قىزىل كىتاپقا ەنگەن جانۋارلار
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قىزىل كىتاپقا ەنگەن جانۋارلار
وسى ساباقتا قول جەتكىزەتىن وقۋ ماقساتتارى (وقۋ باعدارلاماسىنا سىلتەمە) 8. 2. 5. 1. (و) پەريفرازانىڭ ءتۇرلى تاسىلدەرىن قولدانا وتىرىپ، ءماتىن بويىنشا سۇراقتار قۇراستىرۋ.
8. 4. 4. 2 /ءاتن/ تۇرلاۋلى جانە تۇرلاۋسىز سويلەم مۇشەلەرىنىڭ سويلەم جاساۋداعى وزىندىك ورنىن، قىزمەتىن ءتۇسىنىپ قولدانۋ
كۇتىلەتىن ناتيجەلەر تۇرلاۋلى جانە تۇرلاۋسىز سويلەم مۇشەلەرىن مەڭگەرەدى
ساباقتىڭ ءتۇرى ارالاس ساباق
ءپانارالىق بايلانىس بيولوگيا، گەورگرافيا
قاجەتتى قۇرال – جابدىقتار ينتەراكتيۆتى تاقتا، تاقىرىپقا قاتىستى سلايدتار، دىبىس شىعارعىش، اق پاراقتار (ا4).
وقۋ ادىستەرى سوزدىك، پراكتيكالىق، كورنەكىلىك، سۋرەتتەر گالەرەياسى، «سايلاۋ» «سمايليكتەر».«جۇمىس ۇستەلى»
دەرەككوزدەرى: 8 - سىنىپ «قازاق ءتىلى» اتامۇرا باسپاسى، 2017ج.، ادىستەمەلىك قۇرال، ديداكتيكالىق ماتەريالدار.
وقۋشىلارعا پسيحولوگيالىق احۋال تۋعىزۋ
ءمۇعالىم وقۋشىلارمەن امانداسادى. سىنىپتى تۇگەندەپ، وقۋشىلاردىڭ ساباققا ازىرلىگىن قاداعالايدى.
وقۋشىلاردان كوڭىل - كۇيلەرىن سۇرايدى. «سۋرەتتەر گالەرەياسى» ءادىسى ارقىلى 3توپقا بولىنەدى.
وتكەن ساباقتى تەكسەرۋ
الدىڭعى ءبىلىمدى تەكسەرۋ.
الدىڭعى ءبىلىمدى تەكسەرۋ. «سايلاۋ» ءادىسى ارقىلى تەكسەرىلەدى. توپ ىشىنەن ءبىر وقۋشى تاڭدالىپ، بەرىلگەن ءۇي تاپسىرماسىنا جاۋاپ بەرەدى.
ءىى. ماعىنانى تانۋ
«قازاقستاننىڭ قىزىل كىتابى» – قازاقستان رەسپۋبليكاسى اۋماعىندا جويىلىپ كەتۋ ءقاۋپى تونگەن جانە سيرەك كەزدەسەتىن جانۋارلار مەن وسىمدىكتەردىڭ سيپاتتاماسى بەرىلگەن ارنايى باسىلىم. 1978 جىلدان شىعارىلا باستادى. ونىڭ ومىرتقالى جانۋارلارعا ارنالعان ءبىرىنشى ءبولىمى جەكە كىتاپ بولىپ 1978 ج. جارىق كوردى. “قازاقستاننىڭ قىزىل كىتابىنىڭ” ەكىنشى ءبولىمى 1981 ج. وسىمدىكتەرگە ارنالىپ شىعارىلدى. “قازاقستاننىڭ قىزىل كىتابىنى؟” ءبىرىنشى باسىلىمىنا تىركەلگەن وسىمدىكتەر مەن جانۋارلار تۇرلەرى ەكى كاتەگوريا بويىنشا: ا كاتەگورياسى – جويىلىپ كەتۋ ءقاۋپى تونگەن تۇرلەر؛ ب كاتەگورياسى – سيرەك كەزدەسەتىن تۇرلەر دەپ بەرىلدى. “قازاقستاننىڭ قىزىل كىتابىنىڭ” جانۋارلارعا ارنالعان ءبىرىنشى باسىلىمىندا ومىرتقالى جانۋارلاردىڭ 87 ءتۇرى: بالىقتىڭ 4، قوسمەكەندىلەردىڭ 1، باۋىرىمەن جورعالاۋشىلاردى؟ 8، قۇستاردى؟ 