InfoHub Logo

ساباقتىڭ تاقىرىبى: شالا تۇرلەنىپ جانە تولىق تۇرلەنىپ داميتىن بۋناقدەنەلىلەر

ساباقتىڭ ماقساتى:
1. وقۋشىلارعا شالا، تولىق تۇرلەنىپ داميتىن بۋناقدەنەلىلەر جانە ولاردىڭ پايدا – زيانى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ؛
2. وقۋشىلاردىڭ پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىقتارىن وياتۋ ارقىلى تانىمدىق قابىلەتتەرىن دامىتۋ؛
3. تازالىققا، ۇقىپتىلىققا تاربيەلەۋ. تابيعاتقا دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن ارتتىرۋ.
ساباق ءتۇرى: جاڭا ساباق
ساباق ءادىس - تاسىلدەرى: سۇراق - جاۋاپ، اقپاراتتىق تىرەك - سىزبامەن، كەستەمەن جۇمىس
كورنەكىلىك: ينتەربەلسەندى تاقتا، كوللەكسيا، پلاكات، سلايد

ساباق بارىسى
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭ
II. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ
بۋناقدەنەلىلەرگە قانداي جاندىكتەر جاتادى؟ بىلگەندەرىڭدى اتاڭدار.
2. جاندىكتەردىڭ بارلىعىن بۋناقدەنە دەپ اتاۋعا بولا ما؟ نەگە ولاي اتاۋ دۇرىس ەمەس دەپ ويلايسىڭدار؟
3. بۋناقدەنەلىلەر دەپ اتالۋ سەبەبى نەلىكتەن جانە قانداي تۇرلەرى بار؟
4. بۋناقدەنەلىلەردىڭ قۇرىلىسى نەشە بولىكتەن تۇرادى؟
بۋناقدەنەلىلەردىڭ اۋىز مۇشەلەرىنىڭ سان الۋاندىعىن كەستەدەن انىقتايىق
شىبىن ءسۇزىپ الۋ
ماسا شانشىپ سورۋ
تاراقان، قوڭىز كەمىرۋشى
بالارا كەمىرىپ جالاۋ
كوبەلەك تۇتىك ءتارىزدى اۋىزبەن سورۋشى
تومەندەگى سىزبانى سايكەستەندىرىڭدەر
بۋناقدەنەلىلەر
تۋرا دامۋ شالا تۇرلەنىپ دامۋ تولىق تۇرلەنىپ دامۋ
جۇمىرتقا دەرناسىل يماگو؟
جۇمىرتقا يماگو؟
جۇمىرتقا دەرناسىل قۋىرشاق يماگو؟
بيولوگيالىق ديكتانت
1. تۋرا دامۋ دەگەنىمىز...
2. يماگو لاتىنشا قانداي ماعىنا بەرەدى؟
3. بۋناقدەنەلىلەردى زەرتتەيتىن عىلىم...
4. شالا تۇرلەنىپ دامۋ دەگەن نە؟
5. تولىق تۇرلەنىپ دامۋ دەگەن نە؟
6. بۋناقدەنەلىلەردىڭ تىنىس الۋ مۇشەسى...

III. جاڭا ساباق
بۋناقدەنەلىلەر كلاسى — جانۋارلار الەمىندەگى ەڭ الۋان تۇرگە باي، كوپ تارالعان جاندىكتەر توبى. سوندىقتان بۇل كلاسس ەكى كلاسس تارماعىنا بولىنەدى: ءبىرىنشىسى — تۋاقاناتسىزدار، ەكىنشىسى — قاناتتىلار. تۋاقاناتسىزدار – قاراپايىم قۇرىلىستى بۋناقدەنەلىلەر، ولاردا ەشقاشان قانات بولماعان. تۋاقاناتسىزدار – جاي كوزدى، تۋرا داميتىن بۋناقدەنەلىلەر. ال قاناتتىلار — دەنەسى ەداۋىر جوعارى قۇرىلىستى بۋناقدەنەلىلەر توبى. جالپى بۋناقدەنەلىلەردىڭ 35 وتريادى بار.

