"قىزىل شۇناق" ساكەن سەيفۋللين
جامبىل وبلىسى تاراز قالاسى
№11 ورتا مەكتەپ باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
دجانداربەكوۆا ايتگۋل
4 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قىزىل شۇناق س. سەيفۋللين
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: «قىزىل شۇناق» ولەڭىنىڭ مازمۇنى مەن ماعىناسىنا تۇسىنىك بەرۋ. ولەڭنىڭ شۋماقتارىن مانەرلەپ، ءتۇسىنىپ وقي بىلۋگە جاتتىقتىرۋ، كوركەم تىلدە مازمۇنداي بىلۋگە ۇيرەتۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ ەستە ساقتاۋ، تالداۋ، سالىستىرۋ، ءوز بەتتەرىمەن ويلاۋ داعدىلارىن دامىتۋ، جۇيەلى مانەرلەپ سويلەۋگە، ءوز بىلىمدەرىن باعالاي بىلۋگە داعدىلاندىرۋ.
تاربيەلىك: جاۋاپكەرشىلىككە، ءبىرىن - ءبىرى سىيلاۋعا، تابيعاتتى ءسۇيىپ، ايالاي بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق.
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ، وي قوزعاۋ، تىرەك سىزبا.
ساباقتىڭ كورنەكتىلىگى: قىس مەزگىلىن بەينەلەيتىن سۋرەتتەر: س. سەيفۋللين سۋرەتى، تىرەك سىزبا، ءسوزجۇمباق، ينتەراكتيۆتى تاقتا.
ءپان ارالىق بايلانىس: دۇنيەتانۋ، بەينەلەۋ ونەرى، قازاق ءتىلى.
ساباقتىڭ جوسپارى:
1) ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى 1 مين
2) ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ 9 مين
قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ 1 مين
ا) بەرىلگەن تاپسىرمانى ورىنداۋ 2 مين
3) جاڭا ساباق 25 مين
ا) ءتۇسىندىرۋ
4) وقۋلىقپەن جۇمىس
5) ساباقتى بەكىتۋ 2 مين
ا) سۇراق - جاۋاپ 2 مين
قورىتىندىلاۋ 2 مين
6) وقۋشىلاردى سمايليكتەر ارقىلى باعالاۋ 2 مين
ءۇي تاپسىرماسى. 1 مين
انا ءتىلى جايلى ءبىر شۋماق ولەڭدى ءۇنتاسپادان تىڭداۋ.
«ماعان جاقسى ءمۇعالىم بارىنەن دە ارتىق، ويتكەنى ءمۇعالىم مەكتەپتىڭ جۇرەگى»
ى. التىنسارين
ساباقتىڭ بارىسى.
مىنە، بالالار ءبىز بۇگىن ءوزىمىزدىڭ بىلىمىمىزبەن بىلىكتىلىگىمىزدى كورسەتۋ ءۇشىن سىنىپتى ءۇش توپقا ءبولىپ وتىرمىز.
1) «جەلتوقسان»
2) «قاڭتار»
3) «اقپان»
ءار توپتىڭ باسشىسى ءبىر - بىرىنە قىس مەزگىلىنىڭ تەڭەۋ سوزدەرىمەن ىزگى تىلەكتەرىن ايتادى.
تىلەك ايتىپ بولعان سوڭ، ءار توپ ءوز اتتارىن قورعايدى.
1 توپ «جەلتوقسان»
2 توپ «قاڭتار»
3 توپ «اقپان»
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ، باعالاۋ.
ءار توپتان 1 وقۋشىعا م. اۋەزوۆتىڭ «بوران» ءماتىنىن مانەرلەپ وقىتۋ، سۇراق قويۋ ارقىلى بىلىمدەرىن باعالاۋ.
1) – ءماتىننىڭ مازمۇنى كىم جايىندا؟
2) – ماتىندەگى نەگىزگى وي نە؟
3) – ماتىندە جىلدىڭ قاي مەزگىلى جايلى ايتىلادى؟
سۋرەت بويىنشا قىسقى تابيعاتتى بەينەلەۋ.