43، سۇتقورەكتىلەردىڭ 31 ءتۇرى تىركەلدى. 1991 ج. “قازاقستاننىڭ قىزىل كىتابىنىڭ” تولىقتىرىلعان ەكىنشى باسىلىمى شىقتى. كىتاپتىڭ ەكىنشى باسىلىمىنا ومىرتقالى جانۋارلاردىڭ 129 ءتۇرى مەن ءتۇر تارماقتارى تىركەلدى. وندا بالىقتاردىڭ 16، قوسمەكەندىلەردىڭ 3، باۋىرىمەن جورعالاۋشىلاردىڭ 10، قۇستاردىڭ 58، سۇتقورەكتىلەردىڭ 42 ءتۇرى مەن ءتۇر تارماقتارى تۋرالى مالىمەتتەر بەرىلگەن. “قازاقستاننىڭ قىزىل كىتابىنىڭ” ەكىنشى باسىلىمىندا العاش رەت ومىرتقاسىز جانۋارلاردىڭ 105 ءتۇرى بەرىلدى، وندا جاندىكتەردىڭ 96، شايانتارىزدىلەردىڭ 1، ۇلۋلاردىڭ 6، قۇرتتاردىڭ 2 ءتۇرى تۋرالى دەرەكتەر تىركەلگەن. 1996 ج. “قازاقستاننىڭ قىزىل كىتابىنىڭ” ءۇشىنشى باسىلىمى قايتا وڭدەلىپ، ءارى تولىقتىرىلىپ، قازاق تىلىندە شىقتى. بۇل ءۇشىنشى باسىلىمنىڭ ءبىرىنشى تومى “جانۋارلار”، ونىڭ ءبىرىنشى ءبولىمى “ومىرتقالىلار” دەپ اتالدى. وندا ومىرتقالى جانۋارلاردىڭ 125 ءتۇرى مەن ءتۇر تارماعى تۋرالى دەرەكتەر بەرىلگەن.
1 - تاپسىرما.
1 - تاپسىرما.«جۇمىس ۇستەلى»
1 - توپ: ءماتىندى بايانداڭىز.
2 - توپ: ءماتىن مازمۇنى بويىنشا سۇراق قۇراستىرىڭىز
3 - توپ: سويلەم مۇشەلەرىن ىرىكتەڭىز سۇراق قويىڭىز.
ديسكريپتور ءبىلىم الۋشى.
- ءماتىندى باياندايدى.
- پەريفرازانىڭ ءتۇرلى تاسىلدەرىن قولدانا الادى.
- تۇرلاۋلى جانە تۇرلاۋسىز مۇشەلەردى انىقتايدى.
ق/ب «جۇلدىزدار»
2 - تاپسىرما. «توپتىق جۇمىس»ءماتىندى وقى سۋرەتكە قارا. سۋرەتتەردە بينەلەنگەن جانۋارلار تۋرالى عالامتوردان مالىمەتتەر جيناپ زەرتتەۋ جوباسىن دايىنداڭدار
1 - توپ: يتايۋ (1 - كاتەگوريا) – وتە سيرەك كەزدەسەتىن اڭ. وڭتۇستىك ءۇستىرتتىڭ شاعىن عانا تەرريتورياسىندا تارالعان. ول جەردە 15 - 20 - داي عانا يتايۋ مەكەندەۋى مۇمكىن. بۇل جىرتقىش كەزدەسەتىن تەرريتوريالاردى ءۇستىرت قورىعىنا قوسىپ، كەن ىزدەۋشىلەر قاتارىنداعى جۇمىسشىلار مەن شوپاندار اراسىندا يتايۋدى قورعاۋ جايىندا ۇگىت - ناسيحات جۇمىستارىن جۇرگىزۋ كەرەك.
2 - توپ: ەرتەدە ءشولدى ايماقتا كوپتەپ كەزدەسكەن، ءبىراق قاساقىلىققا بايلانىستى ونىڭ سانى 200 مىڭنان (30 - جىلدارى) 10 مىڭعا (70 - جىلدارى) دەيىن كەمىدى جانە كوپ جەرلەردە ول كەزدەسپەيتىن بولدى. ءتۇردى قىزىل كىتاپقا تىركەگەن سوڭ ونىڭ سانى تۇراقتالىپ، جان - جاقتى قورعالاتىن جەرلەردە وسە باستادى. ءقازىر قازاقستاندا 30 - 50 مىڭداي قاراقۇيرىق بار. قورعالاتىن جاڭا تەرريتوريالار اشۋ كەرەك.
