قىزعالداق قىز، ناۋرىز - انا!
اشىق تاربيە ساعاتى. /سايىس/
سايىس تاقىرىبى: قىزعالداق قىز، ناۋرىز - انا!
ماقساتى: قىز بالالاردىڭ جان دۇنيەسىندەگى كوركەمدىك تالعامىن قالىپتاستىرۋ، قازاق حالقىنىڭ قىز تاربيەلەۋ سالت - داستۇرىنە بايلانىستى ادەپتىلىككە، يناباتتىلىققا، ىزەتتىلىككە تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: „قىز - ەلدىڭ كوركى" (ۇلتتىق كيىمدى قىزداردىڭ سۋرەتتەرى)، „ونەر تاۋسىلماس ازىق"(قولونەر تۇرلەرىنىڭ فوتوسۋرەتتەرى)، ماقال - ماتەلدەر، قاناتتى سوزدەر.
بارىسى: 1 - جۇرگىزۋشى. قايىرلى كۇن، قۇرمەتتى كورەرمەندەر!
2 - جۇرگىزۋشى. بۇگىنگى „قىزعالداق قىز، ناۋرىز - انا" اتتى قىز سىنى سايىسىنا قوش كەلدىڭىزدەر!
1 - جۇرگىزۋشى. مەن قازاق قىزدارىنا قايران قالام،
جانارى جانى جازداي جايراڭداعان.
„قىز وسسە ەلدىڭ كوركى"دەگەن ءسوزدى،
قاپىسىز قالاي ايتقان قايران بابام.
2 - جۇرگىزۋشى. ءپىر تۇتقان ماحابباتتى، ادالدىقتى،
كوركىمەن تاڭ قالدىرعان تالاي جۇرتتى.
قىزداردىڭ قىلىعىمەن ءومىر قىزىق،
قىزداردىڭ عۇمىرىمەن زامان قۇتتى.
1 - جۇرگىزۋشى. ونەر - ءبىلىم تاپقىرلىقتىڭ تارلانى،
ەڭبەكتەگى ارىپتەستەر ماقتانى.
ونەرىڭدى ورتاعا سال، سايىسقا
ونەر كورسەت، قۇربىلارمەن جارىس تا.
2 - جۇرگىزۋشى. مىڭ بۇرالعان ارۋلار بيلەي باسىپ،
كەلەدى مىنە ورتاعا تولقىپ تاسىپ.
ارۋلارىن سىيلاعان حالقىم مەنىڭ،
كوڭىلدى قوشەمەتپەن قارسى الايىق.!
1 - جۇرگىزۋشى. گۇلمارال قىز ونەرلى
بويعا ونەر جيعان قىز.
اياجان قىز ءبىلىمدى
مەڭگەرگەن بار ءىلىمدى
مارجان قىز ەلگەزەك
الادى تەز ءتىلىڭدى.
اقشا بەتتى ەركەجان
ۇقسايدى حور قىزىنا
جانەركەدەي قىز شىعادى
بۇرىمدارى جەلبىرەپ.
2 - جۇرگىزۋشى. شالقىتىپ مەرەكەدە ءان سالايىق،
ونەرپاز ورەندەرگە تامسانايىق.
ادىلدىك پەن شىندىقتى ارقا تۇتقان
ءادىلقازى القاسىمەن تانىسايىق.
1 - جۇرگىزۋشى. سايىسىمىزدىڭ شارتى بويىنشا قىزدار ءوز نومىرلەرىن الىپ ءوز ونەرىن كورسەتەدى. سايىسىمىز 7 تۋردان تۇرادى.
1. تانىستىرۋ
2. سۇراقتار (سالت - داستۇرگە بايلانىستى جانە ماقال - ماتەلدەر)
3. سالات جاساۋ
4. شاش ۇلگىسى
5. ەپتىلىك
6. ءوز ونەرى
7. ءسان ۇلگىسى
2 - جۇرگىزۋشى. كەل، دوستار، باستايىق،،
باستايىق توي كەشىن.
قىزىقتان ەش ادام،
قالماسىن قۇر قالىپ.
