قۇرمانعازى
انا ءتىلى 4 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «قۇرمانعازى»
ماقساتى: وقۋشىلاردى قۇرمانعازىنىڭ ومىرىمەن ونىڭ شىعارمالارىمەن تانىستىرۋ، ماتىننەن قيىن سوزدەردى تابا الۋعا ۇيرەتۋ. مانەرلەپ وقۋ داعدىسىن ارتتىرۋ. وقۋشىلاردىڭ ەستە ساقتاۋ، ويلاۋ قابىلەتىن دامىتۋ. وقۋشىلاردى كۇي تىڭداۋ ارقىلى پاتريوتتىق سەزىمىن وياتۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق، جاڭا ماتەريالدى مەڭگەرتۋ
ءادىسى: تۇسىندىرمەلى، تالداۋ، اڭگىمەلەۋ
كورنەكىلىك: ساندار، سۋرەتتەر
ساباقتىڭ ءجۇرۋ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
جاقسىلىقتان ۇيرەنىپ
بولامىز ءبىز جاقسى ادام
جاماندىقتان جيرەنىپ،
ۇلگى الامىز جاقسىدان
2. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ
«سيقىرلى ساندار» اتتى ويىن. سانداردىڭ ارتىندا جاسىرىلعان سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋ كەرەك.
1. « سيبير» دەگەن كەزدە تۇرار نەگە ەلەڭ ەتە قالدى؟
2. ساحالين ارالىن نەگە سۇرادى دەپ ويلايسىڭ؟
3. جازۋشى قوڭىراۋ سىلدىرى نەگە ۇقساپ كەتتى دەپ جازدى
4. تۇرار بەينەسىن كوز الدىڭا ەلەستەتىپ، سيپاتتاپ بەرە الاسىڭ با؟
جاڭا ساباق
1. سىزبا ارقىلى ءتۇسىندىرۋ
قۇرمانعازى ساعىرباي ۇلى
(1823 - 1896 )
قازىرگى ورال وبلىسى، جانعالى اۋدانىنىڭ جيدەلى ەلدى مەكەنىندە دۇنيەگە كەلگەن. كۇي اتاسى.
قۇرمانعازىنى كۇي ونەرىنە باۋلىعان جانە ونىڭ ۇستازى بولعان ۇزاق كۇيشى ەدى. قۇرمانعازى جاسىنان دومبىراعا اۋەس بولدى. ول ۇزاق كۇيشىدەن ءتالىم الىپ، ەسەيگەن شاعىندا دومبىراشىلىق، كۇيشىلىك شەبەرلىگىن تانىتتى. ءحىح عاسىردىڭ اسا كورنەكتى كومپوزيتورى، كۇي اتاسى. قۇرمانعازى ساعىرباي ۇلى – تەڭدەسى جوق ۇلى كۇيشى. ول – زامانىنداعى قوعامدىق - الەۋمەتتىك قايشىلىقتارعا، زورلىق – زومبىلىققا قارسى كۇرەسىپ وتكەن ادام. قۇرمانعازى ساعىرباي ۇلى بىرنەشە مارتە تۇرمەگە دە قامالعان، الايدا حالىقتىڭ ازاتتىعى جولىنداعى كۇرەسكەر سازگەردىڭ رۋحى ەشقاشان تۇسپەگەن. قۋعىن – سۇرگىن مەن سەرگەلدەڭگە تۇسكەن كۇيشى حالىقتىڭ تاۋەلسىزدىك پەن بوستاندىق تۋرالى تەرەڭ وي - تولعامىن بەينەلەگەن. « الاتاۋ» جانە « سارىارقا» كۇيلەرىن دۇنيەگە اكەلگەن. قۇرمانعازىنىڭ كۇيلەرى قازاق شىعارماشىلىعىندا اسا ماڭىزدى تاريحي ورىن الادى. ول ءوز تۋىندىلارى ارقىلى حالقىمىزدىڭ مادەني دامۋىنا قوماقتى ۇلەس قوستى.
• 2. وقۋلىقپەن جۇمىس.
وقۋشىلاردى تىزبەكتەتىپ وقىتۋ.
