ساندىق سامولەت
ەرتەدە ءبىر كوپەس بولىپتى، ونىڭ بايلىعى سونداي، ۇزىننان-ۇزاق ءبىر كوشەنى، وعان قوسا تاعى ءبىر شولاق كوشەنى كۇمىس اقشامەن تۇتاس توسەپ، كومكەرىپ تاستاۋعا داۋلەتى ابدەن جەتەدى ەكەن. ءبىراق ول مۇنى ىستەگەن جوق، ءوز اقشاسىن باسقاداي جولمەن جۇمسادى، ەگەر ول ءبىر سكيللينگ شىعارا قالسا، ودان تۇتاس ءبىر دالە پايدا ءتۇسىرىپ وتىردى. مىنە، ول وسىنداي كوپەس ەدى. ءسويتىپ جۇرگەندە ول كەنەت قايتىس بولىپ، اكەسىنىڭ بار بايلىعى بالاسىنا قالدى.
بالاسى، شىركىن، دۇنيەنىڭ قىزىعىن كوردى عوي: ءتۇن بالاسىن ساۋىق-سايرانمەن وتكىزدى، قاعاز اقشادان اسپانعا ويىنشىق جاساپ ۇشىردى، سۋعا تاس ورنىنا التىن اقشا اتىپ وينادى. سويتكەن سوڭ دۇنيە تۇراقتاسىن با، ساۋساعىنىڭ اراسىنان سۋداي اقتى دا، اقىرىندا اكە مۇراسىنان نەبارى تورت سكيللينگ، ال كيىم دەگەننەن كونەتوز حالات پەن ۇيگە كيەتىن باشماق قانا قالدى. دوستارى ەندى ودان ات-توندارىن الا قاشىپ، كەرەك دەسە كوشەدە امانداسۋعا ۇيالاتىن بولدى. دوستارىنىڭ ىشىندە تەك قايىرىمدى بىرەۋى عانا وعان ءبىر ەسكى ساندىق بەرىپ جىبەرىپ: «بار دۇنيەڭدى وسىنىڭ ىشىنە سالعايسىڭ!» – دەپتى.
ارينە، سالاتىن دۇنيە-مۇلكى بولسا سالار، ول بارىنەن دە جۇرداي بوپ قالعان جوق پا، سول سەبەپتى ساندىقتىڭ ىشىنە ءوزى جايعاستى.
ال بۇل، تەگىن ساندىق ەمەس ەدى: ونىڭ اۋزىنداعى كىلتىن باسسا-اق بولدى، اسپانعا الىپ ۇشا جونەلەدى. كوپەس بالاسى جالما-جان اۋزىنىڭ كىلتىن باسىپ قاپ ەدى، ساندىق پەشتىڭ مۇرجاسىنان سىپ ەتىپ شىعىپ، اسپانداي ۇشا جونەلدى. ونىسى جاقسى-اۋ، تەك ءتۇبى سىتىر-سىتىر ەتەدى، سونىسى جامان ەكەن. كوپەس بالاسىنىڭ زارەسى كەتتى، قورىقپاي ءقايتسىن، ساندىقتىڭ بىت-شىتى شىقسا، سەكىرگەننىڭ اكەسىن سوندا كورەر ەدى ول. ونىڭ بەتىن اۋلاق قىلسىن!
كوپەس بالاسى سول ۇشقاننان ۇشىپ وتىرىپ، تۇركياعا كەلىپ جەتتى. ساندىقتى ورمان ىشىنە قۇرعاق جاپىراقپەن كومىپ جاسىرىپ تاستادى دا، ءوزى جاقىن جەردەگى شاھارعا جونەلدى. تۇركيادا وعان قىمسىناتىن دانەمە دە جوق، ويتكەنى وندا جۇرتتىڭ ءبارى دە ۇستىنە حالات، اياعىنا باشماك كيىپ جۇرە بەرەدى. ۇزاماي ول ءبىر بالالى ايەلگە ۇشىراسىپ:
— تۇرىكتىڭ اناسى، سوزگە قۇلاق سالشى! شاھاردىڭ شەتىندەگى اناۋ ۇلكەن ساراي كىمدىكى؟ انا ءبىر، تەرەزەسى جەردەن سونشا بيىك ءساندى ساراي تۇر عوي، انە؟ – دەدى.