ءاتى-جونى: تەلجان اقۇلپا ارىستان قىزى
قىزىل كىتاپقا ەنگەن جانۋارلار جۇكتەۋ
وسى ساباقتا قول جەتكىزەتىن وقۋ ماقساتتارى (وقۋ باعدارلاماسىنا سىلتەمە) 8. 2. 5. 1. (و) پەريفرازانىڭ ءتۇرلى تاسىلدەرىن قولدانا وتىرىپ، ءماتىن بويىنشا سۇراقتار قۇراستىرۋ.
8. 4. 4. 2 /ءاتن/ تۇرلاۋلى جانە تۇرلاۋسىز سويلەم مۇشەلەرىنىڭ سويلەم جاساۋداعى وزىندىك ورنىن، قىزمەتىن ءتۇسىنىپ قولدانۋ
كۇتىلەتىن ناتيجەلەر تۇرلاۋلى جانە تۇرلاۋسىز سويلەم مۇشەلەرىن مەڭگەرەدى
ساباقتىڭ ءتۇرى ارالاس ساباق
ءپانارالىق بايلانىس بيولوگيا، گەورگرافيا
قاجەتتى قۇرال – جابدىقتار ينتەراكتيۆتى تاقتا، تاقىرىپقا قاتىستى سلايدتار، دىبىس شىعارعىش، اق پاراقتار (ا4).
وقۋ ادىستەرى سوزدىك، پراكتيكالىق، كورنەكىلىك، سۋرەتتەر گالەرەياسى، «سايلاۋ» «سمايليكتەر».«جۇمىس ۇستەلى»
دەرەككوزدەرى: 8 - سىنىپ «قازاق ءتىلى» اتامۇرا باسپاسى، 2017ج.، ادىستەمەلىك قۇرال، ديداكتيكالىق ماتەريالدار.
وقۋشىلارعا پسيحولوگيالىق احۋال تۋعىزۋ
ءمۇعالىم وقۋشىلارمەن امانداسادى. سىنىپتى تۇگەندەپ، وقۋشىلاردىڭ ساباققا ازىرلىگىن قاداعالايدى.
وقۋشىلاردان كوڭىل - كۇيلەرىن سۇرايدى. «سۋرەتتەر گالەرەياسى» ءادىسى ارقىلى 3توپقا بولىنەدى.
وتكەن ساباقتى تەكسەرۋ
الدىڭعى ءبىلىمدى تەكسەرۋ.
الدىڭعى ءبىلىمدى تەكسەرۋ. «سايلاۋ» ءادىسى ارقىلى تەكسەرىلەدى. توپ ىشىنەن ءبىر وقۋشى تاڭدالىپ، بەرىلگەن ءۇي تاپسىرماسىنا جاۋاپ بەرەدى.
ءىى. ماعىنانى تانۋ
«قازاقستاننىڭ قىزىل كىتابى» – قازاقستان رەسپۋبليكاسى اۋماعىندا جويىلىپ كەتۋ ءقاۋپى تونگەن جانە سيرەك كەزدەسەتىن جانۋارلار مەن وسىمدىكتەردىڭ سيپاتتاماسى بەرىلگەن ارنايى باسىلىم. 1978 جىلدان شىعارىلا باستادى. ونىڭ ومىرتقالى جانۋارلارعا ارنالعان ءبىرىنشى ءبولىمى جەكە كىتاپ بولىپ 1978 ج. جارىق كوردى. “قازاقستاننىڭ قىزىل كىتابىنىڭ” ەكىنشى ءبولىمى 1981 ج. وسىمدىكتەرگە ارنالىپ شىعارىلدى. “قازاقستاننىڭ قىزىل كىتابىنى؟” ءبىرىنشى باسىلىمىنا تىركەلگەن وسىمدىكتەر مەن جانۋارلار تۇرلەرى ەكى كاتەگوريا بويىنشا: ا كاتەگورياسى – جويىلىپ كەتۋ ءقاۋپى تونگەن تۇرلەر؛ ب كاتەگورياسى – سيرەك كەزدەسەتىن تۇرلەر دەپ بەرىلدى. “قازاقستاننىڭ قىزىل كىتابىنىڭ” جانۋارلارعا ارنالعان ءبىرىنشى باسىلىمىندا ومىرتقالى جانۋارلاردىڭ 87 ءتۇرى: بالىقتىڭ 4، قوسمەكەندىلەردىڭ 1، باۋىرىمەن جورعالاۋشىلاردى؟ 8، قۇستاردى؟ 43، سۇتقورەكتىلەردىڭ 31 ءتۇرى تىركەلدى. 