«قوياندى باقىلاپ، تانىستىرۋ»
ورتاڭعى توپ
ءبىلىم بەرۋ سالاسى: «الەۋمەتتىك ورتا»
ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ىس-ارەكەتى: اينالامەن تانىستىرۋ
ماقساتى: وزدەرى اتاپ وتكەن ەرتەڭگىلىك مەرەكەلەردى ەلەستەتىپ ەسكە ءتۇسىرۋ ارقىلى قويان جىلىن انىقتاپ الۋ. وقۋ ىس-ارەكەتىنىڭ مازمۇنىن بالا ساناسىنا باعىتتاپ ونىڭ قاسيەتتەرىن، ەرەكشەلىكتەرىن قورشاعان ورتامەن تىعىز بايلانىستىرىپ بالانىڭ دەربەستىگى مەن شىعارماشىلىعىنىڭ دامۋىنا قولايلى جاعداي جاساۋ. قويان مەن كوجەكتىڭ ءوزارا ۇقساستىعىن، بولمىسىن سيپاتتاۋ ارقىلى بالانىڭ ءتىلىن دامىتۋ. زاتتى جوڭىشقا، ءسابىز،ت. ب. ناقتى اتاۋىمەن اتاپ،ونىڭ قاسيەتى مەن ساپاسى تۋرالى بىلىمدەرىن تولىقتىرۋ. ويىن ويناتۋ ارقىلى بالانىڭ لوگيكالىق ويلاۋىن، زەيىنىن ارتتىرۋ.
قورشاعان ورتاداعى جان-جانۋارلاردى ايالاۋعا جانە مەيىرىمدى بولۋعا تاربيەلەۋ.
ءادىس-تاسىلى: ەسكە ءتۇسىرۋ، وي قوزعاۋ، تاڭعاجايىپ ءسات، ءتۇسىندىرۋ، سۇراق-جاۋاپ، سەرگىتۋ ءساتى، ويىن، باعالاۋ، قورىتۋ.
سوزدىك جۇمىس: كۇرتەشە.
سوزدىك قور: جوڭىشقا، كۇلگىن.
قاجەتتى كورنەكىلىكتەر: ويىنشىق قويان كوجەگىمەن، تورداعى ءتىرى قويان كوجەگىمەن، ءسابىز، جوڭىشقا، گۇلدەر.
الدىن-الا جۇرگىزىلگەن جۇمىس: قويان تۋرالى ەرتەگىلەر وقۋ، ماقال-ماتەلدەر جاتتاتۋ، ولەڭ ايتۋ.
ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ءىس - ارەكەتىنىڭ ءتۇرى: ءداستۇرلى ەمەس.
ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ءىس - ارەكەتىنىڭ ءتيپى: باقىلاۋ ارقىلى جاڭا ءبىلىم بەرۋ.
- بالالار توپتا وتكەن ەرتەڭگىلىكتەرىمىزدى ەسكە تۇسىرەيىكشى. ءبىز بيىل قانداي مەرەكەلەردى تويلادىق؟
- انالار مەرەكەسىن تويلادىق.
- بۇل مەرەكە نەسىمەن ەستە قالدى؟
- قىزدار ادەمى گۇل بولدى، ۇلدار قۇس بولىپ ۇشىپ كەلدى.
- جاقسى تاعى قانداي مەرەكەنى قارسى الدىق؟
- ناۋرىز مەرەكەسىن قارسى الدىق. قازاقشا ويۋمەن ورنەكتەلگەن ادەمى كيىمدەر كيدىك. تاعى دا جاڭا جىل مەرەكەسىن تويلادىق.
- جاقسى دۇرىس ايتاسىڭدار. بالالار، ءبىر ءسات ەسىمىزگە تۇسىرەيىكشى. بيىلعى جاڭا جىلدا قانداي جىلدى قارسى الدىق؟
- قويان جىلىن قارسى الدىق.
كوڭىلدى ءسات: كوڭىلدى اۋەنمەن نۇرحانىم - اققويان توپقا كىرەدى.
- بالالار سەندەر مەن تۋرالى ايتىپ جاتقان سياقتىسىڭدار. دۇرىس بيىل مەنىڭ جىلىم بولدى.
