InfoHub Logo

ساباقتىڭ تاقىرىبى: ءى. جانسۇگىروۆ «ءانشى»
ماقساتى:
1. ءىلياس جانسۇگىروۆتىڭ ءومىرى، قىزمەتى، شىعارماشىلىعى تۋرالى ءوز بەتتەرىنشە ءبىلىم الۋلارىنا جاعداي جاساۋ، «ءانشى» ولەڭىمەن تانىستىرۋ، شىعارمانى تالداتا وتىرىپ، ءتۇسىنىپ، مانەرلەپ وقۋعا ۇيرەتۋ
2. وقۋشىلاردىڭ سوزدىك قورىن، شىعارماشىلىق قابىلەتىن، وي - ءورىسىن دامىتۋ.
3. ءىلياس شىعارماسى ارقىلى ەستەتيكالىق تاربيە قالىپتاستىرۋ
ساباق ءتۇرى: جاڭا ساباق
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ماتەريالدى مەڭگەرۋ
وقىتۋدىڭ فورماسى: ۇجىمدىق
ساباقتا قولدانىلاتىن ءادىس – تاسىلدەر: ستو ستراتەگيالارى، سۇراق – جاۋاپ، توپپەن جۇمىس، تالداۋ - جيناقتاۋ، توپتاستىرۋ، بايانداۋ، تەست
ساباق كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سۋرەتتەر، كىتاپ كورمەسى، باعالاۋ پاراعى
ساباق بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ
وقۋشىلاردى توپقا ءبولۋ. تانىستىرۋ. سالەمدەسۋ. توپ باسشىلارىنا باعالاۋ پاراعىن ۇلەستىرۋ.
ءىى. جاڭا ساباق
ءى. قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ كەزەڭى
1. «وي قوزعاۋ» ستراتەگياسى. توپتارعا الدىن - الا بەرىلگەن تاپسىرمالار بويىنشا جۇمىس.
1 - توپ «قۇلاگەر»
ءى. جانسۇگىروۆ تۋرالى نە بىلەسىڭدەر؟
«ساندار سىر شەرتەدى» كەستەسى بويىنشا
ءىلياس ءومىرى، قىزمەتى تۋرالى شولۋ جاسايدى.
1894ج
1905 - 1911ج. ج 1938ج
1916ج
1920ج
1925ج 1928ج 1934 - 1936ج
1) 1894 جىلى تالدىقورعان وبلىسى اقسۋ اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن
2) 1905 - 1911 جىلدارى العاشقىدا اكەسىنەن حات تانىپ، سودان سوڭ مولدادان وقىپ، قاراعاشتاعى تاتار ۇلگىسىندەگى مەكتەپتە ءدارىس الدى.
3) 1916 ج. «انشىگە» ولەڭىن جازادى
4) 1920 ج. الماتىعا كەلىپ، ءۇش ايلىق مۇعالىمدەر كۋرسىن بىتىرەدى.
5) 1925 ج. ماسكەۋدەگى جۋرناليستيكا ينستيتۋتىنا تۇسەدى.
6) 1928 ج. ەلگە كەلىپ، «ەڭبەكشى قازاق» ( قازىرگى «ەگەمەن قازاقستان») گازەتىندە قىزمەت اتقاردى. «ساعاناق» دەگەن تۇڭعىش كىتابى جارىق كوردى.
7) 1934 - 1936 جىلدارى قازاقستاندا كوركەم ادەبيەت باسپاسىندا پوەزيا ءبولىمىن باسقارادى.
8) 1938 جىلى زۇلمات قولىنا ىلىگىپ، اتۋ جازاسىنا كەسىلەدى.

2 - توپ «كۇيشى»
ءى. جانسۇگىروۆتىڭ بالالارعا ارنالعان قانداي شىعارمالارىن وقىدىڭدار، بىلەسىڭدەر؟ («شاركەي»، «بۇلت» «سابىن»، «جازعىتۇرىم»، «انام ءتىلى»، «جاس بۇلبۇلدارعا» ت. ب.)
كىتاپ كورمەسى ارقىلى ءى. جانسۇگىروۆتىڭ باسقا دا شىعارمالارىنا شولۋ جاسايدى.
2. «توپتاستىرۋ» ستراتەگياسى
ءىلياس كىم؟

ءىى. ماعىنانى تانۋ كەزەڭى
«ءانشى» ولەڭى (جاڭا ساباق)
3.«ءتۇسىنۋ» ستراتەگياسى
ا) ەكى توپ ءماتىندى ءوز بەتىمەن وقيدى.
- ولەڭ كىم تۋرالى؟ (وقۋشىلاردىڭ جاۋاپتارى)
ب) ءمۇعالىم وقۋشىلاردىڭ ايتقانىن قورىتىندىلاپ، اسەت نايمانبايەۆ تۋرالى بىلىمدەرىن تولىقتىرادى.

