سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 2 كۇن بۇرىن)
قازاقستان سۋرەتشىلەرى
قازاقستان سۋرەتشىلەرى.
ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلارعا قازاقستان سۋرەتشىلەرىنىڭ ەڭبەكتەرىن، قىسقاشا ءومىربايانىن، العاش قازاقستان سۋرەتشىسى ءا. قاستەيەۆ تۋرالى ماعلۇمات بەرۋ. بالالاردىڭ ءوز جەرلەستەرىنىڭ ونەرلەرىن ماقتان تۇتۋلارىنا ىقپال ەتۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: اڭگىمە.
ساباققا قاجەتتى قۇرال جابدىقتار: سۋرەتشىلەر تۋرالى مالىمەتتەر، فوتوسۋرەتتەرى. سۋرەت البومى، قارىنداش بوياۋ، ت. ب.
ساباقتىڭ بارىسى: 1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
2. جوق بالالاردى بەلگىلەۋ، ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
3. جاڭا تاقىرىپتى ءتۇسىندىرۋ.

قازاقستان رەسپۋبليكاسىنا تانىمال قازاقستان حالىق سۋرەتشىلەرى بارشىلىق.

ءابىلحان قاستەيەۆ– قازاق بەينەلەۋ ونەرىنە العاش جول سالعان كاسىبي سۋرەتشى. 1904 جىلى 1 قاڭتاردا تالدىقورعان وبلىسى، جاركەنت اۋدانىنىڭ شەجىن اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن. 1929 - 1931 جىلدارى ن. گ. حمۋدوۆتىڭ ستۋدياسىندا بەينەلەۋ ونەرىنىڭ نەگىزىن ۇيرەنەدى.
1930 جىلى موسكۆا قالاسىنداعى مۇراجايلارىمەن تانىسادى، 1937 جىلى قازاق سسر - ءىنىڭ حالىق سۋرەتشىسى اتاعىن الدى.
تانىمال تۋىندىلارى
«كولحوزداعى ءسۇت فەرما»، «ماقتا جيناۋ»، «كولحوزدىڭ تويى»، «قىز الىپ قاشۋ»، «ساتىپ الىنعان قالىڭدىق»، «التىن استىق»، «اقساي كارەرى»، «مەدەۋ مۇز ايدىنى»، «تۇركسىب»، «تالاس جاعالاۋى»، «قاپشاعاي دالاسى». سونىمەن قاتار كەنەسارى قاسىموۆ، اباي، شوقان ءۋاليحانوۆ، جامبىلدىڭ پورترەتتەرى؛ ەرەكشە تانىمال بولىپ تابىلاتىن پورترەتى – «امانگەلدى يمانوۆ» پورترەتى سياقتى تانىمال سۋرەتتەرى بار.
ماراپاتتارى مەن لاۋازىمى
"قازان توڭكەرىسى" وردەنىمەن، "ەڭبەك قىزىل تۋ" وردەنىمەن ەكى رەت، «قۇرمەت بەلگىسى» وردەنىمەن ماراپاتتالعان.
قازاق كسر ەڭبەك سىڭىرگەن ونەر قايراتكەرى (1942).
قازاق كسر حالىق سۋرەتشىسى (1944).
شوقان ۋاليحانوۆ اتىنداعى قازاق كسر - ءنىڭ مەملەكەتتىڭ پرەمياسى (1967)، «قازاقسان جەرىندە» اتتى تۋىندىلارى ءۇشىن

