قازاقستان بەيبىتشىلىكتىڭ مەكەنى
قازاقستان بەيبىتشىلىكتىڭ مەكەنى
تاتۋ ەلگە تىنىشتىق ورنايدى، بەيبىت ەلدە عانا بەرەكە بولادى دەگەن. ءبىزدىڭ دۇرىس جول تاڭداپ، ىزگىلىك پەن سەنىمگە نەگىزدەلگەن پاراساتتى ساياسات جۇرگىزگەنىمىزدى سارا ۋاقىتتىڭ ءوزى دالەلدەپ بەردى. ءبىز ءجۇز جىلعا تاتيتىن جيىرما جىلدا ورتاق جاۋاپكەرشىلىك جولىن ءجۇرىپ وتتىك، بيىك بەلەستەردى بىرگە باعىندىرا بىلدىك. باۋىرى ءبۇتىن بىرلىگىمىزبەن ەلدىكتى ەسەلەپ، مىزعىماس مەملەكەتىمىزدى بەكەمدەي تۇستىك. تۇراقتىلىقتىڭ بىرەگەي ۇلگىسىن تانىتىپ، دامۋدىڭ قازاقستاندىق جولىن ايقىندادىق. مۇنىڭ ءبارى بىزگە وزدىگىنەن وڭاي كەلگەن جوق. ول - ءبىزدىڭ بايتاق مادەني مۇرامىز بەن قازىعى بەرىك مەملەكەتتىك ءتىلىمىز. ءبىزدىڭ جاسامپاز تاريحىمىزدى ەلدىڭ ءاربىر ازاماتى ماقتان ەتۋگە ءتيىس. ەڭسە تىكتەگەن ەلىمىزدىڭ الدىندا ۇلان اسۋ، بيىك بەلەستەر تۇر. تاياۋ شىعىس ەلدەرىندەگى جاپپاي نارازىلىق قوزعالىستارى باسەڭدەر ەمەس جانە جاڭا ەلدەردى قامتۋدا. كۇنى كەشە ەكونوميكاسى تابىستى ەلدەر ونداعان جىلدارعا ارتقا لاقتىرىلىپ تاستالدى. كورنەكتى اعىلشىن جازۋشىسى حاكسلي بىلاي دەگەن بولاتىن: «ادامداردىڭ تاريح قاتەلىگىنەن ۇيرەنبەگەنى - تاريحتىڭ ەڭ باستى ساباعى». فۋكۋسيما قاسىرەتى بەيبىت اتومدى پايدالانۋ قاۋىپسىزدىگىنە ۇلكەن پروبلەمالار الىپ كەلدى. كەزىندە ماحاتما گاندي: «مەن باسقا ەلدەر مەنىڭ بوستان ەلىمنەن ءبىر نارسە ۇيرەنە الۋلارى ءۇشىن ءوز ەلىمنىڭ ەركىندىگىن قالايمىن»، دەگەن بولاتىن. ءبىزدىڭ ەقىۇ - عا ءتوراعالىعىمىزدىڭ تابىسى، 11 جىلعى ۇزىلىستەن كەيىن ەقىۇ - نىڭ استانا ءسامميتىن وتكىزۋ - بىزدەگى بەيبىتشىلىك پەن كەلىسىمنىڭ ءتيىمدى مودەلىن، قازاقستاندىقتاردىڭ بىرلىگىن جاھاندىق مويىنداۋ. ءبىزدىڭ ەلىمىز ءوسىپ كەلەدى جانە ءوزىنىڭ پوزيسيالارىن نىعايتا تۇسۋدە. قازاقستاندىقتار قيامەت - قايىم قيىن مىندەتتەردى شەشۋ توڭىرەگىندە بىرلەسىپ، تابىسقا جەتۋدە. ءبىزدىڭ ەلىمىز كۇشەيە تۇسۋدە، ءبىزدىڭ بارلىعىمىز كۇشەيە تۇسۋدەمىز.
