شەڭبەردىڭ ۇزىندىعى. دوڭگەلەكتىڭ اۋدانى. شار
شەڭبەردىڭ ۇزىندىعى. دوڭگەلەكتىڭ اۋدانى. شار.
ماتەماتيكا 6 سىنىپ
ساباق نەگىزدەلگەن وقۋ ماقساتى (ماقساتتارى)
جالپى شەڭبەر، دوڭگەلەك، ۇزىندىق، اۋدان ۇعىمىن ەسكە تۇسىرەدى. شەڭبەردىڭ ۇزىندىعى جانە دوڭگەلەك اۋدانىنىڭ فورمۋلالارىن تابۋدى بىلەدى.
ساباق ماقساتتارى: بارلىق وقۋشىلار: شەڭبەردىڭ ۇزىندىعى مەن دوڭگەلەكتىڭ اۋدانىن تابۋ تۋرالى بىلىمدەرىن كەڭەيتەدى.
وقۋشىلاردىڭ باسىم بولىگى: شەڭبەردىڭ ۇزىندىعى مەن دوڭگەلەكتىڭ اۋدانى سانىمەن ەسەپتەپ شىعارادى.
كەيبىر وقۋشىلار: راديۋس ارقىلى شەڭبەردىڭ ۇزىندىعى مەن دوڭگەلەكتىڭ اۋدانىن تابۋعا بولاتىنىن تالدايدى
تىلدىك ماقسات
وقۋشىلار: مىسالدار كەلتىرىپ جانە سيپاتتاي الادى.
نەگىزگى سوزدەر مەن تىركەستەر:
شەڭبەر، دوڭگەلەك، شار، سفەرا.
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭ
سالەمدەسۋ
تۇگەندەۋ
پسيحولوگيالىق دايىندىق
قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ
باستالۋى 1 - توپ«شەڭبەر، دوڭگەلەك، ۇزىندىق، اۋدان» ۇعىمىن پايدالانا وتىرىپ، شەڭبەردىڭ ۇزىندىعى مەن دوڭگەلەك اۋدانىن ءولش
2 - توپ شار
3 – توپ شەڭبەردىڭ ۇزىندىعى. سانى.
ماعىنانى تانۋ
ورتاسى
«شەڭبەر، دوڭگەلەك، ۇزىندىق، اۋدان» ۇعىمىن پايدالانا وتىرىپ، شەڭبەردىڭ ۇزىندىعى مەن دوڭگەلەك اۋدانىن ولشەۋ
و كوورديناتا باسىنا قاتىستى سەنترلىك سيممەتريالى فيگۋرا جۇرگىزسەك، سوندا قانداي فيگۋرا شىقتى؟ (شەڭبەر)
جازىقتىقتىڭ شەڭبەردىڭ ىشىندەگى بولىگى (شەڭبەردىڭ وزىمەن قوسا) نە دەپ اتالادى؟ (دوڭگەلەك)
قازىرگى ۋاقىتقا دەيىن شارشىنىڭ، تىكتورتبۇرىشتىڭ ۇزىندىعى مەن ەنىنە قاتىستى فيگۋرانىڭ اۋدانىن تابۋدى مەڭگەردىك. ەندى شەڭبەردىڭ ۇزىندىعىن تابۋدى، وعان قاتىستى ديامەتر، راديۋس، سانىن قاراستىرامىز.
شەڭبەردىڭ ۇزىندىعى.
شەڭبەردىڭ ۇزىندىعىن ولشەپ تابۋعا بولادى. مىسالى، جيەگى شەڭبەر بولاتىن ستاكاندى الايىق. ونىڭ جيەگىن جىپپەن وراپ ءجىپتىڭ ۇزىندىعىن سىزعىشپەن ولشەيىك.
ءجىپتىڭ ۇزىندىعى شامامەن ستاكان شەڭبەرىنىڭ ۇزىندىعىنا تەڭ. سونان سوڭ ستاكان ديامەترىن سىزعىشپەن ولشەيمىز.
