قىسقاشا كوبەيتۋ فورمۋلالارى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «قىسقاشا كوبەيتۋ فورمۋلالارى» تاراۋى بويىنشا قورىتىندىلاۋ ساباعى
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك: قىسقاشا كوبەيتۋ فورمۋلالارى تاراۋى بويىنشا العان بىلىمدەرىن قورىتىندىلاۋ.
2. دامىتۋشىلىق: تەوريانى پراكتيكامەن ۇشتاستىرا وتىرىپ، كۇردەلى ەسەپتەردى شەشۋ ارقىلى وقۋشىنىڭ شىعارماشىلىعىن دامىتۋ.
3. تاربيەلىك: پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرىپ، ءوز بەتىنشە ەڭبەك ەتۋگە ۇيرەتۋ. شىعارماشىلىق قابىلەتى دامىعان ازامات تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: قايتالاۋ ساياحات ساباعى.
ساباقتىڭ ءادىسى: قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ، «وي تولعاۋ» ءادىسى.
كورنەكىلىگى: سلايدتار، تەست تاپسىرمالارى، ۇلەستىرمەلى كارتوچكالار، وليمپيادالىق ەسەپتەر، ينتەراكتيۆتى تاقتا.
ساباقتىڭ بارىسى:
1. «ءبىلىم قالاسىنا ساياحات»
2. «ماتەماتيكالىق پوەزدقا» بيلەت الۋ ءتارتىبى
3. بەكەتتەرگە توقتاۋ
ا) دەڭگەيلىك تاپسىرمالار
ءا) وليمپيادالىق تاپسىرمالار
ب) اۋىزشا تاپسىرمالار
4. تەست تاپسىرمالارى كومپيۋتەردە ورىندايدى (MyTest باعدارلاماسىمەن قۇرىلعان).
5. 1 – بەكەت. دەڭگەيلىك تاپسىرمالار
ا دەڭگەي - جالپى ۆاگونداعى وقۋشىلارعا
1. تەپە - تەڭدىكتى دالەلدەڭدەر: (ح – 1)(ح+1)(ح2+1)(ح4+1)=ح8 - 1
2. امالداردى ورىنداڭدار:
3. تەڭدەۋدى شەشىڭدەر: 4ح2 - 9=0
ۆ دەڭگەي
پلاسكارتتاعى وقۋشىلارعا
1. ساندى ورنەكتىڭ ءمانىن تابىڭدار:
(2 – 1)(2+1)(22+1)(24+1)(28+1)– 216
2. بوس ورىنداردى تولتىرىڭدار: (*+*) 2=*+84x2y3+49y6
3. كوبەيتكىشتەرگە جىكتەڭدەر: 64a6 - 125b9
س دەڭگەي
كۋپەدەگى وقۋشىلارعا
1. ءتيىمدى تاسىلمەن ەسەپتەڭدەر: 29612 - 2953∙2969
2. ورنەكتى ىقشامداڭدار: (ح+1) 3 - 3(ح+1) 2+3(ح+1)- 1
3. بوس ورىنداردى تولتىرىڭدار: (3ح5+*) 3=*+108x10y2+*+*
6. ءوزىن – ءوزى تەكسەرۋ
ا دەڭگەي - جالپى ۆاگونداعى وقۋشىلارعا
1. تەپە - تەڭدىكتى دالەلدەڭدەر:(ح – 1)(ح+1)(ح2+1)(ح4+1)=ح8 - 1
دالەلدەۋى: (ح2 – 1)(ح2+1)(ح4+1)= (ح4 – 1)(ح4+1)= ح8 - 1
ح8 - 1=ح8 - 1
2. امالداردى ورىنداڭدار.
