قازىرگى تاڭدا باستاۋىش سىنىپ مۇعالىمدەرىنىڭ كاسىبي دەڭگەيىن جەتىلدىرۋ - ساپالى ءبىلىم كوزى
قازىرگى تاڭدا باستاۋىش سىنىپ مۇعالىمدەرىنىڭ كاسىبي دەڭگەيىن جەتىلدىرۋ - ساپالى ءبىلىم كوزى
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى - ءوزىنىڭ كاسىبي قىزمەتىمەن جوعارى دەڭگەيدە اينالىساتىن جانە ءوزىنىڭ كاسىبي دامۋىن ودان ءارى جوبالاي بىلەتىن قابىلەتتى ادام. وسىعان وراي ءمۇعالىم ۇنەمى ىزدەنىستە بولۋى كەرەك.
ءمۇعالىم ۇنەمى ىزدەنىستە بولا وتىرىپ، جاڭاشا وقىتۋدىڭ مودۋلدىك، رەيتينگتىك جۇيە، دامىتا وقىتۋ، سىن تۇرعىسىنان ويلاۋ تەحنولوگيالارىنىڭ ءادىس - تاسىلدەرىن ءوز ىزدەنىسى ارقىلى وقۋشى قابىلەتىنە، قابىلداۋ دەڭگەيىنە قاراي ىرىكتەپ قولدانعانى – ءجون. سونىمەن قاتار پسيحولوگيالىق – پەداگوگيكالىق ءبىلىمىن جەتىلدىرىپ ۇيرەنۋمەن قاتار، سول ءبىلىمىن ءوز ىسىندە شەبەر پايدالانا بىلەتىن بولۋى كەرەك. وقۋشىنىڭ كەز - كەلگەن سۇراعىنا جاۋاپ بەرۋگە دايار بولۋعا ءتيىس.
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى - بىرلەسكەن كاسىپتىك قىزمەتپەن اينالىسۋ قابىلەتى (ۇجىممەن، توپپەن) قىزمەت ەتۋ، باسقارۋ كاسىبىندە قابىلدانعان كاسىبي قارىم - قاتىناس تاسىلدەرىن قولدانا ءبىلۋ ياعني، ءمۇعالىم وقۋشىلارمەن قارىم - قاتىناستا تاكتيكاسىن بالانىڭ جاسى، رۋحاني وسۋىنە بايلانىستى وزگەرتىپ وتىرۋى كەرەك. وقۋشىلاردى توپتىق، ۇجىمدىق جۇمىستار جاساي الۋعا، سونىڭ ىشىندە جەكە تۇلعانىڭ دامۋىنا ءمان بەرۋى كەرەك.
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىم – ءبىلىم بەرۋ قىزمەتىندە كاسىبي ءبىلىمدى، بىلىك پەن داعدىنى، ماقسات قويۋشىلىقتى يگەرۋگە دەگەن قىزىعۋشىلىق جانە ءبىلىم بەرۋ قىزمەتىندە سۋبەكتىلىك پەن كرەاتيۆتىلىكتىڭ دامۋىنا ىنتالىلىق پەداگوگيكالىق جانە الەۋمەتتىك پسيحولوگيالىق نەگىزدەرىن قولدانا ءبىلۋ قابىلەتى جوعارى بولۋ كەرەك.
ارينە، مۇعالىمدىككە كەزدەيسوق ادامدار كەلمەۋى كەرەك. مۇعالىمدىك مامان اتىنا لايىق بولۋى كەرەك. ءمۇعالىم وقۋشىعا قاي جاعىنان بولسىن ءوزىن - ءوزى ۇستاۋى، سويلەۋى، ءجۇرىس - تۇرىسى، كيىم - كيىسى جاعىنان بولسىن ۇلگى. بۇل جاعدايدا وقۋشىنىڭ جەكە ادام رەتىندە قالىپتاسۋىنا جاناما اسەر ەتەدى. وقۋشىلاردى سىيلاۋ، ولاردىڭ قۇقىعىن ار - نامىسىن، پىكىرىن سىيلاۋ ءار ۇستازدىڭ مىندەتتى. وقۋشىنىڭ ار - نامىسىن سىيلاماعان، قۇقىعىن اياققا تاپتايتىن ءمۇعالىمدى وقۋشى دا سىيلامايدى، ۇستاز وقۋشىلارىنا ءتالىم - تاربيە المايدى. ءمۇعالىمنىڭ ءوز جۇمىسىنا ىقىلاسسىزدىعى، ءجۇردىم - باردىم قاراۋى وقۋشىعا تىكەلەي اسەر ەتەدى. تالاپ قويا بىلمەيتىن، وقۋ پروسەسىن ۇيىمداستىرا الماعان ءمۇعالىم ەشقانداي ناتيجەگە قول جەتكىزە الماق - ەمەس.