1 - جۇرگىزۋشى. ءبىرىنشى سايىس - ءوزىن - ءوزى تانىستىرۋ.
كوڭىلگە ءتۇي سەن مۇنى،
ءار ءبۇلدىرشىن – ەل گ ۇلى.
باقىتتى ەلدە تۋعانىڭ
ەسىمىڭنەن بەلگىلى.
2 - جۇرگىزۋشى. ەكىنشى سايىس - قىز سۇلۋ كورىنەدى بىلىمىمەن.
كەڭ دالانىڭ ەجەلگى،
قازاق دەيتىن حالقىمىز.
وزگە ۇلتتاي ءبىزدىڭ دە،
بار ءداستۇر مەن سالتىمىز.
1 - جۇرگىزۋشى. ادەت - عۇرىپ، سالت – ءداستۇرى قازاقتىڭ،
جاراسىمدى ۇيلەسىمدى عاجاپ شىن.
ۇمىت بولعان داستۇرلەردى ساقتايىق،
ناسيحاتتاپ، جاڭارتۋدان قاشپايىق..
(سۇراقتارعا جاۋاپ)
2 - جۇرگىزۋشى.
سىڭارىن تاپ
اتا – انالارعا:
1. ادەپتى بالا اتا - اناسىن ماقتاتار………. (ادەپسىز بالا اتا - اناسىن قاقساتار)
2. انا ءسۇتىن اقتاماعاندى………… (ەشكىم جاقتامايدى.)
3. اكە تۇرىپ ۇل سويلەگەننەن بەز……….(شەشە تۇرىپ قىز سويلەگەننەن بەز )
4. قاراعايعا قاراپ تال وسەر…………… (قاتارىنا قاراپ بالا وسەر)
5. ۇيىندە ۇل - قىزى باردىڭ…………. (كوگىندە سونبەس جۇلدىزى بار)
1 - جۇرگىزۋشى.
بالالارعا:
1. جىعىلىپ جاتىپ………..(سۇرىنگەنگە كۇلمە)
2. كۇلمە دوسىڭا…………(كەلەر باسىڭا)
3. اۋرۋ قالسا دا …………(ادەت قالمايدى)
4. ادەپتى بالا ارلى بالا……………(ادەپسىز بالا سورلى بالا)
5. ۇيادا نە كورسەڭ…………(ۇشقاندا سونى ىلەرسىڭ)
1. "شىلدەحانا" دەگەن ءداستۇردىڭ ماعىناسىن ءتۇسىندىر!
2. " سىباعا" دەگەن ءداستۇردىڭ ماعىناسىن ءتۇسىندىر!
3. "تۇساۋكەسەر" دەگەن ءداستۇردىڭ ماعىناسىن ءتۇسىندىر!
4. "باسىرە" دەگەن ءداستۇردىڭ ماعىناسىن ءتۇسىندىر!
5. "قوناقاسى" دەگەن ءداستۇردىڭ ماعىناسىن ءتۇسىندىر!
اتا – انالارمەن وتكىزىلەدى.
1. تاربيە ىسىندە وتباسىنىڭ ءرولى قانداي دەپ ويلايسىز؟
2. ەڭ الدىمەن قانداي تاربيەگە ەرەكشە كوڭىل بولەر ەدىڭىز؟
3. ءسىز مەرەكەلەردە بالاڭىزدىڭ دايىن سىيلىق بەرگەنىن قالايسىز با؟ الدە ءوز قولىمەن جاساعان ءبىر زاتىن سىيلاعاندى ءجون كورەسىز بە؟ نەلىكتەن؟
4. بالانى سەنىڭ قولىڭنان كەلمەيدى، كەدەرگى جاساما، تەلەديدار كور، دەمال دەپ شەتتەتەتىن اتا - انالارعا نە ايتار ەدىڭىز؟
5. كەشكى اس ءىشىپ بولعان سوڭ اۋىز ۇيدە ىدىس - اياق جۋىلماي قالدى. ويتكەنى ءبىر جاقسى فيلم باستالىپ كەتتى. فيلم بىتكەسىن قىزىڭىز سىزگە؛ « شەشە، ىدىستى تاڭەرتەڭ جۋا سالايىنشى» دەسە، ءسىز نە دەپ جاۋاپ بەرەر ەدىڭىز؟ قۇپتايسىز با؟
1 - جۇرگىزۋشى.
