قۇستار – قاناتتى دوستار
اشىق تاربيە ساعاتى
تاقىرىبى: قۇستار – قاناتتى دوستار
ماقساتى: 1. قازاقستاندا مەكەندەيتىن قۇستار تۋرالى وقۋشىلاردىڭ بىلىمدەرىن قالىپتاستىرۋ.
2. قۇستار تۋرالى تاقپاق، جۇمباقتار ايتا وتىرىپ تانىمىن تىلدەرىن دامىتۋ.
3. ادامگەرشىلىككە، جاناشىرلىققا، قۇستارعا قامقورلىق كورسەتۋگە تاربيەلەۋ.
ءتۇرى: تانىمدىق ساعاتى
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سلايدتار، سۋرەتتەر، جۇمباقتار.
بارىسى: كىرىسپە ءبولىم.
قۇستار – تابيعات كوركى، تىرشىلىكتىڭ ءسانى. سونىمەن قاتار پايداسى دا زور. جەر شارىندا 100 ملرد قۇس مەكەندەيدى.
كوكتەم كەلدى، سۇلۋ قىزداي جاز كەلدى،
كۇمىس قانات ۇيرەك كەلدى، قاز كەلدى.
ماي شۋاعى، جان شۋاعى ءبىر شۋاق،
جىرلا اقىن، جىرلار شاتتىق از با ەدى.
ءبىزدىڭ ەلىمىزدە كوكتەم شىعىسىمەن قايناعان ەڭبەك باستالادى. ول ەڭبەكتىڭ ناتيجەلى بولۋىنا قۇستار كومەگىن تيگىزەدى. ولار زياندى جاندىكتەردى، كەنەلەر - ءدى قۇرتىپ، ەگىن مەن ورماندى قورعايدى.
تامىلجىپ، سورعالاپ، قۇيىلعان،
اسەم ءان قۇيقىلجىپ قيىردان.
ءان تىڭدا ەركە قۇس بۇلبۇلدان،
كۇندىز جاتىپ، ءتۇن كۇزەتكەن،
قىراعى كوز بارلاۋشىمىن.
بارلىق جەردەن كوزىم جەتكەن،
تىشقان قويماي اۋلاۋشىمىن.
مەن دالانىڭ ەلشىسى،
تاڭ سارىدە جىرلايتىن.
كەڭ دالانىڭ مالشىسى،
قيالدانا تىڭدايتىن.
تىرشىلىككە جان كىردى، كوكتەم كەلىپ،
اينالا ساي - سالا كوكپەڭبەك.
بار ءوڭىر قۇلپىرا باستادى،
كەڭ دالا قۇلپىردى جاسارىپ.
جىل قۇستارى كەلدى دەپ،
بالدىرعاندار ءماز بولدى.
قوس قاناتى جەلكىلدەپ،
كولگە ۇيرەك – قاز قوندى.
مەن ادامنىڭ دوسىمىن.
مەكەنىندە تۇرامىن.
شىبىن كەلسە كاسىبىم،
ۇستاپ جەيمىن قىرامىن.
جۇمباقتار.
بالاسىن ءتىزىپ سوڭىنا،
سۇڭگىپ ءجۇرىپ ۇيرەتتى.
سۋ جۇقپايتىن تونىنا،
كىم بىلەدى؟ (ۇيرەكتى)
كوكتەمدە ۇشىپ كەلەدى،
جاز بويى كونسەرت بەرەدى.(بۇلبۇل)
ساداقشا موينىن ءيىلتىپ،
كورگەن جاندى ءسۇيسىنتىپ.
جۇزگەندە كولدىڭ ءسانى ەدى،
جەردەگى قۇستىڭ سەركەسى.(اققۋ)
شارلاپ كەلىپ دالانى،
ۇيىمە، ءۇيىن سالادى.(قارلىعاش)
كورىنىس: «قۇستاردىڭ ۇيا سالۋى»
- قۇستاردىڭ پاتشاسى بارلىق قۇس اتاۋلىنى جيناپ الىپ:
- جاراتىلىمىزعا قاراي لايىقتى جەرلەردى مەكەندەيىك. مەكەن تۇتۋدىڭ ءبىر بەلگىسى – ۇيا سالۋ. سوندىقتان اركىم وزىنە لايىقتاپ ۇيا سالسىن – دەيدى.
