماتتارىن جاپىراقتارعا جازىپ «ءومىر اعاشىن» كوركەيتەدى
ءۇ. قورىتىندىلاۋ.
ءبىز بۇگىن قازاقستاندا مەكەندەگەن، قازاق حالقىنىڭ اتا تەگى بولعان ساق تايپاسى تۋرالى ماعلۇمات الدىق. قازاق حالقى ءۇشىن جەلتوقسان ايى ايتۋلى داتالارعا تولى. 17 جەلتوقسان دەموگرافيالىق جاڭارۋ كۇنى، 16 جەلتوقسان تاۋەلسىزدىك كۇنى. الماتىداعى جاڭا الاڭدا تاۋەلسىزدىك مونۋمەنتى تۇر. سول مونۋمەنتتە قاناتتى بارسقا مىنگەن “التىن كيىمدى” ساق جاۋىنگەرىنىڭ ۇلگىسىندە جاسالعان ەسكەرتكىش تۇر. “التىن ادام” ساق مادەنيەتىنىڭ بىرەگەي ۇلگىسى. ول ەسىك قورعانىنان 1969 - 1970 جىلى تابىلعان. وسى جاۋىنگەر ساق تايپالارى قازاق حالقىنىڭ نەگىزىن قالاعان.
ءۇى. وقۋشىلاردى باعالاۋ. ساباق بارىسىندا جۇلدىزعا يە بولعان بالالار باعالانادى
ءۇىى. ءۇي تاپسىرماسىن بەرۋ. قازاقستان اۋماعىنداعى تايپالىق وداقتار جانە
العاشقى مەملەكەتتەر. 90 بەتتەگى شىعارماشىلىق تاپسىرمانى ورىنداۋ
You Might Also Like
-
ماقساتتارى: تۇيىق ەتىستىك قيمىلدىڭ اتىن بىلدىرەتىندىگى، شاقپەن، جاقپەن بايلانىسى بولمايتىندىعى تۋرالى ايتۋ، توپتىق جۇمىستار ارقىلى بىلىمدەرىن كەڭەيتۋ.
-
6 كلاستا ي. ا. كرىلوۆتىڭ «باسني كرىلوۆا» تاقىرىبىنا ساباق وتكىزدىم.
