سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 2 اپتا بۇرىن)
قولا داۋىرىندەگى قازاقستان تاراۋى بويىنشا قايتالاۋ
قازاقستان تاريحى 6 سىنىپ

ساباقتىڭ تاقىرىبى: قايتالاۋ. قولا داۋىرىندەگى قازاقستان
ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلارعا قولا داۋىرىندەگى قازاقستان تاراۋى بويىنشا العان بىلىمدەرىن جيناقتاپ قورىتىندىلاۋ. وقۋشىلاردىڭ ءبىلىم دەڭگەيلەرىن انىقتاۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردى تانىمدىق ويىندار ارقىلى پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىقتارىن ارتتىرۋ، لوگيكالىق ويلاۋ، تاريحي وقيعالاردى وقىپ ۇيرەنۋ، ەستە ساقتاۋ قابىلەتتەرىن ارتتىرۋ.
تاربيەلىك: وقۋشىلاردى دوستارىن تىڭداي بىلۋگە، پىكىرىن دۇرىس جەتكىزۋگە ۇيرەتۋ، ءوز ەلىنىڭ تاريحىن تانىپ، ونى قۇرمەتتەي بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ۇجىمدىق، ىزدەنۋ ساباق
ءادىس – تاسىلدەرى: تانىمدىق ويىن، توپپەن جۇمىس، سۇراق – جاۋاپ.
كورنەكىلىك قۇرالدار: ينتەراكتيۆتى تاقتا، تاراتپالار، ۆەنن دياگرامماسى

ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
1) وقۋشىلارمەن سالەمدەسۋ، وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ، ساباققا بارىسىن تەكسەرۋ؛
2) ساباقتىڭ تاقىرىبى مەن ماقساتتارىن ايتۋ.

ءىى. جاڭا ساباق
وقۋشىلار! بۇگىنگى ساباعىمىز كۇندەلىكتى ساباعىمىزعا قاراعاندا وزگەشەلەۋ وتەدى. «قولا داۋىرىندەگى قازاقستان» دەپ اتالاتىن تاراۋ بويىنشا العان بىلىمدەرىمىزدى پىسىقتايمىز، ەسكە تۇسىرە وتىرىپ، قولا ءداۋىرىنىڭ ەرەكشەلىگى مەن ەسكەرتكىشتەرى تۋرالى مالىمەتتەر الامىز. ءبىز سەندەرمەن ويىن الەمىنە اتتانامىز. ويىن ارقىلى سەندەردىڭ بىلىمدەرىڭدى تەكسەرەمىن.
كلاستى ءۇش توپقا ءبولۋ.
- «اندروندىقتار» توبى؛
- «بەعازى – ءداندىباي» توبى؛
- «قولا ءداۋىرى»

1 - كەزەڭ. «سەنەمىن – سەنبەيمىن»
كەزەڭ شارتى: ءار توپقا كەزەكپەن ءۇش – ۇشتەن توعىز سۇراق قويىلادى. ءبىرىنشى توپ جاۋاپ بەرمەسە كەلەسى توپ جاۋاپ بەرۋگە بولادى.
1 - توپ:
- قولا داۋىرىندە ادامزات بالاسى مەتالل وڭدەۋدى يگەردى ( سەنەمىن)
- قولا مىس پەن قالايىنىڭ قوسىندىسى ( سەنەمىن)
- قولا داۋىرىندەگى پەتروگليفتەردە اڭ اۋلاۋ ساتتەرى مەن ساراي ءومىرىن بەينەلەگەن (سەنبەيمىن)

2 - توپ:
- قازاقستان جەرىندەگى قولا ءداۋىرى ب. ز. ب. 2 مىڭىنشى جىلدىق – ب. ز. ب. 8 عاسىر ارالىعىن قامتيدى (سەنەمىن)
- تۇرمىستا تۇڭعىش پايدالانعان مەتالل – كۇمىس ( سەنبەيمىن)
- قولا داۋىرىندەگى ىدىس جاساۋدىڭ ەڭ ءبىر ورىستەگەن كەزى ەدى (سەنەمىن)