ميعا شابۋىل
«پرەسس - كونفەرەنسيا»ويىنى.
شارتى: سىنىپتاعى كىشكەنە بالعىن زەرتتەۋشىلەر س. سەيفۋللين تۋرالى مالىمەتتەر جيناۋ، ءبىرىن - ءبىرى تىڭداي ءبىلۋ. سىنىپتاعى جۋرناليستەر زەرتتەۋشىلەرگە سۇراق قويادى.
بالعىن زەرتتەۋشىلەر سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋى ءتيىس. ءمۇعالىم «جەتەكشى عالىم» رەتىندە جاۋاپتاردى تولىقتىرۋىنا بولادى.
سلايد. س. سەيفۋللين
ءىىى. جاڭا ساباق
- ساكەن سەيفۋللين جەزقازعان وبلىسى، اقادىر اۋدانى، قاراشىلىك قىستاعىندا 1894 جىلى دۇنيەگە كەلگەن. شىعارماشىلىقپەن بەلسەنە ارالاسقان. 1917 جىلى «جۇباتۋ» اتتى تۇڭعىش اڭگىمەنى جازدى. قازاق ادەبيەتىنىڭ وقۋلىقتارىن جازۋعا قاتىستى.
جازۋشىنىڭ كوپتەگەن ولەڭ، پوۆەست، اڭگىمەلەرى بار. بىزگە بۇگىن «قىزىل شۇناق» اتتى ولەڭى بەرىلگەن ەكەن.
بالالار، كىتابىمىزداعى ولەڭدى قارايىق.
(ينتەراكتيۆتى تاقتادا ساكەن سەيفۋللين «قىزىل شۇناق» ولەڭى، قىسقى ايازدىڭ اۋەنى ءجۇرىپ تۇرادى.)
2. ولەڭدى مانەرلەپ وقۋ.
3. وقۋشىلارعا تىزبەكتەتىپ، شۋماقتاتىپ وقىتۋ.
سەرگىتۋ ءساتى
اياقپەنەن توپ - توپ - توپ،
قولىمىزبەن سوق - سوق - سوق،
ءبىر وڭعا، ءبىر سولعا
اينالايىق كەل مۇندا.
قولىمىزدى سىلكەيىك،
باسىمىزدى شايقايىق،
ءبىر وڭعا، ءبىر سولعا،
اينالايىق كەل مۇندا.
بۇگىن ساكەن سەيفۋلليننىڭ «قىزىل شۇناق» ولەڭىمەن تانىسامىز.
«قىزىل شۇناق» ولەڭىن ءار توپ مانەرلەپ وقۋ.
ءى توپ.- ولەڭدى جازعان كىم؟ - ولەڭدى جازعان س. سەيفۋللين
ءىى توپ. – ولەڭ جىلدىڭ قاي مەزگىلى جايلى؟ - ولەڭ قىس مەزگىلى جايلى.
ءىىى توپ. –«قىزىل شۇناق» دەگەنىمىز نە؟
- «قىزىل شۇناق» - بەت قاراتپايتىن اياز، ۇسكىرىك.
ولەڭگە ساي قيمىل قوزعالىس جاساۋ.
شاتىنايدى، تىستا اياز،
قىزىل شۇناق ۇسكىرىك،
قىلشىلدايدى جالاڭداپ،
ءزارلى دەممەن ىسقىرىپ.
ۇشان - تەڭىز قالىڭ قار -
جەردى باسىپ جابادى،
شۇناق اياز جالاڭداپ
ەكى سانىن سابادى.
مۇزداي دەمى بەت قارىپ،
اياز اۋزىن اشادى.
قۇلاقتانىپ قىزىل كۇن
جاسىل ۇشقىن شاشادى.
1894 جىلى 15 قازاندا قاراعاندى وبلىسى، جاڭاارقا اۋدانىندا تۋعان.