قازىرگى اسا قارقىندى وزگەرىستەرگە تولى الەۋمەتتىك - ەكونوميكالىق جاعدايدا ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىندە پەداگوگكە قويىلاتىن تالاپ تا ەرەكشە ەكەندىگى تۇسىنىكتى.
بۇل مىنانداي فاكتىلەرگە بايلانىستى.
- وقىتۋدىڭ ءار الۋان تۇرلەرى مەن ادىستەرىن قولدانۋ
- توپتىق جۇمىس داعدىلارىن دامىتۋ
- ارەكەتتەرگە ۇيرەتۋ
- ناقتى سيتۋاسيالاردى تالداۋ.
مۇعالىمگە ءوز ءىسىنىڭ مامانى بولۋمەن قاتار، ونىڭ بويىندا بالانى جاقسى كورۋ، بالانىڭ كوزقاراسى مەن پىكىرىن سىيلاۋ، تىڭداي ءبىلۋ كەرەك.
كەز كەلگەن ۇستاز «بالالار قۇقىعى تۋرالى زاڭدى» جانە كونۆەنسيانى ءارقاشان باسشىلىققا الا وتىرۋى شارت. بالا قۇقىعىن سىيلاۋ بالانىڭ قۇقىقتىق ساناسىن كوتەرۋگە، قۇقىقتىق تاربيە بەرۋدە ماڭىزى زور. قۇقىقتىق مەملەكەت قۇرۋدى ماقسات ەتكەن قازاقستان جاعدايىندا بالانىڭ قۇقىقتىق تۇسىنىگىن ەرتە قالىپتاستىرۋ قوعامنىڭ بولاشاق ءتارتىپتى، تاربيەلى ازاماتتاردان تۇراتىندىعىنا كەپىل بولادى.
قازىرگى جانە بۇرىننان قالىپتاسىپ كەتكەن كوزقاراس بويىنشا ءمۇعالىم تەك ءوز ءپانىنىڭ توڭىرەگىندە عانا قالىپ قويماي، قوعامدا بولىپ جاتقان وزگەرىستەرگە قۇلاعى تۇرىك، كوزى اشىق، جان - جاقتى تالداۋ جاساي بىلەتىن مامان بولۋى شارت.
قوعامداعى ساياسي - ەكونوميكالىق، قۇقىقتىق جاعدايلاردى، الەۋمەتتىك ماسەلەلەردى تالداي بىلەتىن، ونى وقۋشىلار يگەرگەندە ءبىر ساتى الدا بولا ءبىلۋى كەرەك. ياعني ءوز ءپانىنىڭ اينالاسىندا عانا قالىپ قويسا، بالاعا ءبىلىم مەن تاربيە بەرۋدە بيىك ماقساتتارعا جەتە المايدى.
ءوز ءىسىنىڭ كاسىبي مامانى بولۋ قاي ماماندىقتىڭ يەسىنە بولسىن قويىلاتىن تالاپ. ءداستۇرلى ءمۇعالىم «جەتكىزۋشى» ال وقۋشى «قابىلداپ الۋشى» قازىرگى نارىقتىق باسەكە زامانىندا ءتيىمسىز. نارىقتىق باسەكەلەستىك مەكتەپكە دە، مۇعالىمگە دە قاتىسى جوق دەپ ايتا الاتىندار قاتەلەسەدى.
كاسىبي قۇزىرلىلىق - ءمۇعالىمنىڭ بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋ، قوعام الدىنداعى جاۋاپكەرشىلىكتى سەزىنۋ، جوعارعى دەڭگەيگە ۇنەمى ۇمتىلۋ مەن ۇنەمى ىزدەنىس، جاڭاشىلدىعى مەن جاڭالىقتى قابىلداي ءبىلۋى مەن قولدانا ءبىلۋ، ادامي قۇندىلىقتارعا ساي بولا وتىرىپ، سول قۇندىلىقتاردى بالاعا سىڭىرە ءبىلۋ.