اسەت نايمانباي ۇلى (1867 - 1923) - قازاقتىڭ اتاقتى ءانشى - كومپوزيتورى، سۋىرىپ سالما اقىنى. قارقارالى ۋەزىنىڭ تەمىرشى بولىسىندا قارايتىن 8 اۋىلدا (قازىرگى قاراعاندى وبلىسى قوڭىرات اۋدانى «قىزىلاراي» اۋىلى) تۋعان. وسى ماڭداعى كەرەگەتاس، قىزىلاراي تاۋلارى مەن قارشىعالى وزەنىنىڭ بويى اسەتتىڭ اتامەكەنى بولعان.

ۆ) اسەت نايمانبايەۆ تۋرالى نە بىلدىك؟ ول كىم؟
ءىىى. وقۋلىقپەن جۇمىس
1) ولەڭدى داۋىستاپ، مانەرلەپ وقىتۋ.
2) سوزدىك جۇمىسى
جەلقابىز سىن. - 1. اۋەسقوي
2. جەڭىلتەك مىنەزدى، ۇشقالاق
دەلەبە: دەلەبەسىن قوزدىرىپ ەتىستىك - جەلىكتىرىپ، قىزىقتىرىپ
4. «تالداۋ» ستراتەگياسى. شىعارمانى كومپوزيسيالىق قۇرىلىسىن سىزبا بويىنشا ساتىلاي تالداۋ
شىعارمانىڭ تاقىرىبى
شىعارمانىڭ اۆتورى
جانر ءتۇرى
كەيىپكەرلەرى
وقيعانىڭ باستالۋى
وقيعانىڭ شيەلەنىسۋى
شىعارمانىڭ شارىقتاۋ شەگى
شىعارمانىڭ اياقتالۋى
شىعارمانىڭ يدەياسى
شەشىمى
5.«ەركىن جاۋاپ» ستراتەگياسى
1. ولەڭدى تالداۋ:
- ولەڭ كىمنىڭ اتىنان جىرلانادى؟
- ءان مەن ونىڭ ءماتىنى قانداي بىرلىكتە بولۋ كەرەكتىگى تۋرالى ايتىلادى؟
- اسەت سالعان ءاننىڭ ناقىش ورنەكتەرى قالاي سيپاتتالادى؟
- ولەڭدە قانداي قازاق جەرىنىڭ اتاۋلارى بەرىلەدى جانە ەلىكتەن؟
- قانداي كورشى مەملەكەتتەر تۋرالى ايتادى؟
- انشىگە، اقىننىڭ وزىنە قويار تالابى قانداي؟
- ولەڭدى وي جۇيەسىنە قاراي نەشە بولىككە بولۋگە بولادى؟
- ءار بولىككە قانداي ات قويار ەدىڭدەر؟
2. ولەڭ قۇرىلىسىنا تالداۋ جاساۋ.
• ار - عىن - مىن، ا - تىم ءا - سەت، ا - رىن - دا - عان، - 11 - ا
• ا - رىن - داپ ءان سا - لا ما دا - رى - ما - عان، - 11 - ا
• اس - پان - نىڭ ا - يا - سىندا ءان شال - قىت - قان،
• بۇل - بۇل - مىن داۋ - سى كوك - تە دا - مىل - داعان - 11 - ا
ولەڭ 11 بۋناقتى، شۇبىرتپالى ۇيقاس تۇرىندە جازىلعان.

3. ءماتىندى تالداۋ:
ءماتىن ءوز پىكىرىم
تاۋىقپىن، تارى تەردىم نايمان شالدان
نايمان ەلى ايى تۋعان ماڭدايشادان
ويدا – ورىس، وردە جۇڭگو قونىستاسىم،
اۋىلىم بار اۋعانعا دا تەۋىپ بارعان.
ءان سالساڭ، وزىمدەي سال، اڭىراتىپ...
ءان سالساڭ، اسەتتەي سال اسەمدەتىپ...

