قىڭىر ەسەپتەردى لوگيكالىق تاسىلدەرمەن شەشۋ
قاراعاندى وبلىسى، ساتبايەۆ قالاسى،
«№19 جالپى ءبىلىم بەرەتىن ورتا مەكتەبى»كمم
ماتەماتيكا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى تاتايەۆا كالامكاس ەگينبايەۆنا
ساباقتىڭ ەپيگرافى:
“مەن شاكىرتتەرىمدى ەشقاشان دا ۇيرەتپەيمىن: مەن تەك ولاردىڭ ۇيرەنۋىنە ءتيىمدى جاعدايلار جاساۋعا تىرىسامىن” (ا. ەينشتەين)
لوگيكا 8 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «قىڭىر» ەسەپتەردى لوگيكالىق تاسىلدەرمەن شەشۋ
ساباقتىڭ ماقساتى: «قىڭىر» ەسەپتەردى زەرتتەۋ ادىستەرى نەگىزىندە، ومىردەگى قاراپايىم جۇمباق - ەسەپتەر شەشىمى ارقىلى، ولارعا قۇرىلعان تەڭدەۋلەر جۇيەسىنىڭ وزگەشىلىگىن دالەلدەۋ.
ساباقتىڭ ادىستەرى: سىني ويلاۋدىڭ “فيشبون”، ستو ەلەمەنتتەرى، شاتتىق شەڭبەرى، ينسەرت ءادىسى.
ساباقتىڭ ءتيپى: قايتالاۋ ساباعى
قولدانۋ تەحنولوگياسى: بلۋم تاكسونومياسى
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: جاڭا ساباققا ارنالعان ينتەربەلسەندى تاقتادا سلايد، كۇن سۋرەتى بەينەلەنگەن پلاكات، ءوزىن - ءوزى باعالاۋ پاراقشالارى، پوستەرگە ارنالعان پلاكات، ماركەرلەر، جۇمىس داپتەرى.
ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
پسيحولوگيالىق دايىندىق! «كۇن ساۋلەسىندەگى جىلۋلىق» ءادىسى
«التىن» ەرەجە
* ويىمىزدى اشىق ايتامىز؛
*ءبىر - ءبىرىمىزدى تىڭدايمىز؛
* «قول كوتەرۋ» ەرەجەسىن قاداعالايمىز؛
* ءبىر - بىرلەپ سويلەيمىز؛
* ماسەلەنىڭ ءمانى بويىنشا سويلەيمىز؛
* ءبىر - ءبىرىمىزدى ۇعىنۋعا تىرىسامىز؛
* وزگەلەردىڭ سەزىمىن سىيلايمىز؛
* قۇپيالىلىقتى قاداعالايمىز؛
* ۋاقىتشا شەكارانى قاداعالايمىز؛
* ءبىر - بىرىمىزگە سىي كورسەتەمىز (سوزبەن، شاپالاقپەن) جانە ت. ب.
وقۋشىلارمەن سالەمدەسىپ، تۇگەلدەيمىن. بارلىعىن ورتاعا شەڭبەر جاساپ تۇرعىزىپ، «شاتتىق شەڭبەرى» ارقىلى ىنتىماقتاستىق اتموسفەراسىن قۇرامىن. «كۇن ساۋلەسىندەگى جىلۋلىق» ءادىسى
ارقىلى وقۋشىلار ءبىر - بىرىنە جاقسى تىلەكتەرىن ايتىپ، بۇگىنگى كۇنگە ساتتىلىك تىلەيدى.
«سۋرەتكە قاراعاندا ەڭ ءبىرىنشى قانداي بەينەنى بايقادىڭىز؟
• ادامىڭ باسى – ءسىزدىڭ ەستە ساقتاۋ قابىلەتىڭىز وتە جاقسى. بۇل ومىردە وزىڭىزگە قاجەتتى مالىمەتتەردىڭ بارلىعىن ەستە ساقتاي الاسىز. جاقسى مەن جامان ادامداردى تەز اجىراتىپ، سىزگە دەگەن كوزقاراسىنىڭ قانداي ەكەندىگىن بىردەن انىقتاۋ قابىلەتىڭىز بار.
• ءۇي – ءۇي شارۋاسىن، تىنىشتىقتى، جىلى قارىم - قاتىناستى، ماحاببات پەن مەيىرىمدىلىكتى، اس دايىنداۋدى جاقسى كورەتىن سەزىمتال جانسىز. ۇيىڭىزگە قوناق شاقىرىپ، داستارحاندى تۇرلىشە ەتىپ بەزەندىرگەندى جاقسى كورەسىز. دوستارىڭىزبەن جينالعاندا اڭگىمە - دۇكەن قۇرۋدا الدىڭىزعا جان سالمايسىز.
• سۋرەتشى – ءسىز شىعارماشىلىقتىڭ ادامىسىز، ويىڭىزعا كەلگەن قيالدارىڭىزدىڭ بارلىعىن جانداندىرا الاسىز. ءسىزدىڭ ەڭ باستى قۇرالىڭىز – ۇشقىر قيالىڭىز. ونىڭ ءاردايىم دامۋىنا جاعداي جاساپ وتىرىڭىز.
• تاس – ءبىرقالىپتى ءومىر ءسۇرۋدى جاقسى كورەتىن، جانىڭىزعا جاقىن ادامدارعا بارىنشا ادال جانسىز. ءومىردىڭ اعىسىمەن اسىقپاي جىلجۋداسىز. كەيدە ەلەۋلى وزگەرىستەر دە بولىپ تۇرادى. ءومىرىڭىزدى جاڭا جىلدىق وت شاشۋمەن سالىستىرۋعا بولادى. تىنىشتىق، ارتىنشا جويقىن جارىلىس.
• اعاشتار – ءسىز ءاردايىم ءوسۋ ۇستىندەسىز. اقىلىڭىز، كۇش - قايراتىڭىز، شىعارماشىلىق بەلسەندىلىگىڭىز كۇننەن - كۇنگە تولىسۋدا. ءبىر ورىندا تۇرماي، دامىلسىز جىلجۋ ۇستىندەسىز. بۇل قاسيەتىڭىزگە قىزعانىشپەن قارايتىن ادامدار جەتەرلىك.
ودان كەيىن «شىعارماشىل»،«دارىن»، «بەلسەندى» ءۇش توپقا بولەمىن.
وي قوزعاۋ. ءۇي تاپسىرماسى: ءۇي تاپسىرماسىن سۇرايمىن.
№10 ەسەپ
«جاسى مەن تۋعان جىلدار» ەسەبى.
اعايىندى ەكى بالانىڭ ۇلكەنىنىڭ جاسى 1987 جىلى دۇنيەگە كەلگەن ءىنىسىنىڭ تۋعان جىلىنىڭ ساندارىنىڭ قوسىندىسىنا، ال ءىنىسىنىڭ جاسى اعاسىنىڭ تۋعان جىلىنىڭ قوسىندىسىنا تەڭ بولادى. ەكەۋىنىڭ ارا جاسىنىڭ ايىرماشىلىعى 7 جاس. ولاي بولسا، ولاردىڭ جاسى مەن تۋعان جىلى قاي جىلدار بولماق؟
جاۋابى: ءىنىسى 1987 جىلى تۋىلعان دەسەك، اعاسىنىڭ جاسى 25 بولادى. ەكەۋىنىڭ جاس ايىرماشىلىعى 7 جىل بولعاندىقتان 1987 - دەن 7 - ءنى شەگەرۋ كەرەك. سوندا اعاسىنىڭ تۋعان جىلى شىعادى. ياعني، ول 1980 جىلعى، ياعني ءىنىسى 18 جاستا.
№11. ەسەپتەردى شەشۋدى ءتۇسىندىرۋ.
بىزدەر ەندى سول كەزدەگى ون جاسار بالا گاۋسستىڭ پايدالانعان ەسەپتەۋ تاسىلىمەن تانىسايىق. ول ءۇشىن 1 - دەن 10 - عا دەيىنگى ناتۋرال سانداردىڭ قوسىندىسىن گاۋسس تاسىلىمەن ەسەپتەۋ.
1 - تاپسىرما. 1 - دەن 10 - عا دەيىنگى ناتۋرال ساندار قوسىندىسىن تابايىق.
شەشۋى: 1+2+3+4+....+9+10=(1+10)(2+9)...(5+6)=11*5=55
وقۋشىلاردىڭ وقۋ - تانىمدىق قابىلەتتەرىن دامىتاتىن ءادىس - تاسىلدەر: لوگيكالىق جاتتىعۋلار، جۇپپەن جۇمىس، وي شاقىرۋ، شاعىن توپتارمەن جۇمىس، زەرتتەۋ ءىس - ارەكەتى، توپتاستىرۋ، ميعا شابۋىل، بولجاۋ، ماڭىزدىلىعىن تابۋ، سىنىپ كەلىسىمى، پىكىر - تالاس جانە ت. ب.
سىناماعان - الدانار، ويلاماعان - ۇتقىزار
ماحمۇد قاشقاري
ماعىنانى تانۋ. وي تولعانىس.
“التىن ساندىق”ءارتۇرلى لوگيكالىق ەسەپتەر شىعارۋ.
1). باستى كوشەنىڭ ءبىر جاعىنداعى بارلىق ۇيلەر 1 - دەن 39 - عا دەيىنگى تاق ساندارمەن، ال قارسى جاقتاعى بارلىق ۇيلەر 2 - دەن 34 - كە دەيىنگى جۇپ ساندارمەن ورنالاسقان. بۇل كوشەدە قانشا ءۇي بار؟
جاۋابى: بارلىعى 37 ءۇي
2). №1، №2، №3 پاتەرلەردە 3 مىسىق تۇرادى. ولار: اق مىسىق، قارا مىسىق، الا مىسىق. №1 جانە №2 پاتەرلەردە قارا ەمەس مىسىق تۇرادى. اق مىسىق №1 پاتەردە تۇرمايدى. ءار مىسىق قاي پاتەردە تۇرادى؟
جاۋابى: №1 الا، №2 اق، №3 قارا
3). شال بالىقتاردى كوپ اۋلاپ كەلە جاتسا، جولدا ءبىر تۇلكى سۇلاپ جاتادى، شال كۋانىپ كەمپىرىمە جاعا بولادى دەپ تۇلكىنى شاناعا سالىپ الادى. ال تۇلكى جولدا 1 مينۋتتا 1 بالىق، 2 مينۋتتا 2 بالىق، ت. س. س. ءبىر لاقتىرعاندا الدىڭعى لاقتىرعاننان 2 ەسە ارتىق لاقتىرا بەرەدى. 7 مينۋتتا بارلىعى نەشە بالىق لاقتىرعان.
جاۋابى:
1 مين – 1 بالىق
2 مين – 2 بالىق
3 مين – 4 بالىق
4 مين – 8 بالىق
5 مين – 16 بالىق
6 مين – 32 بالىق
7 مين – 64 بالىق
بارلىعى 127 بالىق
بارلىق وقۋشىلارعا ورتاق ەسەپ
ل. ف. ماگنيسكييدىڭ «اريفمەتيكاسىنداعى» ءبىر ەسەپ.
ەسەپ. بىرەۋ بالامدى وقۋعا بەرەيىن دەپ ەدىم، كلاسىڭىزدا قانشا وقۋشى بار ەكەن دەپ سۇراپتى مۇعالىمنەن. سوندا ءمۇعالىم بىلاي جاۋاپ بەرىپتى. كلاسىمىزداعى بالا سانىنا ەندى وسىنداي، ونىڭ جارتىسىنداي، تورتتەن بىرىندەي بالا قوسىلىپ جانە ءسىزدىڭ بالاڭىز كەلسە، 100 بولادى. ءمۇعالىمنىڭ قانشا وقۋشىسى بولعان؟
بۇل ەسەپ ماگنيسكييدىنىڭ «جالعان جورۋ»، ياعني «الدامىش ەرەجەسىمەن» بىلاي شەشىلەدى.
شەشۋى: ءبىرىنشى رەتتە 24 وقۋشى بار دەپ ۇيعارامىز. ولاي بولسا ەسەپتىڭ شارتى بويىنشا، ول سانعا سونداي سانى جانە سول ساننىڭ جارتىسىنداي، شيرەگىندەي جانە ءبىردى قوسىپ، تاباتىنىمىز.
24+24+12+6+1=67
ەسەپتىن شارتىندا ايتىلعان ساننان
100 - 67=33 كەم
بۇل 33 سانىن «ءبىرىنشى اۋىتقۋ» دەيمىز. ەكىنشى رەتتە 32 وقۋشى بار دەپ ۇيعارامىز.
32+32+16+8+1=89
100 - 89=11 كەم بولادى. بۇل ەكىنشى اۋىتقۋ.
ەكى ۇيعارىمدا دا كەم سان شىققاندا شەشۋدىڭ مىناداي ەرەجەسى بەرىلەدى. 1 - ءشى ۇيعارۋدى 2 - ءشى اۋىتقۋعا كوبەيتىپ، تابىلعان كوبەيتىندىلەردىڭ كوبىنەن ازىن شەگەرۋ كەرەك.
بۇدان شىققان ايىرمانى اۋىتقۋلاردىڭ ايىرماسىنا ءبولۋ كەرەك.
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
«№19 جالپى ءبىلىم بەرەتىن ورتا مەكتەبى»كمم
ماتەماتيكا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى تاتايەۆا كالامكاس ەگينبايەۆنا
ساباقتىڭ ەپيگرافى:
“مەن شاكىرتتەرىمدى ەشقاشان دا ۇيرەتپەيمىن: مەن تەك ولاردىڭ ۇيرەنۋىنە ءتيىمدى جاعدايلار جاساۋعا تىرىسامىن” (ا. ەينشتەين)
لوگيكا 8 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «قىڭىر» ەسەپتەردى لوگيكالىق تاسىلدەرمەن شەشۋ
ساباقتىڭ ماقساتى: «قىڭىر» ەسەپتەردى زەرتتەۋ ادىستەرى نەگىزىندە، ومىردەگى قاراپايىم جۇمباق - ەسەپتەر شەشىمى ارقىلى، ولارعا قۇرىلعان تەڭدەۋلەر جۇيەسىنىڭ وزگەشىلىگىن دالەلدەۋ.
ساباقتىڭ ادىستەرى: سىني ويلاۋدىڭ “فيشبون”، ستو ەلەمەنتتەرى، شاتتىق شەڭبەرى، ينسەرت ءادىسى.
ساباقتىڭ ءتيپى: قايتالاۋ ساباعى
قولدانۋ تەحنولوگياسى: بلۋم تاكسونومياسى
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: جاڭا ساباققا ارنالعان ينتەربەلسەندى تاقتادا سلايد، كۇن سۋرەتى بەينەلەنگەن پلاكات، ءوزىن - ءوزى باعالاۋ پاراقشالارى، پوستەرگە ارنالعان پلاكات، ماركەرلەر، جۇمىس داپتەرى.
ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
پسيحولوگيالىق دايىندىق! «كۇن ساۋلەسىندەگى جىلۋلىق» ءادىسى
«التىن» ەرەجە
* ويىمىزدى اشىق ايتامىز؛
*ءبىر - ءبىرىمىزدى تىڭدايمىز؛
* «قول كوتەرۋ» ەرەجەسىن قاداعالايمىز؛
* ءبىر - بىرلەپ سويلەيمىز؛
* ماسەلەنىڭ ءمانى بويىنشا سويلەيمىز؛
* ءبىر - ءبىرىمىزدى ۇعىنۋعا تىرىسامىز؛
* وزگەلەردىڭ سەزىمىن سىيلايمىز؛
* قۇپيالىلىقتى قاداعالايمىز؛
* ۋاقىتشا شەكارانى قاداعالايمىز؛
* ءبىر - بىرىمىزگە سىي كورسەتەمىز (سوزبەن، شاپالاقپەن) جانە ت. ب.
وقۋشىلارمەن سالەمدەسىپ، تۇگەلدەيمىن. بارلىعىن ورتاعا شەڭبەر جاساپ تۇرعىزىپ، «شاتتىق شەڭبەرى» ارقىلى ىنتىماقتاستىق اتموسفەراسىن قۇرامىن. «كۇن ساۋلەسىندەگى جىلۋلىق» ءادىسى
ارقىلى وقۋشىلار ءبىر - بىرىنە جاقسى تىلەكتەرىن ايتىپ، بۇگىنگى كۇنگە ساتتىلىك تىلەيدى.
«سۋرەتكە قاراعاندا ەڭ ءبىرىنشى قانداي بەينەنى بايقادىڭىز؟
• ادامىڭ باسى – ءسىزدىڭ ەستە ساقتاۋ قابىلەتىڭىز وتە جاقسى. بۇل ومىردە وزىڭىزگە قاجەتتى مالىمەتتەردىڭ بارلىعىن ەستە ساقتاي الاسىز. جاقسى مەن جامان ادامداردى تەز اجىراتىپ، سىزگە دەگەن كوزقاراسىنىڭ قانداي ەكەندىگىن بىردەن انىقتاۋ قابىلەتىڭىز بار.
• ءۇي – ءۇي شارۋاسىن، تىنىشتىقتى، جىلى قارىم - قاتىناستى، ماحاببات پەن مەيىرىمدىلىكتى، اس دايىنداۋدى جاقسى كورەتىن سەزىمتال جانسىز. ۇيىڭىزگە قوناق شاقىرىپ، داستارحاندى تۇرلىشە ەتىپ بەزەندىرگەندى جاقسى كورەسىز. دوستارىڭىزبەن جينالعاندا اڭگىمە - دۇكەن قۇرۋدا الدىڭىزعا جان سالمايسىز.
• سۋرەتشى – ءسىز شىعارماشىلىقتىڭ ادامىسىز، ويىڭىزعا كەلگەن قيالدارىڭىزدىڭ بارلىعىن جانداندىرا الاسىز. ءسىزدىڭ ەڭ باستى قۇرالىڭىز – ۇشقىر قيالىڭىز. ونىڭ ءاردايىم دامۋىنا جاعداي جاساپ وتىرىڭىز.
• تاس – ءبىرقالىپتى ءومىر ءسۇرۋدى جاقسى كورەتىن، جانىڭىزعا جاقىن ادامدارعا بارىنشا ادال جانسىز. ءومىردىڭ اعىسىمەن اسىقپاي جىلجۋداسىز. كەيدە ەلەۋلى وزگەرىستەر دە بولىپ تۇرادى. ءومىرىڭىزدى جاڭا جىلدىق وت شاشۋمەن سالىستىرۋعا بولادى. تىنىشتىق، ارتىنشا جويقىن جارىلىس.
• اعاشتار – ءسىز ءاردايىم ءوسۋ ۇستىندەسىز. اقىلىڭىز، كۇش - قايراتىڭىز، شىعارماشىلىق بەلسەندىلىگىڭىز كۇننەن - كۇنگە تولىسۋدا. ءبىر ورىندا تۇرماي، دامىلسىز جىلجۋ ۇستىندەسىز. بۇل قاسيەتىڭىزگە قىزعانىشپەن قارايتىن ادامدار جەتەرلىك.
ودان كەيىن «شىعارماشىل»،«دارىن»، «بەلسەندى» ءۇش توپقا بولەمىن.
وي قوزعاۋ. ءۇي تاپسىرماسى: ءۇي تاپسىرماسىن سۇرايمىن.
№10 ەسەپ
«جاسى مەن تۋعان جىلدار» ەسەبى.
اعايىندى ەكى بالانىڭ ۇلكەنىنىڭ جاسى 1987 جىلى دۇنيەگە كەلگەن ءىنىسىنىڭ تۋعان جىلىنىڭ ساندارىنىڭ قوسىندىسىنا، ال ءىنىسىنىڭ جاسى اعاسىنىڭ تۋعان جىلىنىڭ قوسىندىسىنا تەڭ بولادى. ەكەۋىنىڭ ارا جاسىنىڭ ايىرماشىلىعى 7 جاس. ولاي بولسا، ولاردىڭ جاسى مەن تۋعان جىلى قاي جىلدار بولماق؟
جاۋابى: ءىنىسى 1987 جىلى تۋىلعان دەسەك، اعاسىنىڭ جاسى 25 بولادى. ەكەۋىنىڭ جاس ايىرماشىلىعى 7 جىل بولعاندىقتان 1987 - دەن 7 - ءنى شەگەرۋ كەرەك. سوندا اعاسىنىڭ تۋعان جىلى شىعادى. ياعني، ول 1980 جىلعى، ياعني ءىنىسى 18 جاستا.
№11. ەسەپتەردى شەشۋدى ءتۇسىندىرۋ.
بىزدەر ەندى سول كەزدەگى ون جاسار بالا گاۋسستىڭ پايدالانعان ەسەپتەۋ تاسىلىمەن تانىسايىق. ول ءۇشىن 1 - دەن 10 - عا دەيىنگى ناتۋرال سانداردىڭ قوسىندىسىن گاۋسس تاسىلىمەن ەسەپتەۋ.
1 - تاپسىرما. 1 - دەن 10 - عا دەيىنگى ناتۋرال ساندار قوسىندىسىن تابايىق.
شەشۋى: 1+2+3+4+....+9+10=(1+10)(2+9)...(5+6)=11*5=55
وقۋشىلاردىڭ وقۋ - تانىمدىق قابىلەتتەرىن دامىتاتىن ءادىس - تاسىلدەر: لوگيكالىق جاتتىعۋلار، جۇپپەن جۇمىس، وي شاقىرۋ، شاعىن توپتارمەن جۇمىس، زەرتتەۋ ءىس - ارەكەتى، توپتاستىرۋ، ميعا شابۋىل، بولجاۋ، ماڭىزدىلىعىن تابۋ، سىنىپ كەلىسىمى، پىكىر - تالاس جانە ت. ب.
