قولا داۋىرىندەگى قازاقستان
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قولا داۋىرىندەگى قازاقستان.
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: قولا ءداۋىرى ادامدارىنىڭ قوعامدىق قۇرىلىمى، ادەت-عۇرپى، ونەرى جايلى بايانداۋ ارقىلى سول كەزدەگى ادامدار جاساعان ماتەريالدىق، رۋحاني بايلىقتارمەن، ىزگىلىكتى ىستەرمەن وقۋشىلاردى تانىستىرۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ تاريحتى عىلىمي تۇرعىدان تالداۋعا، ونى سانالىلىقپەن تۇسىنە بىلۋگە ۇيرەتۋ، ولاردىڭ قابىلەتىن جان - جاقتى دامىتۋ.
تاربيەلىك: وقۋشىلاردىڭ تاريحقا، ءوز حالقىنىڭ جانە باسقا حالىقتاردىڭ مادەنيەتىنە دەگەن قىزىعۋشىلىعى مەن قۇرمەت سەزىمىن دامىتۋ، ولاردى ءوز ەلىنىڭ، بۇكىل ادامزاتتىڭ مادەنيەتىن تولىقتىرۋعا ۇلەس قوسا الاتىن ازامات ەتىپ تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ءبىلىم بەرۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءوزارا بەلسەندىلىكتى ارتتىرۋ ساباعى.
ساباقتىڭ ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ، توپتىق جۇمىس.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: سۋرەتتەر، ينتەراكتيۆتى تاقتا، سىزبالار.
ساباقتىڭ بارىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
ا/ سالەمدەسۋ، تۇگەلدەۋ
ءا/ وقۋ قۇرالدارىن تەكسەرۋ
ب/ باعالاۋ كريتەرييىمەن تانىستىرۋ.
جالپى ۇپايى
0 - 6 – “3”
7 - 12 – “4”
13 - 18 – “5”
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
بەينەسۇراق.
1. مۋستە كەزەڭىندەگى ادامدى قالاي اتايدى: نەاندەرتال
2. نەاندەرتالدىقتاردان كەيىن، مولشەرىمەن بۇدان 40 - 30 مىڭ جىل بۇرىن قانداي ادامدار قالىپتاستى: سانالى ادام.
3. سۋرەتتەگى ادامدار قانداي ارەكەت جاساپ جاتىر: نايزاعايدان تۇسكەن وتتى وشىرمەۋ ۇستىندە.
4. مىنا سۋرەتتە العاشقى ادامدار توبىرى قانداي ءىس - ارەكەت جاساپ جاتىر؟ اڭداردى وزدەرىنە ازىق قىلۋ ءۇشىن جاردان قۇلاتىپ جاتىر.
5. ساداق اڭدى الىستان اتۋعا مۇمكىندىك بەردى. بۇرىنعى نايزالارعا قاراعاندا ساداق اڭشىلىقتى ارتتىردى. بۇل قاي ءداۋىر؟ مەزوليت
6. مىنا سۋرەتتە قانداي ءدىني تۇسىنىك قالىپتاسقان؟ ادامداردىڭ شىعۋ تەگىن جانۋارلارمەن بايلانىستىرۋ توتەميزم دەپ اتالادى.
7. ەجەلگى سۋرەتشىلەر كوبىنە نەنى بەينەلەگەن؟ جابايى اڭداردىڭ سۋرەتتەرىن بەينەلەگەن.
8. بۇل ءداۋىردىڭ ۇلكەن جاڭالىعى قىش قۇمىرا جاساۋ ەدى. بۇل ءداۋىردى كەيدە قىش قۇمىرالار زامانى دەپ اتايدى. بۇل قاي ءداۋىر؟ نەوليت
كىم جىلدام.
(اۋىزشا سۇراقتارعا جاۋاپ الۋ )
1. بيفاس دەگەنىمىز نە؟
2. نەاندەرتالدىقتان كەيىن 40 - 35 مىڭ جىل بۇرىن پايدا بولعان؟
3. ەرتە پالەوليت نەشە كەزەڭنەن تۇرادى؟
4. ەڭ ءبىرىنشى قولدانىلعان مەتالل؟
5. ماتريارحات دەگەنىمىز نە؟
6. پاتريارحات دەگەنىمىز نە؟
7. بۇل ءداۋىردى كەيدە «قىش قۇمىرالار زامانى» دەپ تە اتايدى؟
كىم تاپقىر.