- ۇيا سالۋ ءۇشىن قۇستارعا نەگىزىنەن، اعاشتار مەن بۇتا – بۇرگەننىڭ باسى وتە قولايلى ءارى ءقاۋىپسىز دەي بەرگەندە، جاپالاق باستاعان ءبىر توپ قۇس «ءبىز بىلدىك» دەپ ۇشا جونەلەدى.
پاتشا ءسوزىن ودان ءارى جالعاپ:
- اعاشتىڭ باسىنا شوپشەكتەردى جينايسىڭدار دەگەندە، قارعا قاۋىمى «بىلدىك» دەپ ۇشا جونەلەدى.
قۇس پاتشاسى:
- شوپشەكتەردى قۋىستاپ، جىلقىنىڭ تۋ قۇيرىعىمەن ءشوپ – شالامدى ارالاستىرا جينايسىڭدار، - دەي بەرگەندە، ۇكى باستاعان ءبىر توپ «ءجون ەكەن» دەسىپ، ولار دا ۇيا سالۋعا اتتاندى.
پاتشا:
- ە - ە ەڭ جاقسىسى، ۇيلەردىڭ بورەنەسىنە سالعان ۇيا. ونداي ۇيا ءارى شىدامدى، ءارى جىلى بولادى دەيدى.
بۇل ۋاقىتتا قۇس پاتشاسىنىڭ الدىندا تەك قارلىعاش قاۋىمى عانا قالعان ەدى. ونىڭ ءسوزىن اياعىنا دەيىن تىڭداماعان قۇستاردىڭ ۇياسى مىقتى بولماۋىنىڭ سىرى وسىندا ەكەن.
قورىتىندى:
- ەندەشە، قۇس ۇياسىن بۇزباي، ولاردىڭ بالاپاندارىنا تيىسپەي، قۇستارعا ۇيا جاساپ، جىل قۇستارىن قارسى الايىق! بالالار وزدەرى جاساعان ۇيالارىن مەكتەپ اۋلاسىنا، ۇيلەرىنىڭ ماڭىنا ورناتادى.
تاقىرىبى: قۇستار – قاناتتى دوستار
ماقساتى: 1. قازاقستاندا مەكەندەيتىن قۇستار تۋرالى وقۋشىلاردىڭ بىلىمدەرىن قالىپتاستىرۋ.
2. قۇستار تۋرالى تاقپاق، جۇمباقتار ايتا وتىرىپ تانىمىن تىلدەرىن دامىتۋ.
3. ادامگەرشىلىككە، جاناشىرلىققا، قۇستارعا قامقورلىق كورسەتۋگە تاربيەلەۋ.
ءتۇرى: تانىمدىق ساعاتى
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سلايدتار، سۋرەتتەر، جۇمباقتار.
بارىسى: كىرىسپە ءبولىم.
قۇستار – تابيعات كوركى، تىرشىلىكتىڭ ءسانى. سونىمەن قاتار پايداسى دا زور. جەر شارىندا 100 ملرد قۇس مەكەندەيدى.
كوكتەم كەلدى، سۇلۋ قىزداي جاز كەلدى،
كۇمىس قانات ۇيرەك كەلدى، قاز كەلدى.
ماي شۋاعى، جان شۋاعى ءبىر شۋاق،
جىرلا اقىن، جىرلار شاتتىق از با ەدى.
ءبىزدىڭ ەلىمىزدە كوكتەم شىعىسىمەن قايناعان ەڭبەك باستالادى. ول ەڭبەكتىڭ ناتيجەلى بولۋىنا قۇستار كومەگىن تيگىزەدى. ولار زياندى جاندىكتەردى، كەنەلەر - ءدى قۇرتىپ، ەگىن مەن ورماندى قورعايدى.
تامىلجىپ، سورعالاپ، قۇيىلعان،
اسەم ءان قۇيقىلجىپ قيىردان.
ءان تىڭدا ەركە قۇس بۇلبۇلدان،
كۇندىز جاتىپ، ءتۇن كۇزەتكەن،
قىراعى كوز بارلاۋشىمىن.
بارلىق جەردەن كوزىم جەتكەن،
تىشقان قويماي اۋلاۋشىمىن.