ءبىلىم – ادام ساپالارىنىڭ وزگەرۋىن باسقاراتىن ءۇردىس بولعاندىقتان، ول پەداگوگيكالىق ماماندىقتىڭ كاسىبي بىلىكتىلىك قابىلەتتەرىن دامىتۋعا باعىتتالادى. سوندىقتان «ادامدى» ءومىر ءسۇرۋ بارىسىندا وزگەرۋگە الەۋەتى جەتەتىن اشىق جۇيە دەپ قاراستىرعانىمىز ءجون. ول بەلگىلى ءبىر سالاداعى مامان بولعاندىقتان، «ادامدى» — مامان تۇرعىسىنان قاراۋ «بىلىكتىلىك» ۇعىمىنا شىعارادى. بىلىكتىلىك – بۇل ءبىلىمدى مەڭگەرۋدەگى، تاجىريبەدەگى بىلىمدىلىكتى، قۇندىلىقتى بەينەلەيتىن جالپى قابىلەتتىلىك. بۇگىنگى كۇن ءمۇعالىمنىڭ بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋدى جالپى قوعامدىق ماسەلە رەتىندە قاراستىرۋ قاجەتتىگى تۋعان كەزەڭ. سەبەبى ءبىلىمدى تەرەڭدەتۋ، مولايتۋ، جەتىلدىرۋ، ارتتىرۋ جەكە باسى ءۇشىن عانا ەمەس، قازىرگى قوعامعا قاجەت ارەكەت دەپ قابىلداۋىمىز كەرەك. بۇل ءمۇعالىمنىڭ ءوز قىزمەتىندە تابىسقا جەتۋىن عانا كوزدەمەيدى، ونىڭ اياسىن ودان الدەقايدا كەڭىرەك قاراستىرعان ءجون.
ءمۇعالىم – بۇگىنگى وقۋشى – ەرتەڭگى قوعامنىڭ، ەلدىڭ تىرەگىن ومىرگە دايىنداۋشى. ءمۇعالىم ماماندىعىنىڭ قۇندىلىعى دا وسىندا دەپ تۇسىنگەنىمىز دۇرىس.
اتىراۋ قالاسى، ەركىنقالا ورتا مەكتەبى
I ساناتتى، III دەڭگەيلى باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
قويشيبايەۆا حاديشا وڭعار قىزى
قازىرگى تاڭدا باستاۋىش سىنىپ مۇعالىمدەرىنىڭ كاسىبي دەڭگەيىن جەتىلدىرۋ - ساپالى ءبىلىم كوزى. جۇكتەۋ
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى - ءوزىنىڭ كاسىبي قىزمەتىمەن جوعارى دەڭگەيدە اينالىساتىن جانە ءوزىنىڭ كاسىبي دامۋىن ودان ءارى جوبالاي بىلەتىن قابىلەتتى ادام. وسىعان وراي ءمۇعالىم ۇنەمى ىزدەنىستە بولۋى كەرەك.
ءمۇعالىم ۇنەمى ىزدەنىستە بولا وتىرىپ، جاڭاشا وقىتۋدىڭ مودۋلدىك، رەيتينگتىك جۇيە، دامىتا وقىتۋ، سىن تۇرعىسىنان ويلاۋ تەحنولوگيالارىنىڭ ءادىس - تاسىلدەرىن ءوز ىزدەنىسى ارقىلى وقۋشى قابىلەتىنە، قابىلداۋ دەڭگەيىنە قاراي ىرىكتەپ قولدانعانى – ءجون. سونىمەن قاتار پسيحولوگيالىق – پەداگوگيكالىق ءبىلىمىن جەتىلدىرىپ ۇيرەنۋمەن قاتار، سول ءبىلىمىن ءوز ىسىندە شەبەر پايدالانا بىلەتىن بولۋى كەرەك. وقۋشىنىڭ كەز - كەلگەن سۇراعىنا جاۋاپ بەرۋگە دايار بولۋعا ءتيىس.
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى - بىرلەسكەن كاسىپتىك قىزمەتپەن اينالىسۋ قابىلەتى (ۇجىممەن، توپپەن) قىزمەت ەتۋ، باسقارۋ كاسىبىندە قابىلدانعان كاسىبي قارىم - قاتىناس تاسىلدەرىن قولدانا ءبىلۋ ياعني، ءمۇعالىم وقۋشىلارمەن قارىم - قاتىناستا تاكتيكاسىن بالانىڭ جاسى، رۋحاني وسۋىنە بايلانىستى وزگەرتىپ وتىرۋى كەرەك. وقۋشىلاردى توپتىق، ۇجىمدىق جۇمىستار جاساي الۋعا، سونىڭ ىشىندە جەكە تۇلعانىڭ دامۋىنا ءمان بەرۋى كەرەك.
