InfoHub Logo

كىمدە-كىم ادامدارمەن ادىلەتتى تۇردە قارىم-قاتىناس جاسايتىن بولسا، باسقالار دا ادىلدىكتى قابىلدايتىن بولادى".  

قازاقتىڭ ادالدىق جايىندا وزىندىك پايىم-تۇسىنىگى تۋرالى ۇلى اباي: «الداۋ قوسپاي، ادال ەڭبەگىن ساتقان، قولى ونەرلى قازاقتىڭ اۋليەسى سول»، – دەيدى. ادامگەرشىلىك ۇجىمدىق ورتادا بويىنا سىڭىرگەن تاربيەسىنە، بىلىمىنە، ادال ەڭبەكتەنۋگە بايلانىستى قالىپتاسىپ، ادامنىڭ جەكە باسىن سىيپاتتايدى. ادالدىلىق ادامزات بالاسىنىڭ اسىل ءتاجى. بۇگىنگى مەنىڭ قوزعايتىن تاقىرىبىم كەڭ كولەمدى ءارى ۇلكەن ىزدەنىستىكتى تالاپ ەتەدى.
ادالدىلىق سوزىنە توقتالا كەتسەك. ادالدىلىق دەگەن نە ءوزى؟ دوستىققا ادال يا بولماسا كۇندەلىكتى ىستەپ جۇرگەن ىسىڭە ادالدىلىق پا؟ جوق جوق ادالدىلىق مۇنىمەن شەكتەلمەيدى.  

مەن بولاشاق جۋرناليست. مەنىڭ باستى مىندەتىم ماماندىعىما دەگەن شىن بەرىلگەندىگىم. اشىعىندا ادالدىلىعىم.
وتان الدىنداعى بورىش ىسپەتتەس، ماماندىق الدىنداعى بورىشىمىزدى قاپى قالدىرماۋىمىز قاجەت. ادالدىلىق ءجۋرناليستىڭ ىرگەتاسى. بۇل جەردە ءجۋرناليستىڭ باستى مىندەتى قوعامنىڭ قامىن ويلاپ، ادىلدىكتىڭ جاعىنا شىعۋ. بولاشاق جۋرناليست رەتىندە جۇرەگىمدە شىندىقتى ساقتاپ، سونى عانا جازۋ كەرەك دەپ ەسەپتەيمىن. بۇل ماماندىق الدىنداعى انتىمىز. كەي ءبىر جانداردىڭ پىكىرىنشە بۇل قوعام ادىلدىكتى تالاپ ەتپەيدى دەيدى. سانامىزعا نەگە؟ دەگەن سۇراق كەلەدى. زەرتتەۋ جاسايىق.

كازىرگى قوعام ۇلى سوزدە ۇيات جوق. اقشاسى بار ادام ادام، ال اقشاسى جوق ادام وكىنىشكە وراي.

ءبىزدىڭ قوعامىمىزدا وسىنشالىقتى قاعيدا قالىپتاسۋىنا نە تۇيىتكىل بولدى؟ ارينە ادىلەتسىزدىك. ادىلەتسىزدىك جايپاعان قوعامدا ادالدىلىق قايدان بولسىن. وسى ورايدا ۇلى ابايدىڭ ءسوزىن اڭگىمەمە تيەك ەتسەم.

"ءوزىڭ ءۇشىن ەڭبەك قىلساڭ، ءوزى ءۇشىن وتتاعان حايۋاننىڭ ءبىرى بولاسىڭ. ادامشىلىقتىڭ قارىزى ءۇشىن ەڭبەك قىلساڭ، اللانىڭ سۇيگەن ق ۇلى بولاسىڭ". مەن بۇل سوزگە تولىقتاي كەلىسەمىن. ادام بالاسى ءوزى ءۇشىن عانا ەمەس، حالىق ءۇشىن دە ەڭبەك قىلسا نۇر ۇستىنە نۇر.
ناعىز جۋرناليست ادالدىلىق جوق دەگەن سوزبەن كۇرەسۋى قاجەت. ءاردايىم ادىلدىكتىڭ تۋىن جالاۋ ەتىپ، ادىلدىكتىڭ ءسوزىن سويلەۋ. حالىقتىڭ قامىن ويلاعان شىنايى جۋرناليست حالىقپەن بىرگە ءومىر ءسۇرىپ، حالىقتىڭ ءسوزىن سويلەيدى. ءبىزدىڭ مىندەتتەرىمىز تەك ەفير الدىندا سويلەۋ ەمەس، مۇنىمەن شەكتەلمەيدى دە. كازىرگى تاڭدا ماماندىعىنا انت بەرىپ كەيىن ورتا جولدان تايىپ كەتەتىن جانداردى كەزدەستىرەمىز. ولاردىڭ قاراسى از ەمەس. سويلەگەن ءسوزى مەن ىستەگەن ءىسى ەكى بولەك. ءدال وسى جاعدايدا حالىقتىڭ سەنىمى ازايادى. ءۇمىتى وشەدى. ءبىر- بىرىنە كۇدىكپەن قارايدى. سول ءۇشىن دە حالىقتىڭ رەنىشى قارا قازانداي. رەنىش ورىندى. ەگەر دە قوعامىزدى ادىلدىلىك بيلەگەندە حالىق ويىن وزگەرتپەس ەدى.

مىنە جۋرناليست وسىنداي دۇنيەلەردىڭ اق قاراسىن اجىراتۋشى. شىندىقتى جىرلاپ جازۋشى. قارا حالىقتىڭ قارا قامىن، تۇرمىسىن، تىرشىلىگىن،تاعدىرىن بايانداپ جەتكىزۋشى. جوعارى بيلىك وكىلدەرىنە. ءجۋرناليستتىڭ بۇل ورايدا ەڭبەگى وراسان زور. ەگەردە جۇمىسىنا شىن بەرىلسە.

وسى ورايدا مىنا ماقال ەسىمە ءتۇستى 
جىلۋى جوق جۇرەك - قۇر كەۋدە. ماعىناسى تەرەڭدە.
ادامدا مەيىرىم، جاناشىرلىق،شاپاعات بولماسا جۇرەگىنە قارا داق تۇسەدى. ول دەگەن قاتىگەزدىكتىڭ بەلگىسى. ەلدە بولىپ جاتقان قاتىگەزدىك، ارامداتۋشىلىق، جاۋىزدىق، پاراقورلىق ت. ب كورگەن جۋرناليست شىندىقتى جازباي قويمايدى. ەگەر جۇرەگى ادىلدىك، ادالدىق دەپ سوقسا.

ءسوز سوڭىن جۋرناليست قوعاممەن بىرگە تىنىستاپ، قوعاممەن بىرگە ءومىر سۇرەدى. ادىلدىك، ادالدىق تۋىن جەلبىرەتەدى.

ارۋجان مولدراسىل. ق.ا.ياساۋي اتىنداعى حقتۋ ستۋدەنتى

---