اۋباكىر ىسمايىلوۆ – 1910 جىلى قاراعاندى وبلىسى، تەلمان اۋدانىندا دۇنيەگە كەلگەن. 1932 جىلى موسكۆاداعى جوعارى تەحنيكالىق كوركەمسۋرەت شەبەرحاناسىن، 1938 جىلى تەاتر ونەرى ينستيتۋتىن بىتىرگەن. 1933 جىلى كسرو سۋرەتشىلەر وداعىنىڭ مۇشەسى بولدى. «قاراعاندى شاحتاسى»، «تىڭ يگەرۋ»، «ءحانتاڭىرى»، «اباي دوستارىمەن بىرگە»، «يساتاي ماحامبەت»ت. ب. تولىپ جاتقان شىعارمالارى ەلگە تانىمال.
جان - جاقتى تالانتتى اۋباكىر ىسمايىلوۆتىڭ – اكتەرلىق جانە ورىنداۋشىلىق ءارى كۇيشى - دومبىراشىلىق شەبەرلىكتەرى مۇراعاتتاردا، كينوقۇجاتتاردا ساقتالعان سونىمەن قاتار وتاندىق كينولارعا دا تۇسكەن: ش. ايمانوۆتىڭ «تاقيالى پەرىشتە»، ولجاس سۇلەيمەنوۆتىڭ «كوگىلدىر مارشرۋت»، س. حودجيكوۆتىڭ «قىز جىبەك»، ازەربايجان مامبەتوۆتىڭ «ءبىر كۇنى جانە ماڭگىباقي». اۋباكىر ىسمايىلوۆتىڭ كينومەن العاشقى تانىستىعى سوعىس جىلدارى باستالدى، سول كەزدە ول رەجيسسەر سەرگەي ەيزەنشتەيننىڭ «يۆان گروزنىي» فيلىمىندە اسسيسەنت بولىپ جۇمىس جاساپ جۇرگەن بولاتىن، سونىمەن قاتار تانىمال كەڭەس فيلمدەرى «شوشقا قورا جانە باقتاشى» جانە «ومىرگە جولداما» فيلمدەرىنە تۇسكەن، بۇعان دالەل رەسەي كينوماتوگرافيا مۇراعاتىنداعى ماتەريالدار.

ايشا عالىمبايەۆا 1917 جىلى الماتى وبلىسىنىڭ ەڭبەكشى قازاق اۋدانىنداعى ەسىك اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن. الماتىنىڭ كوركەمسۋرەت ۋچيليششەسىندە (1943) جانە بۇكىلوداقتىق مەملەكەتتىك كينەماتوگرافيا ينيستيتۋتىندا (1949) وقىعان. ايشا عالىمبايەۆا «ماحاببات تۋرالى اڭىز»، «وجەت قىز»، شوقان ءۋاليحانوۆ جونىندە «ونىڭ زامانى ءالى الدا»، «بۇل شۇعىلادا بولعان ەدى» دەيتىن فيلمدەردىڭ قويۋشى سۋرەتشىسى. «قازاقتىڭ حالىق كيىمدەرى» (1958) البومىنىڭ اۆتورى. رەسپۋبليكالىق، وداقتىق جانە حالىقارالىق كوپتەگەن كورمەلەرگە قاتىسقان. ونىڭ تۋىندىلارى قازاقستان، تمد جانە الەمنىڭ كوپتەگەن ەلدەرىندەگى جەكە كوللەكسيالارعا قويىلعان.

ايشا عاريف قىزى عالىمبايەۆا، قازاقستاننىڭ حالىق سۋرەتشىسى، ق ر ش. ءۋاليحانوۆ اتىنداعى مەملەكەتتىك سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى، «قۇرمەت بەلگىسى»، «ەڭبەك قىزىل تۋ» وردەندەرىنىڭ يەگەرى. ونىڭ ەسىمى رەسپۋبليكانىڭ قۇرمەتتى التىن كىتابىنا جازىلعان. قازاقستان ونەرىن دامىتۋعا قوسقان ۇلەسى ءۇشىن «تارلان» سىيلىعىن العان.

قازاق ونەرىنىڭ تاريحىنا ايشا عالىمبايەۆانىڭ شىعارماشىلىق ءومىربايانى شىن مانىندە التىن ارىپپەن جازىلعان! ول تاريحتىڭ قاي بەتىن اشساڭىز دا، الدىڭىزدان ايشا عاريف قىزى سومداعان تاماشا وبرازدار شىعادى.

ايشا عاريف قىزى جارىق دۇنيەگە كەلىسىمەن - اق ايى وڭىنان تۋعان ادام. ونىڭ تۋعان اۋىلى الاتاۋدىڭ بوكتەرىندەگى تابيعاتى تاڭقالارداي تاماشا جەردە. كيىز ءۇيدىڭ ىشىندەگى الۋان تۇسكە بويالعان ويۋ ورنەكتىڭ، ءبىر - بىرىنە عاجاپ جاراسىم تاپقان ءار بۇيىم، ءار زاتتىڭ ءوزى جانىڭدى جىپ - جىلى نۇر شۋاعىمەن جىلىتقان سۇلۋلىق الەمىنىڭ تۇتاس ءبىر الەمي كەڭىستىگى ءتارىزدى. ىسمەر اجە ايشاعا جاس كۇنىنەن ءوز قولىنان كەلگەننىڭ ءبارىن ۇيرەتتى. تۇنىپ تۇرعان تابيعات تاماشاسى مەن جىلى ۇيانىڭ سۇلۋ ىرعاق، اسەم بوياۋى بىرتە - بىرتە بولاشاق سۋرەتشىنىڭ جان دۇنيەسىن ءموپ - ءمولدىر، تۇتاس ءبىر تۇنىعىمەن باۋراپ الدى. ودان سوڭ بۇل عاجايىپ دۇنيە، سيقىرلى سۋرەت ونىڭ پولوتنولارىندا بەينەلى كورىنىس تاپتى. «مۇراعا قالماعاننىڭ ءبارى قاۋقارسىز دۇنيەلەر» دەپ نيسشە ايتقانداي، ءبىزدىڭ ميراس ەتكەندەرىمىزدىڭ ءبارى تاڭداۋلى تۋىندىلار.

