- 23 جەل. 2021 00:00
- 207
قازاقي ساۋاتسىزدىق
ءبىز ءبىر تۇتاس قازاق ەلى بولعاندىقتان ءتىلىمىز، ءدىنىمىز ورتاق حالىقپىز. تاعى ءبىزدى ورتاقتاستىرىپ تۇرعان رامىزدەرىمىز، ءتۇر كەلبەتىمىز، ءسالت-داستۇرىمىز جانە تاريحىمىز. بۇل ماسەلەنىڭ ءبىر جاعى. ال بىزدە ءار وڭىرگە ساي قالىپتاسقان قاعيدا بار. سول قاعيدالار ءبىزدىڭ حالىقتى ساۋاتسىزدىقتا ۇستاپ، دامۋىمىزعا كەدەرگى كەلتىرىپ تۇرعانداي. ول قاعيدا "جۇرت نە دەيدى"- دەگەن. ءبىز ىلعي بالا شاعامىزدى كورشىنىڭ بالاسىمەن سالىستىرامىز. "پالەنشەنىڭ بالاسى ساباق وقىمايدى ەكەن" دەيدى ەرتەڭ دەپ قاتارىنان قالسا كورشىنىڭ بالاسىن جەر كوككە سىيدىرماي ماقتاي وتىرىپ، بالامىزدى توبەلەيمىز. ودان كەيىن بالانىڭ اكە شەشەسىنە دەگەن زىعىردانى قايناپ، كورشىنىڭ بالاسىن ءوز الدىنا جاۋ كورىپ، اتارعا وق تاپپاي جۇرەدى. ول بالا ەرتەڭگى كۇنى جەتىستىككە ءوزى ءۇشىن ەمەس، كورشىنىڭ بالاسىنان وزسام دەگەن وي مەن ۇمتىلاتىن بولادى. ال اتا-انا وسى تۇرعىدان تەرەڭىرەك ويلانۋعا تۇرمىستىق ساۋاتتىلىعىنىڭ جوقتىعىن اڭعارۋعا بولادى. بالانىڭ ماڭدايىنان سيپاماساڭدا، كوكىرەگىنەن يتەرمە! بارىنشا جۇدىرىقتى الىپ جۇگىرمەي، جاي سوزبەن تۇسىندىرۋگە تىرىسۋ كەرەك. جۇدىرىققا ۇيرەنگەن بالاعا جاي سوزبەن ءتۇسىندىرۋ قيىن بولۋى مۇمكىن. وسىلايشا بالانىڭ ۇلكەن ومىردە ورەسكەل قاتەلىكتەرگە الىپ كەلۋى مۇمكىن. تويشىل حالىقپىز. تويدان قالمايمىز. حالال توي بولسا اق شاينەكتەرگە تىنىم جوققوي شىركىن. حالال ەكەنىن بىلەمىز، ءبىراق ىشتەگى ءناپسى جىبەرمەي ما، تويدان ساۋ قايتسا ابىرويدان ايرىلا ما بىلمەيمىن. سول ارەكەتكە بارادى. كەيبىرەۋلەر ءدىني ساۋاپتىڭ تايازدىعى سونشالىق، مەن كەشە ساداقا بەردىم ەندى ماعان ىشۋگە بولادى قۇداي كەشىرەدى دەگەن كوز قاراستى كىم ونىڭ ميىنا قۇيعانىن بىلمەيمىن، ءوزى شىعارىپ الدىما. جاسسىڭعوي قاڭعىرىپ ءجۇرىپ قال، قۇلشىلىعىڭدى قارتايعاندا قىلاسىڭ دەگەن ەڭ كەڭىنەن تاراعان تۇسىنىك شىعار. وتىز كۇن ورازاسىن ۇستانىپ، اۋىزاشاردان كەيىن اۋزىنان اق يت كىرىپ كوك يت شىعىپ تۇرادى. سايىپ كەلگەندە وسىنداي ايتۋعا اۋزىڭ بارمايتىن ساۋاتسىزدىقتار. مىنانىڭ بارلىعىن قايدان بىلەدى. ءوزىنىڭ باسىنان وتكەن دەمەڭىزدەر. بۇل ءبىز بەن ءسىزدىڭ ارامىزدا بولىپ جاتقان، ءدال ءسىزدىڭ بولماسادا، ءسىزدىڭ تانىسىڭىز دا كەزدەسەتىن جاعدايلار. سوندىقتان ابىروي ءۇشىن باسىڭىزدى الىپ قاشپاي، شىندىققا تۋرا قارايىق. ساۋاتتى بولا وتىرىپ ساۋاپتان قۇر قالمايىق
مۇسابەك قوشايەۆ
تۇران ۋنيۆەرسيتەتى