«قازاقستان تاۋەلسىزدىگىن العان ساتتەن باستاپ يادرولىق قارۋسىزدانۋ جانە تاراتپاۋ سالاسىندا الەمدىك كوشباسشىلاردىڭ ءبىرى بولىپ سانالادى. 2012 جىلعى ناۋرىزدا سەۋلدە (وڭتۇستىك كورەيا) وتەتىن يادرولىق قاۋىپسىزدىك جونىندەگى ەكىنشى ءسامميتتىڭ ماڭىزى زور. سەۋل ءسامميتى اياسىندا ۆاشينگتون مەن استانانىڭ يادرولىق قاۋىپسىزدىك سالاسىنداعى وزەكتى پروبلەمالاردى شەشۋگە بىرلەسىپ سالماقتى ۇلەس قوساتىنى، يادرولىق قارۋدان ازات الەم قۇرۋ جولىندا الداعى قادامداردى انىقتايتىن مۇمكىندىكتەردى قاراستىراتىنى ءسوزسىز. پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازاربايەۆپەن سەۋلدەگى كەزدەسۋىم كەزىندە ەكىجاقتى قارىم - قاتىناستار مەن حالىقارالىق ارەناداعى قازاقستاندىق - امەريكالىق ىنتىماقتاستىق تاقىرىبى تالقىلاناتىنىنا سەنىم بىلدىرەمىن». بۇل سوزدەردىڭ يەسى – اقش پرەزيدەنتى باراك وباما. قازاقستان پرەزيدەنتى مۇنداي الەمدىك اۋقىمداعى ماسەلەلەردىڭ تالقىلانۋىنا تىكەلەي قاتىسۋ مۇمكىندىگىنە مۇنان بۇرىن دا تالاي رەت يە بولعان. قارۋسىزدانۋ ماسەلەلەرىنە ارنالعان ۆاشينگتونداعى جاھاندىق سامميت كۇندەرىندە اق ءۇيدىڭ كەڭەسشىسى مايكل ماكفول باراك وبامانىڭ نۇرسۇلتان نازاربايەۆتى «يادرولىق قاۋىپسىزدىك ماسەلەسىندە «تەڭەسۋگە ۇمتىلۋعا تۇراتىن» كوشباسشىلاردىڭ ءبىرى دەپ سيپاتتاعانىن، ۆاشينگتونداعى سامميت «ونىڭ قاتىسۋىنسىز» وتپەس ەدى» دەگەنىن مالىمدەگەن ەدى. بۇل قۇرمەت ءبىزدىڭ ەلباسىمىزعا قالاي كەلگەن؟ بۇل ابىرويعا قازاقستان قالاي بولەنگەن؟ وسىعان وي جىبەرىپ كورەلىكشى. «ازاتتىق جولى – ازاپتى، تاۋەلسىزدىك جولى – تاۋەكەل» دەگەندەي، ءوز تىزگىنىڭ ءوز قولىڭا ءتيىپ، ءوز تاعدىرىڭدى ءوزىڭ شەشەتىن بولعان كەزدە اتقارار مىندەتتەرىڭ بۇرىنعىدان دا اۋىرلاي تۇسەدى.
تاتۋ ەلگە تىنىشتىق ورنايدى، بەيبىت ەلدە عانا بەرەكە بولادى دەگەن. ءبىزدىڭ دۇرىس جول تاڭداپ، ىزگىلىك پەن سەنىمگە نەگىزدەلگەن پاراساتتى ساياسات جۇرگىزگەنىمىزدى سارا ۋاقىتتىڭ ءوزى دالەلدەپ بەردى. ءبىز ءجۇز جىلعا تاتيتىن جيىرما جىلدا ورتاق جاۋاپكەرشىلىك جولىن ءجۇرىپ وتتىك، بيىك بەلەستەردى بىرگە باعىندىرا بىلدىك. باۋىرى ءبۇتىن بىرلىگىمىزبەن ەلدىكتى ەسەلەپ، مىزعىماس مەملەكەتىمىزدى بەكەمدەي تۇستىك. تۇراقتىلىقتىڭ بىرەگەي ۇلگىسىن تانىتىپ، دامۋدىڭ قازاقستاندىق جولىن ايقىندادىق. مۇنىڭ ءبارى بىزگە وزدىگىنەن وڭاي كەلگەن جوق. ول - ءبىزدىڭ بايتاق مادەني مۇرامىز بەن قازىعى بەرىك مەملەكەتتىك ءتىلىمىز. ءبىزدىڭ جاسامپاز تاريحىمىزدى ەلدىڭ ءاربىر ازاماتى ماقتان ەتۋگە ءتيىس. ەڭسە تىكتەگەن ەلىمىزدىڭ الدىندا ۇلان اسۋ، بيىك بەلەستەر تۇر. تاياۋ شىعىس ەلدەرىندەگى جاپپاي نارازىلىق قوزعالىستارى باسەڭدەر ەمەس جانە جاڭا ەلدەردى قامتۋدا. كۇنى كەشە ەكونوميكاسى تابىستى ەلدەر ونداعان جىلدارعا