2) ولەڭدە قولدانىلعان بەينەلى سوزدەردى تابىڭدار
تەڭەۋ – زاتتىڭ نە قۇبىلىستىڭ ەرەكشە بەلگىلەرىن باسقا زاتپەن نە قۇبىلىسپەن سالىستىرا سۋرەتتەۋ.
ۇيرەكتەي، قازداي قالقىپ ءجۇرمىن ءجۇزىپ،
اققۋداي اسپانداعى ءاندى ورلەتىپ،
قوڭىر قازداي مامىرلاتىپ،
سۋلى ىنگەندەي كۇڭىرەنتىپ،
نوسەردەي جاۋىنداتىپ،
قازانداي داۋىلداتىپ،
قامىستاي ساۋىلداتىپ
تەڭەۋ سوزدەر ارقىلى ءانشى ءوزىنىڭ حالقىنىڭ ەركەسىنە اينالعانىن ماقتانىشپەن سەزدىرەدى
ەپيتەت (ايقىنداۋ)– زاتتىڭ نە قۇبىلىستىڭ ايرىقشا سيپاتىن، ساپاسىن بەلگىسىن بىلدىرەتىن سوزدەر ( مي دالا، مەڭىرەۋ ءشول، كۇمىس كولدەر، سار دالا ت. ب.)
مەتافورا (اۋىستىرۋ) – سۋرەتتەلگەن زاتتى نە قۇبىلىستى ايقىنداي ءتۇسۋ ءۇشىن، ولاردى وزدەرىنە ۇقساس زاتقا نە قۇبىلىسقا بالاۋ
بۇلبۇلمىن
تۇلپارمىن
جورعامىن مايدامىن تاۋىقپىن
قۇم - قىستاۋ، ولكە - كوكتەۋ، وزەن - كۇزەۋ، جايلاۋىم – جالپاق دالا، ءسوز - جاڭبىر، داۋسىم - داۋىل، ءانىم – ەسكەك

ءىۇ. بەكىتۋ
1. قازاقتىڭ قانداي حالىق كومپوزيتورلارىن بىلەسىڭدەر؟
ءوز حالقىنىڭ ەركەسىنە، ماقتانىشىنا اينالعان اسەت داۋىرىندە ءومىر سۇرگەن ءانشى اقىنداردى توپتاستىرۋ.

اقان سەرى
ۇكىلى ىبىراي ءبىرجان سال
جاياۋ مۇسا امىرە قاشاۋبايەۆ

التەرناتيۆتى تەست
• 1. ءى. جانسۇگىروۆ ءبىزدىڭ جەرلەسىمىز بە؟
ا) ءيا ءا) جوق
• 2. ول بالالارعا ارناپ شىعارمالار جازعان با؟
ا) ءيا ءا) جوق
• 3. “ءانشى” ولەڭى سىزدەرگە ۇنادى ما؟
ا) ءيا ءا) جوق
• 4. اسەت - حالىق كومپوزيتورى ما؟
ا) ءيا ءا) جوق
• 5. ءىلياستىڭ شىعارمالارىن وقيمىز با؟
ا) ءيا ءا) جوق
• 6. ءوزىمىز دە ولەڭ شىعارا الامىز با؟
ا) ءيا ءا) جوق
• 7. ونەر، ونەرلى ادام جايلى ءبىر شۋماق ولەڭ جازۋ
ءۇ. وي قورىتۋ. Insert ستراتەگياسى بويىنشا جۇمىس.
بىلەمىن نە ءبىلدىم؟ بىلگىم كەلەدى
باعالاۋ پاراعى ارقىلى وقۋشىلاردىڭ ءوزىن – ءوزى باعالاۋى.
ءۇى. ۇيگە تاپسىرما
“ءانشى” ولەڭىن وقۋ، تالداۋ، ۇناعان شۋماعىن جاتتاۋ. «ەل ءىشى – ونەر كەنىشى» تاقىرىبىندا شاعىن شىعارما جازۋ.

الماتى وبلىسى، كوكسۋ اۋدانى، مۇقىرى اۋىلى،
جاپساربايەۆ اتىنداعى ورتا مەكتەپتىڭ
قازاق ءتىلى جانە ادەبيەتى ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى
بەيسەنوۆا ساۋلە سەرىك قىزى