1991 ج. “قازاقستاننىڭ قىزىل كىتابىنىڭ” تولىقتىرىلعان ەكىنشى باسىلىمى شىقتى. كىتاپتىڭ ەكىنشى باسىلىمىنا ومىرتقالى جانۋارلاردىڭ 129 ءتۇرى مەن ءتۇر تارماقتارى تىركەلدى. وندا بالىقتاردىڭ 16، قوسمەكەندىلەردىڭ 3، باۋىرىمەن جورعالاۋشىلاردىڭ 10، قۇستاردىڭ 58، سۇتقورەكتىلەردىڭ 42 ءتۇرى مەن ءتۇر تارماقتارى تۋرالى مالىمەتتەر بەرىلگەن. “قازاقستاننىڭ قىزىل كىتابىنىڭ” ەكىنشى باسىلىمىندا العاش رەت ومىرتقاسىز جانۋارلاردىڭ 105 ءتۇرى بەرىلدى، وندا جاندىكتەردىڭ 96، شايانتارىزدىلەردىڭ 1، ۇلۋلاردىڭ 6، قۇرتتاردىڭ 2 ءتۇرى تۋرالى دەرەكتەر تىركەلگەن. 1996 ج. “قازاقستاننىڭ قىزىل كىتابىنىڭ” ءۇشىنشى باسىلىمى قايتا وڭدەلىپ، ءارى تولىقتىرىلىپ، قازاق تىلىندە شىقتى. بۇل ءۇشىنشى باسىلىمنىڭ ءبىرىنشى تومى “جانۋارلار”، ونىڭ ءبىرىنشى ءبولىمى “ومىرتقالىلار” دەپ اتالدى. وندا ومىرتقالى جانۋارلاردىڭ 125 ءتۇرى مەن ءتۇر تارماعى تۋرالى دەرەكتەر بەرىلگەن.
1 - تاپسىرما.
1 - تاپسىرما.«جۇمىس ۇستەلى»
1 - توپ: ءماتىندى بايانداڭىز.
2 - توپ: ءماتىن مازمۇنى بويىنشا سۇراق قۇراستىرىڭىز
3 - توپ: سويلەم مۇشەلەرىن ىرىكتەڭىز سۇراق قويىڭىز.
ديسكريپتور ءبىلىم الۋشى.
- ءماتىندى باياندايدى.
- پەريفرازانىڭ ءتۇرلى تاسىلدەرىن قولدانا الادى.
- تۇرلاۋلى جانە تۇرلاۋسىز مۇشەلەردى انىقتايدى.
ق/ب «جۇلدىزدار»
2 - تاپسىرما. «توپتىق جۇمىس»ءماتىندى وقى سۋرەتكە قارا. سۋرەتتەردە بينەلەنگەن جانۋارلار تۋرالى عالامتوردان مالىمەتتەر جيناپ زەرتتەۋ جوباسىن دايىنداڭدار
1 - توپ: يتايۋ (1 - كاتەگوريا) – وتە سيرەك كەزدەسەتىن اڭ. وڭتۇستىك ءۇستىرتتىڭ شاعىن عانا تەرريتورياسىندا تارالعان. ول جەردە 15 - 20 - داي عانا يتايۋ مەكەندەۋى مۇمكىن. بۇل جىرتقىش كەزدەسەتىن تەرريتوريالاردى ءۇستىرت قورىعىنا قوسىپ، كەن ىزدەۋشىلەر قاتارىنداعى جۇمىسشىلار مەن شوپاندار اراسىندا يتايۋدى قورعاۋ جايىندا ۇگىت - ناسيحات جۇمىستارىن جۇرگىزۋ كەرەك.
2 - توپ: ەرتەدە ءشولدى ايماقتا كوپتەپ كەزدەسكەن، ءبىراق قاساقىلىققا بايلانىستى ونىڭ سانى 200 مىڭنان (30 - جىلدارى) 10 مىڭعا (70 - جىلدارى) دەيىن كەمىدى جانە كوپ جەرلەردە ول كەزدەسپەيتىن بولدى. ءتۇردى قىزىل كىتاپقا تىركەگەن سوڭ ونىڭ سانى تۇراقتالىپ، جان - جاقتى قورعالاتىن جەرلەردە وسە باستادى. ءقازىر قازاقستاندا 30 - 50 مىڭداي قاراقۇيرىق بار. قورعالاتىن جاڭا تەرريتوريالار اشۋ كەرەك.
ءاتى-جونى: تەلجان اقۇلپا ارىستان قىزى
قىزىل كىتاپقا ەنگەن جانۋارلار جۇكتەۋ