قوش كەلدىڭ - ناۋرىز!
تاقىرىبى: قوش كەلدىڭ - ناۋرىز!
ماقساتى: ناۋرىز - جىل باسى، ياعني ءدىن مەيرامى ەمەس، ۇلت مەيرامى ەكەندىگىن تاريحي ماڭىزىن ءتۇسىندىرۋ. اتا بابامىزدىڭ جالعاسىپ كەلە جاتقان ۇلتتىق تاربيەسى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ. ءوز ۇلتىنا دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن ارتتىرۋ.
بارىسى:
ۇيىمداستىرۋ.
1 - جۇرگىزۋشى: قۇرمەتتى قوناقتار، اتا - انالار، ۇستازدار، وقۋشىلار!
وسى بۇگىنگى كوكتەم مەزگىلىندەگى قازاقتىڭ ۇلت مەيرامى ناۋرىز - ياعني جاڭا جىل! جالپى مۇسىلمان جۇرتىنا ورتاق ورازا، قۇربان ايتتى ەسەپتەمەگەندە، ءبىزدىڭ قازاقتىڭ جالعىز - اق مەيرامى ول - ناۋرىز.
ناۋرىز ايىنىڭ 22 - ىندە كۇن مەن ءتۇن تەڭەلەدى. ادامدار ءبىر - ءبىرىن مەرەكەمەن قۇتتىقتايدى. ۇلكەن كىسىلەر اق تىلەك ايتىپ، باتا بەرەدى.
ارمىسىزدار اعايىن!
ناۋرىز تويىن جۇپ جازباي
قوشەمەتپەن قارسى الايىق!
دوسقا قۇشاق اشايىق،
ولەڭ جىرعا باسايىق
قازاقتىڭ ءبىر سالتى دەپ تويعا شاشۋ شاشايىق
ناۋرىز كەلسە،
قۇت كەلگەنى حالايىق!
ەسىك اشىپ، شاشۋ شاشىپ،
ەل بوپ قارسى الايىق
(شاشۋ شاشىلادى)
- ناۋرىز - شىعىس حالىقتارىنىڭ جاڭا جىل مەيرامى. ناۋرىز - دۇنيەنىڭ عارىشتىق سيپاتىن، ادام مەن عارىشتىڭ ورتاق تەگىن بىلدىرەتىن مەيرام. ولاي بولسا، بۇگىنگى مەرەكەگە بايلانىستى وتباسىلىق سايىسىمىزدى باستاۋعا رۇقسات ەتىڭىزدەر!
- ورتاعا وتباسىلاردى شاقىرامىز!
ادىلدىكپەن باعا بەرەر وتباسىلارعا
ادىلدىكپەن قارا قىلدى جارۋعا.
ءادىلقازى القالارىن سايلايىق،
جۇزدەن جۇيرىك وتباسىنى
تاڭداپ بۇگىن الايىق.
- ال، ەندى، وتباسىلارىمىزعا ءادىل باعا بەرەتىن ءادىل - قازىلارىمەن تانىس بولىڭىزدار:
2 - جۇرگىزۋشى:
توي دەپ بۇگىن كوڭىل تاسيدى،
توي دەپ بۇگىن حالقىم شاشۋ شاشادى.
ارامىزدا، بۇگىن سولار سايىستىڭ
سوزدەن جۇيرىك، جىرشى بەتىن اشادى.
• ەندى وتباسىلارىمىزدى سايىستىڭ ءوتىلۋ بارىسىمەن تانىستىرىپ وتەيىك:
1 - سايىس: «جەتى اتاسىن بىلگەن ەر، جەتى جۇرتتىڭ قامىن جەر»- ءوزىن - ءوزى تانىستىرۋ.
2 - سايىس: «اتا مۇراڭ - اسىل قازىناڭ» - تاپسىرمالار مەن سۇراق - جاۋاپ.
3 - سايىس: «اتا كورگەن وق جونار،
انا كورگەن تون پىشەر»، قول ونەر
4 - سايىس: «اس - ادامنىڭ ارقاۋى»
5 - سايىس: «ۇيادا نە كورسەڭ، ۇشقاندا سونى ىلەسىڭ»- وتباسى بالالارىنا تاپسىرما
6 - سايىس: «ءون بويىنان، ونەر تامعان». ءاربىر سايىسكەر ءوز ونەرلەرىن ورتاعا سالادى.
