قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋسيالىق نەگىزدەرى، كونستيتۋسيا ق ر نەگىزگى زاڭى. قوعام جانە مەملەكەتتەگى قارۋلى كۇشتەر
1. ساباقتىڭ تاقىرىبى: قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋسيالىق نەگىزدەرى، كونستيتۋسيا ق ر نەگىزگى زاڭى. قوعام جانە مەملەكەتتەگى قارۋلى كۇشتەر
2. ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلارعا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋسيالىق نەگىزدەرى جانە قارۋلى كۇشتەردىڭ مەملەكەتتەگى ورنى تۋرالى ءتۇسىندىرۋ.
3. ۋاقىتى: 45 مينۋت.
4. وتكىزىلەتىن ورنى: ءااد بولمەسى.
5. وتىلەتىن كۇنى:
6. كورنەكىلىك قۇرالدار: ءااد وقۋلىعى.
7. ساباقتىڭ بارىسى:
ا) ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى – 3 مينۋت.
ۆزۆود كومانديرى وقۋشىلاردى ساپقا تۇرعىزادى، وقىتۋشىعا راپورت بەرەدى، امانداسۋ، تۇگەندەۋ، وقۋشىلاردىڭ سىرت كورىنىسىن تەكسەرۋ.
ءا) وتىلگەن تاقىرىپتى سۇراۋ كەزەڭى – 12 مينۋت.
- جازىلما جانە جورىقتىق ساپ دەگەنىمىز نە؟
- بولىمشە قانداي ساپ تۇرلەرىندە بولۋى مۇمكىن؟
- بولىمشەنى ءبىر قاتارلى (ەكى قاتارلى) ساپقا تۇرعىزۋ ءۇشىن پارمەندى قالاي بەرۋ كەرەك؟
- بولىمشەنى جازىلما جانە جورىقتىق ساپقا تۇرعىزۋ ءۇشىن پارمەندى قالاي بەرۋ كەرەك؟
- لەك قوزعالىسىنىڭ باعىتىن وزگەرتۋ ءۇشىن قانداي پارمەن بەرىلەدى؟
- جازىلما جانە جورىقتىق ساپ دەگەنىمىز نە؟
- بولىمشە قانداي ساپ تۇرلەرىندە بولۋى مۇمكىن؟
- بولىمشەنى ءبىر قاتارلى (ەكى قاتارلى) ساپقا تۇرعىزۋ ءۇشىن پارمەندى قالاي بەرۋ كەرەك؟
- بولىمشەنى جازىلما جانە جورىقتىق ساپقا تۇرعىزۋ ءۇشىن پارمەندى قالاي بەرۋ كەرەك؟
- لەك قوزعالىسىنىڭ باعىتىن وزگەرتۋ ءۇشىن قانداي پارمەن بەرىلەدى؟
ب) نەگىزگى ءبولىم – 20 مينۋت.
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋسيالىق نەگىزدەرى. قارۋلى كۇشتەردىڭ مەملەكەتتەگى ورنى. كونستيتۋسيا - قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ نەگىزگى زاڭى. ارميانىڭ قوعامداعى جانە مەملەكەتتەگى ورنى.
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋسيالىق نەگىزدەرى، كونستيتۋسيا ق ر نەگىزگى زاڭى. قوعام جانە مەملەكەتتەگى قارۋلى كۇشتەر
قرك قۇرىلىمىنىڭ نەگىزدەرى دەگەنىمىز – قازاقستاندى دەموكراتيالىق، قۇقىقتىق، ايىرلى جانە ءبىرتۇتاس مەملەكەت رەتىندە سيپاتتايتىن قرك - سىنىڭ نەگىزدەلگەن ەرەجەلەرى.
ادام مەن ازاماتتىڭ قۇقىعى مەن بوستاندىعىن مويىنداۋ، ساقتاۋ مەن قورعاۋ – مەملەكەتتىڭ مىندەتى بولىپ تابىلادى. مۇنداي ادام مەن ازاماتقا باعىتتالعان ناقتى ماقسات ءبىرىنشى رەت كونستيتۋسيا ماتىنىندە – ق ر - نىڭ نەگىزگى زاڭىندا تىركەلگەن.