3. سوزدىكپەن جۇمىس
ادىلەتسىزدىك -
وزبىرلىق
4. تاقتامەن جۇمىس.
داپتەرگە ادەمىلەپ جاز.
«كىم تاپقىر؟» ويىنى
ماقساتى: مۋزىكالىق اسپاپتارمەن كۇي اتتارىن اجىراتا ءبىلۋ، شاپشاڭدىققا تاپقىرلىققا باۋلۋ.
5. سەرگىتۋ ءساتى.
دومبىرا كۇمبىرلەپ،
كۇي شەرتە الامىن.
بۇرالا بي بيلەپ،
سۋرەتتە سالامىن.
ۇقساتىپ كىلەمگە
كەستەدە تىگەمىن.
اكتەرشە رولدە
ويناي دا بىلەمىن.
جالىقپاي تالاي كۇن،
جاسايمىز ءمۇسىن دە.
ونەر كوپ بويىمدا
ماقتانۋ ماعان جات.
6. كۇي تىڭداۋ. قىزىل قايىڭ جانە بالبىراۋىن كۇيلەرى شىعۋ تاريحىمەن تانىستىرىلىپ ورىندالادى.
ۆەنن دياگرامماسى بويىنشا كۇيلەردى سالىستىرۋ.
ساباقتى قورىتىندىلاۋ. سۇراق - جاۋاپ ارقىلى جاڭا ساباقتى قورىتىندىلاۋ.
1. قۇرمانعازى ساعىرباي ۇلى كىم؟
2. قۇرمانعازى ساعىرباي ۇلىنىڭ قانداي كۇيلەرىن بىلەسىڭ؟
3. قۇرمانعازى كۇيلەرى ارقىلى نەنى سۋرەتتەيدى؟
4. قۇرمانعازىنىڭ ۇستازى كىم بولعان؟
2. قۇرمانعازى دومبىراسىن كىمگە سىيعا تارتتى؟
باعالاۋ.
ۇيگە تاپسىرما: مازمۇنى جانە قۇرمانعازى تۋرالى مالىمەتتەر جيناقتاۋ.
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «قۇرمانعازى»
ماقساتى: وقۋشىلاردى قۇرمانعازىنىڭ ومىرىمەن ونىڭ شىعارمالارىمەن تانىستىرۋ، ماتىننەن قيىن سوزدەردى تابا الۋعا ۇيرەتۋ. مانەرلەپ وقۋ داعدىسىن ارتتىرۋ. وقۋشىلاردىڭ ەستە ساقتاۋ، ويلاۋ قابىلەتىن دامىتۋ. وقۋشىلاردى كۇي تىڭداۋ ارقىلى پاتريوتتىق سەزىمىن وياتۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق، جاڭا ماتەريالدى مەڭگەرتۋ
ءادىسى: تۇسىندىرمەلى، تالداۋ، اڭگىمەلەۋ
كورنەكىلىك: ساندار، سۋرەتتەر
ساباقتىڭ ءجۇرۋ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
جاقسىلىقتان ۇيرەنىپ
بولامىز ءبىز جاقسى ادام
جاماندىقتان جيرەنىپ،
ۇلگى الامىز جاقسىدان
2. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ
«سيقىرلى ساندار» اتتى ويىن. سانداردىڭ ارتىندا جاسىرىلعان سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋ كەرەك.
1. « سيبير» دەگەن كەزدە تۇرار نەگە ەلەڭ ەتە قالدى؟
2. ساحالين ارالىن نەگە سۇرادى دەپ ويلايسىڭ؟
3. جازۋشى قوڭىراۋ سىلدىرى نەگە ۇقساپ كەتتى دەپ جازدى
4. تۇرار بەينەسىن كوز الدىڭا ەلەستەتىپ، سيپاتتاپ بەرە الاسىڭ با؟
جاڭا ساباق
1. سىزبا ارقىلى ءتۇسىندىرۋ
قۇرمانعازى ساعىرباي ۇلى
(1823 - 1896 )
قازىرگى ورال وبلىسى، جانعالى اۋدانىنىڭ جيدەلى ەلدى مەكەنىندە دۇنيەگە كەلگەن. كۇي اتاسى.