دامۋ جولدارى
1. شالا تۇرلەنىپ دامۋ
2. تولىق تۇرلەنىپ دامۋ

شالا تۇرلەنىپ داميتىن بۋناقدەنەلىلەر
تۋراقاناتتىلار وتريادى
بۇلاردىڭ الدىڭعى قاناتتارى دەنەسىنە قومدالاتىن، قاتقىلداۋ كەلگەن، دەنەگە تۋرا ورنالاسقان، ەنسىزدەۋ بولادى. قاناتتىڭ جالپاقتاۋ كەلگەن ەكىنشى جۇبى — جارعاق قانات، تۋرا قاناتتىڭ استىنا ورنالاسادى. اۋىز مۇشەلەرى كەمىرۋگە بەيىمدەلگەن. شەگىرتكە، شەكشەك، شىلدەلىك، ساياق، بۇزاۋباس ءتارىزدى بۋناقدەنەلىلەر تۋراقاناتتىلار وتريادىنا جاتادى.
تاراقاندار وتريادى
تاراقاندار جالپاق دەنەلى بولىپ كەلەدى. ۇيدە تىرشىلىك ەتەتىن ءىرى قارا دەنەلى جانە شاعىن دەنەلى قوڭىر تاراقاندار ازىق - تۇلىكتى ءبۇلدىرىپ قانا قويمايدى، ادامعا ءار ءتۇرلى ءقاۋىپتى اۋرۋلاردى دا تاراتادى.
داۋىتتەر وتريادى. ول قورەگىن تۇتقىاياقتارىمەن اۋلايدى.
ينەلىكتەر وتريادى
ينەلىكتەر – جەمىن كۇندىز اۋلايتىن جىرتقىش بۋناقدەنەلى جاندىكتەر. ولار سۋ ماڭىندا ۇشىپ ءجۇرىپ كوبىنەسە ماسالاردى قۇرتادى.
بيتتەر وتريادى
بيتتەر – اۋىز مۇشەسى شانشىپ – سورۋعا بەيىمدەلگەن قاناتسىز ۇساق، بۋناقدەنەلى جاندىكتەر، ولاردىڭ 40 - قا جۋىق ءتۇرى بەلگىلى.
شالاقاتقىلقاناتتىلار نەمەسە قاناتتىلار وتريادى
قاندالالاردىڭ كەيبىرەۋى جانۋارلار مەن ادامداردا، ال باسىم كوپشىلىگى مادەني وسىمدىكتەردە پارازيتتىك تىرشىلىك ەتەدى، ءسويتىپ ولارعا ۇلكەن زيان كەلتىرەدى. بۇلاردىڭ اۋزى شانشىپ - سورۋعا بەيىمدەلگەن، بۋناقتالعان تۇمسىقشادان قۇرالادى. ءقاناتۇستىنىڭ قالىڭدىعى بىركەلكى بولماعاندىقتان، وترياد شالاقاناتتىلار دەپ اتالادى.
تولىق تۇرلەنىپ داميتىن بۋناقدەنەلىلەر
قاتقىلقاناتتىلار نەمەسە قوڭىزدار وتريادى
قاتقىلقاناتتىلار ءتۇرى سان الۋان. قاناتتارىنىڭ ۇستىڭگى جۇبى — ءقاناتۇستى قاتتى دا قاتقىل، دوڭەستەۋ كەلگەن ءحيتيندى تاقتاشادان قۇرالاتىندىقتان، وترياد قاتقىلقاناتتىلار دەپ اتالادى.
بۇرگەلەر وتريادى
بۇلار — قاتقىلقاناتتىلار مەن قوسقاناتتىلارعا ۇقساس قان سورعىش بۋناقدەنەلىلەر وتريادى. اۋىز مۇشەلەرى شانشىپ - سورۋعا بەيىمدەلگەن.
قوسقاناتتىلار وتريادى
قوسقاناتتىلار – بۋناقدەنەلىلەر ىشىندەگى ەڭ ۇشقىر جاندىكتەر. بۇلاردىڭ تەك الدىڭعى ەكى قاناتى عانا بولادى، وترياد سوندىقتان قوسقاناتتىلار وتريادى دەپ اتالادى. سوڭعى ەكى قاناتى وزگەرىپ، ىزىلداۋىققا اينالعان.
قابىرشاققاناتتىلار نەمەسە كوبەلەكتەر وتريادى
كوبەلەكتەر وتريادىنداعى جاندىكتەردىڭ قاناتتارىن ءحيتيندى ۇساق قابىرشاقتار قاپتايدى، سوندىقتان بۇل وترياد قابىرشاققاناتتىلار دەپ اتالادى. كوبىسنىڭ اۋىز مۇشەسى سورۋعا بەيىمدەلگەن.