1 - جۇرگىزۋشى: ناۋرىز كۇنى سالت - ساناعا بايلانىستى جەتى سانى شارتتى: اقساقالدار الدىنا جەتى ءدامنىڭ جەتى تۇرىنەن جاسالعان «ناۋرىزكوجە» جەتى ىدىسپەن تاراتىلادى.
ناۋرىز تويى تاماشا،
ناۋرىز تويى جاڭاشا.
تابيعاتتا تاماشا،
تامىلجىپ تۇر تاماشا.
تامىلجىپ تۇر جاراسا،
ناۋرىز تويى سالتانات،
ناۋرىز تويى مارحابات.
ءار جۇرەكتەن ءان تاراپ،
شاتتانادى شارتاراپ.- دەي كەلە بۇگىنگى جارىسىمىزدىڭ ءبىرىنشى كەزەڭىن باستايىق.
1 - كەزەڭ: «جەتى اتاسىن بىلگەن ەر،
جەتى جۇرتتىڭ قامىن جەر»- ءوزىن - ءوزى تانىستىرۋ.
(ءار وتباسى ءوزىن - ءوزى تانىستىرادى. وسى كەزەڭدى نە ولەڭمەن، نە قارا سوزبەن تانىستىرادى)
- جۇرگىزۋشى: ءبىرىنشى سايىس بويىنشا ءادىلقازىلاردىڭ باعاسى
وقۋشىلار:
جاڭعىرار ءداستۇر – سالتىمنىڭ
كوزەلسىن بۇلاق جالعاسى
قاستەرلى مەنىڭ حالقىمنىڭ
مەرەكە ناۋرىز - جىل باسى.
ال، حالايىق تۇرمايىق
اندەتەيىك شىرقايىق
ورتامىزدى اشايىق
دۋمانداتىپ بي بيلەپ
ءان مەن كۇيدى توگىلدىرىپ
ءىنجۋ – مارجان شاشايىق
جينالعان جۇرت تاڭ قالسىن
ونەردەن كۇمبەز جاسايىق
2 - كەزەڭ: «اتا مۇراڭ - اسىل قازىناڭ» - تاپسىرمالار مەن سۇراق - جاۋاپ.
ۇلتتىق كيىمدەگى ەكى قىز بالا تاباقشامەن ساندىق جانە كونۆەرتتى الىپ شىعادى. ءار وتباسىنان بالالار ورتاعا شاقىرىلادى. ساندىق ىشىندەگى نومىرلەنگەن اسىقتاردى الۋ ارقىلى تاپسىرمالارىن انىقتايدى. تاپسىرماداعى سۇراقتارعا، وتباسى اقىلداسىپ، بىرىگىپ جاۋاپ بەرەدى.
«بايعازى»- بالالاردىڭ، جاستاردىڭ جاڭا كيىمى ءۇشىن بەرىلەتىن اقشالاي، زاتتاي سىيلىق، اقشا.
«كورىمدىك»- جاڭا تۋعان بالاعا، جاس كەلىنگە، قۇداسىنا، كۇيەۋگە بەرەدى.
«باستاڭعى»- ءۇيدىڭ ۇلكەندەرى جول ءجۇرىپ كەتكەندە اۋىل جاستارى سول ۇيگە جينالىپ، جولاۋشىلاردىڭ جولدا باسى اۋىرماسىن «باستاڭعى» جاسا دەيدى. باستاڭعىنىڭ ءمانىسى - جاستاردىڭ سول ۇيدە ويىن - ساۋىق جاساپ، باس قوسۋىندا.
«جاساۋ»- ۇزاتىلعان قىزعا بەرىلەتىن دۇنيە - مۇلىك. حالىق قىزدىڭ جاساۋىنا جاقسى بۇيىم، كىلەم، تەكەمەت، ىدىس - اياق، توسەك - ورىن، كيىم - كەشەك، اسەم اشەكەيلى زاتتار بەرگەن. جاساۋدى قىزدىڭ ەنشىسى دەسە دە بولادى.