اتا - بابامىزدىڭ ەجەلدەن كەلە جاتقان سالت - داستۇرلەرىنىڭ ءبىرى - قوناقجايلىلىق. قانداي جاعدايدا دا „قۇدايى قوناقپىن" دەپ كەلگەن ادامدى كەۋدەسىنەن يتەرمەي، جىلى شىرايمەن قارسى الىپ، قولداعى بارىمەن دەگەندەي، شاماسى كەلگەنشە سىي - قۇرمەت كورسەتىپ اتتاندىرۋ اركىمنىڭ پارىزى سياقتى بولاتىن.
ەندەشە، ءۇشىنشى سايىسىمىز - اس ءمازىرىن دايىنداۋ.
2 - جۇرگىزۋشى. بىلەكتەي ارقاسىندا ورگەن بۇرىم
شولپىسى سىلدىر قاعىپ جۇرسە اقىرىن.
كامشات بورىك، اق تاماق، قارا قاستى،
سۇلۋ قىزدىڭ كورىپ پە ەدىڭ مۇنداي ءتۇرىن؟ - دەپ كەلەسى ءتورتىنشى سايىسىمىز شاش ۇلگىسى.
1 - جۇرگىزۋشى. كەلەسى بەسىنشى سايىسىمىز ەپتىلىك.
2 - جۇرگىزۋشى. التىنشى سايىس - ونەرلىگە ءورىس كەڭ.
ونەرسىزدەن قاشىپ ءجۇر،
ونەرمەن ۇلگى شاشىپ ءجۇر.
ونەردى كوپ بىلەتىن دانا بولار،
ونەرسىزدىڭ ءىسى شالا بولار.
(قانە، قىزداردىڭ ونەرىن تاماشالايىق)
1 - جۇرگىزۋشى. سىمباتىنا ءسان كيىم جاراساتىن،
اسپانداعى ايمەنەن تالاساتىن.
ونەرىنە ءسانى ساي كەلىپ تۇرعان،
ارۋلارعا قىزىعىپ قاراسىن دەپ،- كەلەسى جەتىنشى سايىسىمىز - ءسان ۇلگىسى سايىسى..
2 - جۇرگىزۋشى. ءادىلقازى القاسى ارۋلارىمىزدىڭ ۇپايلارىن ەسەپتەگەنشە ونەرپازداردىڭ ونەرىن تاماشالايىق.
1 - جۇرگىزۋشى. ەندى ءسوزدى تورەشىلەرىمىزگە بەرەيىك.(ۇپايلارىن قورىتقاندا، قىزداردىڭ ۇلتتىق كيىمىن، سايىس بويى ءوزىن قالاي ۇستاعانىن، سويلەۋ مادەنيەتىن، ءجۇرىپ - تۇرعانىن - ءبارىن دە ەسەپتەگەن ءجون.)
قورىتىندى. ءادىلقازىلار ءسوز الىپ، ءار نوميناسيا بويىنشا (قىزعالداق قىز، ناۋرىز - انا، ۇشقىر ويلى، كورەرمەن كوزايىمى، ونەرلى وتباسى، ىنتىماعى جاراسقان) جۇلدە تاعايىندايدى.
2 - جۇرگىزۋشى. ونەرىمىز سايىستا،
جەتەلەيدى الىسقا.
بۇگىنگى كۇننىڭ جەڭىسى،
دوستىق بولىپ قالۋدا.
1 - جۇرگىزۋشى. بارشاڭىزدى ناۋرىز مەرەكەسىمەن قۇتتىقتايمىز. ناۋرىز قۇت – بەرەكە، بىرلىك اكەلسىن. «قىز - ۇلتتىڭ جانى» دەمەكشى، اتا - انالاردىڭ اياۋلىسى، قۇربى – قۇرداستارىڭنىڭ ءقادىرلىسى مەن قىمباتتىسى، دالامىزدىڭ گ ۇلى، ءومىردىڭ ءسانى بولا بەرىڭىزدەر!
