ا.جۇمادىلدايەۆ تەڭدەۋدى نە ءۇشىن بەرگەنىن ءتۇسىندىردى
كۇنى كەشە ينتەرنەت بەتىن اسقار جۇمادىلدايەۆ جاسىرعان تەڭدەۋ جاۋىپ كەتتى. انىق ءمان-جايدى بىلمەككە اسقار اعاعا حابارلاسقانىمىزدا:
«تەڭدەۋدەن ءسال قاتە كەتىپتى. دۇرىسى: ح!+1=ۋ2. «ۋ2» دەپ قويىپتى. ەسەپتىڭ ءۇش جاۋابى بەلگىلى. ەندى ءتورتىنشى شەشىمىن تابۋ كەرەك. ەگەر تاپسا، 1000 دوللار الادى» دەدى اكادەميك. مۇنىمەن شەكتەلىپ قالماي، كوكەيدەگى سۇراقتارىمىزعا جاۋاپ الدىق…
ۇلان: مۇنىڭ شەشىمىن تاباتىنداي ءبىزدىڭ جاستاردىڭ ءبىلىم دەڭگەيى قانشالىقتى؟
ا.جۇمادىلدايەۆ: ادام عىلىمدى ۇستاناتىن بولسا، ناعىز عىلىمعا كىرگەنى دۇرىس. بۇل – عىلىمي ەسەپ. مۇنىڭ ءتورتىنشىسىن مەن بىلمەيمىن. بىلسەم نەگە سۇرايمىن؟! مۇنى بەرگەن سەبەبىم، اسىرەسە، جاستارعا بەرگەن سەبەبىم، جاستار دۇرىس ەسەپكە ءمان بەرىپ، ءارى قاراي زەرتتەۋى كەرەك. كىتاپتى اشىپ، ينتەرتەتتى قاراپ، مۇعالىمىنەن سۇراپ، ىزدەنىس قىلۋى كەرەك. سوندا جاستاردىڭ ويىنا جاڭا يدەيا كەلۋى مۇمكىن. ونداي ەسەپتەردى ءبىز سياقتى شالدار شىعارا المايدى. ونى تەك جاستار شىعارا الۋى مۇمكىن. ويتكەنى، ولاردىڭ ميى قاتىپ قالماعان، قالىپتاسپاعان. ونداي ميدىڭ كومەگىمەن ءدال شىعارۋى مۇمكىن. مۇنىڭ شەشىمىن تابامىن دەپ دۇرىس باعىتقا ۇمتىلسا، عىلىمعا ۇمتىلسا – مەنىڭ ماقساتىمنىڭ ورىندالعانى. ال ەگەر مۇنىڭ شەشىمىن شىنىمەن شەشىپ كەتەر بولسا، وندا ول مەنىڭ 60 جىلدىعىما ەڭ كەرەمەت سىي بولادى.
ۇلان: ەندى ءوزىڭىز جاستاردى قاداعالاپ ءجۇرسىز بە؟ ولاردىڭ ىشىندە تاڭداندىراتىنى بار ما؟
ا.جۇمادىلدايەۆ: بار. كوپ. مىسالى، كەشەگى «Forbes» جۋرنالىن الىپ قاراساڭىز، سوندا جاندوس ماقىشيەۆ دەگەن بالا ءجۇر. امەريكادا ميلليونەر بولىپتى. مەنىڭ وقۋشىلارىمنىڭ بىرەۋى سول. مەدال العان ەڭ ءبىرىنشى وقۋشىم. ءقازىر امەريكادا كومپتەرلىك فيرمادا جۇمىس ىستەيدى. وندا جاڭا يدەيالارىمەن تابىس تاۋىپ وتىر. بۇل – ءبىر عانا مىسال. ەكىنشى مىسال – كەمبريدجدا 2000 دوللار سىياقى ۇتىپ العان ءبىر جىگىت بار. سول اقشاسىن راكپەن اۋىراتىنداردىڭ قايىرىمدىلىق قورىنا اۋداردى جانە. اتىن ۇمىتتىم، ازات پا ەدى؟! وتە ەلگەزەك جىگىت ەدى. ادىلەت وڭداسىنوۆ دەگەن جىگىت بار ەدى. وكىنىشكە وراي، قايتىس بولىپ كەتتى. وتە مىقتى فيزيك ەدى. وكىنىشتىسى، قازاق ونى بىلمەيدى. لوندوندا ۇلكەن سىيلىق العان. ماسكەۋدە وقىعان. اقش پرەزيدەنتىنىڭ سىيلىعىن العان. ونداي سىيلىقتى العان قازاقتى قازاق بىلە مە؟ بىزدە مۇنداي بالالار كوپ. ءبىراق، ولارعا دۇرىس ەسەپ بەرىلمەيدى. ورىنسىز ەسەپ قويىلادى. مىسالى، بەس تاڭبالى ساندى بەس تاڭبالى سانعا كوبەيت دەيدى. بۇل – ناعىز اقىماق ەسەپ. وتكەنى، مۇنىڭ ارتىندا عىلىم جوق. ويتكەنى، ونى كومپتەرمەن ەسەپتەۋ وڭاي. ونىڭ ەشقانداي يدەياسى جوق. بەلگىلى نارسەنى شىعارا بەرۋدىڭ نە كەرەگى بار؟! عىلىمعا بەلگىسىز، جوق نارسەنى شىعارعان دۇرىس.