- اققويان ءوزىڭ ەرەكشە كوڭىلدىسىڭ عوي، قولىڭداعى ويىنشىعىڭ دا ادەمى ەكەن!
- يا، مەن قويانداردى وتە جاقسى كورەمىن. ويىنشىقتارىم دا كوپ. ال قولىمداعى ويىنشىعىم سيقىرلى، سونىڭ قۇپياسىن بالالارمەن بولىسكىم كەلەدى. بۇنى ماعان ادىلەت سىيلاعان. (اققويان ويىنشىعىن اپايعا بەرەدى. )
- بالالار، قارايىقشى، بۇل نە؟
- قويان مەن كوجەكتەرى.
- بۇل انا قويان، نەشە كوجەگى بار ەكەن، سانايىقشى.
- ءبىر، ەكى.
- ولار قايدا وتىر؟
- انا قوياننىڭ الدىندا وتىر.
- ولار اكە قوياندى كۇتىپ وتىرعان سياقتى. ال بالالار، نۇرحانىم - اققوياننىڭ وسى ويىنشىعىنا جان ەنىپ، كادىمگى ءتىرى قويانعا اينالعانىن كورگىلەرىڭ كەلە مە؟
- يا، كورگىمىز كەلەدى.
- ول ءۇشىن نە ىستەۋگە بولادى، اققويان ءوزىڭ ايتشى.
- دوستارىم، ەندەشە سەندەر كوزدەرىڭدى جۇمىپ ىشتەرىڭنەن جاقسى سوزدەر ويلاپ كورىڭدەر. سول كەزدە تىلەگىمىز ورىندالادى.
- ال، بالالار، ءبارىمىز كوزىمىزدى جۇمايىق.
(جاي اۋەن وينالادى، بالالار كوزدەرىن جۇمادى، بالالار كوزدەرىن جۇمعان كەزدە، تاربيەشى ويىنشىق قوياندى الىپ،ستول ۇستىنە تورداعى ءتىرى قوياندى شىعارادى. )
- بالالار، قاراڭدارشى مىنە كەرەمەت! اققوياننىڭ ويىنشىق قويانى ءتىرى قويانعا اينالدى.
- بالالار، ول قايدا تۇر؟
- توردا تۇر.
- قويان جالعىز با؟
- قويان كوجەگىمەن.
- ەندى ەكەۋىنە ات قويايىقشى. انا قويانعا نە دەپ ات قويامىز؟
- مامىق دەپ اتايىق.
- ال كوجەگىن قالاي اتايمىز؟
- ۇلپىلدەك.
- ولار ات قويعانىمىزعا قۋانعان سياقتى. ەندى قويانعا نازار اۋدارايىق. قوياندار ءۇي قويانى جانە دالا قويانى بولىپ ەكىگە بولىنەدى. بۇل ءۇي قويانى، ءتۇسى - كۇلگىن. كوجەگىنىڭ ءتۇسى قارا.
- بالالار، كۇلگىن دەپ قايتالايىقشى.
- كۇلگىن.
- قوياننىڭ تەرىسى جۇقا، ءجۇنى جۇمساق مامىقتاي بولادى. كوزىنە قارايىقشى، قانداي پىشىنگە ۇقسايدى؟
- دوڭگەلەككە، سوپاقشاعا ۇقسايدى.
- ال، ەندى قۇلاعىنا قارايىقشى، قوياننىڭ قۇلاعى تىك ۇزىنشا بولىپ كەلەدى ەكەن. ول قورىققان كەزدە قۇلاقتارىن تومەن قاراي سالبىراتىپ، ءبۇرىسىپ وتىرا قالادى. بالالار، بايقادىڭدار ما، قوياننىڭ تۇمسىعىنىڭ استىندا ءجىپ سياقتى مۇرتشالارى بار ەكەن، بۇل مۇرتشالار ءيىستى اجىراتىپ سەزەدى. قوياننىڭ 4 اياعى بولادى. الدىڭعى 2 اياعى قىسقالاۋ، ال ارتقى 2 اياعى ءسال ۇزىنداۋ. قويان قورقاق، وتە ۇركەك جانۋار. سوندىقتان دا، كوبىنە ەرتەگىلەردە قوياندى «قورقاق»، «ۇزىنقۇلاق»، «قىليكوز» دەپ اتايدى. ال، ەندى، قاسىنداعى ۇلپىلدەككە قارايىقشى. مامىققا ۇقسايدى ما؟
- ۇقسايدى.