3 - توپ:
- وندىرىسكە مەتالل قۇرالداردىڭ ەنۋى ەڭبەك ونىمدىلىگىن ارتتىردى، شارۋاشىلىقتىڭ جاڭا تۇرلەرىنىڭ پايدا بولۋىنا اكەلدى (سەنەمىن)
- قولا ءداۋىرى كەزىندە جەكە مەنشىك قالىپتاستى (سەنەمىن)
- قولا داۋىرىندەگى شارۋاشىلىقتىڭ نەگىزگى ءتۇرى – تەرىمشىلىك ( سەنبەيمىن)

2 - كەزەڭ: «تاريحي ديكتانت» ( توپتارعا كارتوچكا بەرىلەدى)
كەزەڭ شارتى: بەرىلگەن كارتوچكالارعا 5 مينۋت ىشىندە جاۋاپ بەرۋى ءتيىس. كارتوچكانىڭ جاۋابىن توپ مۇشەسى وقيدى.

1 - توپ. «تاريحي ديكتانت».
ەۋرازيا دالاسىنداعى قولا ءداۋىرىنىڭ جەتىستىكتەرى........... (اندرون مادەنيەتى) دەپ اتالادى. وسى مادەنيەتتىڭ العاشقى ەسكەرتكىشتەرى.............. (اندرونوۆو) دەگەن سەلونىڭ ماڭىنان تابىلعان. بۇل سەلو سىبىردەگى........... (اچينسك) قالاسىنىڭ جانىندا ورنالاسقان. سەلونىڭ اتىنا قاراي بۇل قولا مادەنيەت «.................» دەپ اتتانىپ كەتتى. اندرون تەكتەس قولا مادەنيەتى............. ( ورال) وزەنىنەن باستاپ، ەنيسەي وزەنىنە دەيىنگى،................ (باتىس ءسىبىر) القابىنان باستاپ، پامير تاۋلارىنا دەيىنگى ارالىققا تاراعان. عالىمدار سولتۇستىك جانە باتىس قازاقستاننان........... (80) اسا اندرون مادەنيەتىنىڭ قونىستارىن زەرتتەدى.

2 - توپ. «تاريحي ديكتانت».
قولا داۋىرىنە جاتاتىن.................... (سولتۇستىك) قازاقستانداعى............... (پەتروۆكا) مەن................... (بوگوليۋبوۆ) قونىستارى ورلارمەن جانە دۋالدارمەن قورشالعان. سونداي – اق عالىمدار ورتالىق قازاقستان اۋماعىنان قولا داۋىرىنە ءتان...... (30) قونىستى،...... ( 150) وبانى زەرتتەدى. وڭتۇستىك قازاقستان مەن جەتىسۋداعى........... (تاڭبالى – تاس) پەن............... (قاراتاۋ) جارتاستارىنان تابىلعان سۋرەتتەر بۇل ايماقتا دا قولا داۋىرىندە ادامدار مەكەندەگەنىن بىلدىرەدى. سىرداريانىڭ تومەنگى اعىسىنداعى، قولا ءداۋىرىنىڭ سوڭعى كەزەڭىنە جاتاتىن.................. (تۇگىسكەن) كەسەنەسى. وزدەرىنىڭ دەنە قۇرىلىسى جاعىنان اندروندىقتار............... (ەۋروپەويدتەرگە) ۇقساعان.

3 - توپ. «تاريحي ديكتانت».
اندروندىقتاردىڭ باستى كاسىبى........ (مال باعۋ)،................... (ەگىنشىلىك) پەن........... (بالىق اۋلاۋ) بولعان.............،.............،..........،.......... (ەسىل، ەرتىس، توبىل، بۇقتىرما) وزەندەرىن بويلاي قونىستانعان. قونىستاردىڭ ماڭىنداعى ەگىستىككە..........،..............،............. (بيداي، ارپا، تارى) ەككەن. اندروندىقتار جەردى تەسەمەن وڭدەگەن،...........،.......،......... مەن.......... (سيىر، قوي، ەشكى، جىلقى) وسىرگەن. سازبالشىقتى...... (ىدىس) جاساۋعا پايدالاندى. ىدىستار ءار الۋان پىشىندە جاسالعان. اندرون تايپالارى شارۋاشىلىق سالاسىنىڭ ءبىرى كەن ءىسى مەن............ (مەتالل وندەۋ) قۇرادى.