— ول سارايدا حانشا تۇرادى، – دەپ جاۋاپ بەردى بالالى ايەل. بالگەرلەرگە بال اشتىرعاندا، تيەتىن كۇيەۋى ونى ناعىز باقىتسىزدىققا ۇشىراتادى – دەپتى. سودان بەرى حان مەن حانىم ەرتىپ بارماسا حانشانىڭ ۇيىنە ەشكىم باتىپ كىرە المايدى.
— ءتاڭىر جارىلقاسىن! – دەدى دە كوپەس بالاسى ورمانعا قايتىپ ورالىپ، ساندىعىنا وتىردى. ءسويتىپ ۇشىپ بارىپ، تۇپ-تۋرا سارايدىڭ شاتىرىنا قوندى دا، حانشا جاتقان بولمەنىڭ تەرەزەسىنەن ىشكە ءتۇستى.
حانشا توسەكتە ۇيىقتاپ جاتىر ەدى. ونىڭ سۇلۋلىعى سونشالىق، كوپەس بالاسى تاعات تاپپاي بارىپ، ءسۇيىپ-سۇيىپ الدى. حانشا ويانىپ كەتتى، بوتەن ادامدى كورگەندە، ونىڭ زارەسى ۇشتى. ءبىراق كوپەس بالاسى ءوزىن مەن قۇدايمىن، ساعان جەتى قات كوكتەن ءتۇستىم دەگەن سوڭ حانشانىڭ جۇرەگى ورنىعىپ، جانى جاي تاپتى.
ەكەۋى يىق تۇيىستىرە قاتار وتىردى، سودان كەيىن كوپەس بالاسى ەرتەگى ايتا باستادى. ول حانشانىڭ ەكى كوزىن ايدىنىندا وي پەرىلەرى ءجۇزىپ جۇرگەن قاپ-قارا تۇڭعيىق عاجاپ ەكى كولگە، ال ماڭدايىن ونىڭ قويناۋىنداعى سالتاناتتى سارايلاردا عاجاپ سۋرەتتەر ساقتالعان، قار باسقان تاۋعا تەڭەدى، ادامدارعا كىشكەنتاي بوبەكتەر اكەلىپ بەرەتىن كوكقۇتان تۋرالى ايتتى.
ءيا، ونىڭ ەرتەگىلەرى عالامات ەدى! سودان كەيىن حانشاعا جۇرەك قالاۋىن ءبىلدىرىپ ەدى، ول سوزگە كەلمەستەن كەلىسە كەتتى.
— وندا سەنبى كۇنى كەلىڭىز! – دەدى حانشا كوپەس بالاسىنا. حان مەن حانىمدى شايعا شاقىردىم. اللا تاعالانىڭ وزىنە تۇرمىسقا شىعاتىنىما ولار قانداي ماساتتانادى دەسەڭىزشى! تەك ءسىز ولارعا مايىن تامىزىپ تۇرىپ ەرتەگى ايتىپ بەرۋگە تىرىسىپ باعىڭىز. مەنىڭ اتا-انام ەرتەگى قۇمار. اناما ساليقالى ءارى ونەگە الارلىقتاي عيبراتتى ەرتەگىلەر ۇناسا، اكەم كۇلكىگە كەنەلەتىن قىزىقتى ەرتەگىلەر دەگەندە ىشكەن اسىن جەرگە قويادى.
مەنىڭ ەرتەگىدەن باسقا تويعا اكەلەر تارتۋىم جوق، – دەدى كوپەس بالاسى. ال قوشتاساردا حانشا وعان التىنمەن اپتاعان قىلىش تارتۋ ەتتى، كوپەس بالاسىنا كەرەگىنىڭ ءوزى دە وسى ەدى. سونىمەن ولار حوش ايتىستى.
كوپەس بالاسى ۇشىپ بىردەن بازارعا باردى، وزىنە سۋ جانا حالات ساتىپ الدى، سودان كەيىن ورماندا وتىرىپ ويدان ەرتەگى شىعارۋعا كىرىستى، ويتكەنى ەرتەگى وعان سەنبى كۇنى قاجەت. ءبىراق ويدان ەرتەگى شىعارۋ وپ-وڭاي نارسە ەمەس.