شەشۋى:
3. تەڭدەۋدى شەشىڭدەر: 4ح2 - 9=0
شەشۋى: 4ح2 - 9=0
(2ح - 3)(2ح+3)=0
2ح - 3=0 2ح+3=0
2ح=3 2ح=- 3
x=1، 5 ح=- 1، 5
جاۋابى: x1=1، 5، ح2=- 1، 5
ۆ دەڭگەي
پلاسكارتتاعى وقۋشىلارعا
1. ساندى ورنەكتىڭ ءمانىن تابىڭدار:
(2 – 1)(2+1)(22+1)(24+1)(28+1)– 216
شەشۋى: (2 – 1)(2+1)(22+1)(24+1)(28+1)– 216=
=(22 – 1)(22+1)(24+1)(28+1)– 216=216 - 1 – 216= – 1
جاۋابى: - 1
2. بوس ورىنداردى تولتىرىڭدار:
(*+*) 2=*+84x2y3+49y6
شەشۋى: (6ح2+7ۋ3) 2=36ح4+84x2y3+49y6
3. كوبەيتكىشتەرگە جىكتەڭدەر: 64a6 - 125b9
شەشۋى: 64a6 - 125b9=(4a2 - 5b3)(16a4+20a2b3+25b6)
س دەڭگەي
كۋپەدەگى وقۋشىلارعا
1. ءتيىمدى تاسىلمەن ەسەپتەڭدەر: 29612 - 2953∙2969
شەشۋى: 29612 - 2953∙2969=
=29612 - (2961 - 8)∙(2961+8)=
=29612 -(29612 - 64)= 29612 - 29612+64=64
جاۋابى: 64
2. ورنەكتى ىقشامداڭدار:
(ح+1) 3 - 3(ح+1) 2+3(ح+1)- 1
شەشۋى: (ح+1) 3 - 3(ح+1) 2+3(ح+1)- 1=(ح+1 - 1) 3=ح3
جاۋابى: ح3
3. بوس ورىنداردى تولتىرىڭدار: (3ح5+*) 3=*+108x10y2+*+*
شەشۋى: (3ح5+4ۋ2) 3=27ح15+108x10y2+144ح5ۋ4+64ۋ6
2 - بەكەت. وليمپيادالىق دايىندىق
№7. 10
ح3 - 7ح - 6
ورنەگىن كوبەيتكىشتەرگە جىكتەڭدەر.
№8. 22
ح4+ح2+1 ورنەگىن كوبەيتكىشتەرگە جىكتەڭدەر.
№8. 23
ح8+ح4+1 كوپمۇشەسىن ءۇش كوبەيتكىشكە جىكتەڭدەر.
№9. 9
a+ۆ+س=5، aۆ+اس+ۆس=5 ەكەندىگى بەلگىلى بولسا، وندا a2+ۆ2+س2 ورنەگى نەشەگە تەڭ؟
№9. 22
ح4+4 ورنەگىن كوبەيتكىشتەرگە جىكتەڭدەر.
3 – بەكەت. اۋىزشا تاپسىرمالار
• قىسقاشا كوبەيتۋدىڭ قانداي فورمۋلالارىن بىلەسىڭدەر؟
• ولاردى نەگە قىسقاشا كوبەيتۋ فورمۋلالارى دەپ اتايدى؟
• قىسقاشا كوبەيتۋ فورمۋلالارى قانداي ماقساتتا قولدانىلادى؟
7. قوسىمشا تاپسىرمالار
№8. 15
82008 سانىنىڭ سوڭعى سيفرىن انىقتاڭدار.
№31. 28
توپتاۋ تاسىلىمەن تەڭدەۋدى شەشىڭدەر:
4ح4 – 5ح2+1=0
كوبەيتكىشتەرگە جىكتەڭدەر:
اn +bn، n - تاق سان بولعاندا
اn - bn
ا2+18اb+81b2،
س4 – 121،
ح3+8،
9 – (ح - 2) 2.
كوپمۇشەگە جىكتەڭدەر:
ا2+2اb+b2 – 9،
ح4 – 125ح
27ا3 – ا5، 9 – (ح - 2) 2.
ا2+18اb+81b2؛ س4 – 121؛ ح3+8؛ 9 –(ح - 2) 2.
8. سوڭعى بەكەت «ءبىلىم» قالاسى
9. ۇيگە تاپسىرما
كۋپە ۆاگونىمەن كەلسەڭىز:
پاسكال ءۇشبۇرىشىن قولدانىپ، كەلەسى ەكىمۇشەلەردى 4، 5، 6، 7 - دارەجەلەرگە شىعارىپ، كوپمۇشە تۇرىندە كورسەتىڭدەر:(ۋ - 2)، (س+1)، (ا2+ۆ3)، (ۆ+3)
پلاسكارت ۆاگونىمەن كەلسەڭىز: پيفاگور ەسەبى.
كەز كەلگەن 1 - دەن وزگە تاق سان ەكى كۆادراتتىڭ ايىرماسىنا تەڭ.
جالپى ۆاگونىمەن كەلسەڭىز: ديوفانت ەسەبى.
قوسىندىسى 20، ال كوبەيتىندىسى 96 بولاتىن ەكى ساندى تابىڭدار. ديوفانت وسى ەسەپتى شەشۋ ءۇشىن كۆادراتتار ايىرماسى فورمۋلاسىن قولداندى. سەندەر دە سولاي شىعارىپ كورىڭدەر.
قوسىمشا تاپسىرما: قىسقاشا كوبەيتۋ فورمۋلالارى. №30. 45، № 30. 46
10. ساباقتى قورىتىندىلاۋ (وقۋشى ستيكەرگە بەلگى سالىپ، تاقتاعا جاپسىرادى)
ساباق وتە جاقسى ۇنادى جانە بار مۇمكىندىگىمدى پايدالاندىم
ساباق ۇنادى جانە ءوز مۇمكىندىگىمشە قاتىستىم
تاراۋ بويىنشا ءالى جۇمىس جاساۋ كەرەك
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك: قىسقاشا كوبەيتۋ فورمۋلالارى تاراۋى بويىنشا العان بىلىمدەرىن قورىتىندىلاۋ.
