راسيونال ساندارعا امالدار قولدانۋ
تاقىرىبى: راسيونال ساندارعا امالدار قولدانۋ
ماقساتى: راسيونال سانداردى قوسۋ، ازايتۋ، كوبەيتۋ، ءبولۋ امالدارىنىڭ ەرەجەلەرىن قولدانىپ ەسەپتەر شىعارۋ داعدىلارىن دامىتۋ.
كۇتىلەتىن ناتيجە: راسيونال ساندارعا امالدار قولدانۋعا بەرىلگەن ەسەپتەردى شىعارا الادى.
نەگىزگى يدەيالار: راسيونال سانداردى قوسۋ، ازايتۋ، كوبەيتۋ، ءبولۋ ەرەجەلەرى
ءمۇعالىمنىڭ ءىس - ارەكەتى
وقۋشىلارمەن سالەمدەسۋ. +، -، *،: امالدارى ارقىلى وقۋشىلاردى 4 توپقا ءبولۋ
ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ، ەسەپتەردى تەكسەرۋ
وقۋشىلارعا ۇلەستىرمە قاعازدار تاراتىلادى، سول ارقىلى ەرەجەلەردى قۇراستىرادى.
ەكى تەرىس راسيونال ساندى قوسۋ ءۇشىن:
قوسىلعىشتاردىڭ مودۋلدەرىن قوسىپ، شىققان ساننىڭ الدىنا «-» تاڭباسى قويىلادى.
تاڭبالارى ءار ءتۇرلى ەكى راسيونال ساندى قوسۋ ءۇشىن:
ۇلكەن مودۋلدەن كىشى ءمودۋلدى ازايتىپ، شىققان ناتيجەنىڭ الدىنا ءمودۋلى ۇلكەن قوسىلعىشتىڭ تاڭباسى قويىلادى.
تاڭبالارى ءار ءتۇرلى ەكى راسيونال ساندى كوبەيتۋ ءۇشىن:
كوبەيتكىشتەردىڭ مودۋلدەرىن كوبەيتىپ، شىققان ساننىڭ الدىنا «-» تاڭباسىن قويۋ كەرەك.
ەكى تەرىس راسيونال ساننىڭ ءبولىندىسىنىڭ ءمانى وڭ سان.
تاڭبالارى ءارتۇرلى راسيونال سانداردىڭ ءبولىندىسىنىڭ ءمانى تەرىس سان بولىپ تابىلادى.
«وڭ ساندار مەن تەرىس ساندار تاريحىنان»
ماتەماتيكا – عىلىمداردىڭ ىشىندە ەڭ ەرتە شىققانى، ونىڭ تاريحى عاسىرلار تۇكپىرىندە جازۋ مەن سىزۋ جوق كەزدە باستالعان. كۇنكورىس قامى ءۇشىن جۇرگىزىلگەن كۇرەس ەرتە زاماننىڭ ادامدارىن اينالاسىنداعى زاتتاردى ساناۋعا، نارسەلەردىڭ مولشەرىن ءوزارا سالىستىرۋعا، جىل مەزگىلدەرىن ايىرۋعا ءماجبۇر ەتكەن. زاتتاردى ساناۋدان 1، 2، 3، 4، 5، … ت. س. س. ناتۋرال ساندار ۇعىمى قالىپتاسقان. «نارسەلەردى ساناعاندا قولدانىلاتىن ساندار ناتۋرال ساندار دەپ اتالادى.» كەز كەلگەن ناتۋرال ساندى ون سيفر 0، 1، 2، 3، 4، 5، 6، 7، 8، 9 ارقىلى جازىپ كورسەتۋگە بولادى. سانداردى وسىلايشا جازۋ ءتاسىلى وندىق ءتاسىل دەپ اتالادى. ناتۋرال ساندار جيىنى ەڭ قاراپايىم ساندار جيىنىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى.
ماقساتى: راسيونال سانداردى قوسۋ، ازايتۋ، كوبەيتۋ، ءبولۋ امالدارىنىڭ ەرەجەلەرىن قولدانىپ ەسەپتەر شىعارۋ داعدىلارىن دامىتۋ.
كۇتىلەتىن ناتيجە: راسيونال ساندارعا امالدار قولدانۋعا بەرىلگەن ەسەپتەردى شىعارا الادى.
نەگىزگى يدەيالار: راسيونال سانداردى قوسۋ، ازايتۋ، كوبەيتۋ، ءبولۋ ەرەجەلەرى
ءمۇعالىمنىڭ ءىس - ارەكەتى
وقۋشىلارمەن سالەمدەسۋ. +، -، *،: امالدارى ارقىلى وقۋشىلاردى 4 توپقا ءبولۋ
ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ، ەسەپتەردى تەكسەرۋ
وقۋشىلارعا ۇلەستىرمە قاعازدار تاراتىلادى، سول ارقىلى ەرەجەلەردى قۇراستىرادى.
ەكى تەرىس راسيونال ساندى قوسۋ ءۇشىن:
قوسىلعىشتاردىڭ مودۋلدەرىن قوسىپ، شىققان ساننىڭ الدىنا «-» تاڭباسى قويىلادى.
تاڭبالارى ءار ءتۇرلى ەكى راسيونال ساندى قوسۋ ءۇشىن:
ۇلكەن مودۋلدەن كىشى ءمودۋلدى ازايتىپ، شىققان ناتيجەنىڭ الدىنا ءمودۋلى ۇلكەن قوسىلعىشتىڭ تاڭباسى قويىلادى.
تاڭبالارى ءار ءتۇرلى ەكى راسيونال ساندى كوبەيتۋ ءۇشىن:
كوبەيتكىشتەردىڭ مودۋلدەرىن كوبەيتىپ، شىققان ساننىڭ الدىنا «-» تاڭباسىن قويۋ كەرەك.
ەكى تەرىس راسيونال ساننىڭ ءبولىندىسىنىڭ ءمانى وڭ سان.
تاڭبالارى ءارتۇرلى راسيونال سانداردىڭ ءبولىندىسىنىڭ ءمانى تەرىس سان بولىپ تابىلادى.
«وڭ ساندار مەن تەرىس ساندار تاريحىنان»
ماتەماتيكا – عىلىمداردىڭ ىشىندە ەڭ ەرتە شىققانى، ونىڭ تاريحى عاسىرلار تۇكپىرىندە جازۋ مەن سىزۋ جوق كەزدە باستالعان. كۇنكورىس قامى ءۇشىن جۇرگىزىلگەن كۇرەس ەرتە زاماننىڭ ادامدارىن اينالاسىنداعى زاتتاردى ساناۋعا، نارسەلەردىڭ مولشەرىن ءوزارا سالىستىرۋعا، جىل مەزگىلدەرىن ايىرۋعا ءماجبۇر ەتكەن. زاتتاردى ساناۋدان 1، 2، 3، 4، 5، … ت. س. س. ناتۋرال ساندار ۇعىمى قالىپتاسقان. «نارسەلەردى ساناعاندا قولدانىلاتىن ساندار ناتۋرال ساندار دەپ اتالادى.» كەز كەلگەن ناتۋرال ساندى ون سيفر 0، 1، 2، 3، 4، 5، 6، 7، 8، 9 ارقىلى جازىپ كورسەتۋگە بولادى. سانداردى وسىلايشا جازۋ ءتاسىلى وندىق ءتاسىل دەپ اتالادى. ناتۋرال ساندار جيىنى ەڭ قاراپايىم ساندار جيىنىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
«جاڭا 2015 جىلداعى جاڭا ەرتەگى» (تەاترلاندىرىلعان كورىنىس) سەناريى