«قىرقىنان شىعارۋ»- ادەتتە بالانىڭ تۋعانىنا قىرىق كۇن تولعان سوڭ، بالانى ىدىسقا، 41 قاسىق سۋ قۇيىپ شومىلدىرادى. بۇعان ۇلكەن اجەلەر، ايەلدەر قاتىسادى، كادە بەرىلەدى، داستارقان جايىلادى.
«ەرۋلىك»- اۋىل ورتاسىنا جاڭا ءۇي كوشىپ كەلسە، قونىستانسا، سول اۋىلدىڭ بۇرىنعى ادامدارى جاڭا ۇيگە «ەرۋلىك» دەپ اس ءپىسىرىپ، تاباق تارتادى. بۇل - جاڭا ادامداردى بوتەنسىرەتپەي، ءوز ورتاسىنا تارتۋدىڭ، سىيلاسۋدىڭ ۇلگىسى.
- جۇرگىزۋشى: ەكىنشى سايىس بويىنشا ءادىلقازىلاردىڭ باعاسى
وقۋشىلار:
نۇر ناۋرىز شىراي بەرىپ تىرلىگىمە،
اينالدىڭ بار قىزىقتىڭ تىرلىگىنە.
سەن كەلسەڭ تالىم كوكتەپ، تۇما تۇنىپ،
تازارىپ جۇرە بەرەر بۇل دۇنيە.
ناۋرىز توبە تىڭدار، شىڭ تىڭدار،
اي دا تىڭدار، اسپانداعى كۇن دە تىڭدار.
ءبىر دە تىڭدار جالعىز قالىپ وڭاشا،
ءماز – مەيرام بوپ تويلاپ جۇرگەن مىڭ تىڭدار.
3 - كەزەڭ: «اتا كورگەن وق جونار،
انا كورگەن تون پىشەر»، قول ونەر
- جۇرگىزۋشى: ءۇشىنشى سايىس بويىنشا ءادىلقازىلاردىڭ باعاسى
وقۋشىلار:
كۇتتىرىپ كەلگەن جىل باسى
بىزبەن بىرگە جىرلاشى.
داستارقانعا ەلىمنىڭ
بەرەكە، ىرىس سىيلاشى.
وي، حالايىق، حالايىق،
اسەم انگە سالايىق.
ناۋرىز تويىن كوڭىلدى
بىرگە قارسى الايىق.
تۇيە سەنىپ بويىنا،
قالعان ۇمىت جىلداردان.
جاتپا قاراپ، مويىما،
تالما، يمەنىپ ءدىلماردان
4 - سايىس: «اس - ادامنىڭ ارقاۋى»
- جۇرگىزۋشى: ءتورتىنشى سايىس بويىنشا ءادىلقازىلاردىڭ باعاسى
وقۋشىلار:
جىل باسى – ناۋرىز، مەرەكە!
اق نۇرعا الەم بوياندى.
ناۋرىز تويى بەرەكە،
تىرشىلىك جاڭا وياندى.
ناۋرىز تويى – بەرەكە،
ناۋرىز تويى – مەرەكە.
ناۋرىز تويى – جىر – اڭىز،
قىزىق دۋمان قۇرامىز.
5 - كەزەڭ: «ۇيادا نە كورسەڭ، ۇشقاندا سونى ىلەسىڭ»- وتباسى بالالارىنا تاپسىرما
ءار وتباسىنىڭ بالالارى ورتاعا شاقىرىلىپ، اسىقتار الىپتاپسىرمالاردى انىقتايدى.
• بەس قارۋدى اتاڭىز. (مىلتىق، ساداق، نايزا، قىلىش، ايبالتا)
• جەتى جەتىم:
تىڭداۋسىز قالعان ءسوز جەتىم
قيۋسىز قالعان ءبوز جەتىم
يەسىز قالعان جەر جەتىم
باسشىسى جوق ەل جەتىم
اققۋ، قازسىز كول جەتىم
ەلىنەن ايىرىلعان ەر جەتىم
زامانداسى قالماسا، بارىنەن دە سول جەتىم
• جەتى اتانى ايت.
• ءۇش ارسىز(ۇيقى ارسىز، تاماق ارسىز، كۇلكى ارسىز)
• جەتى قازىنانى بىلەسىڭ اتا.
