InfoHub Logo

جاراتىلىستانۋ - گۋمانيتارلىق باعىتىندااعى 10 سىنىبىندا وتكىزگەن اشىق ساباعى.

ساباقتىڭ تاقىرىبى: قورشاعان ورتانى قورعاۋ.
ساباقتىڭ ماقساتى: 1. وقۋشىلارعا ەكولوگيالىق ءبىلىم بەرۋ
2. اۋىزەكى سويلەۋ تىلدەرىن دامىتۋ.
3. قورشاعان ورتانىڭ تابيعاتىنا نەمقۇرايدى قاراماۋعا باۋلىپ، تابيعاتقا دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتەرىن ودان ءارى دامىتۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ساباق.
ساباقتىڭ ءادىسى: سوزدىك، پراكتيكالىق.
ساباقتىڭ فورماسى: جەكە، توپپەن، سىنىپپەن.
ءپانارالىق بايلانىس: ورىس ءتىلى، ەكولوگيا.
كورنەكىلىگى: ءسوز باسى، سۋرەت، كارتوچكالار، تەستەر، باعالاۋ پاراعى.

باعىت بەرۋ كەزەڭى:
1. وقۋشىلاردى تۇگەندەپ، ساباققا بەيىمدەۋ.
2. ساباقتىڭ تاقىرىبى مەن ماقساتىن ءتۇسىندىرۋ.
ءسوز باسى: ەي، قازاقستان ۇلانى،
بولعايسىڭ دالا قىرانى.
جەر - سۋىن قورعاۋ باباڭنىڭ
ەمەس پە ەدى باستى ۇرانى؟!
ىسكە اسىرۋ كەزەڭى:

ءى. توپتاستىرۋ.
قورشاعان ورتا
ءىى.- تابيعات تۋرالى قانداي ماقال - ماتەلدەر بىلەسىڭدەر؟

ءىىى. ماتىنمەن جۇمىس:
ا) ءمۇعالىمنىڭ ءماتىندى وقۋى، وقۋشىلاردىڭ تۇسىنىكسىز سوزدەردى سىزىپ وتىرۋلارى.
قورشاعان ورتانى قورعاۋ - قازىرگى كەزدەگى وتكىر ماسەلەلەردىڭ ءبىرى. ويتكەنى، بۇگىندە ادامنىڭ قورشاعان ورتامەن قارىم - قاتىناسى كۇردەلەندى. ادام ساناسىنىڭ ءوسۋى، ونەركاسىپتىڭ وركەندەۋى، عارىشتى يگەرۋ قورشاعان ورتاداعى تەپە - تەڭدىكتىڭ بۇزىلۋىنا اكەپ سوعۋدا.
كوپتەگەن ايماقتار ەكولوگيالىق اپاتتى ايماقتارعا اينالدى. جەر شارىنداعى حالىقتىڭ 40 - 45 پايىزى ەكولوگياسى ناشار ايماقتا تۇرىپ جاتىر.
جىل سايىن اتموسفەراعا 20 ملرد. توننا كومىر قىشقىل گازى تارايدى. سوڭعى ون جىلدا تەڭىز جانۋارلارىنىڭ مىڭ ءتۇرى، وسىمدىكتەردىڭ 24 مىڭ ءتۇرى، جابايى جانۋارلاردىڭ 106 ءتۇرى جويىلىپ كەتكەن.
ءيا، تابيعات - ادامنىڭ كۇنكورىس كوزى. ءبىراق ونى ەسەپسىز شاشىپ - توگىپ پايدالانۋعا بولمايدى. جەر شارىنىڭ قاي جەرىندە بولماسىن ادامنىڭ ءومىرى، قىزمەتى، ءوزىنىڭ جانە ۇرپاعىنىڭ بۇگىنى مەن ەرتەڭى باساتىن جەرگە، دەمالاتىن اۋاعا، ىشەتىن سۋعا تىكەلەي بايلانىستى. دەمەك، ادام بالاسى بولاشاقتى ويلاسا باردى كۇتىپ، ايالاپ ساقتاۋمەن قوسا قالپىنا كەلتىرۋ، كوركەيتۋگە ءمان بەرۋ كەرەك.