سونىمەن، اقىرى ەرتەگى دە دايىن بولدى، سەنبى دە كەلىپ جەتتى. حانىمى مەن بۇكىل نوكەرلەرىن ەرتىپ حان دا كەلدى حانشاعا. اپ-ساتتە-اق شاي ازىرلەپ، كوپەس بالاسىن توبەلەرىنە تىك كوتەرىپ قارسى الىستى.
— كانە، بىزگە ەرتەگى ايتىپ جىبەرىڭىز! – دەپ ءوتىندى ودان حانىم. تەك بايىپتى ءارى ونەگە الاتىنداي بىردەمە بولسىن، ايتەۋىر.
— جانە ءوزى كۇلدىرەتىندەي دە بولسىن، – دەپ قوستى وعان حان.
— ءلاپپاي، تاقسىر! – دەپ ەلپەڭ قاقتى كوپەس بالاسى. ەندەشە، زەيىن قويىپ تىڭداڭىزدار.
ءسويتىپ، ول ەرتەگىسىن باستاپ كەتتى:
— ەرتە-ەرتە ەرتەدە، ءبىر قوراپ سىرىڭكە بولىپتى. ول ءوزىنىڭ شىققان تەگىنىڭ مىقتىلىعىن ماقتان ەتەدى ەكەن. ويتەتىن سەبەبى، سىرىڭكە جاسالعان قاراعاي ورمانداعى ەڭ ءداۋ، ءارى قارت اعاشتاردىڭ ءبىرى بولاتىن. ال ءقازىر سىرىڭكە گورەدە شاقپاق تاس پەن ابدەن توزىعى جەتكەن باقىراشتىڭ اراسىندا جاتىپ اپ، ءوزىنىڭ جاستىق شاعى تۋرالى اڭگىمە ايتۋدان اۋزى ءبىر بوسامايتىن-دى.
— ءيا، ءبىز ورىمدەي جاس، جاپ-جاسىل كەزىمىزدە (ءبىز ءبىر كەزدە، شىنىندا دا، جاپ-جاسىل ەدىك-اۋ!) جاقسى-اق ءومىر ءسۇرىپ ەدىك-اۋ، – دەدى ول. كۇن سايىن تاڭەرتەڭگىلىك پەن كەشكىلىكتە ءموپ-مولدىر شاي، ياعني شىقتىڭ سۋىن ىشەتىن ەدىك، ال جادىراڭقى اشىق كۇندەرى كۇن نۇرىنا شومىلىپ تۇراتىنبىز، ورمان قۇستارى بىزگە ەرتەگىلەر ايتىپ بەرەتىن. ءبىز ءوزىمىزدىڭ داۋلەتتى تۇقىمعا جاتاتىنىمىزدى جاقسى تۇسىنەتىنبىز؛ جاپىراقتى اعاشتار تەك جازدا عانا يىندەرى جىلتىراپ كيىم كيسە، ءبىزدىڭ قىستا دا جاپ-جاسىل كيىمگە مالىنىپ تۇرۋعا قاراجاتىمىز ابدەن جەتەتىن. ءسويتىپ تۇرعاندا، كۇندەردىڭ كۇنىندە اعاش كەسۋشىلەر كەلدى دە، دۇنيەنىڭ استان-كەستەڭىن شىعاردى. ءبىزدىڭ سەميام ىز توز-توز بوپ كەتە باردى. سەميا باسى قاراعايدىڭ ءدىڭى ءبىر عاجاپ كەمەدە ۇلكەن دىڭگەكتىڭ ورنىنا يە بولدى. ەندى وعان كوڭىلى قالاعان ۋاقىتتا بۇكىل الەمدى شارلاپ كەتە بارۋعا مۇمكىندىك تۋدى؛ بۇتاقتارىمىز بولسا، ءبىرى اندا، ءبىرى مۇندا كەتتى. ال ءبىزدىڭ ماڭدايىمىزعا حالىق ءۇشىن شامشىراق بولۋ جازىلىپتى. اسىلزادا تۇقىمىنان شىققان مەنىڭ اس ۇيگە تاپ بولۋىمنىڭ ءمانىسى وسىدان ەدى.
