InfoHub Logo

ءدىني ەكسترەميزم – دىندەگى شەكتەن شىققان كوزقاراستار مەن ارەكەتتەرگە بەرىلگەندىك. ەكسترەميزمنىڭ زورلىقپەن، اگرەسسيامەن جانە شەكتەن شىققان قاتالدىقپەن سيپاتتالاتىن بەلگىلەرى كوپ.

ەكسترەميزمنىڭ كەڭ ماعىناسىنداعى ۇعىمى – مەملەكەتتىك قۇرىلىستى كۇشتەپ وزگەرتۋ نەمەسە بيلىكتى باسىپ الۋ، مەملەكەتتىڭ ەگەمەندىگى مەن اۋماقتىق تۇتاستىعىن بۇزۋعا باعىتتالعان ءدىني موتيۆاسيالانعان ارەكەت جانە وسى ماقساتتا ءدىني الاۋىزدىق پەن وشپەندىلىكتى قوزدىرۋ.

لاتىن تىلىنەن اۋدارعاندا «قورقىنىش، ۇرەي» دەگەن ماعىنانى بىلدىرەتىن «تەرروريزم» – ەكسترەميزمنىڭ اسقىنعان كورىنىسى. تەرروريزم زورلىقتىڭ اسا قاتىگەز، ۇرەيلى تۇرلەرى مەن ادىستەرىن پايدالانىپ، ساياسي ماقساتتارعا قول جەتكىزۋدى كوزدەيدى.

تەرروريستىك اكتىلەردىڭ سالدارىنان ادامدار جاپپاي قىرىلىپ، بۇقارا حالىقتىڭ باسىم بولىگى پسيحولوگيالىق قىسىم كورەدى، ماتەريالدىق جانە رۋحاني قۇندىلىقتار قيراپ، زارداپتارى كەيدە قالپىنا كەلمەيتىن شەككە جەتەدى. مەملەكەتتەر اراسىندا الاۋىزدىق تۋىنداپ، سونىڭ سالدارىنان سوعىس ءورتى تۇتانادى، الەۋمەتتىك جانە ۇلتتىق توپتار اراسىنا سەنىمسىزدىك پەن وشپەندىلىك اكەلەدى.

ءتۇرلى قىلمىستىق توپتار مەملەكەتتىك بيلىككە ىقپال ەتۋ نە كۇيرەتۋ ءۇشىن تەررورلىق اكتىلەردى جۇزەگە اسىرادى.

تەرروريزم – قازىرگى جاھاندانۋ قاتەرلەرىنىڭ ءبىرى، اۋقىمدىلىعى مەن جيىلىگى، ادامزاتقا ءقاۋپى مەن قاتالدىعى تۇرعىسىنان ول الەمدىك قاۋىمداستىق الدىنداعى تۇيتكىلدى ماسەلەگە اينالدى.

ءدىني ەكسترەميزم مەن تەرروريزمنىڭ الەۋمەتتىك زيانى مەن ءقاۋپى تومەندەگىدەي:

– قوعام مەن مەملەكەتكە اسا اۋىر پسيحولوگيالىق جانە ماتەريالدىق شىعىن اكەلۋى، ادام ءومىرىن قيۋى؛

– ازاماتتىق وشپەندىلىكتى نەمەسە الاۋىزدىقتى تۇتاتۋى، مەملەكەتتىڭ كونستيتۋسيالىق قۇرىلىمىن وزگەرتۋدى جانە ونىڭ اۋماقتىق تۇتاستىعىن بۇزىلۋدى ماقسات ەتەتىن ءبىرقاتار زاڭسىز قارۋلى قۇرىلىمداردىڭ قىزمەت ەتۋى.

ءدىني ەكسترەميزمنىڭ قىلمىستىق كورىنىستەرىنىڭ سالدارى بىردەن بايقالماۋى دا نەمەسە ۇزاق مەرزىمدىك زارداپتار اكەلۋى دە مۇمكىن.

سوڭعى جىلدارى سىرتقى فاكتورعا بايلانىستى ءدىني ەكسترەميزم مەن تەرروريزمنىڭ ءقاۋپى بۇرىنعىدان دا ارتپاسا، تومەندەگەن جوق. قازاقستانمەن شەكارالاس ەلدەردىڭ ىرگەسىندەگى اۋعانستان بيلىگىنە تالىپتەر كەلگەنى ءقاۋىپ بۇلتى قويالانا تۇسكەندەي. ويتكەنى تاليبان ۇيىمىنا قازاقستاندا زاڭمەن تىيىم سالىنعان

---