ۇلان: ماتەماتيكا عىلىمدارىنىڭ ءتىزىمى جاڭا ەسىمدەرمەن تولىعادى دەپ ويلايسىز با؟
ا.جۇمادىلدايەۆ: ونىڭ نە كەرەگى بار؟ ەشقانداي دا كەرەگى جوق. جاقسى بالالار بار. ول ماتەماتيكانى تولىقتىرا ما، جوق، فيزيكانى ما – ماعان ءبارىبىر. عىلىم دەگەن بىردەي. ونداي سۇراقتى قويۋدىڭ كەرەگى جوق. جاقسى ەسەپ بار، جاقسى پروبلەما، جاقسى باعىت، جاقسى ماقسات بار. ونى مەن بىلەمىن، ماماندار بىلەدى. سول جولدا جۇرگەن بالا – دۇرىس بالا. ال بەيبەرەكەت دالاقتاي بەرگەندەر – ۋاقىتتى بوس وتكىزگەندەر. حالىقتى اقىماق قىلعاندار.
ۇلان: ءقازىر ءسىز شەتەلگە شىعىپ، ءجيى لەكسيا وقىپ ءجۇرسىز بە؟
ا.جۇمادىلدايەۆ: جوق. وعان ۋاقىتىم جوق. ون جىلداي شىقتىم، شەتەلدىڭ ءبىرتالاي جەرىن كوردىم، سول ماعان جەتەدى. قازىرگى ماقسات – ۇيدە، بالا-شاعامنىڭ قاسىندا بولۋ، ساباعىمدى بەرىپ، ستۋدەنتتەرىمنىڭ قاسىندا ءجۇرۋ. وزىمىزدە دە مىقتى ستۋدەنتتەر تولىپ جاتىر. سولاردى كورە ءبىلۋ كەرەك. سەبەبى، حالىقتىڭ الدىندا جۇرگەندەر – ارتىستەر. ال عىلىمدى ەشكىم تۇسىنگىسى كەلمەيدى، قورقادى.
جازىپ العان اسىلان ءبىرجان ۇلى،
«ۇلان»-اقپارات، zhasorken.kz
You Might Also Like
-
- اكەمنىڭ ءۇش اعاسى بولعان، - دەيدى اپاسى. - بۇلاردى ورازبايدىڭ ءتورت ۇلى دەيدى ەكەن. كەۋلىمجاي، ءامىرجاي، مامىرباي، قوڭىرباي. اكەم قوڭىرباي سولاردىڭ ەڭ كىشىسى عوي. ول ۋاقىتتا ءىنىنى اعا تاربيەلەپ وتىر...
-
كوز – جاننىڭ ايناسى دەلىنەدى، ولار ءبىز تۋرالى تولىق ايتىپ بەرە الادى دەيدى. ەندەشە تۇلعالىق سيپاتتى انىقتايتىن تەستتى ۇسىنامىز. باستىسى – اق قاعازعا كوزدىڭ سۋرەتىن سالىڭىز (ءوزىڭىز قاندا...
