- 05 ناۋ. 2024 01:59
- 135
قۇستار - ءبىزدىڭ دوسىمىز
تاقىرىبى: قۇستار - ءبىزدىڭ دوسىمىز
ماقساتى: 1. قۇستار تىرشىلىگى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ؛
2. ادامگەرشىلىك، ەڭبەكسۇيگىشتىك قاسيەتتەرگە تاربيەلەي وتىرىپ، ىنتىماقتى بولۋعا، قورشاعان ورتانى قورعاۋعا تاربيەلەۋ.
3. وقۋشىلاردىڭ وي ءورىسىن دامىتۋ. وزدىگىنەن قورىتىندى شىعارۋعا، ىزدەنۋگە ماشىقتاندىرۋ.
كورنەكىلىگى: قۇستاردىڭ سۋرەتى، پلاكاتتار، ءۇنتاسپا سلايد، قاناتتى سوزدەر.
ساباقتىڭ بارىسى:
كىرىسپە ءسوز:
سالەمەتسىزدەر مە قۇرمەتتى قوناقتار!
«قۇستار ءبىزدىڭ دوسىمىز» اتتى تاربيە ساعاتىمىزعا قوش كەلدىڭىزدەر. مەن بارشاڭىزدى كوكتەم مەرەكەسىمەن قۇتتىقتايمىن! بۇل مەرەكە تابيعاتتىڭ قىسقى ۇيقىدان وياتۋىن تانىتاتىن كىشكەنتاي عانا تابيعاتتىڭ ءبىر بولىگى، كوكتەم جارشىسى قۇس مەرەكەسى.
1 - ءساۋىر – حالىقارالىق قۇستار كۇنى. بۇل كۇن سوناۋ1906 جىلدان، قۇستاردى قورعاۋ تۋرالى حالىقارالىق كونۆەنسيادا جاريالاعاننان بەرى اتالىپ كەلەدى.
ءبىزدىڭ ەلىمىز قۇستارعا باي. سوندىقتاندا ءبىز ولاردى قورعاپ پايدالانا ءبىلۋىمىز كەرەك. قۇستاردىڭ ەتى تاماق بولسا، مامىق قاۋىرسىنى كيىم، كورپە جاستىق بولادى. ەندى ءبىراز قۇستار ورمان، جەر زيانكەستەرىمەن قورەكتەنىپ اۋىلشارۋاشىلىعىنا پايداسىن تيگىزەدى. ال قۇستاردىڭ ەستەتيكالىق ءمانى ءوزالدىنا ءبىر توبە. تالاي سازگەر قۇستاردىڭ ءۇنىن اۋەنگە قوسسا، تالاي اقىندار قۇستار تۋرالى تاماشا جىرلار جازعان. قۇستاردىڭ ۇشۋ زاڭدىلىعىن العاش رەت لەوناردو دا ۆينچي زەرتتەگەن ەكەن. سودان بەرى كوپتەگەن اۆياكونسترۋكتورلار قۇستاردى نەگىزگە الىپ، تالاي ۇشاقتار جاسا شىعاردى ەمەس پە؟!
ەلىمىزدىڭ كوك بايراعىندا دا قىران قۇس قالىقتايدى. استانا تورىندەگى «بايتەرەك» سامۇرىق قۇس پەن الىپ جۇمىرتقا دا قۇسپەن بايلانىستى.
قۇستار تۋرالى ايتار اڭگىمە كوپ. ءدال ءقازىر قۇستار تۋعان جەرىنە جىلى جاقتان ۇشىپ كەلۋدە. قاناتتى دوستارىمىزدى قۇرمەتپەن قارسى الايىق. ءان: قۇستار قايتىپ بارادى»
1 - جۇرگىزۋشى: سالەمەتسىزدەر مە، قۇرمەتتى قوناقتار، دوستار! سىزدەردى بۇگىنگى «قۇستار - ءبىزدىڭ دوسىمىز» اتتى تاربيە ساباعىمىزدى تاماشالاۋعا شاقىرامىز.