ەر جىگىت
سۇلۋ ايەل
اقىل، ءبىلىم
جۇيرىك ات
قىران بۇركىت
بەرەن مىلتىق
قۇماي تازى
• ءۇش ءتاتتى
جان ءتاتتى
مال ءتاتتى
جار ءتاتتى
- جۇرگىزۋشى: بەسىنشى سايىس بويىنشا ءادىلقازىلاردىڭ باعاسى
وقۋشىلارعا:
جاسا ناۋرىز، جاسا كوكتەم،
جاسا دوستىق، كۇن، تىرشىلىك.
بولسىن ۇمىت، مۇڭدار وتكەن
مەيىرىمدىلىك كۇلسىن شىعىپ!
ناۋرىزدا جاڭا جىل باستالادى،
ەستىلەدى كوكتەمنىڭ اسقاق ءانى.
اق كوڭىلمەن، اق سۇتپەن قارسى الايىق،
مىنا كەلگەن ءتاي-تايلاپ جاس بالانى.
ناۋرىزدا جاڭا جىل باستالادى.
جاڭا جىل جاقسىلىققا باستار ءانى.
جەر انا دا بۋسانىپ قوزعالۋدا،
اق كورپەسىن سىپىرىپ تاستاعالى.
6 - سايىس: «ءون بويىنان، ونەر تامعان».
ءاربىر سايىسكەر ءوز ونەرلەرىن ورتاعا سالادى.
- جۇرگىزۋشى: التىنشى سايىس بويىنشا ءادىلقازىلاردىڭ باعاسى
- مۇسىلمان ۇعىمى بويىنشا 21 - ناۋرىز كۇنى تۇنگى ساعات ۇشتە اسپاننان قىدىر اتا تۇسەدى ەكەن. بابالارىمىز وسى ءتۇندى كىرپىك ىلمەي كۇتكەن، قىدىر بابانى قارسى العان. وسى ءتۇنى ءار ادام قانداي وي – ارمان ويلاسا، ول جاڭا جىلدا قابىل بولادى دەپ ىرىم ەتكەن.(قىدىر اتا كەلەدى)
حورمەن: قوش كەلدىڭ قىدىر اتا!
قىدىر اتا باتا بەرەدى.
ۇرپاقتاردىڭ باعى بولسىن،
ارايلانعان تاڭى بولسىن،
اق باتامەن قول جايعاننىڭ،
تىلەگىنىڭ ءبارى بولسىن،
ەلدىڭ ىرگەسى بەرىك بولسىن،
جاسقا قۇرمەت، كارىگە قۇرمەت بولسىن.
مىنا ۇلىستىڭ ۇلى كۇنى ءاربىر وتباسىنا قۋانىش، باقىت اكەلسىن! ۇلىس وڭ بولسىن! اۋمين
1 - جۇرگىزۋشى: جۇزدەن جۇيرىك، مىڭنان تۇلپار شىعادى دەمەكشى، بۇگىنگى سايىسىمىز دا اياقتالىپ كەلەدى. سىزدەر بۇگىنگى وتباسىلارىمىزدىڭ ونەرلى ەكەنىن بايقادىڭىزدار.
ۇلتىمىزدىڭ ءار ءسوزى،
اسىپ جاتىر كادەگە.
وتباسىلاردىڭ جارىسى،
كەلىپ جەتتى مارەگە
- دەي كەلە ءادىلقازىلار ءسوز كەزەگى سىزدەردە.
جۇرگىزۋشى: وسىمەن ناۋرىز مەيرامىنا ارنالعان وتباسىلىق جارىسىمىز اياقتالدى. مىنا ۇلىستىڭ ۇلى كۇنى ءاربىر وتباسىنا قۋانىش، باقىت اكەلسىن! ۇلىس وڭ بولسىن! قوش ساۋ بالىڭىزدار!
قاراعاندى وبلىسى،ساتبايەۆ قالاسى،
اباي اتىنداعى №4 مەكتەپ-ليسەيىنىڭ
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
مادەنوۆا ەلميرا كايراتوۆنا
ماقساتى: ناۋرىز - جىل باسى، ياعني ءدىن مەيرامى ەمەس، ۇلت مەيرامى ەكەندىگىن تاريحي ماڭىزىن ءتۇسىندىرۋ. اتا بابامىزدىڭ جالعاسىپ كەلە جاتقان ۇلتتىق تاربيەسى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ. ءوز ۇلتىنا دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن ارتتىرۋ.