اۋىزشا دۇرىس تاڭداۋ تەستى)
1. عالىمدار كەنيا جەرىنەن تابىلعان العاشقى ادامدى قالاي دەپ اتادى؟
ا) سانالى ادام
ءا) ەپتى ادام
ب) تىك جۇرەتىن ادام
2. جەر بەتى كۇرت سۋي باستادى
ا) 40 مىڭ جىل بۇرىن
ءا) 10 مىڭ جىل بۇرىن
ب) 100 مىڭ جىل بۇرىن
3. تۋىسقان ادامدار ۇجىمىنىڭ اتاۋى
ا) ادامدار توبىرى
ءا) رۋلىق قاۋىم
ب) وتباسى
4. مەزوليت زامانىنىڭ ۇلكەن جاڭالىعى؟
ا) بيفاس
ءا)قىرعىش
ب) ميكروليتتەر
جاڭا تاقىرىپتى مەڭگەرۋ جوسپارى:
1. وندىرىسكە مەتالل قۇرال - سايمانداردىڭ ەنۋى.
2. اندرونوۆ جانە بەعازى – ءداندىباي مادەنيەتىنىڭ زەرتتەلۋى.
3. قولادان جاسالعان ەڭبەك قۇرالدارىنا كوشۋ.
4. اندروندىقتاردىڭ كاسىبى مەن تۇرمىسى.
5. انروندىقتاردىڭ باسپانالارى.
6. بەعازى - ءداندىباي تۇرعىندارىنىڭ كاسىبى.
7. تۇرعىن ۇيلەرى.
8. كليماتتىڭ وزگەرۋى.
9. قوعامدىق قۇرلىسى.
10. ءدىني كوزقاراستارى
11. زەرگەرلىك ونەرى
سويلەمدى ءتيىستى ورىنىنا قوي.
ب. ز. ب........ مىڭجىلدىقتا ەۋرازيا دالالىق ايماقتارىندا.......... ءتاسىلى ويلاپ تابىلىپ، تاس قۇرالداردى كۇندەلىكتى ومىردەن ىعىستىرىپ شىعاردى.
وزگەرىستەر: رۋلىق قاتىناستار ىدىراپ، ورنىنا....... بىرلەستىكتەر قۇرىلا باستادى.
ءتۇستى مەتالدار مەن....... وندىرىستىك جولمەن يگەرىلدى.......... شارۋاشىلىعى قالىپتاستى.
بىرتىندەپ كوشپەلى........ شارۋاشىلىعىنا اۋىسا باستادى. بۇل ەكى باعىت مال شارۋاشىلىعى مەن مەتاللۋرگيانىڭ تەز دامۋى.......... ەڭبەگىنە قاجەتتىلىكتى ارتتىرىپ، اتالىق وتباسىلىق رۋلىق قاتىناس ورنادى.
دۇرىس. بۇرىس
1. قولا نەگىزىنەن مىس پەن التىنىڭ قوسىندىسىنان الىنادى.
2. بەعازى - ءداندى مادەنيەتى قازاقستانداعى بەعازى جانە ءداندىباي مەكەنىندەگى وبالارعا بايلانىستى قويىلعان.
3. قولا ءداۋىرى كەزىندە ءدىني نانىم - سەنىم قالىپتاسىپ جوعارى ءدىن باسىلارى مولدالار پايدا بولدى.
4. ب. ز. ب. 2مىڭجىلدىقتىڭ ورتاسىندا قازاقستان تايپالارى قولا بۇيىمدار جاساۋ ءىسىن مەڭگەردى.
5. وزدەرىنىڭ دەنە قۇرلىسى جاعىنان اندروندىقتار موڭعولويدىقتارعا ۇقساعان.
6. اندروندىقتاردىڭ باستى كاسىبى مال باعۋ، كەتپەندى - تەسەلى ەگىنشىلىك پەن بالىق اۋلاۋ بولعان.
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: قولا ءداۋىرى ادامدارىنىڭ قوعامدىق قۇرىلىمى، ادەت-عۇرپى، ونەرى جايلى بايانداۋ ارقىلى سول كەزدەگى ادامدار جاساعان ماتەريالدىق، رۋحاني بايلىقتارمەن، ىزگىلىكتى ىستەرمەن وقۋشىلاردى تانىستىرۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ تاريحتى عىلىمي تۇرعىدان تالداۋعا، ونى سانالىلىقپەن تۇسىنە بىلۋگە ۇيرەتۋ، ولاردىڭ قابىلەتىن جان - جاقتى دامىتۋ.
تاربيەلىك: وقۋشىلاردىڭ تاريحقا، ءوز حالقىنىڭ جانە باسقا حالىقتاردىڭ مادەنيەتىنە دەگەن قىزىعۋشىلىعى مەن قۇرمەت سەزىمىن دامىتۋ، ولاردى ءوز ەلىنىڭ، بۇكىل ادامزاتتىڭ مادەنيەتىن تولىقتىرۋعا ۇلەس قوسا الاتىن ازامات ەتىپ تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ءبىلىم بەرۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءوزارا بەلسەندىلىكتى ارتتىرۋ ساباعى.
ساباقتىڭ ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ، توپتىق جۇمىس.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: سۋرەتتەر، ينتەراكتيۆتى تاقتا، سىزبالار.
ساباقتىڭ بارىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
ا/ سالەمدەسۋ، تۇگەلدەۋ
ءا/ وقۋ قۇرالدارىن تەكسەرۋ
ب/ باعالاۋ كريتەرييىمەن تانىستىرۋ.
جالپى ۇپايى
0 - 6 – “3”
7 - 12 – “4”
13 - 18 – “5”
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
بەينەسۇراق.
1. مۋستە كەزەڭىندەگى ادامدى قالاي اتايدى: نەاندەرتال
2. نەاندەرتالدىقتاردان كەيىن، مولشەرىمەن بۇدان 40 - 30 مىڭ جىل بۇرىن قانداي ادامدار قالىپتاستى: سانالى ادام.
3. سۋرەتتەگى ادامدار قانداي ارەكەت جاساپ جاتىر: نايزاعايدان تۇسكەن وتتى وشىرمەۋ ۇستىندە.
4. مىنا سۋرەتتە العاشقى ادامدار توبىرى قانداي ءىس - ارەكەت جاساپ جاتىر؟ اڭداردى وزدەرىنە ازىق قىلۋ ءۇشىن جاردان قۇلاتىپ جاتىر.
5. ساداق اڭدى الىستان اتۋعا مۇمكىندىك بەردى. بۇرىنعى نايزالارعا قاراعاندا ساداق اڭشىلىقتى ارتتىردى. بۇل قاي ءداۋىر؟ مەزوليت
6. مىنا سۋرەتتە قانداي ءدىني تۇسىنىك قالىپتاسقان؟ ادامداردىڭ شىعۋ تەگىن جانۋارلارمەن بايلانىستىرۋ توتەميزم دەپ اتالادى.
7. ەجەلگى سۋرەتشىلەر كوبىنە نەنى بەينەلەگەن؟ جابايى اڭداردىڭ سۋرەتتەرىن بەينەلەگەن.
8. بۇل ءداۋىردىڭ ۇلكەن جاڭالىعى قىش قۇمىرا جاساۋ ەدى. بۇل ءداۋىردى كەيدە قىش قۇمىرالار زامانى دەپ اتايدى. بۇل قاي ءداۋىر؟ نەوليت
كىم جىلدام.
(اۋىزشا سۇراقتارعا جاۋاپ الۋ )
1. بيفاس دەگەنىمىز نە؟
2. نەاندەرتالدىقتان كەيىن 40 - 35 مىڭ جىل بۇرىن پايدا بولعان؟
3. ەرتە پالەوليت نەشە كەزەڭنەن تۇرادى؟
4. ەڭ ءبىرىنشى قولدانىلعان مەتالل؟
5. ماتريارحات دەگەنىمىز نە؟
6. پاتريارحات دەگەنىمىز نە؟
7. بۇل ءداۋىردى كەيدە «قىش قۇمىرالار زامانى» دەپ تە اتايدى؟
كىم تاپقىر.
اۋىزشا دۇرىس تاڭداۋ تەستى)
1. عالىمدار كەنيا جەرىنەن تابىلعان العاشقى ادامدى قالاي دەپ اتادى؟
ا) سانالى ادام
ءا) ەپتى ادام
ب) تىك جۇرەتىن ادام
2. جەر بەتى كۇرت سۋي باستادى
ا) 40 مىڭ جىل بۇرىن
ءا) 10 مىڭ جىل بۇرىن
ب) 100 مىڭ جىل بۇرىن
3. تۋىسقان ادامدار ۇجىمىنىڭ اتاۋى
ا) ادامدار توبىرى
ءا) رۋلىق قاۋىم
ب) وتباسى
4. مەزوليت زامانىنىڭ ۇلكەن جاڭالىعى؟
ا) بيفاس
ءا)قىرعىش
ب) ميكروليتتەر
جاڭا تاقىرىپتى مەڭگەرۋ جوسپارى:
1. وندىرىسكە مەتالل قۇرال - سايمانداردىڭ ەنۋى.
2. اندرونوۆ جانە بەعازى – ءداندىباي مادەنيەتىنىڭ زەرتتەلۋى.
3. قولادان جاسالعان ەڭبەك قۇرالدارىنا كوشۋ.
4. اندروندىقتاردىڭ كاسىبى مەن تۇرمىسى.
5. انروندىقتاردىڭ باسپانالارى.
6. بەعازى - ءداندىباي تۇرعىندارىنىڭ كاسىبى.
7. تۇرعىن ۇيلەرى.
8. كليماتتىڭ وزگەرۋى.
9. قوعامدىق قۇرلىسى.
10. ءدىني كوزقاراستارى
11. زەرگەرلىك ونەرى
سويلەمدى ءتيىستى ورىنىنا قوي.
ب. ز. ب........ مىڭجىلدىقتا ەۋرازيا دالالىق ايماقتارىندا.......... ءتاسىلى ويلاپ تابىلىپ، تاس قۇرالداردى كۇندەلىكتى ومىردەن ىعىستىرىپ شىعاردى.
وزگەرىستەر: رۋلىق قاتىناستار ىدىراپ، ورنىنا....... بىرلەستىكتەر قۇرىلا باستادى.
ءتۇستى مەتالدار مەن....... وندىرىستىك جولمەن يگەرىلدى.......... شارۋاشىلىعى قالىپتاستى.
بىرتىندەپ كوشپەلى........ شارۋاشىلىعىنا اۋىسا باستادى. بۇل ەكى باعىت مال شارۋاشىلىعى مەن مەتاللۋرگيانىڭ تەز دامۋى.......... ەڭبەگىنە قاجەتتىلىكتى ارتتىرىپ، اتالىق وتباسىلىق رۋلىق قاتىناس ورنادى.
دۇرىس. بۇرىس
1. قولا نەگىزىنەن مىس پەن التىنىڭ قوسىندىسىنان الىنادى.
2. بەعازى - ءداندى مادەنيەتى قازاقستانداعى بەعازى جانە ءداندىباي مەكەنىندەگى وبالارعا بايلانىستى قويىلعان.
3. قولا ءداۋىرى كەزىندە ءدىني نانىم - سەنىم قالىپتاسىپ جوعارى ءدىن باسىلارى مولدالار پايدا بولدى.
4. ب. ز. ب. 2مىڭجىلدىقتىڭ ورتاسىندا قازاقستان تايپالارى قولا بۇيىمدار جاساۋ ءىسىن مەڭگەردى.
5. وزدەرىنىڭ دەنە قۇرلىسى جاعىنان اندروندىقتار موڭعولويدىقتارعا ۇقساعان.
6. اندروندىقتاردىڭ باستى كاسىبى مال باعۋ، كەتپەندى - تەسەلى ەگىنشىلىك پەن بالىق اۋلاۋ بولعان.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.