— جوق، مەنىڭ تالايىما باسقا نارسە جازىلعان! – دەدى سىرىڭكەمەن كورشىلەس جاتقان باقىراش. شىر ەتىپ تۋعاننان باستاپ مەنى تازالاپ، قىرىپ، وتقا قويىپ مازا بەرمەيدى. جالپى، مەن ەل ءۇشىن تۋعانمىن. اشىپ ايتسام، بۇل ۇيدە ءبىرىنشى ورىن دا مەنىكى. مەنىڭ بار راقاتتانارىم تۇسكى تاماقتان كەيىن تاپ-تازا بوپ سورەدە جاتىپ الىپ، دوستارىممەن جانعا جايلى اڭگىمە-دۇكەن قۇرۋ عانا. اندا-ساندا دالاعا شىعىپ كەلەتىن شەلەكتى ەسەپكە الماعاندا، وزگەمىزدىڭ ءبارىمىز دە شەتىمىزدەن ءۇي كۇشىكپىز عوي. ايتەۋىر، تاماق تاسيتىن سەبەتتىڭ بازارعا ءجيى باراتىنى جاقسى، بارلىق جاڭالىقتى سونىڭ اۋزىنان ەستيمىز. ءبىراق تا ول ۇكىمەت پەن حالىق تۋرالى تىم شەكتەن شىعا ارتىق ايتىپ جىبەرەدى. وسى تاياۋدا عانا ەسكى قۇمىرا ونىڭ ءسوزىن تىڭداپ تۇرىپ-تۇرىپ بايعۇستىڭ ابدەن زارەسى كەتكەنى عوي، قورىققاننان قالتىراپ قويا بەردى دە، سورەدەن ۇشىپ ءتۇسىپ، بىت-شىتى شىقتى! ءيا، وسى سەبەت، مەن سەندەرگە ايتايىن تىم جەڭىلتەك ءوزى!
بۇل سوزگە شىداماي كەتكەن شاقپاق تاس:
— جەتەر ەندى، تىم مىلجىڭداپ كەتتىڭ! – دەپ كەنەت ايعاي سالعاندا، سارت ەتە قالعانى سونداي، جارقىراپ جان-جاققا ۇشقىن ۇشتى. ودان دا ءبىزدىڭ ويىن-ساۋىق قۇرعانىمىز ءجون ەمەس پە؟
— جوق، ءبىز ىشىمىزدە ەڭ تەكتىمىز قايسىمىز ەكەنى جايىندا اڭگىمە ايتايىق! – دەدى سىرەڭكە.
— مەن، ءوزىم تۋرالى ايتقاندى جەك كورەمىن، – دەپ سوزگە ارالاستى قىش اياق. جاي-اق كوڭىل كوتەرەيىك. الدىمەن مەن باستايىن دا، ءومىردىڭ ءبىزدىڭ ءارقايسىمىزعا تۇسىنىكتى وقيعالارىنىڭ ءبىرى تۋرالى ايتايىن، ەن ابزالى وسى بولار. سونىمەن: بالتىق تەڭىزىنىڭ جاعاسىندا، دات جەرىندە وسەتىن بۇك اعاشىنىڭ ساياسىندا...
— باستالۋى عاجاپ-اق! – دەپ ونىڭ ءسوزىن ءبولىپ جىبەردى تارەلكەلەر. – مىنە، تاپ وسى تاريح بار عوي، ءبىزدىڭ ءبارىمىزدىڭ دە كوڭىلىمىزدەن شىعادى.
— ...ءبىر مومىن سەميادا مەن ءوزىمنىڭ جاستىق شاعىمدى وتكىزدىم، – دەپ قىش اياق ءسوزىن ودان ءارى ساباقتاي ءتۇستى. ول جەردە مەبەلدى جالتىراتا ءسۇرتىپ، ەدەندى تاپ-تازا قىپ جۋاتىن، ال تەرەزەنىڭ پەردەسىن ەكى اپتادا ءبىر اۋىستىرىپ وتىراتىن.
— ويپىرماي، ءسىزدىڭ اڭگىمەڭىز نەتكەن قىزىقتى ەدى ءوزى! دەپ اۋزىنان سۋى قۇرىدى سىپىرعىشتىڭ. بۇلايشا اڭگىمە ايتۋ تەك ايەلدەردىڭ عانا قولىنان كەلەدى، ءسىزدىڭ سوزىڭىزدەن ەرەكشە تازالىقتىڭ لەبى ەسىپ تۇر.