سايىس تاقىرىبى: قىزعالداق قىز، ناۋرىز - انا!
ماقساتى: قىز بالالاردىڭ جان دۇنيەسىندەگى كوركەمدىك تالعامىن قالىپتاستىرۋ، قازاق حالقىنىڭ قىز تاربيەلەۋ سالت - داستۇرىنە بايلانىستى ادەپتىلىككە، يناباتتىلىققا، ىزەتتىلىككە تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: „قىز - ەلدىڭ كوركى" (ۇلتتىق كيىمدى قىزداردىڭ سۋرەتتەرى)، „ونەر تاۋسىلماس ازىق"(قولونەر تۇرلەرىنىڭ فوتوسۋرەتتەرى)، ماقال - ماتەلدەر، قاناتتى سوزدەر.
بارىسى: 1 - جۇرگىزۋشى. قايىرلى كۇن، قۇرمەتتى كورەرمەندەر!
2 - جۇرگىزۋشى. بۇگىنگى „قىزعالداق قىز، ناۋرىز - انا" اتتى قىز سىنى سايىسىنا قوش كەلدىڭىزدەر!
1 - جۇرگىزۋشى. مەن قازاق قىزدارىنا قايران قالام،
جانارى جانى جازداي جايراڭداعان.
„قىز وسسە ەلدىڭ كوركى"دەگەن ءسوزدى،
قاپىسىز قالاي ايتقان قايران بابام.
2 - جۇرگىزۋشى. ءپىر تۇتقان ماحابباتتى، ادالدىقتى،
كوركىمەن تاڭ قالدىرعان تالاي جۇرتتى.
قىزداردىڭ قىلىعىمەن ءومىر قىزىق،
قىزداردىڭ عۇمىرىمەن زامان قۇتتى.
1 - جۇرگىزۋشى. ونەر - ءبىلىم تاپقىرلىقتىڭ تارلانى،
ەڭبەكتەگى ارىپتەستەر ماقتانى.
ونەرىڭدى ورتاعا سال، سايىسقا
ونەر كورسەت، قۇربىلارمەن جارىس تا.
2 - جۇرگىزۋشى. مىڭ بۇرالعان ارۋلار بيلەي باسىپ،
كەلەدى مىنە ورتاعا تولقىپ تاسىپ.
ارۋلارىن سىيلاعان حالقىم مەنىڭ،
كوڭىلدى قوشەمەتپەن قارسى الايىق.!
1 - جۇرگىزۋشى. گۇلمارال قىز ونەرلى
بويعا ونەر جيعان قىز.
اياجان قىز ءبىلىمدى
مەڭگەرگەن بار ءىلىمدى
مارجان قىز ەلگەزەك
الادى تەز ءتىلىڭدى.
اقشا بەتتى ەركەجان
ۇقسايدى حور قىزىنا
جانەركەدەي قىز شىعادى
بۇرىمدارى جەلبىرەپ.
2 - جۇرگىزۋشى. شالقىتىپ مەرەكەدە ءان سالايىق،
ونەرپاز ورەندەرگە تامسانايىق.
ادىلدىك پەن شىندىقتى ارقا تۇتقان
ءادىلقازى القاسىمەن تانىسايىق.
1 - جۇرگىزۋشى. سايىسىمىزدىڭ شارتى بويىنشا قىزدار ءوز نومىرلەرىن الىپ ءوز ونەرىن كورسەتەدى. سايىسىمىز 7 تۋردان تۇرادى.
1. تانىستىرۋ
2. سۇراقتار (سالت - داستۇرگە بايلانىستى جانە ماقال - ماتەلدەر)
3. سالات جاساۋ
4. شاش ۇلگىسى
5. ەپتىلىك
6. ءوز ونەرى
7. ءسان ۇلگىسى
2 - جۇرگىزۋشى. كەل، دوستار، باستايىق،،
باستايىق توي كەشىن.
قىزىقتان ەش ادام،
قالماسىن قۇر قالىپ.
1 - جۇرگىزۋشى. ءبىرىنشى سايىس - ءوزىن - ءوزى تانىستىرۋ.