2. دامىتۋشىلىق: تەوريانى پراكتيكامەن ۇشتاستىرا وتىرىپ، كۇردەلى ەسەپتەردى شەشۋ ارقىلى وقۋشىنىڭ شىعارماشىلىعىن دامىتۋ.
3. تاربيەلىك: پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرىپ، ءوز بەتىنشە ەڭبەك ەتۋگە ۇيرەتۋ. شىعارماشىلىق قابىلەتى دامىعان ازامات تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: قايتالاۋ ساياحات ساباعى.
ساباقتىڭ ءادىسى: قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ، «وي تولعاۋ» ءادىسى.
كورنەكىلىگى: سلايدتار، تەست تاپسىرمالارى، ۇلەستىرمەلى كارتوچكالار، وليمپيادالىق ەسەپتەر، ينتەراكتيۆتى تاقتا.
ساباقتىڭ بارىسى:
1. «ءبىلىم قالاسىنا ساياحات»
2. «ماتەماتيكالىق پوەزدقا» بيلەت الۋ ءتارتىبى
3. بەكەتتەرگە توقتاۋ
ا) دەڭگەيلىك تاپسىرمالار
ءا) وليمپيادالىق تاپسىرمالار
ب) اۋىزشا تاپسىرمالار
4. تەست تاپسىرمالارى كومپيۋتەردە ورىندايدى (MyTest باعدارلاماسىمەن قۇرىلعان).
5. 1 – بەكەت. دەڭگەيلىك تاپسىرمالار
ا دەڭگەي - جالپى ۆاگونداعى وقۋشىلارعا
1. تەپە - تەڭدىكتى دالەلدەڭدەر: (ح – 1)(ح+1)(ح2+1)(ح4+1)=ح8 - 1
2. امالداردى ورىنداڭدار:
3. تەڭدەۋدى شەشىڭدەر: 4ح2 - 9=0
ۆ دەڭگەي
پلاسكارتتاعى وقۋشىلارعا
1. ساندى ورنەكتىڭ ءمانىن تابىڭدار:
(2 – 1)(2+1)(22+1)(24+1)(28+1)– 216
2. بوس ورىنداردى تولتىرىڭدار: (*+*) 2=*+84x2y3+49y6
3. كوبەيتكىشتەرگە جىكتەڭدەر: 64a6 - 125b9
س دەڭگەي
كۋپەدەگى وقۋشىلارعا
1. ءتيىمدى تاسىلمەن ەسەپتەڭدەر: 29612 - 2953∙2969
2. ورنەكتى ىقشامداڭدار: (ح+1) 3 - 3(ح+1) 2+3(ح+1)- 1
3. بوس ورىنداردى تولتىرىڭدار: (3ح5+*) 3=*+108x10y2+*+*
6. ءوزىن – ءوزى تەكسەرۋ
ا دەڭگەي - جالپى ۆاگونداعى وقۋشىلارعا
1. تەپە - تەڭدىكتى دالەلدەڭدەر:(ح – 1)(ح+1)(ح2+1)(ح4+1)=ح8 - 1
دالەلدەۋى: (ح2 – 1)(ح2+1)(ح4+1)= (ح4 – 1)(ح4+1)= ح8 - 1
ح8 - 1=ح8 - 1
2. امالداردى ورىنداڭدار.
شەشۋى:
3. تەڭدەۋدى شەشىڭدەر: 4ح2 - 9=0
شەشۋى: 4ح2 - 9=0
(2ح - 3)(2ح+3)=0
2ح - 3=0 2ح+3=0
2ح=3 2ح=- 3
x=1، 5 ح=- 1، 5
جاۋابى: x1=1، 5، ح2=- 1، 5
ۆ دەڭگەي
پلاسكارتتاعى وقۋشىلارعا
1. ساندى ورنەكتىڭ ءمانىن تابىڭدار:
(2 – 1)(2+1)(22+1)(24+1)(28+1)– 216
شەشۋى: (2 – 1)(2+1)(22+1)(24+1)(28+1)– 216=
=(22 – 1)(22+1)(24+1)(28+1)– 216=216 - 1 – 216= – 1
جاۋابى: - 1
2. بوس ورىنداردى تولتىرىڭدار:
(*+*) 2=*+84x2y3+49y6
شەشۋى: (6ح2+7ۋ3) 2=36ح4+84x2y3+49y6
3. كوبەيتكىشتەرگە جىكتەڭدەر: 64a6 - 125b9
شەشۋى: 64a6 - 125b9=(4a2 - 5b3)(16a4+20a2b3+25b6)
س دەڭگەي
كۋپەدەگى وقۋشىلارعا
1. ءتيىمدى تاسىلمەن ەسەپتەڭدەر: 29612 - 2953∙2969
شەشۋى: 29612 - 2953∙2969=
=29612 - (2961 - 8)∙(2961+8)=
=29612 -(29612 - 64)= 29612 - 29612+64=64
جاۋابى: 64
2. ورنەكتى ىقشامداڭدار:
(ح+1) 3 - 3(ح+1) 2+3(ح+1)- 1
شەشۋى: (ح+1) 3 - 3(ح+1) 2+3(ح+1)- 1=(ح+1 - 1) 3=ح3
جاۋابى: ح3
3. بوس ورىنداردى تولتىرىڭدار: (3ح5+*) 3=*+108x10y2+*+*
شەشۋى: (3ح5+4ۋ2) 3=27ح15+108x10y2+144ح5ۋ4+64ۋ6
2 - بەكەت. وليمپيادالىق دايىندىق
№7. 10
ح3 - 7ح - 6
ورنەگىن كوبەيتكىشتەرگە جىكتەڭدەر.