قرك - دا دەموكراتيانىڭ ءمانى – «حالىق بيلىگى» دەپ اتاپ ايتقان. حالىق ءوز بيلىگىن تىكەلەي ءوز وكىلدەرى ارقىلى جۇرگىزەدى. قرك - دا حالىق اتىنان سويلەۋ قۇقى پارلامەنت پەن رەسپۋبليكا پرەزيدەنتىنە بەرىلەتىندىگى بەكىتىلگەن. ياعني، ق ر پرەزيدەنتىن جانە پارلامەنتتى حالىقتىڭ ءوزىنىڭ سايلاۋى نەمەسە مەملەكەت باسشىلارىنىڭ ءتيىستى لاۋازىمدارعا تاعايىندالۋى قرك بەلگىلەگەن ءتارتىپ پەن رەسپۋبليكا زاڭدارى بويىنشا ىسكە اسىرىلادى.
قرك جەكە مەنشىككە قول سۇقپاۋعا، جەكە كاسىپكەرلىك قىزمەت ەركىندىگىنە، باسەكەلەستىكتى قولداۋعا كەپىلدىك بەرەدى.
قرك - دا «ءدىني بىرلەستىكتەر مەملەكەتتەن بولىنگەن. مەملەكەت قانداي دا بولسىن ءبىر دىنگە نەمەسە اتەيزمگە ارتىقشىلىق بەرە المايدى» دەلىنگەن، ياعني ءبىزدىڭ مەملەكەتىمىزدىڭ باسشىلارىنىڭ قانداي دا ءبىر ءدىني اعىمدارعا تاۋەلسىز ەكەنىن بىلدىرەدى.
قرك مەن زاڭدارى ءوز اۋماعىنىڭ ءبىررتۇتاستىعىن، بولىنبەۋىن جانە قول سۇعىلماۋىن قامتاماسىز ەتەدى. ءوزىنىڭ بۇل مىندەتىن ق ر شەكارالىق اسكەرلەر مەن قك - ءدى قولدانۋ ارقىلى جۇزەگە اسىرۋعا قۇقىلى.
قرك – نىڭ جوعارى زاڭدى كۇشى بار. قرك - نا سايكەس بارلىق زاڭدار رەسمي تۇردە جاريالانادى. جاريالانباعان زاڭداردىڭ كۇشى بولمايدى. كەز كەلگەن ادام مەن ازاماتتىڭ قۇقىعىن، بوستاندىعى مەن مىندەتتەرىن قوزعايتىن نورماتيۆتىك اكتىلەر رەسمي تۇردە جالپى تانىسۋ ءۇشىن جاريالانباسا، قولدانۋعا جاتپايدى.
ق ر – رەسپۋبليكالىق باسقارۋ نىسانىنداعى مەملەكەت. رەسپۋبليكالىق باسقارۋ فورماسى دەگەنىمىز – حالىق بەلگىلى ءبىر مەرزىمدە سايلاعان ۇكىمەت ورگاندارىنىڭ بولۋى. ق ر - دا پارلامەنت وكىلەتتىلىگىن 5 جىلعا، پرەزيدەنت وكىلەتتىلىگىن 7 جىلعا حالىق سايلايدى. ءوز كەزەگىندە ق ر پرەزيدەنتى مەن پارلامەنتى، كونستيتۋسيادا بەلگىلەنگەن تارتىپپەن، بارلىق باسقا مەملەكەتتىك ورگانداردى قالىپتاستىرادى.
ق ر قك - ءى ەلىمىزدىڭ قوعامدىق قۇرىلىسىن، اۋماقتىق تۇتاستىعى مەن تاۋەلسىزدىگىن قارۋمەن قورعاۋ ءۇشىن ارنايى قۇرىلعان مەملەكەتتىك مەحانيزمنىڭ قۇرامداس بولىگى بولىپ تابىلادى. ارميا – مەملەكەتتىڭ جوعارى زاڭ شىعارۋشى جانە اتقارۋشى ورگاندارى بەلگىلەيتىن ساياساتتى جۇزەگە اسىرۋ قۇرالى. رەسپۋبليكا كونستيتۋسياسىنىڭ 124 - ءشى بابىندا ق ر - نىڭ ەگەمەندىگى مەن تۇتاستىعىن قورعاۋدى قك جۇزەگە اسىرادى دەپ اتاپ كورسەتىلگەن.
ۆ) قورىتىندى ءبولىم – 10 مينۋت.
سۇراقتار مەن تاپسىرمالار:
- قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋسيالىق قۇرىلىمى نەگىزدەرى دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
- ارميا دەگەنىمىز نە؟
مەملەكەتتەگى قارۋلى كۇشتەردىڭ ءرولى مەن ورنى تۋرالى ايتىپ بەرىڭدەر
العاشقى اسكەري دايىندىق ءپانىنىڭ ۇيىمداستىرۋشى وقىتۋشىسى:
2. ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلارعا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋسيالىق نەگىزدەرى جانە قارۋلى كۇشتەردىڭ مەملەكەتتەگى ورنى تۋرالى ءتۇسىندىرۋ.