3 - كەزەڭ. «سوزدەر سويلەيدى».
كەزەڭ شارتى: تەرميندەر جازىلعان كارتوچكالار كورسەتەمىن. ويىننىڭ شارتى بويىنشا ەشكىم ۇندەمەيدى، قول كوتەرىپ ايتادى.
- قولا ءداۋىرى - (قولا قۇرالداردىڭ وندىرىسكە ەنگەن كەزەڭى)
- سوقا (ەگىن ەگۋ ءۇشىن جەر جىرتۋعا ارنالعان مەتالل ءتىستى نەگىزگى جەر وڭدەۋ قۇرالى)
- وبا (ءقابىر ۇستىنە توپىراقتان ۇيىلگەن توبەشىك)
- جەكە مەنشىك (جەكەلەگەن وتباسىلاردىڭ بايلىعى)
- ابىزدار (رۋدىڭ ەجەلگى سالت – ءداستۇرى مەن ادەت – عۇرىپتارىنىڭ بۇلجىماي ورىندالۋىن قاداعالادى)
- توتەميزم (شىعۋ تەگىن جانۋارلارمەن بايلانىستىرۋ)
- فەتيشيزم (جانسىز دۇنيەگە سەنىپ، سونىڭ قاسيەتىنە تابىنۋ)
- انيميزم (جانعا، رۋحقا سەنۋ)

4 - كەزەڭ. «كىم بىلگىر، كىم جىلدام؟»
كەزەڭ شارتى: جالپى وقۋشىلارعا سۇراقتار قويىلادى. كىم ءبىرىنشى قولىن كوتەرسە، سول جاۋاپ بەرۋ قۇقىعىن يەلەنەدى.
1) نەشىنشى مىڭجىلدىقتا تايپالار قولا بۇيىمدار جاساۋ ءىسىن مەڭگەردى؟ (ب. ز. ب. 2 مىڭج.)
2) اندروندىقتاردىڭ سىرت بەت – بەينەسىن سيپاتتاعان اكادەميك؟ (ۆ. الەكسەيەۆ)
3) بەعازى – ءداندىباي مادەنيەتىنىڭ وبالارى قايدا ورنالاسقان؟ (ورتالىق قازاقستان)
4) قولا ءداۋىرىن جوسپارلى زەرتتەۋ قاي جىلى باستالدى؟ (1946 جىلى)
5) قازاقستان جەرىندەگى قولا ءداۋىرى ەسكەرتكىشتەرىنىڭ سىرىن اشقان قازاقتىڭ عالىمى (ءا. مارعۇلان)
6) اندرون مادەنيەتىنىڭ نەشە ەرەكشەلىگى بولدى؟ (3)
7) قولا داۋىرىنە جاتاتىن تۇيە سۇيەكتەرى تابىلعان ايماقتار؟ (ورتالىق جانە باتىس قازاقستان)
8) قولا ءداۋىرىنىڭ قونىستارى كوبىنەسە قاي جەرلەردە ورنالاستى؟ (وزەندەردىڭ جاعاسىندا)
9) تۇرعىن ۇيلەرى نەشە تۇرگە ءبولىندى جانە قانداي – قانداي؟ (2 تۇرگە: جارتىلاي جەرتولە، جەر بەتىنە سالىنعان ۇيلەر)
10) قولا ءداۋىرىنىڭ سوڭىنا قاراي قولدانعان قولا جانە مىس وراقتار قاي جەرلەردەن تابىلدى؟ (شىعىس قازاقستان مالو – كراسنوياركا، باتىس قازاقستان الەكسەيەۆ، سولتۇستىك قازاقستان ستەپنياك، جەتىسۋ)
11) قولا شالعى تابىلعان جەر؟ (كوكشەتاۋ جەرىندەگى شاعالالى)
12) ولگەن ادامداردى قالاي جەرلەدى؟ (مۇردەنى قابىرگە سول، نە وڭ جامباسىمەن ءبىر قىرىنان جاتقىزعان، ولىكپەن بىرگە بارلىق زاتتارىن جەرلەگەن)

5 - كەزەڭ. «سالىستىرۋ كەستەسى»
كەزەڭ شارتى: «تاس ءداۋىرى»، «قولا ءداۋىرى» كەزەڭدەرىن سالىستىرۋ.
ۆەنن دياگرامماسىمەن جۇمىس

6 - كەزەڭ. «قورىتىندى»
ءىىى. ءۇي تاپسىرماسىن بەرۋ. الكەي مارعۇلان تۋرالى ماعلۇمات جيناۋ.
ءىV. باعالاۋ.

You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما