س. دونەنتايەۆ «بوزتورعاي»، «وي» فەلەتونى
قازاق ادەبيەتى 6 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: س. دونەنتايەۆ «بوزتورعاي»، «وي» فەلەتونى
بىلىمدىلىك: «بوزتورعاي»، «وي» فەلەتونى تۋرالى مالىمەت بەرۋ؛ ولەڭ مازمۇنى، تاقىرىبى، يدەياسىن ۇعىندىرۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىقپەن جۇمىس ىستەۋىنە ىقپال جاساۋ، ويلاۋ شەبەرلىگىن، سويلەۋ.
مادەنيەتىن جەتىلدىرۋ؛
تاربيەلىك: وقۋشىلاردىڭ كوركەمونەر دۇنيەسىنە سۇيىسپەنشىلىگىن ارتتىرۋ
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءداستۇرلى ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، تالداۋ، بايانداۋ، توپتاستىرۋ
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى:، اقىن پورترەتى، سۋرەتتەر ت. ب.
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرتۋ
ءپانارالىق بايلانىس: مۋزىكا، اعىلشىن، ورىس ءتىلى ت. ب
كورنەكىلىگى: اقىن پورترەتى، كىتاپتار، كورنەكى كەسپە قاعازدار.
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
1. سالەمدەسۋ.
2. وقۋشىلاردىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ:
«توپتاستىرۋ» ءادىسى
ءىىى. جاڭا تاقىرىپ. س. دونەنتايەۆ «بوزتورعاي»، «وي» فەلەتونى
وقۋلىقپەن جۇمىس.
1. ولەڭدى مانەرلەپ وقىپ، مازمۇنىن ءتۇسىندىرۋ.
«بoزتورعاي» - وتكەن عاسىرداعى تاپتىق كوزقاراستى بەينەلەيتىن ولەڭ. مىسالدا 1915 جىلى پاتشا ۇكىمەتىنىڭ جەرگىلىكتى اكىمشىلىكتەرىنەن باستاپ، ارىز جۇرگىزۋشىلەرىنىڭ كەيپىن كورسەتكەن. بوزتورعاي قانشا شىرىلداپ مۇڭىن ايتىپ ءالدى قۇستارعا جۇگىنسە دە، ەشبىرىنەن كومەك كورمەيدى. قايتا وزىنە ۇرسىپ، ءزابىر كورسەتەدى. ءسويتىپ «بوزتورعاي « زامان بايقاعانعا كۇشتىنىكى» ەكەنىن مويىندايدى. بۇل ولەڭ پاتشا ۇكىمەتىنىڭ كەزىندەگى ەل بيلەۋشىلەرىن سىناعان ولەڭ بولدى.
جوسپار قۇرۋ:
1. تۇرىمتايدaن قoرلىق كورگeن تoرعاي.
2. ءبودeنەنىڭ قىرعيعa جeم بoلۋى.
3. تورعaيدىڭ قaرشىعادان ءادiلدىك iزدەۋى.
4. قارشىعaدان قيانaت كورگeن ءشۇرeگەيلەر.
5. قaزدىڭ eءتىن جeگەن لaشىن.
6. بۇل زaمان بaيقاعانعا ءالدiنىكى.
تانىم دەرەكتى وقىتۋ.
1. بوزتورعاي تۋرالى وقىپ، اڭگىمەلەۋ
2. لاشىن تۋرالى وقىپ اڭگىمەلەۋ
3. قارشىعا تۋرالى وقىپ اڭگىمەلەۋ
4. قىرعي تۋرالى وقىپ اڭگىمەلەۋ.
2. ولەڭ قۇرىلىسىنا تالداۋ.
بوزتورعاي/ زورلىق كورىپ /تۇرىمتايدان،/ 11ا
تايانىش/ تابا الماپتى /قىردان، ويدان./ 11ا
بولىپتى/ مۇڭىن شاقپاق،/زارىن ايتپاق/ 11ب
قىرعيدى /جولىقتىرىپ/ كورسە قايدان./ 11ا
3 بۋناقتى، 4 تارماقتى، 1شۋماق، قارا ولەڭ ۇيقاسىمەن جازىلعان.
«وي» فەلەتونى ولەڭىن مانەرلەپ وقۋ. مازمۇنىن ايتۋ.
فەلەتون - شاعىن كولەمدى، پۋبليسيستيكالىق ءۇندى، كوركەم ءتىلدى، سىن - سىقاققا باي كۇلكى شاقىراتىن ادەبي شىعارما.
ادەبيەت تەورياسى
اللەگوريا، ساتيرا تۋرالى
اللەگوريا (پەرنەلەۋ) - دەرەكسىز نارسەنى دەرەكتى نارسەلەرگە اينالدىرۋ، استارلى، تۇسپالداۋ ارقىلى سۋرەتتەۋ. مىسالى، مىسال جانردا ءاربىر كەيىپكەر بەلگىلى ءبىر بەينەنىڭ نەمەسە قاسيەتتىڭ يەسى رەتىندە سۋرەتتەلەدى:
قاسقىر - جاۋىز، قوي - مومىن، تۇلكى - قۋ
ساتيرا دەگەنىمىز - كوركەم شىعارمادا ءومىردىڭ جاعىمسىز جاقتارى مەن قۇبىلىسىن كۇلكى ەتە، مىسقىلداي سۋرەتتەۋ. مىسالى: س. دونەنتايەۆتىڭ «بوزتورعاي» ولەڭى استارلى كۇلكى مەن مىسقىلعا تولى. مۇنداعى بوزتورعايدىڭ «لاشىن حانعا» بارۋى:
يرونيا (گرەكشە اجۋا)- ادامعا، نارسەگە سىرتتاي جاقسى باعا بەرسە دە، ىشكى ماعىناسى وعان قارسى شىعىپ، جانە سول نارسەنى كەلەكەگە اينالدىرۋ.
ۇيگە تاپسىرما
ءسابيت دونەنتايەۆ ءومىرى تۋرالى وقۋ،
«بوزتورعاي»، «وي» ولەڭىن ءتۇسىنىپ، مانەرلەپ وقۋ.
وقۋ ءىسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى: جارمۋحانوۆ ا. ك.
س. دونەنتايەۆ «بوزتورعاي»، «وي» فەلەتونى جۇكتەۋ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: س. دونەنتايەۆ «بوزتورعاي»، «وي» فەلەتونى
بىلىمدىلىك: «بوزتورعاي»، «وي» فەلەتونى تۋرالى مالىمەت بەرۋ؛ ولەڭ مازمۇنى، تاقىرىبى، يدەياسىن ۇعىندىرۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىقپەن جۇمىس ىستەۋىنە ىقپال جاساۋ، ويلاۋ شەبەرلىگىن، سويلەۋ.
مادەنيەتىن جەتىلدىرۋ؛
تاربيەلىك: وقۋشىلاردىڭ كوركەمونەر دۇنيەسىنە سۇيىسپەنشىلىگىن ارتتىرۋ
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءداستۇرلى ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، تالداۋ، بايانداۋ، توپتاستىرۋ
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى:، اقىن پورترەتى، سۋرەتتەر ت. ب.
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرتۋ
ءپانارالىق بايلانىس: مۋزىكا، اعىلشىن، ورىس ءتىلى ت. ب
كورنەكىلىگى: اقىن پورترەتى، كىتاپتار، كورنەكى كەسپە قاعازدار.
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
1. سالەمدەسۋ.
2. وقۋشىلاردىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ:
«توپتاستىرۋ» ءادىسى
ءىىى. جاڭا تاقىرىپ. س. دونەنتايەۆ «بوزتورعاي»، «وي» فەلەتونى
وقۋلىقپەن جۇمىس.
1. ولەڭدى مانەرلەپ وقىپ، مازمۇنىن ءتۇسىندىرۋ.
«بoزتورعاي» - وتكەن عاسىرداعى تاپتىق كوزقاراستى بەينەلەيتىن ولەڭ. مىسالدا 1915 جىلى پاتشا ۇكىمەتىنىڭ جەرگىلىكتى اكىمشىلىكتەرىنەن باستاپ، ارىز جۇرگىزۋشىلەرىنىڭ كەيپىن كورسەتكەن. بوزتورعاي قانشا شىرىلداپ مۇڭىن ايتىپ ءالدى قۇستارعا جۇگىنسە دە، ەشبىرىنەن كومەك كورمەيدى. قايتا وزىنە ۇرسىپ، ءزابىر كورسەتەدى. ءسويتىپ «بوزتورعاي « زامان بايقاعانعا كۇشتىنىكى» ەكەنىن مويىندايدى. بۇل ولەڭ پاتشا ۇكىمەتىنىڭ كەزىندەگى ەل بيلەۋشىلەرىن سىناعان ولەڭ بولدى.
جوسپار قۇرۋ:
1. تۇرىمتايدaن قoرلىق كورگeن تoرعاي.
2. ءبودeنەنىڭ قىرعيعa جeم بoلۋى.
3. تورعaيدىڭ قaرشىعادان ءادiلدىك iزدەۋى.
4. قارشىعaدان قيانaت كورگeن ءشۇرeگەيلەر.
5. قaزدىڭ eءتىن جeگەن لaشىن.
6. بۇل زaمان بaيقاعانعا ءالدiنىكى.
تانىم دەرەكتى وقىتۋ.
1. بوزتورعاي تۋرالى وقىپ، اڭگىمەلەۋ
2. لاشىن تۋرالى وقىپ اڭگىمەلەۋ
3. قارشىعا تۋرالى وقىپ اڭگىمەلەۋ
4. قىرعي تۋرالى وقىپ اڭگىمەلەۋ.
2. ولەڭ قۇرىلىسىنا تالداۋ.
بوزتورعاي/ زورلىق كورىپ /تۇرىمتايدان،/ 11ا
تايانىش/ تابا الماپتى /قىردان، ويدان./ 11ا
بولىپتى/ مۇڭىن شاقپاق،/زارىن ايتپاق/ 11ب
قىرعيدى /جولىقتىرىپ/ كورسە قايدان./ 11ا
3 بۋناقتى، 4 تارماقتى، 1شۋماق، قارا ولەڭ ۇيقاسىمەن جازىلعان.
«وي» فەلەتونى ولەڭىن مانەرلەپ وقۋ. مازمۇنىن ايتۋ.
فەلەتون - شاعىن كولەمدى، پۋبليسيستيكالىق ءۇندى، كوركەم ءتىلدى، سىن - سىقاققا باي كۇلكى شاقىراتىن ادەبي شىعارما.
ادەبيەت تەورياسى
اللەگوريا، ساتيرا تۋرالى
اللەگوريا (پەرنەلەۋ) - دەرەكسىز نارسەنى دەرەكتى نارسەلەرگە اينالدىرۋ، استارلى، تۇسپالداۋ ارقىلى سۋرەتتەۋ. مىسالى، مىسال جانردا ءاربىر كەيىپكەر بەلگىلى ءبىر بەينەنىڭ نەمەسە قاسيەتتىڭ يەسى رەتىندە سۋرەتتەلەدى:
قاسقىر - جاۋىز، قوي - مومىن، تۇلكى - قۋ
ساتيرا دەگەنىمىز - كوركەم شىعارمادا ءومىردىڭ جاعىمسىز جاقتارى مەن قۇبىلىسىن كۇلكى ەتە، مىسقىلداي سۋرەتتەۋ. مىسالى: س. دونەنتايەۆتىڭ «بوزتورعاي» ولەڭى استارلى كۇلكى مەن مىسقىلعا تولى. مۇنداعى بوزتورعايدىڭ «لاشىن حانعا» بارۋى:
يرونيا (گرەكشە اجۋا)- ادامعا، نارسەگە سىرتتاي جاقسى باعا بەرسە دە، ىشكى ماعىناسى وعان قارسى شىعىپ، جانە سول نارسەنى كەلەكەگە اينالدىرۋ.
ۇيگە تاپسىرما
ءسابيت دونەنتايەۆ ءومىرى تۋرالى وقۋ،
«بوزتورعاي»، «وي» ولەڭىن ءتۇسىنىپ، مانەرلەپ وقۋ.
وقۋ ءىسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى: جارمۋحانوۆ ا. ك.
س. دونەنتايەۆ «بوزتورعاي»، «وي» فەلەتونى جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: اس - ادامنىڭ ارقاۋى. دىبىستار مەن ارىپتەر.