- تەك ۇلپىلدەك كىشكەنتاي ەكەن. (سالىستىرۋ)
قويانداردىڭ قارنى اشىپ قالماس ءۇشىن نە ىستەۋىمىز كەرەك؟
- جەم بەرەمىز، سۋ بەرەمىز.
- قويان قانداي كوكونىستى جاقسى كورەتىنىن بىلەسىڭدەر مە؟
- قويان ءسابىزدى جاقسى كورەدى.
- دۇرىس ايتاسىڭدار، سونىمەن بىرگە ءتۇرلى شوپتەرمەن، اعاشتىڭ قابىعىمەن، بۇتاعىمەن قورەكتەنەدى جانە ول جوڭىشقا جەگەندى جاقسى كورەدى. بالالار، جوڭىشقا ءسوزىن قايتالايىقشى.
- جوڭىشقا.
- مىناۋ – جوڭىشقا، بۇل ازىقتىق ءشوپ، ونىڭ مايدا جاپىراقتارى بولادى. ابدەن پىسكەن كەزدە كوكشىل گۇل شىعارادى. بالالار، جوڭىشقانىڭ ءتۇسى قانداي؟
- ءتۇسى جاسىل.
- ەندەشە، مەن مۇنى قويانعا بەرەمىن، ال ەندى ءسابىزدى بەرەيىك. بالالار ءسابىزدىڭ ءتۇسى قانداي؟
- سارعىش قىزىل.
- ال، ءپىشىنى شە؟
- سوپاقشاعا ۇقسايدى.
- قويان سۋ ىشەدى، سۋدى ازدان ءجيى-جيى ىشەدى. ال، قوياننىڭ تەرىسى پايدالى، ودان باس كيىم، جەڭىل كۇرتەشەلەر تىگىلەدى. بالالار، كۇرتەشە دەگەن ءسوزدى قايتالايىقشى.
- كۇرتەشە.
- كۇرتەشە – جەڭى جوق، كەۋدەگە كيەتىن جىلى كيىم. ەتى ادال بولادى. بالالار، قوياندار سۇيكىمدى، مەيرىمدى ەكەنىن كينودان، مۋلفيلمنەن بىلەمىز. ال، قوياندار كوجەك تۋعاننان كەيىن، اكە قوياندى بولەك تورعا قاماۋ كەرەك ەكەن. ايتپەسە، اكە قويان ءوز كوجەكتەرىن جەپ نەمەسە ءولتىرىپ تاستاۋى مۇمكىن. قويانداردىڭ تەرىسى جىل مەزگىلىنە سايكەس وزگەرىپ تۇرادى ەكەن. مىسالى، قىستا قار سياقتى اق بولادى، ال كۇزدە نەمەسە كوكتەمدە جەر تۇستەس سۇرى نەمەسە الا تۇرگە ەنەدى. بالالار، ءبارىمىز تۇرىپ كوجەكتەر سياقتى ءىس-قيمىل جاسايىقشى.
ءبىز كىشكەنتاي كوجەكپىز،
باتىل، ءارى وجەتپىز
قالقيىپ ۇزىن قۇلاعىم
جۇيرىك بوپ وزىپ تۇرامىن.
ەندى ءبىر تاماشا ويىن ويناپ جىبەرەيىكشى. بۇل «يا مەن جوق» ويىنى.
ويىننىڭ شارتى: بالالار، جوق دەگەن ءسوزدى ايتپاۋ كەرەك، ونىڭ ورنىنا «بولمايدى»، «ولاي ەمەس» دەگەن سوزدەر پايدالانادى.