قازاق ادەبيەتىنە جاڭا ءتۇر، كۇرەسكەرلىك يدەيا، جاندى بەينە، كوركەم وبرازدار اكەلگەن اقيىق اقىن، ءىرى قوعام قايراتكەرى، ادەبيەت زەرتتەۋشىسى، جازۋشى - دراماتۋرگ.
ساياسي قۋعىن - سۇرگىن قۇربانى.
1. ولەڭدى مانەرلەپ وقۋ.
2. ءار شۋماقتى جەكە - جەكە وقىتىپ، ايتىلىپ تۇرعان ويدى تاپتىرۋ.
3. ولەڭدى ىشتەي وقۋ.
4. ولەڭدى داۋىستاپ وقىتۋ.
ولەڭ سوڭىنداعى تاپسىرمالاردى ورىنداۋ. 1 - تاپسىرما. قىس بەلگىلەرى:
ءى توپ. كۇن سۋىتادى، قار جاۋادى، اسپاندى بۇلت جابادى.
ءىى توپ. دالادا ۇسكىرىك سوعىپ، اعاشتار قوپ - قوڭىر بوپ جاپىراقسىز قالادى، اينالانى اپپاق كىلەم جابادى.
ءىىى توپ. جىل قۇستارىنىڭ ءبارى جىلى جاققا ۇشىپ قارعالار عانا قالادى، ادامدار جىلى كيىنەدى، بالالار شاناسىن سۇيرەپ دالاعا شىعادى.
2 - تاپسىرما. قىس مەزگىلىنە بايلانىستى جۇمباقتار شەشكىزۋ.
ا) تابانىما بايلادىم، قوس تاياقپەن ايدادىم.
(شاڭعى)
ءا) تاۋسىلمايتىن اق ماقتا،
قىسى – جازى تاۋ جاقتا.
(قار)
ب) توڭعاقتى تانيدى،
بەتى قولىن قاريدى.
(اياز)
ۆ) كورىنبەيتىن ءوزى،
ايتاتىن جوق ءسوزى.
ىسقىرىپ تۇرادى،
سەرۋەن قۇرادى.
(بوران)
شىعارماشىلىق تاپسىرما
ءى توپ. سلايد بويىنشا « قىزىل شۇناق» تاقىرىبىندا ەسسە جازۋ.
ءىى توپ. 4 - 5 جولدى ولەڭ قۇراستىرۋ.
ءىىى توپ. قىس تاقىرىبىندا سۋرەت سالۋ.
ءىۇ ساباقتى بەكىتۋ.
سەمانتيكالىق كارتا(ينتەراكتيۆتى تاقتامەن جۇمىس ) سلايدتا كەستە جاسالادى. وقۋشىلار اۆتورلارعا قاتىستى شىعارمالاردى تاۋىپ «+» تاڭباسىن قويادى
- نەلىكتەن بۇل بولىكتەرگە «+» تاڭباسىن قويدىڭدار؟ ءارقايسىسىنا مىسالدار كەلتىرىپ، ويلارىڭدى دالەلدەڭدەر.
«قالت ەتكىزبەي قاعىپ ال، جاۋابىن تەز تاۋىپ ال» ويىنى ارقىلى ساباقتى بەكىتۋ.
«تيىنگە كومەكتەس» ويىنى.
قىس مەزگىلىندەگى مەرەكەلەردى اتاپ ءوتۋ.
1. تۇڭعىش پرەزيدەنت كۇنى قاشان تويلانادى؟
2. تاۋەلسىزدىك كۇنى قاشان تويلانادى؟
3. جاڭا جىل قاشان تويلانادى؟
4. م. ماقاتايەۆتىڭ تۋىلعان كۇنى قاشان؟
ءۇ. ۇيگە تاپسىرما: س. سەيفۋلليننىڭ ولەڭىن مانەرلەپ وقۋ جانە مالىمەت جيناۋ، «قىس» تاقىرىبىنا سۋرەتتەر سالۋ.
ساباقتى 1 شۋماق ولەڭ جولدارى ارقىلى اياقتايمىن.
بالالار شىقتى دالاعا،
ويناپ، كۇلىپ ءجۇر ەندى.
