- 13 مام. 2021 00:00
- 322
قازىرگى قازاق كينوسى
بارلىق ونەردىڭ ىشىندەگى ءبىز ءۇشىن ەڭ ماڭىزدىسى – كينو. بۇل ونەر ماڭىزى كۇن وتكەن سايىن ۇدەي تۇسۋدە. ويتكەنى، الەمدىك ىقپال ءۇشىن كۇرەس جاڭا عاسىردا جاڭا سيپاتقا يە بولدى. جەر-جاھاندى قارۋعا جالىندىرماق پيعىلدىڭ كۇنى ءوتىپ، ەندىگى جەردە ول ارەكەت الەمدى اۋىزعا قاراتۋدىڭ جاڭا تاسىلىنە اياق باستى. ونى مادەني-يدەولوگيالىق مايدان دەر ەدىك. ال وسى سايىستا قازاقستان قانشالىقتى ءوز كۇشىن كورسەتە الادى؟
30-جىلدانردان ءوز باستاۋىن العان قازاق كينوسى بۇگىنگى كۇنگە دەيىن كورەرمەن كوڭىلىنەن شىعاتىن تالاي كينو تۋىندالارىن شىعارا ءبىلدى. كەڭەس ۋاقىتىنداعى رەجيسسەرلار كينو ايدىنىندا ەركىن جۇزە الماسادا قايتالانباس شەديەۆرلاردى شىعارا ءبىلدى. سونىڭ ىشىندە “اتاماننىڭ اقىرى” ، “گاۋھارتاس”، “ مەنىڭ اتىم قوجا” سەكىلدى بۇگىنگى كۇنگە دەيىن ءوز قۇندىلىعىن جوعالتپاي كەلە جاتقان تۋىندالار بار.
ال تاۋەلسىزدىگىمىزدى العاننان كەيىن قازاقستاندىق كينو دامۋىندا ايتارلىقتاي وزگەرىستەر بولدى. 1999 جىلدان باستاپ «سوروس-قازاقستان» قورىنىڭ قولداۋىمەن جىل سايىن «جاڭاشا قارايمىز» اتتى جاستار كينوسىنىڭ فەستيۆالى ءوتىپ باستادى. بۇل فەستيۆالدە الماتى تەاتر جانە كينو ينستيتۋتىنىڭ ستۋدەنتتەرى مەن تۇلەكتەرىنىڭ جۇمىستارى كورسەتىدى. 2000-جىلدارى رەسپۋبليكادا كينوتەاترلار قۇرىلىسى باستالىپ، 2005 جىلدان باستاپ ولار اشىلا باستادى. 2008 جىلى كينوموتوگرافيانى ءدۇر سىلكىندىرگەن رەكەتير ءفيلمىنىڭ پرەمەراسى بولدى. اقان ساتايەۆ رەجيسسەرلىك ەتكەن بۇل فيلم كورەرمەن تاراپىنان دا كينوتانۋشىلار تاراپىنان دا ۇلكەن ماداققا يە بولدى. وسىدان كەيىندە كينوسۇيەر قاۋىمنىڭ كوڭىلىنەن شىققان “روزوۆىي زاياس”،” جاۋ جۇرەك مىڭ بالا”، “شال” ءتارىزدى كينولار كينوتەاتراردا ۇلكەن كاسسا جيناي باستادى.
2016 جىلى جارىق كورگەن “ اناعا اپارار جول” تۋىندىسى كورەرمەننىڭ كوڭىلىنەن شىعىپ قانا قويماي شەتەلدىك بىرنەشە ماراپاتتاردىڭ يەسى بولدى. ال 2018 جىلى جارىق كورگەن “بيزنەس پو-كازاحسكي” كينوسى قازاقستاندىق كينوتەترلاردا كاسسالىق ەسەپ بويىنشا امەريكاندىق “مستيتەلي “ءفيلمىن باسىپ وزدى.
قازىرگى تاڭدا قازاق كيوسى ۇلكەن ءمان بەرىلىپ، كينو تۇسىرەتىن جەكەلەنگەن كومپانتيالار مەن رەجيسسەرار سانى ارتىپ كەلەدى. ارينە كەز-كەلگەن سالادا مامان سانى سانى ارتقان سايىن باسەكەلەستىك تە ارتا تۇسەدى. ال باسەكەلەستىك شىعارىپ جاتقان دۇنيەنىڭ ساپاسىن ارتتىرادى. الداعى 10 جىلدا كينو سالاسىنداعى باسەكەلەستىك قازاق كينوسىن الەمدىك ارەناعا شىعاراتىن دۇنيەلەر الىپ كەلەدى دەگەن سەنىمىمىز مول.
باتىرحان تولعاناي