ويىننىڭ مازمۇنى:
1. قوياننىڭ دەنە مۇشەسى
ا) قوياننىڭ ءجۇنى مامىق پا؟
ءا )قوياننىڭ 4 اياعى بار ما؟
ب) قويان سەكىرەدى ما؟
ۆ)قويان ۇيىقتايدى ما؟
گ) قويان كۇلە مە؟
2. قوياننىڭ قاسيەتى
ا) قويان جوڭىشقا جەي مە؟
ءا) جوڭىشقا جاسىل ما؟
ب) ءسابىزدى كەمىرىپ جەي مە؟
ۆ) سۋ ىشە مە؟
گ) قويان كەسەمەن ايران ىشە مە؟
3. قوياننىڭ ەرەكشەلىگى
ا) قوياننىڭ كوجەگى بولا ما؟
ءا) كوجەگى سۇيكىمدى مە؟
ب) قويان كوجەگىن ويناتا ما؟
ۆ) قويان ەرتەگىلەردە بولا ما؟
گ) قويان كينو كورە مە؟
راحمەت، اققويان! سەن بىزگە قوناققا كەلىپ بۇگىنگى وقۋ ىس-ارەكەتىمىزدىڭ قىزىقتى وتۋىنە كومەكتەستىڭ.
اققويان: دوستارىم، سەندەر قويان تۋرالى كوپ بىلەدى ەكەنسىڭدەر. مەن قۋانىپ قالدىم.
بالالار، ءبىز بۇگىن اينالامەن تانىسۋ وقۋ ىس-ارەكەتىندە قويان، ونىڭ كوجەگى ۇلپىلدەك تۋرالى تانىپ بىلدىك. بارلىقتارىڭدا وتە جاقسى قاتىستىڭدار.
كۇتىلەتىن ناتيجە:
ءبىلۋى: ءۇي قويانى تۋرالى تولىق ماعلۇمات الادى.
مەڭگەرۋى: قوياننىڭ قاسيەتى، ىس-ارەكەتى، قورەگى تۋرالى ءبىلىم الادى.
جاساي الۋى: ءوز ويلارىن ەركىن جەتكىزەدى، ويىن شارتىن، ويىن ەرەجەسىنە سايكەس ورىنداۋعا بەيىمدەلەدى.
ءبىلىم بەرۋ سالاسى: «الەۋمەتتىك ورتا»
ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ىس-ارەكەتى: اينالامەن تانىستىرۋ
ماقساتى: وزدەرى اتاپ وتكەن ەرتەڭگىلىك مەرەكەلەردى ەلەستەتىپ ەسكە ءتۇسىرۋ ارقىلى قويان جىلىن انىقتاپ الۋ. وقۋ ىس-ارەكەتىنىڭ مازمۇنىن بالا ساناسىنا باعىتتاپ ونىڭ قاسيەتتەرىن، ەرەكشەلىكتەرىن قورشاعان ورتامەن تىعىز بايلانىستىرىپ بالانىڭ دەربەستىگى مەن شىعارماشىلىعىنىڭ دامۋىنا قولايلى جاعداي جاساۋ. قويان مەن كوجەكتىڭ ءوزارا ۇقساستىعىن، بولمىسىن سيپاتتاۋ ارقىلى بالانىڭ ءتىلىن دامىتۋ. زاتتى جوڭىشقا، ءسابىز،ت. ب. ناقتى اتاۋىمەن اتاپ،ونىڭ قاسيەتى مەن ساپاسى تۋرالى بىلىمدەرىن تولىقتىرۋ. ويىن ويناتۋ ارقىلى بالانىڭ لوگيكالىق ويلاۋىن، زەيىنىن ارتتىرۋ.
قورشاعان ورتاداعى جان-جانۋارلاردى ايالاۋعا جانە مەيىرىمدى بولۋعا تاربيەلەۋ.
ءادىس-تاسىلى: ەسكە ءتۇسىرۋ، وي قوزعاۋ، تاڭعاجايىپ ءسات، ءتۇسىندىرۋ، سۇراق-جاۋاپ، سەرگىتۋ ءساتى، ويىن، باعالاۋ، قورىتۋ.
سوزدىك جۇمىس: كۇرتەشە.
سوزدىك قور: جوڭىشقا، كۇلگىن.
