قازىرگى كەزدىڭ ماحاببات قۋانىشى مەن مۇڭى
قازاقتىڭ بەلگىلى جازۋشىسى ءازىلحان نۇرشايىقوۆتىڭ “ماحاببات قىزىق مول جىلدار” رومانى تۇتاستاي دەرلىك جاستار قاۋىمىنا ارنالعان. 1970 جىلى جارىق كورگەن بۇل تۋىندىنىڭ ءالى كۇنگە دەيىن ماڭىزى جويىلعان ەمەس. ويتكەنى، شىعارمانى قىزىقتاپ وقيتىن وقىرمان بولسا، ونىڭ ءمانى دە اسقاقتاپ، بيىكتەي تۇسەرى انىق. جازىلعان دۇنيەسىنىڭ مازمۇنىن كوپشىلىك تۇسىنەتىن، حالقىنا قالاۋلى، ەلىنە ەلەۋلى جازۋشى ادەبيەت الەمىندە شارىقتاي بەرەتىنى حاق.
روماندا جاس سولداتتىڭ الماتى قالاسىنداعى قازاق ۋنيۆەرسيتەتىنە ءتۇسىپ، 33ء-شى اۋديتورياعا كىرگەننەن باستاپ، ءومىرى باقىت پەن وكىنىشكە، قۋانىش پەن مۇڭعا تولى بولادى. ونىڭ العاشقى كەشكەن سەزىمى - ءوز اۋديتورياسىندا جينالعان ءبىر توپ قىزداردى كورگەندەگى ەرەكشە ىقىلاسى. ءوزىن گۇل باقشاسىندا تاپ بولعانداي سەزىنىپ، سونشاما تەرەڭ تىنىستاي الماي قالاتىندىعى سۋرەتتەلەدى. قىزداردى عاجاپ گۇل الەمىنە تەڭەۋى - ونىڭ قىز بالاعا دەگەن سىيلاستىعىن كورسەتەدى ەمەس پە؟! ارينە، سودان سوڭ شىعارمادا جاس ستۋدەنت ەربولدىڭ ستۋدەنتتىك كەزىندەگى ماڭىزدى وقيعالارىنىڭ سەبەپكەرى بولعان مەڭتاي ەكەۋىنىڭ بىر-بىرىنە قۇشتارلىعى، ىشتەي جاقسى كورىپ تۇرىپ، ايتا الماۋى باياندالادى. ولاردىڭ سەزىمى - ءبىر بولەك دۇنيە. باسىنان-اق، ەربولدى كورگەن ساتىنەن ونى “اعا” دەپ اتاپ كەتۋى - قىز تاربيەسىنىڭ جوعارى دەڭگەيدە ەكەندىگىن كورسەتەدى. ۇلگەرمەي قالعان دارىستەرىن كوشىرتىپ، قارىنداستىق قامقورلىعىن تانىتىپ وتىرۋىنىڭ دا ءمانى زور. وزگەلەرگە ۇقسامايتىن ءبىر قىرى - سابىرلىلىعى مەن كوركەم، ۇياڭ مىنەزىندە. ادالدىق پەن اق نيەتتىلىككە جاقىن بولعان مەڭتايدى يگى قاسيەتتەرىن، ياعني يناباتتىلىعىن، سىپايىلىعىن، كوركەم مىنەزىن بويىندا قالىپتاستىرۋدىڭ سيمۆولى دەپ اتاۋعا بولادى. العاشىندا ىڭكار سەزىمنىڭ جەتەگىندە كەتپەي، ۋاقىت وتە كەلە تانىسىپ، بىلىسكەننەن كەيىن، قانشاما قيىن كەزەڭدەرىندە قابىرعالارى قايىسپاي، سوڭىنا جەتىپ، ادالدىقتىڭ تۋىن تىرەگەن قوس جاستىڭ ءمولدىر ماحابباتى وقىرماندارعا كەرەمەت وي سىيلايدى. ارالارىنا جاۋىزدىقپەن جاعىمسىز كەيىپكەر تۇمانجان كيلىككەنىمەن، ەربول مەن مەڭتايدىڭ رياسىز ماحابباتى اقىر سوڭىندا جەڭىسكە جەتەدى. شاڭىراق كوتەرىپ، اتا-انا بولۋعا دايىندالىپ جۇرگەن قوس جۇپ، ەندىگى باقىتتىڭ ءدامىن تاتا باستاعاندا مەڭتايدىڭ كەنەتتەن ومىردەن وزۋى ەشكىمدى بەيجاي قالدىرمايدى. كوڭىلدى جابىرقاتىپ، قۇلازىتادى. ەربولدىڭ جۇرەگى جارالانىپ، ءوزىن قويارعا جەر تاپپايتىنى ەرەكشە سيپاتتالادى. روماننىڭ سوڭىندا جاندى جۇباتاتىنى - ەربول سۇيىكتىسىمەن از عانا ۋاقىت وتكىزسە دە، سول ءبىر كەزەڭ ماحاببات قىزىق مول جىلدارعا تولى بولدى. تۋىندى اۆتورى ەكى جاس اراسىنداعى سەزىمدى بارشا وقىرمانعا ۇلگى ەتىپ ناسيحاتتايدى. عۇمىرىندا ەكىنشى رەت قايتالانبايتىن، ءبىر-اق رەت قانا بەرىلەتىن ماحاببات حيكاياسى وسىنداي پاك، تازا بولۋى قاجەتتىڭ دالەلىندەي وسى شىعارما وقىرمانعا وي تاستايدى.
