روبوتو تەحنيكا وقۋ باعدارلاماسىنا تاقىرىپتىق كۇنتىزبەلىك جوسپار
تاراز قالاسى.
اۆتورى: ينفورماتيكا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى
ءمالىمباي تاڭشولپان قايرات قىزى
جالپى ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپتىڭ 5 - سىنىبىنا ارنالعان
«روبوتو تەحنيكا» وقۋ باعدارلاماسىنا تاقىرىپتىق كۇنتىزبەلىك جوسپار
رەسەنزەنت:
ءمۇسلىموۆ ب. م. – ا. ياساۋي اتىنداعى
حقتۋ تاراز ينستيۋتى، ف. م. ع. ك.
تۇسىنىك حات
روبوتتار — قارقىندى دامىپ كەلە جاتقان بولاشاقتىڭ جوعارعى تەحنولوگيالارىنىڭ ءبىرى.
قازىرگى كەزدە روبوتتار ءومىرىمىزدىڭ كوپتەگەن سالاسىنا، اتاپ ايتقاندا، عارىشتى يگەرۋ، دەنساۋلىق ساقتاۋ، ءوندىرىس، قوعامدىق قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋ، قورعانىس ءىسى جانە باسقا دا سالالارعا ەنىپ ۇلگەردى.
روبوت دەپ ءبىز بەلگىلى ءبىر ارەكەتتىڭ باعدارلاماسىنا جانە فۋنكسيانىڭ سوڭعى جيىنتىعىنا يە قۇرىلعىنى ايتامىز.
روبوت (چەح تىلىنەن اۋدارعاندا robota – ەرىكسىز ەڭبەك، rob – قۇل) – ءتىرى ورگانيزم رەتىندە قۇرىلعان اۆتوماتتى قۇرىلعى. ول بايلانىساتىن جانە ارەكەت ەتە الاتىن، ويلاي بىلەتىن، قابىلداي الاتىن ماشينا.
روبوت الدىن الا سالىنعان باعدارلاما بويىنشا جانە سىرتقى الەم تۋرالى داچيكتەردەن اقپارات الا وتىرىپ ارەكەت ەتەدى (ءتىرى اعزالاردىڭ ورگاندارىنا ۇقساس). روبوت ادەتتە ادامدار ورىندايتىن (نەمەسە جانۋارلار) وندىرىستىك جانە باسقا دا وپەراسيالاردى جۇزەگە اسىرادى.
سونىمەن قاتار روبوت وپەراتورمەن بايلانىس جاساي الادى (ودان بۇيرىقتار الا الادى) جانە دەربەس ارەكەت تە ەتە الادى.
اننوتاسيا
«روبوتو تەحنيكا باعدارلاماسىنا ارنالعان اۆتورلىق باعدارلاما 5 - سىنىپ وقۋشىلارىنا ۇسىنىلىپ وتىر.
بۇل اۆتورلىق باعدارلامادا وقۋشىلار روبوت ۇعىمدارىمەن، العاشقى قادامدارىمەن، باعدارلامالاۋ ۇعىمىمەن، جانە روبوت پروسەسىن ىسكە اسىرادى دەپ كۇتىلۋدە.
باعدارلامادا تەوريالىق ءبىلىم مەن قاتار پراكتيكالىق جۇمىس جاساۋ، ەسەپتەر شىعارۋ، ءوز بەتىنشە روبوت پروگراممالار قۇرۋ سياقتى ارەكەتتەر ورىندايدى. ەسەپتەر قاراپايىم، وقۋشى جاسى ەسكەرىلگەن.
باعدارلامانى وقىپ ۇيرەنۋ ارقىلى وقۋشىلار قازىرگى زامانعى ماتەماتيكالىق، لوگيكالىق اقپاراتتىق ءبىلىمىن تەرەڭدەتە وتىرىپ، العان داعدىلارىن ومىرلىك جاعدايلاردا قولدانا الادى دەپ كۇتىلۋدە.
تۇجىرىمداما
قازىرگى كەزدە كوپتەگەن ەلدەردىڭ وقۋشىلارى روبوتتى ۇيرەنۋدى MINDSTORM باعدارلاماسىنان باستايدى. روبوت پروگراممالارمەن قاتار، كۇردەلى وندىرىستىك ماسەلەلەردى شەشە الاتىن قۇرىلىمدى وبەكتىلى – باعىتتالعان پروگراممالاۋ ءتىلى بولىپ تابىلادى. بۇل باعدارلاما ىڭعايلى، پروگرامما قۇرۋ رەتتىلىگىن تارتىپپەن قاراستىراتىن، وقۋشىلاردىڭ ءىس – ارەكەت تارتىبىنە تاربيەلەيتىن ءتىل بولىپ تابىلادى.
MINDSTORM تىلىندە جالعان پروگراممانى ماشينا تىلىنە اۋدارىپ، وبەكتىلىك – باعىتتالعان مودۋل جاساۋ تاسىلدەرى دە قامتىلعان.