قاجەتتى كورنەكىلىكتەر: ويىنشىق قويان كوجەگىمەن، تورداعى ءتىرى قويان كوجەگىمەن، ءسابىز، جوڭىشقا، گۇلدەر.
الدىن-الا جۇرگىزىلگەن جۇمىس: قويان تۋرالى ەرتەگىلەر وقۋ، ماقال-ماتەلدەر جاتتاتۋ، ولەڭ ايتۋ.
ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ءىس - ارەكەتىنىڭ ءتۇرى: ءداستۇرلى ەمەس.
ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ءىس - ارەكەتىنىڭ ءتيپى: باقىلاۋ ارقىلى جاڭا ءبىلىم بەرۋ.
- بالالار توپتا وتكەن ەرتەڭگىلىكتەرىمىزدى ەسكە تۇسىرەيىكشى. ءبىز بيىل قانداي مەرەكەلەردى تويلادىق؟
- انالار مەرەكەسىن تويلادىق.
- بۇل مەرەكە نەسىمەن ەستە قالدى؟
- قىزدار ادەمى گۇل بولدى، ۇلدار قۇس بولىپ ۇشىپ كەلدى.
- جاقسى تاعى قانداي مەرەكەنى قارسى الدىق؟
- ناۋرىز مەرەكەسىن قارسى الدىق. قازاقشا ويۋمەن ورنەكتەلگەن ادەمى كيىمدەر كيدىك. تاعى دا جاڭا جىل مەرەكەسىن تويلادىق.
- جاقسى دۇرىس ايتاسىڭدار. بالالار، ءبىر ءسات ەسىمىزگە تۇسىرەيىكشى. بيىلعى جاڭا جىلدا قانداي جىلدى قارسى الدىق؟
- قويان جىلىن قارسى الدىق.
كوڭىلدى ءسات: كوڭىلدى اۋەنمەن نۇرحانىم - اققويان توپقا كىرەدى.
- بالالار سەندەر مەن تۋرالى ايتىپ جاتقان سياقتىسىڭدار. دۇرىس بيىل مەنىڭ جىلىم بولدى.
- اققويان ءوزىڭ ەرەكشە كوڭىلدىسىڭ عوي، قولىڭداعى ويىنشىعىڭ دا ادەمى ەكەن!
- يا، مەن قويانداردى وتە جاقسى كورەمىن. ويىنشىقتارىم دا كوپ. ال قولىمداعى ويىنشىعىم سيقىرلى، سونىڭ قۇپياسىن بالالارمەن بولىسكىم كەلەدى. بۇنى ماعان ادىلەت سىيلاعان. (اققويان ويىنشىعىن اپايعا بەرەدى. )
- بالالار، قارايىقشى، بۇل نە؟
- قويان مەن كوجەكتەرى.
- بۇل انا قويان، نەشە كوجەگى بار ەكەن، سانايىقشى.
- ءبىر، ەكى.
- ولار قايدا وتىر؟
- انا قوياننىڭ الدىندا وتىر.
- ولار اكە قوياندى كۇتىپ وتىرعان سياقتى. ال بالالار، نۇرحانىم - اققوياننىڭ وسى ويىنشىعىنا جان ەنىپ، كادىمگى ءتىرى قويانعا اينالعانىن كورگىلەرىڭ كەلە مە؟
- يا، كورگىمىز كەلەدى.
- ول ءۇشىن نە ىستەۋگە بولادى، اققويان ءوزىڭ ايتشى.
- دوستارىم، ەندەشە سەندەر كوزدەرىڭدى جۇمىپ ىشتەرىڭنەن جاقسى سوزدەر ويلاپ كورىڭدەر. سول كەزدە تىلەگىمىز ورىندالادى.
- ال، بالالار، ءبارىمىز كوزىمىزدى جۇمايىق.
(جاي اۋەن وينالادى، بالالار كوزدەرىن جۇمادى، بالالار كوزدەرىن جۇمعان كەزدە، تاربيەشى ويىنشىق قوياندى الىپ،ستول ۇستىنە تورداعى ءتىرى قوياندى شىعارادى. )
- بالالار، قاراڭدارشى مىنە كەرەمەت! اققوياننىڭ ويىنشىق قويانى ءتىرى قويانعا اينالدى.