IV. تاپسىرما.
تومەندەگى كەستەنى تولتىرىڭدار:
تۋرا دامۋ قاناتسىز بۋناقدەنەلىلەر
شالا تۇرلەنىپ دامۋ ينەلىك، ءداۋىت،، بيت، قاندالا، شەگىرتكە، بۇزاۋباس
تولىق تۇرلەنىپ دامۋ قوڭىزدار، كوبەلەكتەر، بۇرگەلەر، شىبىندار، ماسالار، شانشارلارت. ب

V. ساباقتى قورىتۋ
1. بيولوگيالىق ديكتانت
بۋناقدەنەلىلەر كلاسى... كلاسس تارماعىنا بولىنەدى: ءبىرىنشىسى --...، ەكىنشىسى --... تۋاقاناتسىزدار – جاي كوزدى،... داميتىن جاندىكتەر. جالپى بۋناقدەنەلىلەردىڭ... وتريادى بار. دامۋ جولدارىنا بايلانىستى وتريادتار... تۇرلەنىپ جانە... تۇرلەنىپ داميدى.
2. دۇرىس تۇجىرىمىن تاپ(ءيا نەمەسە جوق)
1. بۋناقدەنەلىلەردىڭ ءۇش كلاسس تارماعى بار. ءيا
2. تۋاقاناتسىزدار تۋرا داميتىن قاراپايىم قۇرىلىستى جاندىكتەر. ءيا
3. جالپى بۋناقدەنەلىلەردىڭ 24 وتريادى بار
4. شەگىرتكە، بۇزاۋباس، شىلدەلىك تۋراقاناتتىلار وتريادىنا جاتادى
5. تاراقاندار ازىق - تۇلىكتى ءبۇلدىرىپ قانا قويماي، ءار ءتۇرلى اۋرۋلار تاراتادى
6. داۋىتتەر زياندى جاندىكتەر
7. ءبيتتىڭ جۇمىرتقاسىن جۇلدىزقۇرت دەپ اتايدى
8. شالاقاناتىلار وتريادىنا قوڭىزدار جاتادى
9. سۋارشىن، زۇلامات سۋ قاندالاسى
10ماسا، شىركەي، بوگەلەك قوسقاناتتىلار وتريادىنا جاتادى
3. سۇراق - جاۋاپ
1. بۋناقدەنەلىلەردىڭ قانداي دامۋ ساتىلارى بار؟
2. بۋناقدەنەلىلەردى وقىپ - ۇيرەنۋ نەگە نەگىزدەلگەن؟
3. تۋراقاناتتىلار وتريادى بويىنشا بۋناقدەنەلىلەردىڭ قاي تۇرلەرى شالا تۇرلەنىپ داميدى؟
4. ولاردىڭ اۋىل شارۋاشىلىعىنداعى، ادام ومىرىندەگى پايدا - زيانى قانداي؟
5. تاراقان، ءداۋىت، ينەلىك جانە بيتتەر وتريادتارى تۋرالى نە بىلەسىڭدەر؟
6. قاندالالاردىڭ قانداي تۇرلەرى بار؟
7. قاندالالاردىڭ بارلىعى بىردەي قانمەن قورەكتەنە مە؟
8. وترياد نەلىكتەن قاتقىلقاناتتىلار دەپ اتالعان؟ قوڭىزداردىڭ قانداي پايداسى بار؟
9. قاي جاندىكتەر قوسقاناتتىلارعا جاتادى؟
10. بوگەلەكتەردىڭ قانداي تۇرلەرى بولادى؟
11. قاي جاندىكتەردىڭ انالىعى عانا قان سوراتىنىن، قايسىسىنىڭ ەرەسەك كۇيىندە اۋىز مۇشەسى بولمايدى؟
12. بۋناقدەنەلىلەردىڭ قانداي توبى قابىرشاققاناتتىلار وتريادىنا جاتادى؟ جارعاققاناتتىلار وتريادىنىڭ پايدالى جانە زياندى قانداي تۇرلەرى بار؟

VI. ۇيگە تاپسىرما § 50 وقۋ، جۇمىس داپتەردى تولتىرۋ
VII. باعالاۋ