تاجىريبەلەر ناتيجەسىندە كەز كەلگەن شەڭبەر ءۇشىن، شەڭبەر ۇزىندىعىنىڭ ونىڭ ديامەترىنە قاتىناسى تۇراقتى سانعا تەڭ ەكەنى انىقتالادى. بۇل سان گرەكتىڭ (وقىلۋى: «پي») ارپىمەن بەلگىلەنەدى.
سانى - شەكتەۋسىز وندىق بولشەك. ەسەپتەۋلەردە ءدىڭ جۋىق ءمانى الىنادى.
(پي) دەگەن نە؟
سانى - شەڭبەردىڭ ۇزىندىعىنىڭ ونىڭ ديامەترىنە قاتىناسىن كورسەتەتىن جانە ماتەماتيكادا بەلگىلى ءبىر يرراسيونال ساندى بەلگىلەۋ ءۇشىن قولدانىلاتىن گرەك ءارپى. بۇل بەلگىلەۋدى العاش رەت 1706 جىلى اعىلشىن ماتەماتيگى دجون مەچين پايدالانعانىمەن جاپپاي قولدانىسقا 1736 جىلى ەيلەردىڭ ەڭبەگىنەن كەيىن عانا ەنە باستادى. ال 1873 جىلى اعىلشىن ماتەماتيگى سانىنىڭ ۇتىرىنەن كەيىن 707 تاڭباسىنا دەيىن 15 جىل جۇمسادى، ءبىراق 528 - ءشى تاڭبادا قاتەلەستى دە، بارلىق ەسەپتەۋلەرى قاتە بولدى. 2004 جىلى توكيولىق ياسۋماسا كانادا كومپيۋتەردىڭ كومەگىمەن 1، 24 تريلليون تاڭباسىن ەسەپتەدى.
الماتى وبلىسى، جامبىل اۋدانى،
تارعاپ اۋىلى، تارعاپ اۋىلىنداعى ورتا
مەكتەپ مەكتەپكە دەيىنگى شاعىن ورتالىعىمەن كمم
ماتەماتيكا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى كامالوۆا شنار بولاتوۆنا
ماتەماتيكا 6 سىنىپ
ساباق نەگىزدەلگەن وقۋ ماقساتى (ماقساتتارى)
جالپى شەڭبەر، دوڭگەلەك، ۇزىندىق، اۋدان ۇعىمىن ەسكە تۇسىرەدى. شەڭبەردىڭ ۇزىندىعى جانە دوڭگەلەك اۋدانىنىڭ فورمۋلالارىن تابۋدى بىلەدى.
ساباق ماقساتتارى: بارلىق وقۋشىلار: شەڭبەردىڭ ۇزىندىعى مەن دوڭگەلەكتىڭ اۋدانىن تابۋ تۋرالى بىلىمدەرىن كەڭەيتەدى.
وقۋشىلاردىڭ باسىم بولىگى: شەڭبەردىڭ ۇزىندىعى مەن دوڭگەلەكتىڭ اۋدانى سانىمەن ەسەپتەپ شىعارادى.
كەيبىر وقۋشىلار: راديۋس ارقىلى شەڭبەردىڭ ۇزىندىعى مەن دوڭگەلەكتىڭ اۋدانىن تابۋعا بولاتىنىن تالدايدى
تىلدىك ماقسات
وقۋشىلار: مىسالدار كەلتىرىپ جانە سيپاتتاي الادى.
نەگىزگى سوزدەر مەن تىركەستەر:
شەڭبەر، دوڭگەلەك، شار، سفەرا.
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭ
سالەمدەسۋ
تۇگەندەۋ
پسيحولوگيالىق دايىندىق
قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ
باستالۋى 1 - توپ«شەڭبەر، دوڭگەلەك، ۇزىندىق، اۋدان» ۇعىمىن پايدالانا وتىرىپ، شەڭبەردىڭ ۇزىندىعى مەن دوڭگەلەك اۋدانىن ءولش
2 - توپ شار
3 – توپ شەڭبەردىڭ ۇزىندىعى. سانى.