— ءيا، ءيا! – دەدى شەلەك تە، ول ءتىپتى ەسى قالماعاندىقتان ىشىندەگى سۋىن ەدەنگە شالپ ەتكىزە ءبىر سەكىرىپ قويدى.
قىشتان جاسالعان اياق اڭگىمەسىن ايتا بەردى، ال اڭگىمەنىڭ تامامدالۋى دا باستالۋىنان كەم تۇسكەن جوق.
تارەلكەلەر سۇيسىنگەندىكتەن سالدىر-گۇلدىر ەتىستى، ال سىپىرعىش بولسا، ىشىنە قۇم سالىنعان قوبديدان ءبىر شوق كوك ءشوپ الىپ شىقتى دا، ونىمەن قىش اياقتى اشەكەيلەپ كومكەرىپ جاتىپ: «ەگەر بۇگىن وعان مەن جاقسىلىق جاساسام، ەرتەڭ ول ماعان جاقسىلىق جاسايدى!» – دەپ ويلاپ قويدى.
— ال ەندى بيلەپ جىبەرەيىك! – دەدى شىمشۋىر، ءسويتتى دە ءوزى تايراقتاپ بيلەي جونەلدى. ياپىر-اي، ول بىرەسە ءبىر اياعىن، بىرەسە ەكىنشى اياعىن ەربەڭدەتىپ اسپانعا قالاي-قالاي كوتەردى دەيسىڭ كەپ. بۇرىشتا تۇرعان ورىندىقتىڭ كونەتوز قابى، بۇل تاماشاعا ەسى كەتكەنى سونشالىق، تۇرىپ-تۇرىپ وز-وزىنەن قاق ايرىلدى!
— مەنى دە اشەكەيلەي مە؟ – دەپ سۇرادى شىمشۋىر. سول-اق ەكەن، ونى دا اشەكەيلەپ تاستادى.
«وڭكەي قۇنسىزداردى قاراشى!» – دەپ ويلادى سىرىڭكە تىجىرىنىپ.
ءبىر كەزدە كەزەك ساماۋرىنعا دا كەلدى، ول ءان سالۋعا ءتيىس ەدى. ءبىراق تا ساماۋرىن: «تەك قايناپ تۇرعاندا بولماسا ولەڭ ايتا المايمىن، ءقازىر سۋىپ قالدىم»، دەگەن سىلتاۋمەن ولەڭ ايتۋدان باس تارتتى. انىعىندا ول ءبالسىنىپ، قوجاسىنىڭ ۇستەلىنىڭ ۇستىندە تۇرماعان سوڭ، ولەڭ ايتقىسى دا كەلمەدى.
تەرەزەنىڭ كوزىندە قازدىڭ قاۋىرسىنىنان جاسالعان قالام جاتىر ەدى، ادەتتە، ونىمەن ءۇي قىزمەتكەرى ايەل عانا جازاتىن: بۇل قالامنىڭ سياعا تەرەڭ باتىرىلعاننان باسقا ەش ەرەكشەلىگى بولمايتىن، ونىڭ ماقتان كورەتىنىنىڭ ءوزى دە سياعا تەرەڭ باتىرىلاتىنى بولاتىن.
— ساماۋرىننىڭ ولەڭ ايتقىسى كەلمەسە، كەرەگى دە جوق! – دەدى ول. تەرەزەنىڭ سىرتىندا ءىلۋلى تۇرعان توردا بۇلبۇل وتىر، انە، ولەڭدى سول ايتسىن. راس، ول عالىم ەمەس، ءبىراق تا كىمنىڭ عالىم، كىمنىڭ عالىم ەمەسى جونىندە ءدال وسى جەردە ءسوز قوزعاۋدىڭ ءجونى بولا قويار ما ەكەن؟
— مەنىڭشە، قايداعى ءبىر كەلىمسەك، قۇستىڭ ءانىن تىڭداۋ بارىپ تۇرعان ەرسىلىك بولادى! – دەپ سوزگە ارالاستى اس ءۇيدىڭ ءانشىسى ءارى ساماۋرىننىڭ جاماعايىنى ۇلكەن مىس شاۋگىم. بۇل پاتريوتتىققا جاتا ما؟ مەنىڭ ءسوزىمدى تەرىس دەسەڭدەر انا تاماق تاسيتىن سەبەت-اق ايتسىنشى!