2 - جۇرگىزۋشى: تابيعاتتى قۇرايتىن بولىكتەردىڭ ءبىرى - قۇستار. حالىق ەجەلدەن – اق قۇستارعا اۋەس ولارعا سۇيىسپەنشىلىگىن شەكسىز دارىپتەپ، ەڭ جاقسى كورەتىن ادامدى قۇسقا تەڭەۋ ارقىلى ول ىقىلاسىن كوپكە ايان ەتەدى. حالىق ءوز ورتاسىنان ساڭلاق ۇلدارىن سۇڭقارعا تەڭەسە، توگىلتە ءان شىرقايتىن ءانشىسىن بۇلبۇلعا، ەل ءۇشىن، وتان ءۇشىن جانىن قياتىن باتىرلارىن - قىرانعا، ەلدەن اسقان سۇلۋدى - اققۋعا تەڭەيدى.
1 - جۇرگىزۋشى: قۇس تابيعات بايلىعى. بايلىقتىڭ كوزى – قۇستاردى اركەز قورعاي ءبىلۋ كەرەك. ولار تابيعات بايلىعىن اعاشتاردى، وسىمدىكتەردى زياندى جاندىكتەردەن تازارتادى. سوندا اعاشتار جايقالىپ وسەدى. جەر بەتىندە 8600 - گە جۋىق قۇستاردىڭ ءتۇرى بار. ءبىزدىڭ رەسپۋبليكامىزدا 474 قۇستىڭ ءتۇرى بار ەكەن.
«كوكتەم ءۆالسى» اۋەنىمەن بيلەپ «كوكتەم» كەلەدى.
سالەم دوستار، امان با؟
مىناۋ بەيبىت زاماندا.
«قۇس - كوكتەم جىرشىسى»
ءان سالامىن قۇس ۇنىمەن،
ساندەنەمىن نۇر گۇلىمەن.
قۋانتايىن ءبارىڭدى. قۇس مەرەكە كۇنىمەن.
2 - جۇرگىزۋشى: «كوكتەم جىرى» وقيتىن 4 - سىنىپ وقۋشىسى ----------
1 - جۇرگىزۋشى: «كوكتەم ءۆالسى» ءانى ورىندايتىن 2 - سىنىپ وقۋشىسى----------------
كوكتەم: ال قۇرمەتتى، حالايىق
مەرەكەنى باستايىق.
جۇمباق شەشىمىن تاپساڭدار،
قۇستاردى قارسى الايىق.
جۇمباق:
ۇشسا وقتاي زۋلايدى.
كوكتەم جۇلدىز اققانداي. (قارلىعاش)
قارلىعاش ۇشىپ كەلىپ:
مەن ادامنىڭ دوسىمىن،
مەكەنىندە تۇرامىن.
شىبىن كەلسە كاسىبىم،
ۇستاپ جەيمىن قىرامىن.
تازالايمىن ءۇي ءىشىن،
شىبىن دەگەن كەسەلدەن
ەل اۋزىندا ماقتاۋلى
سانيتارمىن توسەلگەن.
2 - جۇرگىزۋشى: قارلىعاش قۇسىمىز ------------------------- ورىنداۋىندا
ءان: « قوس قارلىعاش»
كوكتەم: مەنىڭ جاسىرعان جۇمباعىمدى تىڭداڭىزدار!
ورماندا جوعارى
اعاشقا قونادى.
تۇمسىعىن بالعا عىپ
توق - توق سوعادى. (توقىلداق)
توقىلداق: - بالالار، مەن ورمان قۇسىمىن، ءوزىمنىڭ بالعا تۇمسىعىممەن اعاش قابىعىنىڭ اراسىنان زيانكەستەردى تاۋىپ قۇرتامىن.
ورمان ءىشى سوقىلداپ،
ۇردى اعاشتا توقىلداق
جاڭعىرىقتى تۇنىمەن.