مەن دالانىڭ ەلشىسى،
تاڭ سارىدە جىرلايتىن.
كەڭ دالانىڭ مالشىسى،
قيالدانا تىڭدايتىن.
تىرشىلىككە جان كىردى، كوكتەم كەلىپ،
اينالا ساي - سالا كوكپەڭبەك.
بار ءوڭىر قۇلپىرا باستادى،
كەڭ دالا قۇلپىردى جاسارىپ.
جىل قۇستارى كەلدى دەپ،
بالدىرعاندار ءماز بولدى.
قوس قاناتى جەلكىلدەپ،
كولگە ۇيرەك – قاز قوندى.
مەن ادامنىڭ دوسىمىن.
مەكەنىندە تۇرامىن.
شىبىن كەلسە كاسىبىم،
ۇستاپ جەيمىن قىرامىن.
جۇمباقتار.
بالاسىن ءتىزىپ سوڭىنا،
سۇڭگىپ ءجۇرىپ ۇيرەتتى.
سۋ جۇقپايتىن تونىنا،
كىم بىلەدى؟ (ۇيرەكتى)
كوكتەمدە ۇشىپ كەلەدى،
جاز بويى كونسەرت بەرەدى.(بۇلبۇل)
ساداقشا موينىن ءيىلتىپ،
كورگەن جاندى ءسۇيسىنتىپ.
جۇزگەندە كولدىڭ ءسانى ەدى،
جەردەگى قۇستىڭ سەركەسى.(اققۋ)
شارلاپ كەلىپ دالانى،
ۇيىمە، ءۇيىن سالادى.(قارلىعاش)
كورىنىس: «قۇستاردىڭ ۇيا سالۋى»
- قۇستاردىڭ پاتشاسى بارلىق قۇس اتاۋلىنى جيناپ الىپ:
- جاراتىلىمىزعا قاراي لايىقتى جەرلەردى مەكەندەيىك. مەكەن تۇتۋدىڭ ءبىر بەلگىسى – ۇيا سالۋ. سوندىقتان اركىم وزىنە لايىقتاپ ۇيا سالسىن – دەيدى.
- ۇيا سالۋ ءۇشىن قۇستارعا نەگىزىنەن، اعاشتار مەن بۇتا – بۇرگەننىڭ باسى وتە قولايلى ءارى ءقاۋىپسىز دەي بەرگەندە، جاپالاق باستاعان ءبىر توپ قۇس «ءبىز بىلدىك» دەپ ۇشا جونەلەدى.
پاتشا ءسوزىن ودان ءارى جالعاپ:
- اعاشتىڭ باسىنا شوپشەكتەردى جينايسىڭدار دەگەندە، قارعا قاۋىمى «بىلدىك» دەپ ۇشا جونەلەدى.
قۇس پاتشاسى:
- شوپشەكتەردى قۋىستاپ، جىلقىنىڭ تۋ قۇيرىعىمەن ءشوپ – شالامدى ارالاستىرا جينايسىڭدار، - دەي بەرگەندە، ۇكى باستاعان ءبىر توپ «ءجون ەكەن» دەسىپ، ولار دا ۇيا سالۋعا اتتاندى.
پاتشا:
- ە - ە ەڭ جاقسىسى، ۇيلەردىڭ بورەنەسىنە سالعان ۇيا. ونداي ۇيا ءارى شىدامدى، ءارى جىلى بولادى دەيدى.
بۇل ۋاقىتتا قۇس پاتشاسىنىڭ الدىندا تەك قارلىعاش قاۋىمى عانا قالعان ەدى. ونىڭ ءسوزىن اياعىنا دەيىن تىڭداماعان قۇستاردىڭ ۇياسى مىقتى بولماۋىنىڭ سىرى وسىندا ەكەن.
قورىتىندى:
- ەندەشە، قۇس ۇياسىن بۇزباي، ولاردىڭ بالاپاندارىنا تيىسپەي، قۇستارعا ۇيا جاساپ، جىل قۇستارىن قارسى الايىق! بالالار وزدەرى جاساعان ۇيالارىن مەكتەپ اۋلاسىنا، ۇيلەرىنىڭ ماڭىنا ورناتادى.
You Might Also Like