شانالارمەن وزادى،
اققالانى سوعادى.
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
№11 ورتا مەكتەپ باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
دجانداربەكوۆا ايتگۋل
4 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قىزىل شۇناق س. سەيفۋللين
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: «قىزىل شۇناق» ولەڭىنىڭ مازمۇنى مەن ماعىناسىنا تۇسىنىك بەرۋ. ولەڭنىڭ شۋماقتارىن مانەرلەپ، ءتۇسىنىپ وقي بىلۋگە جاتتىقتىرۋ، كوركەم تىلدە مازمۇنداي بىلۋگە ۇيرەتۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ ەستە ساقتاۋ، تالداۋ، سالىستىرۋ، ءوز بەتتەرىمەن ويلاۋ داعدىلارىن دامىتۋ، جۇيەلى مانەرلەپ سويلەۋگە، ءوز بىلىمدەرىن باعالاي بىلۋگە داعدىلاندىرۋ.
تاربيەلىك: جاۋاپكەرشىلىككە، ءبىرىن - ءبىرى سىيلاۋعا، تابيعاتتى ءسۇيىپ، ايالاي بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق.
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ، وي قوزعاۋ، تىرەك سىزبا.
ساباقتىڭ كورنەكتىلىگى: قىس مەزگىلىن بەينەلەيتىن سۋرەتتەر: س. سەيفۋللين سۋرەتى، تىرەك سىزبا، ءسوزجۇمباق، ينتەراكتيۆتى تاقتا.
ءپان ارالىق بايلانىس: دۇنيەتانۋ، بەينەلەۋ ونەرى، قازاق ءتىلى.
ساباقتىڭ جوسپارى:
1) ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى 1 مين
2) ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ 9 مين
قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ 1 مين
ا) بەرىلگەن تاپسىرمانى ورىنداۋ 2 مين
3) جاڭا ساباق 25 مين
ا) ءتۇسىندىرۋ
4) وقۋلىقپەن جۇمىس
5) ساباقتى بەكىتۋ 2 مين
ا) سۇراق - جاۋاپ 2 مين
قورىتىندىلاۋ 2 مين
6) وقۋشىلاردى سمايليكتەر ارقىلى باعالاۋ 2 مين
ءۇي تاپسىرماسى. 1 مين
انا ءتىلى جايلى ءبىر شۋماق ولەڭدى ءۇنتاسپادان تىڭداۋ.
«ماعان جاقسى ءمۇعالىم بارىنەن دە ارتىق، ويتكەنى ءمۇعالىم مەكتەپتىڭ جۇرەگى»
ى. التىنسارين
ساباقتىڭ بارىسى.
مىنە، بالالار ءبىز بۇگىن ءوزىمىزدىڭ بىلىمىمىزبەن بىلىكتىلىگىمىزدى كورسەتۋ ءۇشىن سىنىپتى ءۇش توپقا ءبولىپ وتىرمىز.
1) «جەلتوقسان»
2) «قاڭتار»
3) «اقپان»
ءار توپتىڭ باسشىسى ءبىر - بىرىنە قىس مەزگىلىنىڭ تەڭەۋ سوزدەرىمەن ىزگى تىلەكتەرىن ايتادى.
تىلەك ايتىپ بولعان سوڭ، ءار توپ ءوز اتتارىن قورعايدى.
1 توپ «جەلتوقسان»
2 توپ «قاڭتار»
3 توپ «اقپان»
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ، باعالاۋ.
ءار توپتان 1 وقۋشىعا م. اۋەزوۆتىڭ «بوران» ءماتىنىن مانەرلەپ وقىتۋ، سۇراق قويۋ ارقىلى بىلىمدەرىن باعالاۋ.
1) – ءماتىننىڭ مازمۇنى كىم جايىندا؟
2) – ماتىندەگى نەگىزگى وي نە؟
3) – ماتىندە جىلدىڭ قاي مەزگىلى جايلى ايتىلادى؟
سۋرەت بويىنشا قىسقى تابيعاتتى بەينەلەۋ.