بارىسى:
ۇيىمداستىرۋ.
1 - جۇرگىزۋشى: قۇرمەتتى قوناقتار، اتا - انالار، ۇستازدار، وقۋشىلار!
وسى بۇگىنگى كوكتەم مەزگىلىندەگى قازاقتىڭ ۇلت مەيرامى ناۋرىز - ياعني جاڭا جىل! جالپى مۇسىلمان جۇرتىنا ورتاق ورازا، قۇربان ايتتى ەسەپتەمەگەندە، ءبىزدىڭ قازاقتىڭ جالعىز - اق مەيرامى ول - ناۋرىز.
ناۋرىز ايىنىڭ 22 - ىندە كۇن مەن ءتۇن تەڭەلەدى. ادامدار ءبىر - ءبىرىن مەرەكەمەن قۇتتىقتايدى. ۇلكەن كىسىلەر اق تىلەك ايتىپ، باتا بەرەدى.
ارمىسىزدار اعايىن!
ناۋرىز تويىن جۇپ جازباي
قوشەمەتپەن قارسى الايىق!
دوسقا قۇشاق اشايىق،
ولەڭ جىرعا باسايىق
قازاقتىڭ ءبىر سالتى دەپ تويعا شاشۋ شاشايىق
ناۋرىز كەلسە،
قۇت كەلگەنى حالايىق!
ەسىك اشىپ، شاشۋ شاشىپ،
ەل بوپ قارسى الايىق
(شاشۋ شاشىلادى)
- ناۋرىز - شىعىس حالىقتارىنىڭ جاڭا جىل مەيرامى. ناۋرىز - دۇنيەنىڭ عارىشتىق سيپاتىن، ادام مەن عارىشتىڭ ورتاق تەگىن بىلدىرەتىن مەيرام. ولاي بولسا، بۇگىنگى مەرەكەگە بايلانىستى وتباسىلىق سايىسىمىزدى باستاۋعا رۇقسات ەتىڭىزدەر!
- ورتاعا وتباسىلاردى شاقىرامىز!
ادىلدىكپەن باعا بەرەر وتباسىلارعا
ادىلدىكپەن قارا قىلدى جارۋعا.
ءادىلقازى القالارىن سايلايىق،
جۇزدەن جۇيرىك وتباسىنى
تاڭداپ بۇگىن الايىق.
- ال، ەندى، وتباسىلارىمىزعا ءادىل باعا بەرەتىن ءادىل - قازىلارىمەن تانىس بولىڭىزدار:
2 - جۇرگىزۋشى:
توي دەپ بۇگىن كوڭىل تاسيدى،
توي دەپ بۇگىن حالقىم شاشۋ شاشادى.
ارامىزدا، بۇگىن سولار سايىستىڭ
سوزدەن جۇيرىك، جىرشى بەتىن اشادى.
• ەندى وتباسىلارىمىزدى سايىستىڭ ءوتىلۋ بارىسىمەن تانىستىرىپ وتەيىك:
1 - سايىس: «جەتى اتاسىن بىلگەن ەر، جەتى جۇرتتىڭ قامىن جەر»- ءوزىن - ءوزى تانىستىرۋ.
2 - سايىس: «اتا مۇراڭ - اسىل قازىناڭ» - تاپسىرمالار مەن سۇراق - جاۋاپ.
3 - سايىس: «اتا كورگەن وق جونار،
انا كورگەن تون پىشەر»، قول ونەر
4 - سايىس: «اس - ادامنىڭ ارقاۋى»
5 - سايىس: «ۇيادا نە كورسەڭ، ۇشقاندا سونى ىلەسىڭ»- وتباسى بالالارىنا تاپسىرما
6 - سايىس: «ءون بويىنان، ونەر تامعان». ءاربىر سايىسكەر ءوز ونەرلەرىن ورتاعا سالادى.