تۇمسىعىنىڭ تۇبىمەن.
ماقساتى: 1. قۇستار تىرشىلىگى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ؛
2. ادامگەرشىلىك، ەڭبەكسۇيگىشتىك قاسيەتتەرگە تاربيەلەي وتىرىپ، ىنتىماقتى بولۋعا، قورشاعان ورتانى قورعاۋعا تاربيەلەۋ.
3. وقۋشىلاردىڭ وي ءورىسىن دامىتۋ. وزدىگىنەن قورىتىندى شىعارۋعا، ىزدەنۋگە ماشىقتاندىرۋ.
كورنەكىلىگى: قۇستاردىڭ سۋرەتى، پلاكاتتار، ءۇنتاسپا سلايد، قاناتتى سوزدەر.
ساباقتىڭ بارىسى:
كىرىسپە ءسوز:
سالەمەتسىزدەر مە قۇرمەتتى قوناقتار!
«قۇستار ءبىزدىڭ دوسىمىز» اتتى تاربيە ساعاتىمىزعا قوش كەلدىڭىزدەر. مەن بارشاڭىزدى كوكتەم مەرەكەسىمەن قۇتتىقتايمىن! بۇل مەرەكە تابيعاتتىڭ قىسقى ۇيقىدان وياتۋىن تانىتاتىن كىشكەنتاي عانا تابيعاتتىڭ ءبىر بولىگى، كوكتەم جارشىسى قۇس مەرەكەسى.
1 - ءساۋىر – حالىقارالىق قۇستار كۇنى. بۇل كۇن سوناۋ1906 جىلدان، قۇستاردى قورعاۋ تۋرالى حالىقارالىق كونۆەنسيادا جاريالاعاننان بەرى اتالىپ كەلەدى.
ءبىزدىڭ ەلىمىز قۇستارعا باي. سوندىقتاندا ءبىز ولاردى قورعاپ پايدالانا ءبىلۋىمىز كەرەك. قۇستاردىڭ ەتى تاماق بولسا، مامىق قاۋىرسىنى كيىم، كورپە جاستىق بولادى. ەندى ءبىراز قۇستار ورمان، جەر زيانكەستەرىمەن قورەكتەنىپ اۋىلشارۋاشىلىعىنا پايداسىن تيگىزەدى. ال قۇستاردىڭ ەستەتيكالىق ءمانى ءوزالدىنا ءبىر توبە. تالاي سازگەر قۇستاردىڭ ءۇنىن اۋەنگە قوسسا، تالاي اقىندار قۇستار تۋرالى تاماشا جىرلار جازعان. قۇستاردىڭ ۇشۋ زاڭدىلىعىن العاش رەت لەوناردو دا ۆينچي زەرتتەگەن ەكەن. سودان بەرى كوپتەگەن اۆياكونسترۋكتورلار قۇستاردى نەگىزگە الىپ، تالاي ۇشاقتار جاسا شىعاردى ەمەس پە؟!
ەلىمىزدىڭ كوك بايراعىندا دا قىران قۇس قالىقتايدى. استانا تورىندەگى «بايتەرەك» سامۇرىق قۇس پەن الىپ جۇمىرتقا دا قۇسپەن بايلانىستى.
قۇستار تۋرالى ايتار اڭگىمە كوپ. ءدال ءقازىر قۇستار تۋعان جەرىنە جىلى جاقتان ۇشىپ كەلۋدە. قاناتتى دوستارىمىزدى قۇرمەتپەن قارسى الايىق. ءان: قۇستار قايتىپ بارادى»
1 - جۇرگىزۋشى: سالەمەتسىزدەر مە، قۇرمەتتى قوناقتار، دوستار! سىزدەردى بۇگىنگى «قۇستار - ءبىزدىڭ دوسىمىز» اتتى تاربيە ساباعىمىزدى تاماشالاۋعا شاقىرامىز.