مولداحمەت سىزدىق ۇلى كەنبايەۆ (25. 7. 1925 جىل، قوستاناي وبلىسى امانگەلدى اۋدانى سارتول اۋىلى – 18. 5. 1993 جىل، الماتى) – العاشقى قازاق كاسىبي سۋرەتشىلەرىنىڭ ءبىرى، كەسكىندەمەشى، پەداگوگ، قازاقستاننىڭ حالىق سۋرەتشىسى
1985؛ 1963 جىلدان قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن ونەر قايراتكەرى.

1931 – 41 ج. الماتىداعى بالالار ۇيىندە تاربيەلەندى.
الماتى كوركەمسۋرەت ۋچيليششەسىن (1948) ءبىتىردى.
ماسكەۋ كوركەمسۋرەت ينستيتۋتىن (1956) بىتىرگەن.
1956 – 59 ج. قازاقستان كوركەمسۋرەت قورى باسقارماسىنىڭ ءتوراعاسى.
1968 – 74 ج. قازاقستان سۋرەتشىلەر وداعىنىڭ كەسكىندەمە سەكسياسىنىڭ ءتوراعاسى بولدى.

شىعارماشىلىعى
كەنبايەۆتىڭ شىعارم. جۇمىسى 20 ع-دىڭ 50-جىلدارىنان باستالادى.
“ءالىبي جانگەلديننىڭ وتريادى”
“شوپان ءانى” (1956)
“اڭگىمە ۇستىندە” (1957) سياقتى تۋعان جەر تاريحىنان سىر شەرتكەن العاشقى تۋىندىلارىنان-اق سۋرەتشى ەسىمى قالىڭ كوپشىلىككە كەڭ تانىلدى.
“كيىز باسۋ” (1958)
“سابان توي”
“تۇسكيىز” تريپتيحى (1960)
“قاشاعاندى قۋۋ” (1961)، ت.ب. ەڭبەكتەرى ۇلتتىق كەسكىندەمە ونەرىن دامىتتى.
پەيزاجدىق كارتينالارى:

“الماتىنىڭ توڭىرەگى” (1958)
“سۋات باسىندا”
“قىستاۋدا” (1966)
“تاۋ بوكتەرىندە” (1967)
“جايلاۋداعى تاڭ” (1975)
“بۋريات ايەلى” (1956)
“سۋرەتشى ايەل پورترەتى” (1957)
“مۇحتار اۋەزوۆ” (1977)
“ءال-فارابي” (1980)، ت.ب. پورترەتتەرى

مولداحمەت كەنبايەۆ، قاناپيا تەلجانوۆ، حاكىمجان ناۋرىزبايەۆ، سابىر مامبەيەۆ، ساحي رومانوۆ، ت. ب. كوپتەگەن قازاقستان سۋرەتشىلەرىنىڭ ەڭبەكتەرى تەك ەلىمىز عانا ەمەس شەت ەلدەردە دە تانىمال.

تاپسىرما: حالىق سۋرەتشىلەرى جايلى اڭگىمەلەۋ.
ساباقتى قورىتىندىلاۋ: سۇراق - جاۋاپتار
قازاقستاننىڭ ەڭ تۇڭعىش سۋرەتشىسى اتانعان كىم؟
تاعى قانداي سۋرەتشىلەردى بىلەمىز؟
سۋرەتشىلەر شىعارمالارى قانداي اسەر قالدىردى؟
ۇيگە تاپسىرما: قازاقستان سۋرەتشىلەرى تۋرالا مازمۇنداما نەمەسە رەفەرات جازۋ.
وقۋشىلاردى باعالاۋ.

You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما