قىشقىلداردىڭ قۇرامى، الۋ جولدارى
حيميا 8 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قىشقىلداردىڭ قۇرامى، الۋ جولدارى
ساباقتىڭ ماقساتى. وقۋشىلاردى جاڭا قىشقىل، ينديكاتور ۇعىمدارىمەن، الىنۋ ادىستەرىمەن تانىستىرۋ. قىشقىل قالدىعىنىڭ ۆالەتتىلىگىن، قىشقىلداردىڭ فورمۋلالارىن قۇراستىرا ءبىلۋ؛ قىشقىلداردىڭ فورمۋلاسىن مەن اتتارىن ۇيرەتۋ.
بىلىمدىلىك: قىشقىلدارعا سيپاتتاما بەرۋ
تاربيەلىك: ۇيىمشىلدىققا، ىسكەرلىككە، وتانسۇيگىشتىككە، ءبىلىم دەڭگەيىن ءوزى باعالاۋعا، ءادىل بولۋعا تاربيەلەۋ.
دامىتۋشىلىق: سۇراق – جاۋاپ، ەسەپ شىعارتۋ ارقىلى لوگيكالىق ويلاۋ قابىلەتىن دامىتۋ، وي – ءورىسىن كەڭەيتۋ، ءوز ويلارىن ەركىن جەتكىزۋ داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ.
كورنەكىلىكتەر: كۇكىرت قىشقىلى، تۇز قىشقىلى، فوسفور قىشقىلى، ازوت قىشقىلى، ت. ب. مىرىش، ماگنيي، سىزبانۇسقالار، كەستەلەر.
تىرەك ءبىلىم مەن بىلىكتەر: ۆالەتتىلىك، قىشقىل، وكسيد، قىشقىل قالدىعىنىڭ ۆالەنتتىلىگى، ۆالەنتتىلىگى بويىنشا تۇزداردى جازا ءبىلۋ، نەگىزگى قىشقىلداردى اتاۋ.
ساباقتىڭ بارىسى: ءى ۇيىمداستىرۋ
ءىى ءۇي تاپسىرماسى «قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ»
ساباقتى اڭگىمەلەسۋ تۇرىندە جۇرگىزۋگە بولادى. ول ءۇشىن ءمۇعالىم مىناداي سۇراقتار قويادى:
1. سەندەرگە قانداي جاي زاتتار بەلگىلى؟
2. قانداي كۇردەلى زاتتارمەن تانىستىڭدار؟
3. تومەندەگى زاتتار قانداي كلاستارعا جاتادى؟
فورمۋلالاردى ءمۇعالىم تاقتاعا جازادى./
سۋتەگىنىڭ حيميالىق قاسيەتىن قايتالاۋ ماقساتىندا تومەندەگى تاپسىرمالاردى بەرۋگە بولادى.
1. مىنا زاتتاردىڭ قايسىسىمەن سۋتەگى ارەكەتتەسەدى:
رەاكسيا تەڭدەۋىن جاز، رەاكسيانىڭ قاي تيپىنە جاتقىزاسىزدار؟
2. ەكى گاز ا جانە ۆ بەرىلگەن. ا گازى ب گازىندا جانعاندا بۋ پايدا بولادى، ونى سۋىتقاندا ءتۇسسىز سۇيىققا اينالادى، وسىنداي جاعداي ا گازى قىزدىرىلعان مىس وكسيدى /ءىى/ ارقىلى وتكىزگەندە /جىبەرگەندە/ دە بولدى. ا جانە ب گازدارىن تاپ. جوعارىدا قۇبىلىستاردى ءتۇسىندىر، رەاكسيا تەڭدەۋلەرىن جاز.
جاڭا ساباق ءمۇعالىم مىنا قىشقىلداردىڭ ءنسى، ن2S، ن2Sو4، نNو3
فورمۋلالارىن جازادى. بۇل زاتتاردى وكسيدتەرگە جاتقىزۋعا بولا ما؟ بۇل قىشقىلداردىڭ قۇرامىندا قانداي ۇقساستىق بار؟
قىشقىل قالدىعى ۇعىمىن ءتۇسىنۋ ءۇشىن سۋتەگى ءبولىنۋ رەاكسياسىن ەسكە ءتۇسىرۋ قاجەت. مىرىش تۇز قىشقىلىمەن ارەكەتتەسكەندە سۋتەگى بولىنەدى. نەلىكتەن؟ رەاكسيا تەڭدەۋىن ءبىر وقۋشى تاقتاعا جازىپ، رەاكسيا ناتيجەسىندە تۇزىلگەن زاتتاردىڭ قۇرامىن تۇسىندىرەدى. وقۋشىلار وزدەرى قورىتىندى جاسايدى: مەتالل قىشقىل قۇرامىنداعى سۋتەگىن ىعىستىرىپ شىعارادى دا، تۇز تۇزەدى. تۇز قۇرامىنا مەتالل جانە قىشقىل قالدىعى كىرەدى.
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قىشقىلداردىڭ قۇرامى، الۋ جولدارى
ساباقتىڭ ماقساتى. وقۋشىلاردى جاڭا قىشقىل، ينديكاتور ۇعىمدارىمەن، الىنۋ ادىستەرىمەن تانىستىرۋ. قىشقىل قالدىعىنىڭ ۆالەتتىلىگىن، قىشقىلداردىڭ فورمۋلالارىن قۇراستىرا ءبىلۋ؛ قىشقىلداردىڭ فورمۋلاسىن مەن اتتارىن ۇيرەتۋ.
بىلىمدىلىك: قىشقىلدارعا سيپاتتاما بەرۋ
تاربيەلىك: ۇيىمشىلدىققا، ىسكەرلىككە، وتانسۇيگىشتىككە، ءبىلىم دەڭگەيىن ءوزى باعالاۋعا، ءادىل بولۋعا تاربيەلەۋ.
دامىتۋشىلىق: سۇراق – جاۋاپ، ەسەپ شىعارتۋ ارقىلى لوگيكالىق ويلاۋ قابىلەتىن دامىتۋ، وي – ءورىسىن كەڭەيتۋ، ءوز ويلارىن ەركىن جەتكىزۋ داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ.
كورنەكىلىكتەر: كۇكىرت قىشقىلى، تۇز قىشقىلى، فوسفور قىشقىلى، ازوت قىشقىلى، ت. ب. مىرىش، ماگنيي، سىزبانۇسقالار، كەستەلەر.
تىرەك ءبىلىم مەن بىلىكتەر: ۆالەتتىلىك، قىشقىل، وكسيد، قىشقىل قالدىعىنىڭ ۆالەنتتىلىگى، ۆالەنتتىلىگى بويىنشا تۇزداردى جازا ءبىلۋ، نەگىزگى قىشقىلداردى اتاۋ.
ساباقتىڭ بارىسى: ءى ۇيىمداستىرۋ
ءىى ءۇي تاپسىرماسى «قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ»
ساباقتى اڭگىمەلەسۋ تۇرىندە جۇرگىزۋگە بولادى. ول ءۇشىن ءمۇعالىم مىناداي سۇراقتار قويادى:
1. سەندەرگە قانداي جاي زاتتار بەلگىلى؟
2. قانداي كۇردەلى زاتتارمەن تانىستىڭدار؟
3. تومەندەگى زاتتار قانداي كلاستارعا جاتادى؟
فورمۋلالاردى ءمۇعالىم تاقتاعا جازادى./
سۋتەگىنىڭ حيميالىق قاسيەتىن قايتالاۋ ماقساتىندا تومەندەگى تاپسىرمالاردى بەرۋگە بولادى.
1. مىنا زاتتاردىڭ قايسىسىمەن سۋتەگى ارەكەتتەسەدى:
رەاكسيا تەڭدەۋىن جاز، رەاكسيانىڭ قاي تيپىنە جاتقىزاسىزدار؟
2. ەكى گاز ا جانە ۆ بەرىلگەن. ا گازى ب گازىندا جانعاندا بۋ پايدا بولادى، ونى سۋىتقاندا ءتۇسسىز سۇيىققا اينالادى، وسىنداي جاعداي ا گازى قىزدىرىلعان مىس وكسيدى /ءىى/ ارقىلى وتكىزگەندە /جىبەرگەندە/ دە بولدى. ا جانە ب گازدارىن تاپ. جوعارىدا قۇبىلىستاردى ءتۇسىندىر، رەاكسيا تەڭدەۋلەرىن جاز.
جاڭا ساباق ءمۇعالىم مىنا قىشقىلداردىڭ ءنسى، ن2S، ن2Sو4، نNو3
فورمۋلالارىن جازادى. بۇل زاتتاردى وكسيدتەرگە جاتقىزۋعا بولا ما؟ بۇل قىشقىلداردىڭ قۇرامىندا قانداي ۇقساستىق بار؟
قىشقىل قالدىعى ۇعىمىن ءتۇسىنۋ ءۇشىن سۋتەگى ءبولىنۋ رەاكسياسىن ەسكە ءتۇسىرۋ قاجەت. مىرىش تۇز قىشقىلىمەن ارەكەتتەسكەندە سۋتەگى بولىنەدى. نەلىكتەن؟ رەاكسيا تەڭدەۋىن ءبىر وقۋشى تاقتاعا جازىپ، رەاكسيا ناتيجەسىندە تۇزىلگەن زاتتاردىڭ قۇرامىن تۇسىندىرەدى. وقۋشىلار وزدەرى قورىتىندى جاسايدى: مەتالل قىشقىل قۇرامىنداعى سۋتەگىن ىعىستىرىپ شىعارادى دا، تۇز تۇزەدى. تۇز قۇرامىنا مەتالل جانە قىشقىل قالدىعى كىرەدى.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ح - ءحىىى عاسىرلاردىڭ باسىنداعى قازاقستان مادەنيەتى