سوندىقتان دا 5 - سىنىپ وقۋشىلارىنا دايىندالىپ قولدانۋعا ۇسىنىلىپ وتىرعان بۇل باعدارلاما پايدالانۋشىلارعا ءوزىنىڭ تيىمدىلىگى مەن پايدالىلىعىن كورسەتەدى دەپ سەنەمىن.
ماقساتى: روبوتو تەحنيكا كۋرسىن ۇيرەتۋ قازىرگى زامان تالابىنا ساي باسەكەگە قابىلەتتى، قارقىنمەن دامىپ كەلە جاتقان قوعامدا كاسىبي مامان بولىپ قالىپتاسۋىنا باعىت بەرۋ.
مىندەتتەرى:
باعدارلامانى ۇيرەتۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ تانىمدىق، بىلىكتىلىك قابىلەتتتەرىن دامىتۋ؛
وقۋشىلاردىڭ كومپيۋتەرلىك گرافيكامەن جۇمىس جاساۋ بارىسىندا ولاردى كاسىبي مامان بولۋىنا ىقپال جاساۋ؛
كۇتىلەتىن ناتيجە:
روبوت تەحنيكاسى باعدارلاماسىن مەڭگەرگەن جانە ونى كاسىبي ماماندىعىندا پايدالانا الاتىن تۇلعا
وقۋشىلاردىڭ ءبىلىم – بىلىك داعدىسىنا قويىلاتىن تالاپتار:
وقۋشى نەنى ءبىلۋى كەرەك:
- روبوت ۇعىمىن سيپاتتاي جانە تالداي ءبىلۋ؛
- Mindstorm باعدارلاماسىنىڭ ينتەرفەيسىن سيپاتتاي ءبىلۋ؛
وقۋشى نەنى ۇيرەنۋ كەرەك:
- روبوت قۇراستىرىپ ۇيرەنەدى؛
- باعدارلامانىڭ كوماندالارىمەن جۇمىس جاساۋدى؛
- Mindstorm باعدارلاماسىنىڭ ەسەپتەردى شىعارۋدى؛
- شىعارماشىلىقپەن جۇمىس جاساي ءبىلۋ؛
وقۋ ءپانىنىڭ مازمۇنى مەن قۇرىلىمى:
1. نەگىزگى ۇعىمدار.
2. باعدارلامانىڭ نەگىزگى جانە قوسىمشا قۇرالدارى؛
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
اۆتورى: ينفورماتيكا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى
ءمالىمباي تاڭشولپان قايرات قىزى
جالپى ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپتىڭ 5 - سىنىبىنا ارنالعان
«روبوتو تەحنيكا» وقۋ باعدارلاماسىنا تاقىرىپتىق كۇنتىزبەلىك جوسپار
رەسەنزەنت:
ءمۇسلىموۆ ب. م. – ا. ياساۋي اتىنداعى
حقتۋ تاراز ينستيۋتى، ف. م. ع. ك.
تۇسىنىك حات
روبوتتار — قارقىندى دامىپ كەلە جاتقان بولاشاقتىڭ جوعارعى تەحنولوگيالارىنىڭ ءبىرى.
قازىرگى كەزدە روبوتتار ءومىرىمىزدىڭ كوپتەگەن سالاسىنا، اتاپ ايتقاندا، عارىشتى يگەرۋ، دەنساۋلىق ساقتاۋ، ءوندىرىس، قوعامدىق قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋ، قورعانىس ءىسى جانە باسقا دا سالالارعا ەنىپ ۇلگەردى.
روبوت دەپ ءبىز بەلگىلى ءبىر ارەكەتتىڭ باعدارلاماسىنا جانە فۋنكسيانىڭ سوڭعى جيىنتىعىنا يە قۇرىلعىنى ايتامىز.
روبوت (چەح تىلىنەن اۋدارعاندا robota – ەرىكسىز ەڭبەك، rob – قۇل) – ءتىرى ورگانيزم رەتىندە قۇرىلعان اۆتوماتتى قۇرىلعى. ول بايلانىساتىن جانە ارەكەت ەتە الاتىن، ويلاي بىلەتىن، قابىلداي الاتىن ماشينا.
روبوت الدىن الا سالىنعان باعدارلاما بويىنشا جانە سىرتقى الەم تۋرالى داچيكتەردەن اقپارات الا وتىرىپ ارەكەت ەتەدى (ءتىرى اعزالاردىڭ ورگاندارىنا ۇقساس). روبوت ادەتتە ادامدار ورىندايتىن (نەمەسە جانۋارلار) وندىرىستىك جانە باسقا دا وپەراسيالاردى جۇزەگە اسىرادى.
سونىمەن قاتار روبوت وپەراتورمەن بايلانىس جاساي الادى (ودان بۇيرىقتار الا الادى) جانە دەربەس ارەكەت تە ەتە الادى.