— مەنىڭ ءوزىم دە نە بولعانىمدى بىلمەي تۇرمىن! – دەپ كۇيىنە سويلەدى سەبەت. مەنىڭ جارىلارداي بولىپ تۇرعانىما سىزدەر سەنبەيسىزدەر! ساۋىق كەشىن بۇلايشا وتكىزۋگە بولا ما ەكەن؟ ودان دا ءۇيدىڭ ءىشىن تارتىپكە كەلتىرسەك، دۇرىسى سول بولماي ما؟ سوندا اركىم ءوز ورنىن بىلەر ەدى دە، مەن بارىنە باسشىلىق جاسار ەدىم. سوندا عانا جاعداي مۇلدەم وزگەرەر ەدى عوي.
— كەلىڭدەر، ۋ-شۋ بولايىق! – دەپ تۇس-تۇستان ايعاي سالدى ءبارى بىردەي.
كەنەت ەسىك اشىلىپ، قىزمەتشى ايەل كەلدى. سول-اق ەكەن، ءبارى دە جىم بولىپ، ءۇنى ءوشتى. ايتكەنمەن ولاردىڭ ءارقايسىسى-اق وزگەنىڭ بارىنەن دە ءوزىنىڭ تەكتىلىگىنە، قولىنان كەلمەيتىنى جوقتىعىنا ىشتەي كۇپسىنىپ تۇردى. «اتتەڭ، تىزگىندى ءوز قولىما العانىمدا، ساۋىق كەشىمىز ايتا قالعانداي بولار ەدى-اۋ» – دەپ ويلادى ءبارى دە.
قىزمەتشى ايەل سىرىڭكەنى الىپ شىراعدان جاقتى. قۇداي كورسەتپەسىن، سىرىڭكە تۇتانعان كەزدە قالاي پىسقىرىندى دەيسىڭ كەپ!
«وسىنداعىلاردىڭ ەڭ ءتاۋىرى مەن ەكەنىمدى، مىنە، ەندى جۇرتتىڭ ءبارى دە كوردى! – دەپ ويلادى سىرىڭكە. قالاي جارقىلدايمىز، شاشقان ساۋلەمىز قانداي، شىركىن!»
— عاجاپ ەرتەگى! – دەپ تامساندى حانىم. سىرىڭكەمەن بىرگە مەن دە اس ۇيدە بولعان سياقتىمىن! ءيا، سەن ءبىزدىڭ قىزىمىزدىڭ ناعىز تەڭىسىڭ.
— ءسوز جوق! – دەپ ونىڭ ءسوزىن قوستادى حان. – تويدى دۇيسەنبى كۇنى وتكىزەمىز.
وسىدان كەيىن حان مەن حانىم جاس جىگىتكە «سەن»دەپ سويلەي باستادى، ويتكەنى ول ەندى سولاردىڭ ءۇي ءىشىنىڭ ءبىر جانى بولۋعا ءتيىس قوي.
سونىمەن، توي وتكىزىلەتىن كۇن بەلگىلەندى. كەشكە بۇكىل شاھار ءار ءتۇستى جارىق جاعىلىپ جارقىراپ كەتتى، شاشۋ شاشىلىپ، بالالار مارە-سارە بوپ قالدى، «ۋرالاپ» ايعايلاپ، ساۋساقتارىن اۋىزدارىنا سالىپ ىسقىرىپ تا جىبەرىستى. نە كەرەك، قۇلاق ەستىپ، كوز كورمەگەن ءسان-سالتاناتتىڭ ءوزى بولدى!
«مەنىڭ دە ءبىر ارەكەت ىستەۋىم كەرەك قوي» – دەپ ويلادى كورول بالاسى. سول ويىمەن ول راكەتا، تورسىلداق تاڭى باسقا ول-پۇل ساتىپ الدى دا، ءبارىن ساندىعىنا سالىپ، اسپانعا ءبىر-اق شىرقادى.
پيف، پاف. پش-ششش!.. كەنەت تارسىلداپ گۇرسىلدەدى دەيسىڭ كەپ. ىسىلداپ-پىشىلداپ تا جاتىر.