ماعىنانى تانۋ
ورتاسى
«شەڭبەر، دوڭگەلەك، ۇزىندىق، اۋدان» ۇعىمىن پايدالانا وتىرىپ، شەڭبەردىڭ ۇزىندىعى مەن دوڭگەلەك اۋدانىن ولشەۋ
و كوورديناتا باسىنا قاتىستى سەنترلىك سيممەتريالى فيگۋرا جۇرگىزسەك، سوندا قانداي فيگۋرا شىقتى؟ (شەڭبەر)
جازىقتىقتىڭ شەڭبەردىڭ ىشىندەگى بولىگى (شەڭبەردىڭ وزىمەن قوسا) نە دەپ اتالادى؟ (دوڭگەلەك)
قازىرگى ۋاقىتقا دەيىن شارشىنىڭ، تىكتورتبۇرىشتىڭ ۇزىندىعى مەن ەنىنە قاتىستى فيگۋرانىڭ اۋدانىن تابۋدى مەڭگەردىك. ەندى شەڭبەردىڭ ۇزىندىعىن تابۋدى، وعان قاتىستى ديامەتر، راديۋس، سانىن قاراستىرامىز.
شەڭبەردىڭ ۇزىندىعى.
شەڭبەردىڭ ۇزىندىعىن ولشەپ تابۋعا بولادى. مىسالى، جيەگى شەڭبەر بولاتىن ستاكاندى الايىق. ونىڭ جيەگىن جىپپەن وراپ ءجىپتىڭ ۇزىندىعىن سىزعىشپەن ولشەيىك.
ءجىپتىڭ ۇزىندىعى شامامەن ستاكان شەڭبەرىنىڭ ۇزىندىعىنا تەڭ. سونان سوڭ ستاكان ديامەترىن سىزعىشپەن ولشەيمىز.
تاجىريبەلەر ناتيجەسىندە كەز كەلگەن شەڭبەر ءۇشىن، شەڭبەر ۇزىندىعىنىڭ ونىڭ ديامەترىنە قاتىناسى تۇراقتى سانعا تەڭ ەكەنى انىقتالادى. بۇل سان گرەكتىڭ (وقىلۋى: «پي») ارپىمەن بەلگىلەنەدى.
سانى - شەكتەۋسىز وندىق بولشەك. ەسەپتەۋلەردە ءدىڭ جۋىق ءمانى الىنادى.
(پي) دەگەن نە؟
سانى - شەڭبەردىڭ ۇزىندىعىنىڭ ونىڭ ديامەترىنە قاتىناسىن كورسەتەتىن جانە ماتەماتيكادا بەلگىلى ءبىر يرراسيونال ساندى بەلگىلەۋ ءۇشىن قولدانىلاتىن گرەك ءارپى. بۇل بەلگىلەۋدى العاش رەت 1706 جىلى اعىلشىن ماتەماتيگى دجون مەچين پايدالانعانىمەن جاپپاي قولدانىسقا 1736 جىلى ەيلەردىڭ ەڭبەگىنەن كەيىن عانا ەنە باستادى. ال 1873 جىلى اعىلشىن ماتەماتيگى سانىنىڭ ۇتىرىنەن كەيىن 707 تاڭباسىنا دەيىن 15 جىل جۇمسادى، ءبىراق 528 - ءشى تاڭبادا قاتەلەستى دە، بارلىق ەسەپتەۋلەرى قاتە بولدى. 2004 جىلى توكيولىق ياسۋماسا كانادا كومپيۋتەردىڭ كومەگىمەن 1، 24 تريلليون تاڭباسىن ەسەپتەدى.
الماتى وبلىسى، جامبىل اۋدانى،
تارعاپ اۋىلى، تارعاپ اۋىلىنداعى ورتا
مەكتەپ مەكتەپكە دەيىنگى شاعىن ورتالىعىمەن كمم
ماتەماتيكا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى كامالوۆا شنار بولاتوۆنا
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