اننوتاسيا
«روبوتو تەحنيكا باعدارلاماسىنا ارنالعان اۆتورلىق باعدارلاما 5 - سىنىپ وقۋشىلارىنا ۇسىنىلىپ وتىر.
بۇل اۆتورلىق باعدارلامادا وقۋشىلار روبوت ۇعىمدارىمەن، العاشقى قادامدارىمەن، باعدارلامالاۋ ۇعىمىمەن، جانە روبوت پروسەسىن ىسكە اسىرادى دەپ كۇتىلۋدە.
باعدارلامادا تەوريالىق ءبىلىم مەن قاتار پراكتيكالىق جۇمىس جاساۋ، ەسەپتەر شىعارۋ، ءوز بەتىنشە روبوت پروگراممالار قۇرۋ سياقتى ارەكەتتەر ورىندايدى. ەسەپتەر قاراپايىم، وقۋشى جاسى ەسكەرىلگەن.
باعدارلامانى وقىپ ۇيرەنۋ ارقىلى وقۋشىلار قازىرگى زامانعى ماتەماتيكالىق، لوگيكالىق اقپاراتتىق ءبىلىمىن تەرەڭدەتە وتىرىپ، العان داعدىلارىن ومىرلىك جاعدايلاردا قولدانا الادى دەپ كۇتىلۋدە.
تۇجىرىمداما
قازىرگى كەزدە كوپتەگەن ەلدەردىڭ وقۋشىلارى روبوتتى ۇيرەنۋدى MINDSTORM باعدارلاماسىنان باستايدى. روبوت پروگراممالارمەن قاتار، كۇردەلى وندىرىستىك ماسەلەلەردى شەشە الاتىن قۇرىلىمدى وبەكتىلى – باعىتتالعان پروگراممالاۋ ءتىلى بولىپ تابىلادى. بۇل باعدارلاما ىڭعايلى، پروگرامما قۇرۋ رەتتىلىگىن تارتىپپەن قاراستىراتىن، وقۋشىلاردىڭ ءىس – ارەكەت تارتىبىنە تاربيەلەيتىن ءتىل بولىپ تابىلادى.
MINDSTORM تىلىندە جالعان پروگراممانى ماشينا تىلىنە اۋدارىپ، وبەكتىلىك – باعىتتالعان مودۋل جاساۋ تاسىلدەرى دە قامتىلعان.
سوندىقتان دا 5 - سىنىپ وقۋشىلارىنا دايىندالىپ قولدانۋعا ۇسىنىلىپ وتىرعان بۇل باعدارلاما پايدالانۋشىلارعا ءوزىنىڭ تيىمدىلىگى مەن پايدالىلىعىن كورسەتەدى دەپ سەنەمىن.
ماقساتى: روبوتو تەحنيكا كۋرسىن ۇيرەتۋ قازىرگى زامان تالابىنا ساي باسەكەگە قابىلەتتى، قارقىنمەن دامىپ كەلە جاتقان قوعامدا كاسىبي مامان بولىپ قالىپتاسۋىنا باعىت بەرۋ.
مىندەتتەرى:
باعدارلامانى ۇيرەتۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ تانىمدىق، بىلىكتىلىك قابىلەتتتەرىن دامىتۋ؛
وقۋشىلاردىڭ كومپيۋتەرلىك گرافيكامەن جۇمىس جاساۋ بارىسىندا ولاردى كاسىبي مامان بولۋىنا ىقپال جاساۋ؛
كۇتىلەتىن ناتيجە:
روبوت تەحنيكاسى باعدارلاماسىن مەڭگەرگەن جانە ونى كاسىبي ماماندىعىندا پايدالانا الاتىن تۇلعا
وقۋشىلاردىڭ ءبىلىم – بىلىك داعدىسىنا قويىلاتىن تالاپتار:
وقۋشى نەنى ءبىلۋى كەرەك:
- روبوت ۇعىمىن سيپاتتاي جانە تالداي ءبىلۋ؛
- Mindstorm باعدارلاماسىنىڭ ينتەرفەيسىن سيپاتتاي ءبىلۋ؛
وقۋشى نەنى ۇيرەنۋ كەرەك:
- روبوت قۇراستىرىپ ۇيرەنەدى؛
- باعدارلامانىڭ كوماندالارىمەن جۇمىس جاساۋدى؛
- Mindstorm باعدارلاماسىنىڭ ەسەپتەردى شىعارۋدى؛
- شىعارماشىلىقپەن جۇمىس جاساي ءبىلۋ؛
وقۋ ءپانىنىڭ مازمۇنى مەن قۇرىلىمى:
1. نەگىزگى ۇعىمدار.
2. باعدارلامانىڭ نەگىزگى جانە قوسىمشا قۇرالدارى؛
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
You Might Also Like