- بالالار، ول قايدا تۇر؟
- توردا تۇر.
- قويان جالعىز با؟
- قويان كوجەگىمەن.
- ەندى ەكەۋىنە ات قويايىقشى. انا قويانعا نە دەپ ات قويامىز؟
- مامىق دەپ اتايىق.
- ال كوجەگىن قالاي اتايمىز؟
- ۇلپىلدەك.
- ولار ات قويعانىمىزعا قۋانعان سياقتى. ەندى قويانعا نازار اۋدارايىق. قوياندار ءۇي قويانى جانە دالا قويانى بولىپ ەكىگە بولىنەدى. بۇل ءۇي قويانى، ءتۇسى - كۇلگىن. كوجەگىنىڭ ءتۇسى قارا.
- بالالار، كۇلگىن دەپ قايتالايىقشى.
- كۇلگىن.
- قوياننىڭ تەرىسى جۇقا، ءجۇنى جۇمساق مامىقتاي بولادى. كوزىنە قارايىقشى، قانداي پىشىنگە ۇقسايدى؟
- دوڭگەلەككە، سوپاقشاعا ۇقسايدى.
- ال، ەندى قۇلاعىنا قارايىقشى، قوياننىڭ قۇلاعى تىك ۇزىنشا بولىپ كەلەدى ەكەن. ول قورىققان كەزدە قۇلاقتارىن تومەن قاراي سالبىراتىپ، ءبۇرىسىپ وتىرا قالادى. بالالار، بايقادىڭدار ما، قوياننىڭ تۇمسىعىنىڭ استىندا ءجىپ سياقتى مۇرتشالارى بار ەكەن، بۇل مۇرتشالار ءيىستى اجىراتىپ سەزەدى. قوياننىڭ 4 اياعى بولادى. الدىڭعى 2 اياعى قىسقالاۋ، ال ارتقى 2 اياعى ءسال ۇزىنداۋ. قويان قورقاق، وتە ۇركەك جانۋار. سوندىقتان دا، كوبىنە ەرتەگىلەردە قوياندى «قورقاق»، «ۇزىنقۇلاق»، «قىليكوز» دەپ اتايدى. ال، ەندى، قاسىنداعى ۇلپىلدەككە قارايىقشى. مامىققا ۇقسايدى ما؟
- ۇقسايدى.
- تەك ۇلپىلدەك كىشكەنتاي ەكەن. (سالىستىرۋ)
قويانداردىڭ قارنى اشىپ قالماس ءۇشىن نە ىستەۋىمىز كەرەك؟
- جەم بەرەمىز، سۋ بەرەمىز.
- قويان قانداي كوكونىستى جاقسى كورەتىنىن بىلەسىڭدەر مە؟
- قويان ءسابىزدى جاقسى كورەدى.
- دۇرىس ايتاسىڭدار، سونىمەن بىرگە ءتۇرلى شوپتەرمەن، اعاشتىڭ قابىعىمەن، بۇتاعىمەن قورەكتەنەدى جانە ول جوڭىشقا جەگەندى جاقسى كورەدى. بالالار، جوڭىشقا ءسوزىن قايتالايىقشى.
- جوڭىشقا.
- مىناۋ – جوڭىشقا، بۇل ازىقتىق ءشوپ، ونىڭ مايدا جاپىراقتارى بولادى. ابدەن پىسكەن كەزدە كوكشىل گۇل شىعارادى. بالالار، جوڭىشقانىڭ ءتۇسى قانداي؟
- ءتۇسى جاسىل.
- ەندەشە، مەن مۇنى قويانعا بەرەمىن، ال ەندى ءسابىزدى بەرەيىك. بالالار ءسابىزدىڭ ءتۇسى قانداي؟
- سارعىش قىزىل.
- ال، ءپىشىنى شە؟
- سوپاقشاعا ۇقسايدى.
- قويان سۋ ىشەدى، سۋدى ازدان ءجيى-جيى ىشەدى. ال، قوياننىڭ تەرىسى پايدالى، ودان باس كيىم، جەڭىل كۇرتەشەلەر تىگىلەدى. بالالار، كۇرتەشە دەگەن ءسوزدى قايتالايىقشى.