3. ۋاقىتى: 45 مينۋت.
4. وتكىزىلەتىن ورنى: ءااد بولمەسى.
5. وتىلەتىن كۇنى:
6. كورنەكىلىك قۇرالدار: ءااد وقۋلىعى.
7. ساباقتىڭ بارىسى:
ا) ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى – 3 مينۋت.
ۆزۆود كومانديرى وقۋشىلاردى ساپقا تۇرعىزادى، وقىتۋشىعا راپورت بەرەدى، امانداسۋ، تۇگەندەۋ، وقۋشىلاردىڭ سىرت كورىنىسىن تەكسەرۋ.
ءا) وتىلگەن تاقىرىپتى سۇراۋ كەزەڭى – 12 مينۋت.
- جازىلما جانە جورىقتىق ساپ دەگەنىمىز نە؟
- بولىمشە قانداي ساپ تۇرلەرىندە بولۋى مۇمكىن؟
- بولىمشەنى ءبىر قاتارلى (ەكى قاتارلى) ساپقا تۇرعىزۋ ءۇشىن پارمەندى قالاي بەرۋ كەرەك؟
- بولىمشەنى جازىلما جانە جورىقتىق ساپقا تۇرعىزۋ ءۇشىن پارمەندى قالاي بەرۋ كەرەك؟
- لەك قوزعالىسىنىڭ باعىتىن وزگەرتۋ ءۇشىن قانداي پارمەن بەرىلەدى؟
- جازىلما جانە جورىقتىق ساپ دەگەنىمىز نە؟
- بولىمشە قانداي ساپ تۇرلەرىندە بولۋى مۇمكىن؟
- بولىمشەنى ءبىر قاتارلى (ەكى قاتارلى) ساپقا تۇرعىزۋ ءۇشىن پارمەندى قالاي بەرۋ كەرەك؟
- بولىمشەنى جازىلما جانە جورىقتىق ساپقا تۇرعىزۋ ءۇشىن پارمەندى قالاي بەرۋ كەرەك؟
- لەك قوزعالىسىنىڭ باعىتىن وزگەرتۋ ءۇشىن قانداي پارمەن بەرىلەدى؟
ب) نەگىزگى ءبولىم – 20 مينۋت.
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋسيالىق نەگىزدەرى. قارۋلى كۇشتەردىڭ مەملەكەتتەگى ورنى. كونستيتۋسيا - قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ نەگىزگى زاڭى. ارميانىڭ قوعامداعى جانە مەملەكەتتەگى ورنى.
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋسيالىق نەگىزدەرى، كونستيتۋسيا ق ر نەگىزگى زاڭى. قوعام جانە مەملەكەتتەگى قارۋلى كۇشتەر
قرك قۇرىلىمىنىڭ نەگىزدەرى دەگەنىمىز – قازاقستاندى دەموكراتيالىق، قۇقىقتىق، ايىرلى جانە ءبىرتۇتاس مەملەكەت رەتىندە سيپاتتايتىن قرك - سىنىڭ نەگىزدەلگەن ەرەجەلەرى.
ادام مەن ازاماتتىڭ قۇقىعى مەن بوستاندىعىن مويىنداۋ، ساقتاۋ مەن قورعاۋ – مەملەكەتتىڭ مىندەتى بولىپ تابىلادى. مۇنداي ادام مەن ازاماتقا باعىتتالعان ناقتى ماقسات ءبىرىنشى رەت كونستيتۋسيا ماتىنىندە – ق ر - نىڭ نەگىزگى زاڭىندا تىركەلگەن.
قرك - دا دەموكراتيانىڭ ءمانى – «حالىق بيلىگى» دەپ اتاپ ايتقان. حالىق ءوز بيلىگىن تىكەلەي ءوز وكىلدەرى ارقىلى جۇرگىزەدى. قرك - دا حالىق اتىنان سويلەۋ قۇقى پارلامەنت پەن رەسپۋبليكا پرەزيدەنتىنە بەرىلەتىندىگى بەكىتىلگەن. ياعني، ق ر پرەزيدەنتىن جانە پارلامەنتتى حالىقتىڭ ءوزىنىڭ سايلاۋى نەمەسە مەملەكەت باسشىلارىنىڭ ءتيىستى لاۋازىمدارعا تاعايىندالۋى قرك بەلگىلەگەن ءتارتىپ پەن رەسپۋبليكا زاڭدارى بويىنشا ىسكە اسىرىلادى.
