- 11 اقپ. 2020 00:00
- 244
قوجا مەن ءۇش سوپى
قوجاناسىردىڭ زامانىندا ءبىر ءۇش سوپى جيھان كەزىپ، ەل ارالاپ ءجۇرىپتى. ءبىر كۇنى قوجا تۇرعان قالاعا كەلەدى. سوپىلار: «اقىلى، ءبىلىمى اسقان قالا ادامدارىمەن ديدارلاسىپ، اڭگىمەلەسكىمىز كەلەدى» دەگەن تىلەك بىلدىرەدى. ەرىككەن جۇرت قوجانى مازاق ەتىپ: «بۇل ءوز زامانىنىڭ سىرتتانى، ءارى بۇلبۇل، ءارى ءدۇلدۇل» دەپ ءۇش سوپىمەن كەزدەستىرمەك بولادى.
ساراي الاڭىنا جۇرت جينالىپ، توي-دۋمان جاساپ، ءۇش سوپى مەن قوجانى شاقىرادى. حابار كەلگەن سوڭ-اق، قوجا بوگەلمەستەن، اساسىن قولىنا ۇستاپ، ەسەگىنە ءمىنىپ الاڭعا كەلەدى. اسقان بىلگىرلىك جاساپ ىزەت ءبىلدىرىپ جينالعان جۇرتپەن قوجا جاقسىلاپ امانداسادى. پاتشا اعزامعا دەنساۋلىق تىلەپ، دۇعا قايرىلعان سوڭ، قوجاعا سوپىلاردىڭ بۇيىمتايى ايتىلادى.
— ولاي بولسا، — دەيدى قوجا، — الدىمەن ءدۇدامال ماسەلەلەردى شەشىپ الايىق، داستارقان باسىنا سونسوڭ وتىرامىز. قۇلاعىم سىزدەردە، قانداي ساۋالدارىڭىز بار، ايتىڭىزدار.
ءسوزدى ءبىرىنشى سوپى باستايدى:
— اپەندە، ايتشى، وسى جەردىڭ ورتاسى قايدا؟
قوجا ەسەگىنىڭ الدىڭعى وڭ اياعىن اساسىمەن ءتۇرتىپ كورسەتىپ:
— مىنە، وسى مەنىڭ ەسەگىمنىڭ اياعى باسىپ تۇرعان جەر — جەردىڭ ورتاسى، — دەيدى.
— ونى قالاي بىلەسىڭ؟ — دەپ سوپى شاپ ەتە تۇسەدى.
— ماعان نانباساڭ، ءوزىڭ ولشەپ كور، — دەيدى قوجا، — ارتىق يا كەم شىقسا، ايتارسىڭ. — سوپى سوزدەن جەڭىلىپ، سىرت اينالىپ كەتەدى.
ەندى ەكىنشى سوپى ءسوز الادى:
— ايتشى، كوكتەگى جۇلدىزدىڭ سانى قانشا؟
قوجا ىركىلمەستەن:
— مەنىڭ ەسەگىمنىڭ تۇگى قانشا بولسا، كوكتە سونشا جۇلدىز بار، — دەيدى.
— سونشا ەكەنىن قالاي دالەلدەيسىڭ؟ — دەپ سوپى قارسىلاسقاندا، قوجا:
— نانباساڭ، ساناپ شىق، ارتىق يا كەم بولسا، سوندا كەلىپ تالاسارسىڭ، — دەيدى. سوپى ءوز ءسوزىن ايتىپ وزەۋرەپ قويمايدى:
— اپەندە-اۋ، ەسەكتىڭ تۇگىن ساناعاندى نەشە اتاڭدا كورىپ ەدىڭ؟
— پالە، جۇلدىزدى ساناپ شىققان ادامدى سەن كوپ كورگەن بولارسىڭ، — دەگەندە، سوپىنىڭ اۋزىنا قۇم قۇيىلسا كەرەك.
ەندىگى ءسوز كەزەگى ءۇشىنشى سوپىعا تيەدى:
— قوجا، مىنانى ايتىپ بەرشى، مەنىڭ ساقالىمدا نەشە تال قىل بار؟
قوجا ويلانىپ جاتپاستان-اق:
— مەنىڭ ەسەگىمنىڭ قۇيرىعىندا نەشە تال قىل بولسا، سەنىڭ ساقالىڭدا سونشا تال قىل بار، — دەيدى.
— ونى قالاي دالەلدەيسىڭ؟
— ول وپ-وڭاي، — دەيدى قوجا، — سەنىڭ ساقالىڭ مەن ەسەكتىڭ قۇيرىعىنان قىلدى ءبىر-بىر تالداپ جۇلا بەرەمىز، ەكەۋى ءدال بىردەي شىقپاسا، مەنىڭ ايتقانىم تەرىس-اق بولسىن.
سوپىلار قوجانىڭ تاپقىرلىعى مەن دانالىعىنا قاتتى ريزا بولىپ اتتانىپتى.