كوڭىلگە ءتۇي سەن مۇنى،
ءار ءبۇلدىرشىن – ەل گ ۇلى.
باقىتتى ەلدە تۋعانىڭ
ەسىمىڭنەن بەلگىلى.
2 - جۇرگىزۋشى. ەكىنشى سايىس - قىز سۇلۋ كورىنەدى بىلىمىمەن.
كەڭ دالانىڭ ەجەلگى،
قازاق دەيتىن حالقىمىز.
وزگە ۇلتتاي ءبىزدىڭ دە،
بار ءداستۇر مەن سالتىمىز.
1 - جۇرگىزۋشى. ادەت - عۇرىپ، سالت – ءداستۇرى قازاقتىڭ،
جاراسىمدى ۇيلەسىمدى عاجاپ شىن.
ۇمىت بولعان داستۇرلەردى ساقتايىق،
ناسيحاتتاپ، جاڭارتۋدان قاشپايىق..
(سۇراقتارعا جاۋاپ)
2 - جۇرگىزۋشى.
سىڭارىن تاپ
اتا – انالارعا:
1. ادەپتى بالا اتا - اناسىن ماقتاتار………. (ادەپسىز بالا اتا - اناسىن قاقساتار)
2. انا ءسۇتىن اقتاماعاندى………… (ەشكىم جاقتامايدى.)
3. اكە تۇرىپ ۇل سويلەگەننەن بەز……….(شەشە تۇرىپ قىز سويلەگەننەن بەز )
4. قاراعايعا قاراپ تال وسەر…………… (قاتارىنا قاراپ بالا وسەر)
5. ۇيىندە ۇل - قىزى باردىڭ…………. (كوگىندە سونبەس جۇلدىزى بار)
1 - جۇرگىزۋشى.
بالالارعا:
1. جىعىلىپ جاتىپ………..(سۇرىنگەنگە كۇلمە)
2. كۇلمە دوسىڭا…………(كەلەر باسىڭا)
3. اۋرۋ قالسا دا …………(ادەت قالمايدى)
4. ادەپتى بالا ارلى بالا……………(ادەپسىز بالا سورلى بالا)
5. ۇيادا نە كورسەڭ…………(ۇشقاندا سونى ىلەرسىڭ)
1. "شىلدەحانا" دەگەن ءداستۇردىڭ ماعىناسىن ءتۇسىندىر!
2. " سىباعا" دەگەن ءداستۇردىڭ ماعىناسىن ءتۇسىندىر!
3. "تۇساۋكەسەر" دەگەن ءداستۇردىڭ ماعىناسىن ءتۇسىندىر!
4. "باسىرە" دەگەن ءداستۇردىڭ ماعىناسىن ءتۇسىندىر!
5. "قوناقاسى" دەگەن ءداستۇردىڭ ماعىناسىن ءتۇسىندىر!
اتا – انالارمەن وتكىزىلەدى.
1. تاربيە ىسىندە وتباسىنىڭ ءرولى قانداي دەپ ويلايسىز؟
2. ەڭ الدىمەن قانداي تاربيەگە ەرەكشە كوڭىل بولەر ەدىڭىز؟
3. ءسىز مەرەكەلەردە بالاڭىزدىڭ دايىن سىيلىق بەرگەنىن قالايسىز با؟ الدە ءوز قولىمەن جاساعان ءبىر زاتىن سىيلاعاندى ءجون كورەسىز بە؟ نەلىكتەن؟
4. بالانى سەنىڭ قولىڭنان كەلمەيدى، كەدەرگى جاساما، تەلەديدار كور، دەمال دەپ شەتتەتەتىن اتا - انالارعا نە ايتار ەدىڭىز؟
5. كەشكى اس ءىشىپ بولعان سوڭ اۋىز ۇيدە ىدىس - اياق جۋىلماي قالدى. ويتكەنى ءبىر جاقسى فيلم باستالىپ كەتتى. فيلم بىتكەسىن قىزىڭىز سىزگە؛ « شەشە، ىدىستى تاڭەرتەڭ جۋا سالايىنشى» دەسە، ءسىز نە دەپ جاۋاپ بەرەر ەدىڭىز؟ قۇپتايسىز با؟
1 - جۇرگىزۋشى.