قرك جەكە مەنشىككە قول سۇقپاۋعا، جەكە كاسىپكەرلىك قىزمەت ەركىندىگىنە، باسەكەلەستىكتى قولداۋعا كەپىلدىك بەرەدى.
قرك - دا «ءدىني بىرلەستىكتەر مەملەكەتتەن بولىنگەن. مەملەكەت قانداي دا بولسىن ءبىر دىنگە نەمەسە اتەيزمگە ارتىقشىلىق بەرە المايدى» دەلىنگەن، ياعني ءبىزدىڭ مەملەكەتىمىزدىڭ باسشىلارىنىڭ قانداي دا ءبىر ءدىني اعىمدارعا تاۋەلسىز ەكەنىن بىلدىرەدى.
قرك مەن زاڭدارى ءوز اۋماعىنىڭ ءبىررتۇتاستىعىن، بولىنبەۋىن جانە قول سۇعىلماۋىن قامتاماسىز ەتەدى. ءوزىنىڭ بۇل مىندەتىن ق ر شەكارالىق اسكەرلەر مەن قك - ءدى قولدانۋ ارقىلى جۇزەگە اسىرۋعا قۇقىلى.
قرك – نىڭ جوعارى زاڭدى كۇشى بار. قرك - نا سايكەس بارلىق زاڭدار رەسمي تۇردە جاريالانادى. جاريالانباعان زاڭداردىڭ كۇشى بولمايدى. كەز كەلگەن ادام مەن ازاماتتىڭ قۇقىعىن، بوستاندىعى مەن مىندەتتەرىن قوزعايتىن نورماتيۆتىك اكتىلەر رەسمي تۇردە جالپى تانىسۋ ءۇشىن جاريالانباسا، قولدانۋعا جاتپايدى.
ق ر – رەسپۋبليكالىق باسقارۋ نىسانىنداعى مەملەكەت. رەسپۋبليكالىق باسقارۋ فورماسى دەگەنىمىز – حالىق بەلگىلى ءبىر مەرزىمدە سايلاعان ۇكىمەت ورگاندارىنىڭ بولۋى. ق ر - دا پارلامەنت وكىلەتتىلىگىن 5 جىلعا، پرەزيدەنت وكىلەتتىلىگىن 7 جىلعا حالىق سايلايدى. ءوز كەزەگىندە ق ر پرەزيدەنتى مەن پارلامەنتى، كونستيتۋسيادا بەلگىلەنگەن تارتىپپەن، بارلىق باسقا مەملەكەتتىك ورگانداردى قالىپتاستىرادى.
ق ر قك - ءى ەلىمىزدىڭ قوعامدىق قۇرىلىسىن، اۋماقتىق تۇتاستىعى مەن تاۋەلسىزدىگىن قارۋمەن قورعاۋ ءۇشىن ارنايى قۇرىلعان مەملەكەتتىك مەحانيزمنىڭ قۇرامداس بولىگى بولىپ تابىلادى. ارميا – مەملەكەتتىڭ جوعارى زاڭ شىعارۋشى جانە اتقارۋشى ورگاندارى بەلگىلەيتىن ساياساتتى جۇزەگە اسىرۋ قۇرالى. رەسپۋبليكا كونستيتۋسياسىنىڭ 124 - ءشى بابىندا ق ر - نىڭ ەگەمەندىگى مەن تۇتاستىعىن قورعاۋدى قك جۇزەگە اسىرادى دەپ اتاپ كورسەتىلگەن.
ۆ) قورىتىندى ءبولىم – 10 مينۋت.
سۇراقتار مەن تاپسىرمالار:
- قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋسيالىق قۇرىلىمى نەگىزدەرى دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
- ارميا دەگەنىمىز نە؟
مەملەكەتتەگى قارۋلى كۇشتەردىڭ ءرولى مەن ورنى تۋرالى ايتىپ بەرىڭدەر
العاشقى اسكەري دايىندىق ءپانىنىڭ ۇيىمداستىرۋشى وقىتۋشىسى:
You Might Also Like
-
تاقىرىبى: دارىندى بالالارمەن ءبىلىم بەرۋ مازمۇنىن جاڭارتۋ جاعدايىندا جۇمىس جۇرگىزۋ