ميعا شابۋىل
«پرەسس - كونفەرەنسيا»ويىنى.
شارتى: سىنىپتاعى كىشكەنە بالعىن زەرتتەۋشىلەر س. سەيفۋللين تۋرالى مالىمەتتەر جيناۋ، ءبىرىن - ءبىرى تىڭداي ءبىلۋ. سىنىپتاعى جۋرناليستەر زەرتتەۋشىلەرگە سۇراق قويادى.
بالعىن زەرتتەۋشىلەر سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋى ءتيىس. ءمۇعالىم «جەتەكشى عالىم» رەتىندە جاۋاپتاردى تولىقتىرۋىنا بولادى.
سلايد. س. سەيفۋللين
ءىىى. جاڭا ساباق
- ساكەن سەيفۋللين جەزقازعان وبلىسى، اقادىر اۋدانى، قاراشىلىك قىستاعىندا 1894 جىلى دۇنيەگە كەلگەن. شىعارماشىلىقپەن بەلسەنە ارالاسقان. 1917 جىلى «جۇباتۋ» اتتى تۇڭعىش اڭگىمەنى جازدى. قازاق ادەبيەتىنىڭ وقۋلىقتارىن جازۋعا قاتىستى.
جازۋشىنىڭ كوپتەگەن ولەڭ، پوۆەست، اڭگىمەلەرى بار. بىزگە بۇگىن «قىزىل شۇناق» اتتى ولەڭى بەرىلگەن ەكەن.
بالالار، كىتابىمىزداعى ولەڭدى قارايىق.
(ينتەراكتيۆتى تاقتادا ساكەن سەيفۋللين «قىزىل شۇناق» ولەڭى، قىسقى ايازدىڭ اۋەنى ءجۇرىپ تۇرادى.)
2. ولەڭدى مانەرلەپ وقۋ.
3. وقۋشىلارعا تىزبەكتەتىپ، شۋماقتاتىپ وقىتۋ.
سەرگىتۋ ءساتى
اياقپەنەن توپ - توپ - توپ،
قولىمىزبەن سوق - سوق - سوق،
ءبىر وڭعا، ءبىر سولعا
اينالايىق كەل مۇندا.
قولىمىزدى سىلكەيىك،
باسىمىزدى شايقايىق،
ءبىر وڭعا، ءبىر سولعا،
اينالايىق كەل مۇندا.
بۇگىن ساكەن سەيفۋلليننىڭ «قىزىل شۇناق» ولەڭىمەن تانىسامىز.
«قىزىل شۇناق» ولەڭىن ءار توپ مانەرلەپ وقۋ.
ءى توپ.- ولەڭدى جازعان كىم؟ - ولەڭدى جازعان س. سەيفۋللين
ءىى توپ. – ولەڭ جىلدىڭ قاي مەزگىلى جايلى؟ - ولەڭ قىس مەزگىلى جايلى.
ءىىى توپ. –«قىزىل شۇناق» دەگەنىمىز نە؟
- «قىزىل شۇناق» - بەت قاراتپايتىن اياز، ۇسكىرىك.
ولەڭگە ساي قيمىل قوزعالىس جاساۋ.
شاتىنايدى، تىستا اياز،
قىزىل شۇناق ۇسكىرىك،
قىلشىلدايدى جالاڭداپ،
ءزارلى دەممەن ىسقىرىپ.
ۇشان - تەڭىز قالىڭ قار -
جەردى باسىپ جابادى،
شۇناق اياز جالاڭداپ
ەكى سانىن سابادى.
مۇزداي دەمى بەت قارىپ،
اياز اۋزىن اشادى.
قۇلاقتانىپ قىزىل كۇن
جاسىل ۇشقىن شاشادى.
1894 جىلى 15 قازاندا قاراعاندى وبلىسى، جاڭاارقا اۋدانىندا تۋعان.
قازاق ادەبيەتىنە جاڭا ءتۇر، كۇرەسكەرلىك يدەيا، جاندى بەينە، كوركەم وبرازدار اكەلگەن اقيىق اقىن، ءىرى قوعام قايراتكەرى، ادەبيەت زەرتتەۋشىسى، جازۋشى - دراماتۋرگ.