اتا - بابامىزدىڭ ەجەلدەن كەلە جاتقان سالت - داستۇرلەرىنىڭ ءبىرى - قوناقجايلىلىق. قانداي جاعدايدا دا „قۇدايى قوناقپىن" دەپ كەلگەن ادامدى كەۋدەسىنەن يتەرمەي، جىلى شىرايمەن قارسى الىپ، قولداعى بارىمەن دەگەندەي، شاماسى كەلگەنشە سىي - قۇرمەت كورسەتىپ اتتاندىرۋ اركىمنىڭ پارىزى سياقتى بولاتىن.
ەندەشە، ءۇشىنشى سايىسىمىز - اس ءمازىرىن دايىنداۋ.
2 - جۇرگىزۋشى. بىلەكتەي ارقاسىندا ورگەن بۇرىم
شولپىسى سىلدىر قاعىپ جۇرسە اقىرىن.
كامشات بورىك، اق تاماق، قارا قاستى،
سۇلۋ قىزدىڭ كورىپ پە ەدىڭ مۇنداي ءتۇرىن؟ - دەپ كەلەسى ءتورتىنشى سايىسىمىز شاش ۇلگىسى.
1 - جۇرگىزۋشى. كەلەسى بەسىنشى سايىسىمىز ەپتىلىك.
2 - جۇرگىزۋشى. التىنشى سايىس - ونەرلىگە ءورىس كەڭ.
ونەرسىزدەن قاشىپ ءجۇر،
ونەرمەن ۇلگى شاشىپ ءجۇر.
ونەردى كوپ بىلەتىن دانا بولار،
ونەرسىزدىڭ ءىسى شالا بولار.
(قانە، قىزداردىڭ ونەرىن تاماشالايىق)
1 - جۇرگىزۋشى. سىمباتىنا ءسان كيىم جاراساتىن،
اسپانداعى ايمەنەن تالاساتىن.
ونەرىنە ءسانى ساي كەلىپ تۇرعان،
ارۋلارعا قىزىعىپ قاراسىن دەپ،- كەلەسى جەتىنشى سايىسىمىز - ءسان ۇلگىسى سايىسى..
2 - جۇرگىزۋشى. ءادىلقازى القاسى ارۋلارىمىزدىڭ ۇپايلارىن ەسەپتەگەنشە ونەرپازداردىڭ ونەرىن تاماشالايىق.
1 - جۇرگىزۋشى. ەندى ءسوزدى تورەشىلەرىمىزگە بەرەيىك.(ۇپايلارىن قورىتقاندا، قىزداردىڭ ۇلتتىق كيىمىن، سايىس بويى ءوزىن قالاي ۇستاعانىن، سويلەۋ مادەنيەتىن، ءجۇرىپ - تۇرعانىن - ءبارىن دە ەسەپتەگەن ءجون.)
قورىتىندى. ءادىلقازىلار ءسوز الىپ، ءار نوميناسيا بويىنشا (قىزعالداق قىز، ناۋرىز - انا، ۇشقىر ويلى، كورەرمەن كوزايىمى، ونەرلى وتباسى، ىنتىماعى جاراسقان) جۇلدە تاعايىندايدى.
2 - جۇرگىزۋشى. ونەرىمىز سايىستا،
جەتەلەيدى الىسقا.
بۇگىنگى كۇننىڭ جەڭىسى،
دوستىق بولىپ قالۋدا.
1 - جۇرگىزۋشى. بارشاڭىزدى ناۋرىز مەرەكەسىمەن قۇتتىقتايمىز. ناۋرىز قۇت – بەرەكە، بىرلىك اكەلسىن. «قىز - ۇلتتىڭ جانى» دەمەكشى، اتا - انالاردىڭ اياۋلىسى، قۇربى – قۇرداستارىڭنىڭ ءقادىرلىسى مەن قىمباتتىسى، دالامىزدىڭ گ ۇلى، ءومىردىڭ ءسانى بولا بەرىڭىزدەر!
You Might Also Like