ارتقا لاقتىرىلىپ تاستالدى. كورنەكتى اعىلشىن جازۋشىسى حاكسلي بىلاي دەگەن بولاتىن: «ادامداردىڭ تاريح قاتەلىگىنەن ۇيرەنبەگەنى - تاريحتىڭ ەڭ باستى ساباعى». فۋكۋسيما قاسىرەتى بەيبىت اتومدى پايدالانۋ قاۋىپسىزدىگىنە ۇلكەن پروبلەمالار الىپ كەلدى. كەزىندە ماحاتما گاندي: «مەن باسقا ەلدەر مەنىڭ بوستان ەلىمنەن ءبىر نارسە ۇيرەنە الۋلارى ءۇشىن ءوز ەلىمنىڭ ەركىندىگىن قالايمىن»، دەگەن بولاتىن. ءبىزدىڭ ەقىۇ - عا ءتوراعالىعىمىزدىڭ تابىسى، 11 جىلعى ۇزىلىستەن كەيىن ەقىۇ - نىڭ استانا ءسامميتىن وتكىزۋ - بىزدەگى بەيبىتشىلىك پەن كەلىسىمنىڭ ءتيىمدى مودەلىن، قازاقستاندىقتاردىڭ بىرلىگىن جاھاندىق مويىنداۋ. ءبىزدىڭ ەلىمىز ءوسىپ كەلەدى جانە ءوزىنىڭ پوزيسيالارىن نىعايتا تۇسۋدە. قازاقستاندىقتار قيامەت - قايىم قيىن مىندەتتەردى شەشۋ توڭىرەگىندە بىرلەسىپ، تابىسقا جەتۋدە. ءبىزدىڭ ەلىمىز كۇشەيە تۇسۋدە، ءبىزدىڭ بارلىعىمىز كۇشەيە تۇسۋدەمىز.
«قازاقستان تاۋەلسىزدىگىن العان ساتتەن باستاپ يادرولىق قارۋسىزدانۋ جانە تاراتپاۋ سالاسىندا الەمدىك كوشباسشىلاردىڭ ءبىرى بولىپ سانالادى. 2012 جىلعى ناۋرىزدا سەۋلدە (وڭتۇستىك كورەيا) وتەتىن يادرولىق قاۋىپسىزدىك جونىندەگى ەكىنشى ءسامميتتىڭ ماڭىزى زور. سەۋل ءسامميتى اياسىندا ۆاشينگتون مەن استانانىڭ يادرولىق قاۋىپسىزدىك سالاسىنداعى وزەكتى پروبلەمالاردى شەشۋگە بىرلەسىپ سالماقتى ۇلەس قوساتىنى، يادرولىق قارۋدان ازات الەم قۇرۋ جولىندا الداعى قادامداردى انىقتايتىن مۇمكىندىكتەردى قاراستىراتىنى ءسوزسىز. پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازاربايەۆپەن سەۋلدەگى كەزدەسۋىم كەزىندە ەكىجاقتى قارىم - قاتىناستار مەن حالىقارالىق ارەناداعى قازاقستاندىق - امەريكالىق ىنتىماقتاستىق تاقىرىبى تالقىلاناتىنىنا سەنىم بىلدىرەمىن». بۇل سوزدەردىڭ يەسى – اقش پرەزيدەنتى باراك وباما. قازاقستان پرەزيدەنتى مۇنداي الەمدىك اۋقىمداعى ماسەلەلەردىڭ تالقىلانۋىنا تىكەلەي قاتىسۋ مۇمكىندىگىنە مۇنان بۇرىن دا تالاي رەت يە بولعان. قارۋسىزدانۋ ماسەلەلەرىنە ارنالعان ۆاشينگتونداعى جاھاندىق سامميت كۇندەرىندە اق ءۇيدىڭ كەڭەسشىسى مايكل ماكفول باراك وبامانىڭ نۇرسۇلتان نازاربايەۆتى «يادرولىق قاۋىپسىزدىك ماسەلەسىندە «تەڭەسۋگە ۇمتىلۋعا تۇراتىن» كوشباسشىلاردىڭ ءبىرى دەپ سيپاتتاعانىن، ۆاشينگتونداعى سامميت «ونىڭ قاتىسۋىنسىز» وتپەس ەدى» دەگەنىن مالىمدەگەن ەدى. بۇل قۇرمەت ءبىزدىڭ ەلباسىمىزعا قالاي كەلگەن؟ بۇل ابىرويعا قازاقستان قالاي بولەنگەن؟ وسىعان وي جىبەرىپ كورەلىكشى. «ازاتتىق جولى – ازاپتى، تاۋەلسىزدىك جولى – تاۋەكەل» دەگەندەي، ءوز تىزگىنىڭ ءوز قولىڭا ءتيىپ، ءوز تاعدىرىڭدى ءوزىڭ شەشەتىن بولعان كەزدە اتقارار مىندەتتەرىڭ بۇرىنعىدان دا اۋىرلاي تۇسەدى.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