تۇرىكتەر ەستەرى قالماي سەكىرگەندەرى سونشا، ءتىپتى اياقتارىنداعى كەبىستەرى باستارىنان اسا اسپانعا ۇشتى. ولار بۇدان بۇرىن ءدال مۇنداي سان تۇسپەن قۇبىلعان وتتاردىڭ اسپاننان قارشا جاۋعانىن كورگەن جوق ەدى. حانشاعا قۇدايدىڭ ءوزى ۇيلەنەتىنىنە ەندى جۇرتتىڭ كوزى جەتتى.
ال كوپەس بالاسى ءوزىنىڭ ساندىعىمەن باياعى ورمانعا ورالعاننان كەيىن: «شاھارعا بارىپ، مەن تۋرالى نە ايتىپ جاتقاندارىن تىڭداۋ كەرەك» دەگەن ويعا كەلدى.
ونىڭ ءوزى تۋرالى نە ايتىلىپ جاتقانىن بىلگىسى كەلۋى تەگىن دە ەمەس ەدى: شاھار حالقى نە ايتپادى. ول كىممەن سويلەسسە دە، اركىم كورگەنى تۋرالى ءار قيلى قىپ ايتادى. تەك ءبىر-اق نارسە اسپانداعى كورىنىستىڭ عاجاپتىعى جايىندا ايتقاندارى-اق ءبىر جەردەن شىقتى.
— مەن اللا تاعالانىڭ ءوزىن كوردىم! – دەدى بىرەۋى. – ويپىرماي، كوزى جۇلدىزداي جارقىراپ تۇر، ال ساقالى تەڭىزدىڭ كوبىگىندەي اپپاق!
— ۇستىندە وتتاي جانعان جەلەڭى بار ەكەن، ونىڭ ءار جەرىنەن جۇتىپ قويعانداي اپ-ادەمى، كىپ-كىشكەنتاي پەرىشتەلەر جىلتىڭ-جىلتىڭ ەتىسەدى، – دەدى ەكىنشى بىرەۋ.
ءيا، كوپەس بالاسى نەلەر عاجايىپتار جايلى ەستىمەدى دەيسىڭ.
ەرتەڭىنە ونىڭ ۇيلەنۋ تويى وتۋگە ءتيىس.
سول سەبەپتى دە كوپەس بالاسى ساندىعىنا وتىرماق بوپ قايتادان ورمانعا جونەلدى. ولاي قارادى، بۇلاي قارادى، ۇشتى-كۇيلى ساندىق جوق. بۇل قايدا عانا كەتتى ەكەن؟ سويتسە، دىمى قالماي جانىپ كەتىپتى. اسپانعا اتقان سان ءتۇرلى وتتاردان ءبىر ۇشقىن تۇسكەن ەكەن، سودان ساندىق بىقسىپ جاتىپ-جاتىپ، ءبىر كەزدە لاپ ەتە ءتۇسىپتى دە، ورنىندا تەك ك ۇلى عانا قالىپتى. سونىمەن، ايتىپ-ايتپاي نە كەرەك، كوپەس بالاسىنا قايتىپ بارىپ قالىڭدىعىمەن قاۋىشۋ بۇيىرمادى.
قالىڭدىق كۇنى بويى شاتىردا تۇرىپ، كۇيەۋدى كۇتتى. سول كۇتكەننەن ءالى كۇتىپ تۇر. ال كوپەس بالاسى بولسا، دۇنيەنى كەزىپ ەرتەگى ايتۋمەن ءجۇر، ءبىراق تا ايتقان ەرتەگىلەرى باياعى سىرىڭكە جايىنداعى ەرتەگىدەي قىزىقتى ەمەس.
You Might Also Like
-
استانا قالاسى №24 ورتا مەكتەپتىڭ 11 سىنىپ وقۋشىسى جانداۋلەت نازىم جەتەكشiسi: ەسەتوۆا ورىنشا
-
"نۇر شۋاق" مەكتەپكە دەيىنگى شاعىن ورتالىعىنىڭ تاربيەلەنۋشىلەرى اليحان ۇلى باعداۋلەت نىشان ۇلان مىقتىبەك ۇلى تاربيەشى: قونىسوۆا اقنۇر تاۋباي قىزى
