InfoHub Logo

راديواكتيۆتى زاقىم يادرولىق جارىلىس بۇلتىنان راديواكتيۆتى زاتتاردىڭ جەرگە ءتۇسۋى نەمەسە اەس اپاتى كەزىندە اتموسفەراعا شىعارىلۋى ناتيجەسىندە جەردىڭ، سۋ مەن اۋانىڭ زاقىمدانۋى. راديواكتيۆتى زاتتاردىڭ كوزدەرى: يادرولىق زاريادتىڭ ءبولىنۋ ونىمدەرى، ساۋلە شىعاراتىن الفا-بەتا-بولشەكتەر مەن گامما-ساۋلەلەر؛ يادرولىق زاريادتىڭ رەاكسياعا قاتىسپاعان بولشەكتەرى، سونداي-اق ساۋلە شىعاراتىن الفا-، بەتا-بولشەكتەر مەن گامما-ساۋلەلەر؛ بەتا-بولشەكتەر مەن گامما-ساۋلەلەر ساۋلەلەندىرگەن توپىراقتاعى نەيترونداردىڭ اسەرىمەن پايدا بولعان (ناۆەدەننايا رەاكسيا) راديواكتيۆتى زاتتار. راديواكتيۆتى زاتتاردىڭ سىرتقى بەلگىلەرى - ءتۇسى، ءدامى، ءيسى بولمايدى، ولار ىدىراي وتىرىپ، الفا-، بەتا-بولشەكتەرى مەن گامما-ساۋلەلەرىن شىعارادى.

راديواكتيۆتى زاقىم دارەجەسى جارىلىس قۋاتى مەن تۇرىنە، جەلدىڭ باعىتى مەن كۇشىنە، جەر سيپاتىنا جانە مەتەورولوگيالىق جاعدايلارعا بايلانىستى. اسىرەسە جەر ۇستىندەگى يادرولىق جارىلىس كەزىندە كۇشتى زاقىمدانادى. رادياسيانىڭ دەڭگەيى 0،5 «ر/ساع» جانە ودان جوعارى بولعان كەزدە جەر زاقىمدانعان بولىپ ەسەپتەلەدى. راديواكتيۆتى بۇلت ءىزىنىڭ كولەمى يادرولىق جارىلىس قۋاتى مەن تۇرىنە، سونداي-اق جەلدىڭ جىلدامدىعىنا بايلانىستى جانە ۇزىندىعى جاعىنان بىرنەشە ءجۇز كيلومەترگە، ەنى جاعىنان بىرنەشە ونداعان كيلومەترگە جەتۋى مۇمكىن.

راديواكتيۆتى زاقىم ادامداردىڭ زاقىمدانۋىمەن جانە ساۋلە الۋىمەن بايلانىستى. كيىمگە جانە تەرىگە قونعان راديواكتيۆتى زاتتار، سونداي-اق گامما-ساۋلەلەرىمەن ساۋلەلەنۋ ادامدار مەن جانۋارلاردا ساۋلە اۋرۋىن تۋدىرادى. راديواكتيۆتى زاقىمنان قورعانۋدىڭ نەگىزگى ادىستەرى - قورعانىس قۇرىلىستارىنا (پانالاۋ عيماراتتارىنا، رادياسيادان قورعايتىن پانالاۋ ورىندارىنا، قاراپايىم پانالاۋ ورىندارىنا) ادامداردى پانالاتۋ جانە جەكە قورعانىس قۇرالدارىن پايدالانۋ.

---