- 12 اقپ. 2016 00:00
- 283
شىنىاياقتى توڭكەرۋ
- اكەمنىڭ ءۇش اعاسى بولعان، - دەيدى اپاسى. - بۇلاردى ورازبايدىڭ ءتورت ۇلى دەيدى ەكەن. كەۋلىمجاي، ءامىرجاي، مامىرباي، قوڭىرباي. اكەم قوڭىرباي سولاردىڭ ەڭ كىشىسى عوي. ول ۋاقىتتا ءىنىنى اعا تاربيەلەپ وتىرادى. ءىنى اعانىڭ بەتىنە قارسى كەلمەيدى. اكەمنىڭ اعالارى مىنەزدەرى سالماقتى، بوس، اۋلەكى ءسوزدى جاقتىرتا بەرمەيتىن كىسىلەر بولعان. وزدەرى دىنگە ساۋاتتى، سونىڭ ءىلىمىن بىلەتىن جاندار بولعان. تەك اكەم عانا بۇل جولدى ۇستانباعان. ويتكەنى زاماننىڭ بەتى دە وزگەرىپ كەتكەن عوي. ءوزىنىڭ قوعامىنىڭ جۇمىسىنا ارالاسىپ كەتكەن كىسى.
ول كەزدە اكەمنىڭ ءالى اياقتانا قويماعان جاس جىگىت كەزى ەكەن. وزدەرى وسىنى ايتىپ كۇلىسىپ وتىراتىن. اعالارىنا ەرىپ ەل ارالاپ جۇرەدى. ول ۋاقىتتا اتپەن ءجۇرىپ ارالايدى عوي. قازاقتا قىزى بار ۇيگە تۇسسە، سول ءۇيدىڭ قىزىنىڭ ادەبىنە دە قاراي وتىراتىن كورىنەدى. سوعان وراي، قىزدىڭ اكە-شەشەسى دە قىزدارىنا ايتىپ قوياتىن بولسا كەرەك، ۇيگە قوناق كەلىپ جاتسا، ادەپتى كورىن دەپ. بىردە سونداي ءبىر ۇيگە تۇسە قالعاندا، الگى ءۇيدىڭ قىزى اكەمدەرگە شاي قۇيىپ بەرىپتى. سويتسە، ول جەردە سالت-سانانى قاتاڭ ساقتاپ وتىرادى ما، شاي ءىشىلىپ بولعاننان كەيىن، شىنىاياق توڭكەرىلىپ قويۋ كەرەك ەكەن. اكەم سونى ەسكەرمەگەن عوي. ەندى ول كەزدە اكەمنىڭ جاس جىگىت كەزى، اعالارىنان بۇرىن شايىن ءىشىپ بولىپ، كەسەسىنىڭ بەتىن الاقانىمەن جاۋىپ، بولدىم دەگەندەي يشارات تانىتادى. سويتسە، قىز اكەمنىڭ الدىنداعى كەسەسىن الىپ، شاي قۇيىپ ۇسىنىپتى. ويتكەنى شىنىاياق توڭكەرىلگەن جوق قوي. قىز سونى ەسكەرىپ وتىر. اكەم قىزدىڭ قىلىعىنا اڭ-تاڭ بولادى. قىز بايقاماي قالدى ما دەپ، تاعى دا شايىن
ءىشىپ بولىپ، كەسەسىنىڭ بەتىن الاقانىمەن جاۋىپ، بولدىم دەگەندەي يشارات تانىتسا، قىز اكەمنىڭ الدىنداعى كەسەسىن لىپ ەتكىزىپ الىپ، تاعى دا شاي قۇيىپ ۇسىنعان عوي. سودان اكەمدى كۇلكى قىسادى، قىز وزىنە قايتا-قايتا شاي قۇيا بەرگەسىن. داستارقاننىڭ باسىندا قاباعى قاتۋ اعالارى وتىر. سونداي جەردە ادامدى كۇلكى قىسقان دەگەن قانداي قيىن. "بار، شىق دالاعا!" دەگەن عوي اعالارى. ءسويتىپ ىنىلەرىن سىرتقا شىعارىپ جىبەرىپتى. سودان انا ۇيدەن اتتانىپ كەتىپ، اۋىل سىرتىنا شىعا بەرگەندە، اتتارىنىڭ باسىن تارتىپ تۇرىپ، ىنىلەرىن ورتاعا الىپتى:
"ءاي، سەنىڭ باعاناعى كۇلكىڭ نە؟! سەندە ءبىر جىگىت ادامنىڭ ادەبى دەگەن بولا ما؟ داستارقاننىڭ باسىندا قىز بالا وتىر. جىگىت ادام دەگەن قىز بالانىڭ كوزىنشە رەتسىز سويلەپ، رەتسىز كۇلە مە ەكەن؟ ونىڭ ۇستىنە داستارقاننىڭ مادەنيەتى دەگەن بولماي ما؟" - دەپتى.
سودان اكەم اعالارىنان قىسىلعاننان شىنىن ايتقان عوي. سويتسە، اعالارى دالانى جاڭعىرىقتىرىپ، ىنىلەرىنىڭ قىلىعىنا وزدەرى ىشەك-سىلەلەرى قاتىپ كۇلىپ جاتقان كورىنەدى:
"ءوي، سەن شىنىاياقتى توڭكەرۋدى ەسكەرمەگەن ەكەنسىڭ عوي. بۇل جەردە قىز بالانىڭ ءىسى دۇرىس. ءوزى ءبىر سالت-سانانى ساقتاپ وتىراتىن، ادەبى بار قىز بالا ەكەن"، - دەپتى.
- قازاقتىڭ داستارقانى باي بولادى، ءوزىنىڭ اس ءىشۋ مادەنيەتى بولادى، ۇلكەننىڭ ءوز ورنى بولادى، كىشىنىڭ ءوز ورنى بولادى. قازاقتىڭ ءتالىمى سول داستارقاننىڭ باسىندا بەرىلىپ وتىرعان حالىق، - دەيدى اپاسى.