2 - جۇرگىزۋشى: تابيعاتتى قۇرايتىن بولىكتەردىڭ ءبىرى - قۇستار. حالىق ەجەلدەن – اق قۇستارعا اۋەس ولارعا سۇيىسپەنشىلىگىن شەكسىز دارىپتەپ، ەڭ جاقسى كورەتىن ادامدى قۇسقا تەڭەۋ ارقىلى ول ىقىلاسىن كوپكە ايان ەتەدى. حالىق ءوز ورتاسىنان ساڭلاق ۇلدارىن سۇڭقارعا تەڭەسە، توگىلتە ءان شىرقايتىن ءانشىسىن بۇلبۇلعا، ەل ءۇشىن، وتان ءۇشىن جانىن قياتىن باتىرلارىن - قىرانعا، ەلدەن اسقان سۇلۋدى - اققۋعا تەڭەيدى.
1 - جۇرگىزۋشى: قۇس تابيعات بايلىعى. بايلىقتىڭ كوزى – قۇستاردى اركەز قورعاي ءبىلۋ كەرەك. ولار تابيعات بايلىعىن اعاشتاردى، وسىمدىكتەردى زياندى جاندىكتەردەن تازارتادى. سوندا اعاشتار جايقالىپ وسەدى. جەر بەتىندە 8600 - گە جۋىق قۇستاردىڭ ءتۇرى بار. ءبىزدىڭ رەسپۋبليكامىزدا 474 قۇستىڭ ءتۇرى بار ەكەن.
«كوكتەم ءۆالسى» اۋەنىمەن بيلەپ «كوكتەم» كەلەدى.
سالەم دوستار، امان با؟
مىناۋ بەيبىت زاماندا.
«قۇس - كوكتەم جىرشىسى»
ءان سالامىن قۇس ۇنىمەن،
ساندەنەمىن نۇر گۇلىمەن.
قۋانتايىن ءبارىڭدى. قۇس مەرەكە كۇنىمەن.
2 - جۇرگىزۋشى: «كوكتەم جىرى» وقيتىن 4 - سىنىپ وقۋشىسى ----------
1 - جۇرگىزۋشى: «كوكتەم ءۆالسى» ءانى ورىندايتىن 2 - سىنىپ وقۋشىسى----------------
كوكتەم: ال قۇرمەتتى، حالايىق
مەرەكەنى باستايىق.
جۇمباق شەشىمىن تاپساڭدار،
قۇستاردى قارسى الايىق.
جۇمباق:
ۇشسا وقتاي زۋلايدى.
كوكتەم جۇلدىز اققانداي. (قارلىعاش)
قارلىعاش ۇشىپ كەلىپ:
مەن ادامنىڭ دوسىمىن،
مەكەنىندە تۇرامىن.
شىبىن كەلسە كاسىبىم،
ۇستاپ جەيمىن قىرامىن.
تازالايمىن ءۇي ءىشىن،
شىبىن دەگەن كەسەلدەن
ەل اۋزىندا ماقتاۋلى
سانيتارمىن توسەلگەن.
2 - جۇرگىزۋشى: قارلىعاش قۇسىمىز ------------------------- ورىنداۋىندا
ءان: « قوس قارلىعاش»
كوكتەم: مەنىڭ جاسىرعان جۇمباعىمدى تىڭداڭىزدار!
ورماندا جوعارى
اعاشقا قونادى.
تۇمسىعىن بالعا عىپ
توق - توق سوعادى. (توقىلداق)
توقىلداق: - بالالار، مەن ورمان قۇسىمىن، ءوزىمنىڭ بالعا تۇمسىعىممەن اعاش قابىعىنىڭ اراسىنان زيانكەستەردى تاۋىپ قۇرتامىن.
ورمان ءىشى سوقىلداپ،
ۇردى اعاشتا توقىلداق
جاڭعىرىقتى تۇنىمەن.
تۇمسىعىنىڭ تۇبىمەن.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.