ساياسي قۋعىن - سۇرگىن قۇربانى.
1. ولەڭدى مانەرلەپ وقۋ.
2. ءار شۋماقتى جەكە - جەكە وقىتىپ، ايتىلىپ تۇرعان ويدى تاپتىرۋ.
3. ولەڭدى ىشتەي وقۋ.
4. ولەڭدى داۋىستاپ وقىتۋ.
ولەڭ سوڭىنداعى تاپسىرمالاردى ورىنداۋ. 1 - تاپسىرما. قىس بەلگىلەرى:
ءى توپ. كۇن سۋىتادى، قار جاۋادى، اسپاندى بۇلت جابادى.
ءىى توپ. دالادا ۇسكىرىك سوعىپ، اعاشتار قوپ - قوڭىر بوپ جاپىراقسىز قالادى، اينالانى اپپاق كىلەم جابادى.
ءىىى توپ. جىل قۇستارىنىڭ ءبارى جىلى جاققا ۇشىپ قارعالار عانا قالادى، ادامدار جىلى كيىنەدى، بالالار شاناسىن سۇيرەپ دالاعا شىعادى.
2 - تاپسىرما. قىس مەزگىلىنە بايلانىستى جۇمباقتار شەشكىزۋ.
ا) تابانىما بايلادىم، قوس تاياقپەن ايدادىم.
(شاڭعى)
ءا) تاۋسىلمايتىن اق ماقتا،
قىسى – جازى تاۋ جاقتا.
(قار)
ب) توڭعاقتى تانيدى،
بەتى قولىن قاريدى.
(اياز)
ۆ) كورىنبەيتىن ءوزى،
ايتاتىن جوق ءسوزى.
ىسقىرىپ تۇرادى،
سەرۋەن قۇرادى.
(بوران)
شىعارماشىلىق تاپسىرما
ءى توپ. سلايد بويىنشا « قىزىل شۇناق» تاقىرىبىندا ەسسە جازۋ.
ءىى توپ. 4 - 5 جولدى ولەڭ قۇراستىرۋ.
ءىىى توپ. قىس تاقىرىبىندا سۋرەت سالۋ.
ءىۇ ساباقتى بەكىتۋ.
سەمانتيكالىق كارتا(ينتەراكتيۆتى تاقتامەن جۇمىس ) سلايدتا كەستە جاسالادى. وقۋشىلار اۆتورلارعا قاتىستى شىعارمالاردى تاۋىپ «+» تاڭباسىن قويادى
- نەلىكتەن بۇل بولىكتەرگە «+» تاڭباسىن قويدىڭدار؟ ءارقايسىسىنا مىسالدار كەلتىرىپ، ويلارىڭدى دالەلدەڭدەر.
«قالت ەتكىزبەي قاعىپ ال، جاۋابىن تەز تاۋىپ ال» ويىنى ارقىلى ساباقتى بەكىتۋ.
«تيىنگە كومەكتەس» ويىنى.
قىس مەزگىلىندەگى مەرەكەلەردى اتاپ ءوتۋ.
1. تۇڭعىش پرەزيدەنت كۇنى قاشان تويلانادى؟
2. تاۋەلسىزدىك كۇنى قاشان تويلانادى؟
3. جاڭا جىل قاشان تويلانادى؟
4. م. ماقاتايەۆتىڭ تۋىلعان كۇنى قاشان؟
ءۇ. ۇيگە تاپسىرما: س. سەيفۋلليننىڭ ولەڭىن مانەرلەپ وقۋ جانە مالىمەت جيناۋ، «قىس» تاقىرىبىنا سۋرەتتەر سالۋ.
ساباقتى 1 شۋماق ولەڭ جولدارى ارقىلى اياقتايمىن.
بالالار شىقتى دالاعا،
ويناپ، كۇلىپ ءجۇر ەندى.
شانالارمەن وزادى،
اققالانى سوعادى.
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
You Might Also Like