- كۇرتەشە.
- كۇرتەشە – جەڭى جوق، كەۋدەگە كيەتىن جىلى كيىم. ەتى ادال بولادى. بالالار، قوياندار سۇيكىمدى، مەيرىمدى ەكەنىن كينودان، مۋلفيلمنەن بىلەمىز. ال، قوياندار كوجەك تۋعاننان كەيىن، اكە قوياندى بولەك تورعا قاماۋ كەرەك ەكەن. ايتپەسە، اكە قويان ءوز كوجەكتەرىن جەپ نەمەسە ءولتىرىپ تاستاۋى مۇمكىن. قويانداردىڭ تەرىسى جىل مەزگىلىنە سايكەس وزگەرىپ تۇرادى ەكەن. مىسالى، قىستا قار سياقتى اق بولادى، ال كۇزدە نەمەسە كوكتەمدە جەر تۇستەس سۇرى نەمەسە الا تۇرگە ەنەدى. بالالار، ءبارىمىز تۇرىپ كوجەكتەر سياقتى ءىس-قيمىل جاسايىقشى.
ءبىز كىشكەنتاي كوجەكپىز،
باتىل، ءارى وجەتپىز
قالقيىپ ۇزىن قۇلاعىم
جۇيرىك بوپ وزىپ تۇرامىن.
ەندى ءبىر تاماشا ويىن ويناپ جىبەرەيىكشى. بۇل «يا مەن جوق» ويىنى.
ويىننىڭ شارتى: بالالار، جوق دەگەن ءسوزدى ايتپاۋ كەرەك، ونىڭ ورنىنا «بولمايدى»، «ولاي ەمەس» دەگەن سوزدەر پايدالانادى.
ويىننىڭ مازمۇنى:
1. قوياننىڭ دەنە مۇشەسى
ا) قوياننىڭ ءجۇنى مامىق پا؟
ءا )قوياننىڭ 4 اياعى بار ما؟
ب) قويان سەكىرەدى ما؟
ۆ)قويان ۇيىقتايدى ما؟
گ) قويان كۇلە مە؟
2. قوياننىڭ قاسيەتى
ا) قويان جوڭىشقا جەي مە؟
ءا) جوڭىشقا جاسىل ما؟
ب) ءسابىزدى كەمىرىپ جەي مە؟
ۆ) سۋ ىشە مە؟
گ) قويان كەسەمەن ايران ىشە مە؟
3. قوياننىڭ ەرەكشەلىگى
ا) قوياننىڭ كوجەگى بولا ما؟
ءا) كوجەگى سۇيكىمدى مە؟
ب) قويان كوجەگىن ويناتا ما؟
ۆ) قويان ەرتەگىلەردە بولا ما؟
گ) قويان كينو كورە مە؟
راحمەت، اققويان! سەن بىزگە قوناققا كەلىپ بۇگىنگى وقۋ ىس-ارەكەتىمىزدىڭ قىزىقتى وتۋىنە كومەكتەستىڭ.
اققويان: دوستارىم، سەندەر قويان تۋرالى كوپ بىلەدى ەكەنسىڭدەر. مەن قۋانىپ قالدىم.
بالالار، ءبىز بۇگىن اينالامەن تانىسۋ وقۋ ىس-ارەكەتىندە قويان، ونىڭ كوجەگى ۇلپىلدەك تۋرالى تانىپ بىلدىك. بارلىقتارىڭدا وتە جاقسى قاتىستىڭدار.
كۇتىلەتىن ناتيجە:
ءبىلۋى: ءۇي قويانى تۋرالى تولىق ماعلۇمات الادى.
مەڭگەرۋى: قوياننىڭ قاسيەتى، ىس-ارەكەتى، قورەگى تۋرالى ءبىلىم الادى.
جاساي الۋى: ءوز ويلارىن ەركىن جەتكىزەدى، ويىن شارتىن، ويىن ەرەجەسىنە سايكەس ورىنداۋعا بەيىمدەلەدى.
You Might Also Like