№8. 22
ح4+ح2+1 ورنەگىن كوبەيتكىشتەرگە جىكتەڭدەر.
№8. 23
ح8+ح4+1 كوپمۇشەسىن ءۇش كوبەيتكىشكە جىكتەڭدەر.
№9. 9
a+ۆ+س=5، aۆ+اس+ۆس=5 ەكەندىگى بەلگىلى بولسا، وندا a2+ۆ2+س2 ورنەگى نەشەگە تەڭ؟
№9. 22
ح4+4 ورنەگىن كوبەيتكىشتەرگە جىكتەڭدەر.
3 – بەكەت. اۋىزشا تاپسىرمالار
• قىسقاشا كوبەيتۋدىڭ قانداي فورمۋلالارىن بىلەسىڭدەر؟
• ولاردى نەگە قىسقاشا كوبەيتۋ فورمۋلالارى دەپ اتايدى؟
• قىسقاشا كوبەيتۋ فورمۋلالارى قانداي ماقساتتا قولدانىلادى؟
7. قوسىمشا تاپسىرمالار
№8. 15
82008 سانىنىڭ سوڭعى سيفرىن انىقتاڭدار.
№31. 28
توپتاۋ تاسىلىمەن تەڭدەۋدى شەشىڭدەر:
4ح4 – 5ح2+1=0
كوبەيتكىشتەرگە جىكتەڭدەر:
اn +bn، n - تاق سان بولعاندا
اn - bn
ا2+18اb+81b2،
س4 – 121،
ح3+8،
9 – (ح - 2) 2.
كوپمۇشەگە جىكتەڭدەر:
ا2+2اb+b2 – 9،
ح4 – 125ح
27ا3 – ا5، 9 – (ح - 2) 2.
ا2+18اb+81b2؛ س4 – 121؛ ح3+8؛ 9 –(ح - 2) 2.
8. سوڭعى بەكەت «ءبىلىم» قالاسى
9. ۇيگە تاپسىرما
كۋپە ۆاگونىمەن كەلسەڭىز:
پاسكال ءۇشبۇرىشىن قولدانىپ، كەلەسى ەكىمۇشەلەردى 4، 5، 6، 7 - دارەجەلەرگە شىعارىپ، كوپمۇشە تۇرىندە كورسەتىڭدەر:(ۋ - 2)، (س+1)، (ا2+ۆ3)، (ۆ+3)
پلاسكارت ۆاگونىمەن كەلسەڭىز: پيفاگور ەسەبى.
كەز كەلگەن 1 - دەن وزگە تاق سان ەكى كۆادراتتىڭ ايىرماسىنا تەڭ.
جالپى ۆاگونىمەن كەلسەڭىز: ديوفانت ەسەبى.
قوسىندىسى 20، ال كوبەيتىندىسى 96 بولاتىن ەكى ساندى تابىڭدار. ديوفانت وسى ەسەپتى شەشۋ ءۇشىن كۆادراتتار ايىرماسى فورمۋلاسىن قولداندى. سەندەر دە سولاي شىعارىپ كورىڭدەر.
قوسىمشا تاپسىرما: قىسقاشا كوبەيتۋ فورمۋلالارى. №30. 45، № 30. 46
10. ساباقتى قورىتىندىلاۋ (وقۋشى ستيكەرگە بەلگى سالىپ، تاقتاعا جاپسىرادى)
ساباق وتە جاقسى ۇنادى جانە بار مۇمكىندىگىمدى پايدالاندىم
ساباق ۇنادى جانە ءوز مۇمكىندىگىمشە قاتىستىم
تاراۋ بويىنشا ءالى جۇمىس جاساۋ كەرەك