1 - جۇرگىزۋشى: ناۋرىز كۇنى سالت - ساناعا بايلانىستى جەتى سانى شارتتى: اقساقالدار الدىنا جەتى ءدامنىڭ جەتى تۇرىنەن جاسالعان «ناۋرىزكوجە» جەتى ىدىسپەن تاراتىلادى.
ناۋرىز تويى تاماشا،
ناۋرىز تويى جاڭاشا.
تابيعاتتا تاماشا،
تامىلجىپ تۇر تاماشا.
تامىلجىپ تۇر جاراسا،
ناۋرىز تويى سالتانات،
ناۋرىز تويى مارحابات.
ءار جۇرەكتەن ءان تاراپ،
شاتتانادى شارتاراپ.- دەي كەلە بۇگىنگى جارىسىمىزدىڭ ءبىرىنشى كەزەڭىن باستايىق.
1 - كەزەڭ: «جەتى اتاسىن بىلگەن ەر،
جەتى جۇرتتىڭ قامىن جەر»- ءوزىن - ءوزى تانىستىرۋ.
(ءار وتباسى ءوزىن - ءوزى تانىستىرادى. وسى كەزەڭدى نە ولەڭمەن، نە قارا سوزبەن تانىستىرادى)
- جۇرگىزۋشى: ءبىرىنشى سايىس بويىنشا ءادىلقازىلاردىڭ باعاسى
وقۋشىلار:
جاڭعىرار ءداستۇر – سالتىمنىڭ
كوزەلسىن بۇلاق جالعاسى
قاستەرلى مەنىڭ حالقىمنىڭ
مەرەكە ناۋرىز - جىل باسى.
ال، حالايىق تۇرمايىق
اندەتەيىك شىرقايىق
ورتامىزدى اشايىق
دۋمانداتىپ بي بيلەپ
ءان مەن كۇيدى توگىلدىرىپ
ءىنجۋ – مارجان شاشايىق
جينالعان جۇرت تاڭ قالسىن
ونەردەن كۇمبەز جاسايىق
2 - كەزەڭ: «اتا مۇراڭ - اسىل قازىناڭ» - تاپسىرمالار مەن سۇراق - جاۋاپ.
ۇلتتىق كيىمدەگى ەكى قىز بالا تاباقشامەن ساندىق جانە كونۆەرتتى الىپ شىعادى. ءار وتباسىنان بالالار ورتاعا شاقىرىلادى. ساندىق ىشىندەگى نومىرلەنگەن اسىقتاردى الۋ ارقىلى تاپسىرمالارىن انىقتايدى. تاپسىرماداعى سۇراقتارعا، وتباسى اقىلداسىپ، بىرىگىپ جاۋاپ بەرەدى.
«بايعازى»- بالالاردىڭ، جاستاردىڭ جاڭا كيىمى ءۇشىن بەرىلەتىن اقشالاي، زاتتاي سىيلىق، اقشا.
«كورىمدىك»- جاڭا تۋعان بالاعا، جاس كەلىنگە، قۇداسىنا، كۇيەۋگە بەرەدى.
«باستاڭعى»- ءۇيدىڭ ۇلكەندەرى جول ءجۇرىپ كەتكەندە اۋىل جاستارى سول ۇيگە جينالىپ، جولاۋشىلاردىڭ جولدا باسى اۋىرماسىن «باستاڭعى» جاسا دەيدى. باستاڭعىنىڭ ءمانىسى - جاستاردىڭ سول ۇيدە ويىن - ساۋىق جاساپ، باس قوسۋىندا.
«جاساۋ»- ۇزاتىلعان قىزعا بەرىلەتىن دۇنيە - مۇلىك. حالىق قىزدىڭ جاساۋىنا جاقسى بۇيىم، كىلەم، تەكەمەت، ىدىس - اياق، توسەك - ورىن، كيىم - كەشەك، اسەم اشەكەيلى زاتتار بەرگەن. جاساۋدى قىزدىڭ ەنشىسى دەسە دە بولادى.
«قىرقىنان شىعارۋ»- ادەتتە بالانىڭ تۋعانىنا قىرىق كۇن تولعان سوڭ، بالانى ىدىسقا، 41 قاسىق سۋ قۇيىپ شومىلدىرادى. بۇعان ۇلكەن اجەلەر، ايەلدەر قاتىسادى، كادە بەرىلەدى، داستارقان جايىلادى.