قازىرگى كەزدىڭ ماحاببات قۋانىشى مەن مۇڭى قانداي؟ بۇگىندە ول قانداي سيپات الادى؟ سەزىم، ماحاببات دەگەن سوزدەردى ەستىگەندە، جۇرەگى تۋلامايتىن، قانى بۇرقىرامايتىن جان جوق شىعار-اۋ، ءسىرا. كىم-كىمنىڭ بولسىن باسىنان وتكەن قىزىقتى، ىستىق سەزىمگە تولى شىتىرمان وقيعالارى بار. البەتتە، بايىرعى زاماندارداعى سەزىمنىڭ ۇشقىنى ىسپەتتەس ماحابباتقا ادال بولا الاتىندار دا كەزدەسەدى. الايدا، ولاردىڭ سانى كۇن ساناپ، ازايىپ بارا جاتقانداي. ءسال-پال تۇسىنىسپەۋشىلىككە بولا جولدارى قاق ايىرىلىپ بارا جاتقان جۇپتار قانشاما. ساپاسى جوق وسىنداي ماحابباتتىڭ قانداي ماڭىزى قالدى؟! مۇمكىن بۇل ماحاببات ەمەس، ءجاي قۇشتارلىق، ءبىر ساتتىك قۇمارلىقتىڭ بەلگىسى بولار. ونىڭ سوڭى وكىنىش پەن مۇڭ ازابىنا اكەلەدى. بىرەۋدىڭ بولماسا، ءبىر جاننىڭ جۇرەگىن جارالاپ كەتەدى. مۇنىڭ بارلىعىنا جول بەرمەس ءۇشىن باسىنان-اق سەزىمنىڭ تۇراقتى، نە وزگەرمەلى بولاتىندىعىنا كوز جەتكىزىپ العان دۇرىس. ارينە، ءبىر كەزدەسۋدەن كەيىن جۇپتاردىڭ ءارى قاراي تاعدىرلارى قالاي داميتىنى جايىندا بولجام جاساۋ قيىن. تەك ۋاقىت قانا سەزىمنىڭ شىنايى تۇستارىن كورسەتە الادى. دەگەنمەن دە، ماحاببات وتە نازىك الەم، جان-جۇرەكتى باۋراپ الار قۇدىرەتتى كۇش ەكەندىگىن ۇمىتپاعان ءجون. ادامنىڭ ىشكى تۇڭعيىق تەرەڭىنە بويلاۋ ءۇشىن ءجاي عانا جانارىنا ۇڭىلە الساق بولعانى. سەزىمدە سويلەگەن سوزگە قاراعاندا، كوزدەردىڭ ءتىلسىز ءۇنى ماڭىزدى ءرول اتقارادى. ءبىر-اق جاناردان ماحاببات پەن وشپەندىلىكتى، شىنايىلىق پەن جاساندىلىقتى بايقاۋعا بولادى. سوزبەن جالعاندىققا جول بەرە الساق تا، كوزبەن الداي سالۋعا مۇمكىندىك جوق. قانشالىقتى وتىرىك ايتىلعانىمەن، جاناردان تەك قانا ناقتى شىندىققا جاناساتىن ويدى اڭعارامىز. سول سەبەپتى، نەشە ءتۇرلى ويۋمەن ورنەكتەلگەن سوزگە ەمەس، كوزگە قاراپ، ادامنىڭ جان دۇنيەسىنە ءۇڭىلۋدى ۇيرەنگەنىمىز ابزال.
وسى كۇننىڭ سەزىمگە ادالدىعى سيرەپ بارا جاتقانداي، ۇلى ماحابباتتىڭ قۇنى قالمادى. ايتسە دە، جۇرەگى تازا، اق نيەتتى جانعا ءدال ءوزى سياقتى شىنايى كىسى جولىعارىنا كۇمانىم جوق.
قاسيەت باحكەرەي قىزى
You Might Also Like
-
ەكى ۇرىنىڭ بىرەۋى ۇيگە كىرىپتى دە، ەندى بىرەۋى سىرتتا توسىپ تۇرىپتى. ۇيگە كىرگەن ۇرى تىڭداسا، جىگىتى مەن كەلىنشەگى سىبىرلاسىپ جاتقان ەكەن، كەلىنشەك:
-
قازاق ءتىلىنىڭ جەتىلۋى زامان تالابىنا ساي وزگەرىپ وتىرعانى بىزگە ءمالىم. تاريحقا جۇگىنسەك، قازاق حالقى وزگە تۇركى حالىقتارى سياقتى 4-5 عاسىر بويى اراب جازۋىن پايدالاندى. ءححى عاسىردىڭ ەكىنشى جارتىسىنا...