قۇرمانعازىنى كۇي ونەرىنە باۋلىعان جانە ونىڭ ۇستازى بولعان ۇزاق كۇيشى ەدى. قۇرمانعازى جاسىنان دومبىراعا اۋەس بولدى. ول ۇزاق كۇيشىدەن ءتالىم الىپ، ەسەيگەن شاعىندا دومبىراشىلىق، كۇيشىلىك شەبەرلىگىن تانىتتى. ءحىح عاسىردىڭ اسا كورنەكتى كومپوزيتورى، كۇي اتاسى. قۇرمانعازى ساعىرباي ۇلى – تەڭدەسى جوق ۇلى كۇيشى. ول – زامانىنداعى قوعامدىق - الەۋمەتتىك قايشىلىقتارعا، زورلىق – زومبىلىققا قارسى كۇرەسىپ وتكەن ادام. قۇرمانعازى ساعىرباي ۇلى بىرنەشە مارتە تۇرمەگە دە قامالعان، الايدا حالىقتىڭ ازاتتىعى جولىنداعى كۇرەسكەر سازگەردىڭ رۋحى ەشقاشان تۇسپەگەن. قۋعىن – سۇرگىن مەن سەرگەلدەڭگە تۇسكەن كۇيشى حالىقتىڭ تاۋەلسىزدىك پەن بوستاندىق تۋرالى تەرەڭ وي - تولعامىن بەينەلەگەن. « الاتاۋ» جانە « سارىارقا» كۇيلەرىن دۇنيەگە اكەلگەن. قۇرمانعازىنىڭ كۇيلەرى قازاق شىعارماشىلىعىندا اسا ماڭىزدى تاريحي ورىن الادى. ول ءوز تۋىندىلارى ارقىلى حالقىمىزدىڭ مادەني دامۋىنا قوماقتى ۇلەس قوستى.
• 2. وقۋلىقپەن جۇمىس.
وقۋشىلاردى تىزبەكتەتىپ وقىتۋ.
3. سوزدىكپەن جۇمىس
ادىلەتسىزدىك -
وزبىرلىق
4. تاقتامەن جۇمىس.
داپتەرگە ادەمىلەپ جاز.
«كىم تاپقىر؟» ويىنى
ماقساتى: مۋزىكالىق اسپاپتارمەن كۇي اتتارىن اجىراتا ءبىلۋ، شاپشاڭدىققا تاپقىرلىققا باۋلۋ.
5. سەرگىتۋ ءساتى.
دومبىرا كۇمبىرلەپ،
كۇي شەرتە الامىن.
بۇرالا بي بيلەپ،
سۋرەتتە سالامىن.
ۇقساتىپ كىلەمگە
كەستەدە تىگەمىن.
اكتەرشە رولدە
ويناي دا بىلەمىن.
جالىقپاي تالاي كۇن،
جاسايمىز ءمۇسىن دە.
ونەر كوپ بويىمدا
ماقتانۋ ماعان جات.
6. كۇي تىڭداۋ. قىزىل قايىڭ جانە بالبىراۋىن كۇيلەرى شىعۋ تاريحىمەن تانىستىرىلىپ ورىندالادى.
ۆەنن دياگرامماسى بويىنشا كۇيلەردى سالىستىرۋ.
ساباقتى قورىتىندىلاۋ. سۇراق - جاۋاپ ارقىلى جاڭا ساباقتى قورىتىندىلاۋ.
1. قۇرمانعازى ساعىرباي ۇلى كىم؟
2. قۇرمانعازى ساعىرباي ۇلىنىڭ قانداي كۇيلەرىن بىلەسىڭ؟
3. قۇرمانعازى كۇيلەرى ارقىلى نەنى سۋرەتتەيدى؟
4. قۇرمانعازىنىڭ ۇستازى كىم بولعان؟
2. قۇرمانعازى دومبىراسىن كىمگە سىيعا تارتتى؟
باعالاۋ.
ۇيگە تاپسىرما: مازمۇنى جانە قۇرمانعازى تۋرالى مالىمەتتەر جيناقتاۋ.
You Might Also Like