«ەرۋلىك»- اۋىل ورتاسىنا جاڭا ءۇي كوشىپ كەلسە، قونىستانسا، سول اۋىلدىڭ بۇرىنعى ادامدارى جاڭا ۇيگە «ەرۋلىك» دەپ اس ءپىسىرىپ، تاباق تارتادى. بۇل - جاڭا ادامداردى بوتەنسىرەتپەي، ءوز ورتاسىنا تارتۋدىڭ، سىيلاسۋدىڭ ۇلگىسى.
- جۇرگىزۋشى: ەكىنشى سايىس بويىنشا ءادىلقازىلاردىڭ باعاسى
وقۋشىلار:
نۇر ناۋرىز شىراي بەرىپ تىرلىگىمە،
اينالدىڭ بار قىزىقتىڭ تىرلىگىنە.
سەن كەلسەڭ تالىم كوكتەپ، تۇما تۇنىپ،
تازارىپ جۇرە بەرەر بۇل دۇنيە.
ناۋرىز توبە تىڭدار، شىڭ تىڭدار،
اي دا تىڭدار، اسپانداعى كۇن دە تىڭدار.
ءبىر دە تىڭدار جالعىز قالىپ وڭاشا،
ءماز – مەيرام بوپ تويلاپ جۇرگەن مىڭ تىڭدار.
3 - كەزەڭ: «اتا كورگەن وق جونار،
انا كورگەن تون پىشەر»، قول ونەر
- جۇرگىزۋشى: ءۇشىنشى سايىس بويىنشا ءادىلقازىلاردىڭ باعاسى
وقۋشىلار:
كۇتتىرىپ كەلگەن جىل باسى
بىزبەن بىرگە جىرلاشى.
داستارقانعا ەلىمنىڭ
بەرەكە، ىرىس سىيلاشى.
وي، حالايىق، حالايىق،
اسەم انگە سالايىق.
ناۋرىز تويىن كوڭىلدى
بىرگە قارسى الايىق.
تۇيە سەنىپ بويىنا،
قالعان ۇمىت جىلداردان.
جاتپا قاراپ، مويىما،
تالما، يمەنىپ ءدىلماردان
4 - سايىس: «اس - ادامنىڭ ارقاۋى»
- جۇرگىزۋشى: ءتورتىنشى سايىس بويىنشا ءادىلقازىلاردىڭ باعاسى
وقۋشىلار:
جىل باسى – ناۋرىز، مەرەكە!
اق نۇرعا الەم بوياندى.
ناۋرىز تويى بەرەكە،
تىرشىلىك جاڭا وياندى.
ناۋرىز تويى – بەرەكە،
ناۋرىز تويى – مەرەكە.
ناۋرىز تويى – جىر – اڭىز،
قىزىق دۋمان قۇرامىز.
5 - كەزەڭ: «ۇيادا نە كورسەڭ، ۇشقاندا سونى ىلەسىڭ»- وتباسى بالالارىنا تاپسىرما
ءار وتباسىنىڭ بالالارى ورتاعا شاقىرىلىپ، اسىقتار الىپتاپسىرمالاردى انىقتايدى.
• بەس قارۋدى اتاڭىز. (مىلتىق، ساداق، نايزا، قىلىش، ايبالتا)
• جەتى جەتىم:
تىڭداۋسىز قالعان ءسوز جەتىم
قيۋسىز قالعان ءبوز جەتىم
يەسىز قالعان جەر جەتىم
باسشىسى جوق ەل جەتىم
اققۋ، قازسىز كول جەتىم
ەلىنەن ايىرىلعان ەر جەتىم
زامانداسى قالماسا، بارىنەن دە سول جەتىم
• جەتى اتانى ايت.
• ءۇش ارسىز(ۇيقى ارسىز، تاماق ارسىز، كۇلكى ارسىز)
• جەتى قازىنانى بىلەسىڭ اتا.