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىم – ءبىلىم بەرۋ قىزمەتىندە كاسىبي ءبىلىمدى، بىلىك پەن داعدىنى، ماقسات قويۋشىلىقتى يگەرۋگە دەگەن قىزىعۋشىلىق جانە ءبىلىم بەرۋ قىزمەتىندە سۋبەكتىلىك پەن كرەاتيۆتىلىكتىڭ دامۋىنا ىنتالىلىق پەداگوگيكالىق جانە الەۋمەتتىك پسيحولوگيالىق نەگىزدەرىن قولدانا ءبىلۋ قابىلەتى جوعارى بولۋ كەرەك.
ارينە، مۇعالىمدىككە كەزدەيسوق ادامدار كەلمەۋى كەرەك. مۇعالىمدىك مامان اتىنا لايىق بولۋى كەرەك. ءمۇعالىم وقۋشىعا قاي جاعىنان بولسىن ءوزىن - ءوزى ۇستاۋى، سويلەۋى، ءجۇرىس - تۇرىسى، كيىم - كيىسى جاعىنان بولسىن ۇلگى. بۇل جاعدايدا وقۋشىنىڭ جەكە ادام رەتىندە قالىپتاسۋىنا جاناما اسەر ەتەدى. وقۋشىلاردى سىيلاۋ، ولاردىڭ قۇقىعىن ار - نامىسىن، پىكىرىن سىيلاۋ ءار ۇستازدىڭ مىندەتتى. وقۋشىنىڭ ار - نامىسىن سىيلاماعان، قۇقىعىن اياققا تاپتايتىن ءمۇعالىمدى وقۋشى دا سىيلامايدى، ۇستاز وقۋشىلارىنا ءتالىم - تاربيە المايدى. ءمۇعالىمنىڭ ءوز جۇمىسىنا ىقىلاسسىزدىعى، ءجۇردىم - باردىم قاراۋى وقۋشىعا تىكەلەي اسەر ەتەدى. تالاپ قويا بىلمەيتىن، وقۋ پروسەسىن ۇيىمداستىرا الماعان ءمۇعالىم ەشقانداي ناتيجەگە قول جەتكىزە الماق - ەمەس.
قازىرگى اسا قارقىندى وزگەرىستەرگە تولى الەۋمەتتىك - ەكونوميكالىق جاعدايدا ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىندە پەداگوگكە قويىلاتىن تالاپ تا ەرەكشە ەكەندىگى تۇسىنىكتى.
بۇل مىنانداي فاكتىلەرگە بايلانىستى.
- وقىتۋدىڭ ءار الۋان تۇرلەرى مەن ادىستەرىن قولدانۋ
- توپتىق جۇمىس داعدىلارىن دامىتۋ
- ارەكەتتەرگە ۇيرەتۋ
- ناقتى سيتۋاسيالاردى تالداۋ.
مۇعالىمگە ءوز ءىسىنىڭ مامانى بولۋمەن قاتار، ونىڭ بويىندا بالانى جاقسى كورۋ، بالانىڭ كوزقاراسى مەن پىكىرىن سىيلاۋ، تىڭداي ءبىلۋ كەرەك.
كەز كەلگەن ۇستاز «بالالار قۇقىعى تۋرالى زاڭدى» جانە كونۆەنسيانى ءارقاشان باسشىلىققا الا وتىرۋى شارت. بالا قۇقىعىن سىيلاۋ بالانىڭ قۇقىقتىق ساناسىن كوتەرۋگە، قۇقىقتىق تاربيە بەرۋدە ماڭىزى زور. قۇقىقتىق مەملەكەت قۇرۋدى ماقسات ەتكەن قازاقستان جاعدايىندا بالانىڭ قۇقىقتىق تۇسىنىگىن ەرتە قالىپتاستىرۋ قوعامنىڭ بولاشاق ءتارتىپتى، تاربيەلى ازاماتتاردان تۇراتىندىعىنا كەپىل بولادى.
قازىرگى جانە بۇرىننان قالىپتاسىپ كەتكەن كوزقاراس بويىنشا ءمۇعالىم تەك ءوز ءپانىنىڭ توڭىرەگىندە عانا قالىپ قويماي، قوعامدا بولىپ جاتقان وزگەرىستەرگە قۇلاعى تۇرىك، كوزى اشىق، جان - جاقتى تالداۋ جاساي بىلەتىن مامان بولۋى شارت.
قوعامداعى ساياسي - ەكونوميكالىق، قۇقىقتىق جاعدايلاردى، الەۋمەتتىك ماسەلەلەردى تالداي بىلەتىن، ونى وقۋشىلار يگەرگەندە ءبىر ساتى الدا بولا ءبىلۋى كەرەك. ياعني ءوز ءپانىنىڭ اينالاسىندا عانا قالىپ قويسا، بالاعا ءبىلىم مەن تاربيە بەرۋدە بيىك ماقساتتارعا جەتە المايدى.
ءوز ءىسىنىڭ كاسىبي مامانى بولۋ قاي ماماندىقتىڭ يەسىنە بولسىن قويىلاتىن تالاپ. ءداستۇرلى ءمۇعالىم «جەتكىزۋشى» ال وقۋشى «قابىلداپ الۋشى» قازىرگى نارىقتىق باسەكە زامانىندا ءتيىمسىز. نارىقتىق باسەكەلەستىك مەكتەپكە دە، مۇعالىمگە دە قاتىسى جوق دەپ ايتا الاتىندار قاتەلەسەدى.
كاسىبي قۇزىرلىلىق - ءمۇعالىمنىڭ بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋ، قوعام الدىنداعى جاۋاپكەرشىلىكتى سەزىنۋ، جوعارعى دەڭگەيگە ۇنەمى ۇمتىلۋ مەن ۇنەمى ىزدەنىس، جاڭاشىلدىعى مەن جاڭالىقتى قابىلداي ءبىلۋى مەن قولدانا ءبىلۋ، ادامي قۇندىلىقتارعا ساي بولا وتىرىپ، سول قۇندىلىقتاردى بالاعا سىڭىرە ءبىلۋ.
ءبىلىم – ادام ساپالارىنىڭ وزگەرۋىن باسقاراتىن ءۇردىس بولعاندىقتان، ول پەداگوگيكالىق ماماندىقتىڭ كاسىبي بىلىكتىلىك قابىلەتتەرىن دامىتۋعا باعىتتالادى. سوندىقتان «ادامدى» ءومىر ءسۇرۋ بارىسىندا وزگەرۋگە الەۋەتى جەتەتىن اشىق جۇيە دەپ قاراستىرعانىمىز ءجون. ول بەلگىلى ءبىر سالاداعى مامان بولعاندىقتان، «ادامدى» — مامان تۇرعىسىنان قاراۋ «بىلىكتىلىك» ۇعىمىنا شىعارادى. بىلىكتىلىك – بۇل ءبىلىمدى مەڭگەرۋدەگى، تاجىريبەدەگى بىلىمدىلىكتى، قۇندىلىقتى بەينەلەيتىن جالپى قابىلەتتىلىك. بۇگىنگى كۇن ءمۇعالىمنىڭ بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋدى جالپى قوعامدىق ماسەلە رەتىندە قاراستىرۋ قاجەتتىگى تۋعان كەزەڭ. سەبەبى ءبىلىمدى تەرەڭدەتۋ، مولايتۋ، جەتىلدىرۋ، ارتتىرۋ جەكە باسى ءۇشىن عانا ەمەس، قازىرگى قوعامعا قاجەت ارەكەت دەپ قابىلداۋىمىز كەرەك. بۇل ءمۇعالىمنىڭ ءوز قىزمەتىندە تابىسقا جەتۋىن عانا كوزدەمەيدى، ونىڭ اياسىن ودان الدەقايدا كەڭىرەك قاراستىرعان ءجون.
ءمۇعالىم – بۇگىنگى وقۋشى – ەرتەڭگى قوعامنىڭ، ەلدىڭ تىرەگىن ومىرگە دايىنداۋشى. ءمۇعالىم ماماندىعىنىڭ قۇندىلىعى دا وسىندا دەپ تۇسىنگەنىمىز دۇرىس.
اتىراۋ قالاسى، ەركىنقالا ورتا مەكتەبى
I ساناتتى، III دەڭگەيلى باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
قويشيبايەۆا حاديشا وڭعار قىزى
قازىرگى تاڭدا باستاۋىش سىنىپ مۇعالىمدەرىنىڭ كاسىبي دەڭگەيىن جەتىلدىرۋ - ساپالى ءبىلىم كوزى. جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
باستاۋىش سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ فۋنكسيونالدىق ساۋاتتىلىعىن دامىتۋ