سىناماعان - الدانار، ويلاماعان - ۇتقىزار
ماحمۇد قاشقاري
ماعىنانى تانۋ. وي تولعانىس.
“التىن ساندىق”ءارتۇرلى لوگيكالىق ەسەپتەر شىعارۋ.
1). باستى كوشەنىڭ ءبىر جاعىنداعى بارلىق ۇيلەر 1 - دەن 39 - عا دەيىنگى تاق ساندارمەن، ال قارسى جاقتاعى بارلىق ۇيلەر 2 - دەن 34 - كە دەيىنگى جۇپ ساندارمەن ورنالاسقان. بۇل كوشەدە قانشا ءۇي بار؟
جاۋابى: بارلىعى 37 ءۇي
2). №1، №2، №3 پاتەرلەردە 3 مىسىق تۇرادى. ولار: اق مىسىق، قارا مىسىق، الا مىسىق. №1 جانە №2 پاتەرلەردە قارا ەمەس مىسىق تۇرادى. اق مىسىق №1 پاتەردە تۇرمايدى. ءار مىسىق قاي پاتەردە تۇرادى؟
جاۋابى: №1 الا، №2 اق، №3 قارا
3). شال بالىقتاردى كوپ اۋلاپ كەلە جاتسا، جولدا ءبىر تۇلكى سۇلاپ جاتادى، شال كۋانىپ كەمپىرىمە جاعا بولادى دەپ تۇلكىنى شاناعا سالىپ الادى. ال تۇلكى جولدا 1 مينۋتتا 1 بالىق، 2 مينۋتتا 2 بالىق، ت. س. س. ءبىر لاقتىرعاندا الدىڭعى لاقتىرعاننان 2 ەسە ارتىق لاقتىرا بەرەدى. 7 مينۋتتا بارلىعى نەشە بالىق لاقتىرعان.
جاۋابى:
1 مين – 1 بالىق
2 مين – 2 بالىق
3 مين – 4 بالىق
4 مين – 8 بالىق
5 مين – 16 بالىق
6 مين – 32 بالىق
7 مين – 64 بالىق
بارلىعى 127 بالىق
بارلىق وقۋشىلارعا ورتاق ەسەپ
ل. ف. ماگنيسكييدىڭ «اريفمەتيكاسىنداعى» ءبىر ەسەپ.
ەسەپ. بىرەۋ بالامدى وقۋعا بەرەيىن دەپ ەدىم، كلاسىڭىزدا قانشا وقۋشى بار ەكەن دەپ سۇراپتى مۇعالىمنەن. سوندا ءمۇعالىم بىلاي جاۋاپ بەرىپتى. كلاسىمىزداعى بالا سانىنا ەندى وسىنداي، ونىڭ جارتىسىنداي، تورتتەن بىرىندەي بالا قوسىلىپ جانە ءسىزدىڭ بالاڭىز كەلسە، 100 بولادى. ءمۇعالىمنىڭ قانشا وقۋشىسى بولعان؟
بۇل ەسەپ ماگنيسكييدىنىڭ «جالعان جورۋ»، ياعني «الدامىش ەرەجەسىمەن» بىلاي شەشىلەدى.
شەشۋى: ءبىرىنشى رەتتە 24 وقۋشى بار دەپ ۇيعارامىز. ولاي بولسا ەسەپتىڭ شارتى بويىنشا، ول سانعا سونداي سانى جانە سول ساننىڭ جارتىسىنداي، شيرەگىندەي جانە ءبىردى قوسىپ، تاباتىنىمىز.
24+24+12+6+1=67
ەسەپتىن شارتىندا ايتىلعان ساننان
100 - 67=33 كەم
بۇل 33 سانىن «ءبىرىنشى اۋىتقۋ» دەيمىز. ەكىنشى رەتتە 32 وقۋشى بار دەپ ۇيعارامىز.
32+32+16+8+1=89
100 - 89=11 كەم بولادى. بۇل ەكىنشى اۋىتقۋ.
ەكى ۇيعارىمدا دا كەم سان شىققاندا شەشۋدىڭ مىناداي ەرەجەسى بەرىلەدى. 1 - ءشى ۇيعارۋدى 2 - ءشى اۋىتقۋعا كوبەيتىپ، تابىلعان كوبەيتىندىلەردىڭ كوبىنەن ازىن شەگەرۋ كەرەك.
بۇدان شىققان ايىرمانى اۋىتقۋلاردىڭ ايىرماسىنا ءبولۋ كەرەك.
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
You Might Also Like