ءا) سوزدىك جۇمىسى
وتكىر ماسەلە - وسترايا پروبلەما
تەپە - تەڭدىكتىڭ بۇزىلۋى - رازرۋشەنيە روۆنوۆەسيا
ساناسىنىڭ ءوسۋى - روست سوزنانيي
كومىر قىشقىل گازى - ۋگلەكيسلىي گاز
يگەرۋ - وسۆويت
كۇنكورىس كوزى - يستوچنيك جيزني
ب) ءماتىن بويىنشا سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋ.
1. ادام ساناسىنىڭ ءوسۋى، ونەركاسىپتىڭ ورەندەۋى، عارىشتى يگەرۋ نەگە اكەپ سوعۋدا؟
2. جەر شارىنداعى حالىقتىڭ نەشە پايىزى ەكولوگياسى ناشار جەرلەردە تۇرىپ جاتىر؟
3. جىل سايىن اتموسفەراعا نەشە توننا كومىر قىشقىل گازى تارايدى؟
4. سوڭعى ون جىلدا نەلەر جويىلىپ كەتتى؟
5. ادام تابيعاتتان بولەك ءومىر سۇرە الا ما؟
6. ەندەشە قانداي جۇمىستار جۇرگىزۋ كەرەك؟

ءىۇ. تاپسىرمالار:
1. ماتىننەن تاۋەلدىك جالعاۋى بار زات ەسىمدەردى تابۋ.(ورىندارىندا)
قارىم - قاتىناسى، ساناسىنىڭ، پايىزى، ەكولوگياسى، گازى، جانۋارلارىنىڭ، جەر شارىنىڭ، ءومىرى، قىزمەتى، ۇرپاعىنىڭ، بالاسى.
2. ا)«تابيعاتتى قورعاۋ» تىركەسىن سەپتەۋ. (تاقتادا)
ءا) سويلەم تۇرىندە اياقتاۋ. مىسالى،
ا. س. تابيعاتتى قورعاۋ - بارشانىڭ مىندەتى.
3. ەكى باعاندا بەرىلگەن سوزدەردەن ءسوز تىركەستەرىن، ودان سويلەمدەر قۇراستىرۋ.(اۋىزشا)
اپاتتى ورتا
قورشاعان ساقتاۋ
تابيعاتتى اۋا
تازا دەنساۋلىعى
ادامنىڭ ايماق
4. كارتوچكالارمەن جۇمىس (4وقۋشى)
بەرىلگەن سوزدەردەن سويلەمدەر قۇراستىرۋ.
قورشاعان، ءبىز، جاۋاپتىمىز، ءۇشىن، ورتا.
وزدەرى، ماسەلەلەرگە، ادامدار، ەكولوگيالىق، كىنالى.
بولۋ، تازا، قورشاعان، كەرەك، ورتا، دەنى، ادامنىڭ، ساۋ، ءۇشىن.
دۇنيەجۇزىلىك، قورشاعان، قورعاۋدىڭ، ورتانى، كۇنى، 5ماۋسىم.
5. سۋرەت بويىنشا اڭگىمە (قازاق بالالارى)
قالعاندارى ۆەنن دياگرامماسى بويىنشا تازا اۋا مەن لاس اۋا جايىندا بەلگىلەۋ.
6. سويلەم مۇشەلەرىنە تالداۋ.
تابيعاتپەن ورتاق ءتىل تابىلعان جاعدايدا عانا ادامزات ءوز مۇمكىندىكتەرىن جۇزەگە اسىرا الادى. (ش. ايتماتوۆ)

قورىتىندى كەزەڭى:
1. تەست جۇمىسى

2. ءسوز سوڭى:
ەي، ادامدار!
كۇن مەن گۇلدەن جارالعان.
وت سەزىم مەن مەيىرىم سودان تاراعان
تىرشىلىك يەسى جەر - اناعا قاراڭدار!
زور قايعىدان كۇرسىنگەندە
اھ ۇرادى دۇنيە
جاراتىلىس زاڭدىلىعى بۇزىلسا،
سوندا بولار كىم يە؟

ۇيگە: «ادام - تابيعات پەرزەنتى»دەگەن تاقىرىپتا ەسسە جازۋ.
باعالاۋ.