ەر جىگىت
سۇلۋ ايەل
اقىل، ءبىلىم
جۇيرىك ات
قىران بۇركىت
بەرەن مىلتىق
قۇماي تازى
• ءۇش ءتاتتى
جان ءتاتتى
مال ءتاتتى
جار ءتاتتى
- جۇرگىزۋشى: بەسىنشى سايىس بويىنشا ءادىلقازىلاردىڭ باعاسى
وقۋشىلارعا:
جاسا ناۋرىز، جاسا كوكتەم،
جاسا دوستىق، كۇن، تىرشىلىك.
بولسىن ۇمىت، مۇڭدار وتكەن
مەيىرىمدىلىك كۇلسىن شىعىپ!
ناۋرىزدا جاڭا جىل باستالادى،
ەستىلەدى كوكتەمنىڭ اسقاق ءانى.
اق كوڭىلمەن، اق سۇتپەن قارسى الايىق،
مىنا كەلگەن ءتاي-تايلاپ جاس بالانى.
ناۋرىزدا جاڭا جىل باستالادى.
جاڭا جىل جاقسىلىققا باستار ءانى.
جەر انا دا بۋسانىپ قوزعالۋدا،
اق كورپەسىن سىپىرىپ تاستاعالى.
6 - سايىس: «ءون بويىنان، ونەر تامعان».
ءاربىر سايىسكەر ءوز ونەرلەرىن ورتاعا سالادى.
- جۇرگىزۋشى: التىنشى سايىس بويىنشا ءادىلقازىلاردىڭ باعاسى
- مۇسىلمان ۇعىمى بويىنشا 21 - ناۋرىز كۇنى تۇنگى ساعات ۇشتە اسپاننان قىدىر اتا تۇسەدى ەكەن. بابالارىمىز وسى ءتۇندى كىرپىك ىلمەي كۇتكەن، قىدىر بابانى قارسى العان. وسى ءتۇنى ءار ادام قانداي وي – ارمان ويلاسا، ول جاڭا جىلدا قابىل بولادى دەپ ىرىم ەتكەن.(قىدىر اتا كەلەدى)
حورمەن: قوش كەلدىڭ قىدىر اتا!
قىدىر اتا باتا بەرەدى.
ۇرپاقتاردىڭ باعى بولسىن،
ارايلانعان تاڭى بولسىن،
اق باتامەن قول جايعاننىڭ،
تىلەگىنىڭ ءبارى بولسىن،
ەلدىڭ ىرگەسى بەرىك بولسىن،
جاسقا قۇرمەت، كارىگە قۇرمەت بولسىن.
مىنا ۇلىستىڭ ۇلى كۇنى ءاربىر وتباسىنا قۋانىش، باقىت اكەلسىن! ۇلىس وڭ بولسىن! اۋمين
1 - جۇرگىزۋشى: جۇزدەن جۇيرىك، مىڭنان تۇلپار شىعادى دەمەكشى، بۇگىنگى سايىسىمىز دا اياقتالىپ كەلەدى. سىزدەر بۇگىنگى وتباسىلارىمىزدىڭ ونەرلى ەكەنىن بايقادىڭىزدار.
ۇلتىمىزدىڭ ءار ءسوزى،
اسىپ جاتىر كادەگە.
وتباسىلاردىڭ جارىسى،
كەلىپ جەتتى مارەگە
- دەي كەلە ءادىلقازىلار ءسوز كەزەگى سىزدەردە.
جۇرگىزۋشى: وسىمەن ناۋرىز مەيرامىنا ارنالعان وتباسىلىق جارىسىمىز اياقتالدى. مىنا ۇلىستىڭ ۇلى كۇنى ءاربىر وتباسىنا قۋانىش، باقىت اكەلسىن! ۇلىس وڭ بولسىن! قوش ساۋ بالىڭىزدار!
قاراعاندى وبلىسى،ساتبايەۆ قالاسى،
اباي اتىنداعى №4 مەكتەپ-ليسەيىنىڭ
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
مادەنوۆا ەلميرا كايراتوۆنا
You Might Also Like
-
بىلىمدىلىك: اقپاراتتى ساقتاۋ ەرەجەسىن، «سوحرانيت»، جانە «سوحرانيت كاك» كومانداسىنان وزگە، جۇمىستى ىزدەستىرۋ الگوريتم كومانداسىنان «پۋسك - پويسك» ورىندالۋىمەن تانىستىرۋ؛
