شوقان ءۋاليحانوۆ
الماتى وبلىسى، اقسۋ اۋدانى، كوكوزەك اۋىلى
قۋات تەرىبايەۆ اتىنداعى ورتا مەكتەبى،
مەكتەپكە دەيىنگى شاعىن ورتالىعى
ابجاپپا قىزى ميرا
اشىق ساباق:
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قازاقتىڭ كورنەكتى عالىمى شوقان ءۋاليحانوۆ
1. بىلىمدىلىك: شوقان ءۋاليحانوۆ تۋرالى تولىق مالىمەت بەرۋ، ۇلى عالىمنىڭ عىلىمي مۇراسىمەن وقۋشىلاردى تانىستىرۋ.
2. دامىتۋشىلىق: ويلاۋ، ىزدەنىمپازدىق، شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن، وي ءورىسىن ودان ءارى ارتتىرۋعا سىن تۇرعىسىنان تۇجىرىمداۋعا داعدىلاندىرۋ.
3. تاربيەلىك: وقۋشىلار بويىندا ءوز جەرىنە،ءوز حالقىنىڭ مادەني جەتىستىكتەرىنە دەگەن قۇرمەت پەن سۇيىسپەنشىلىككە باۋلۋ، ونىڭ قادىر-قاسيەتىن ۇعىنۋعا تاربيەلەۋ.
كورنەكى قۇرالدار: ينتەراكتيۆتى تاقتا، كارتا.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ادىس-تاسىلدەرى: ءتۇسىندىرۋ، ويدى جيناقتاۋ،تالداۋ،سۇراق-جاۋاپ، جۇيەلەۋ.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
1. سالەمدەسۋ.
2. تۇگەندەۋ.
3. ساباققا دايارلىعىن تەكسەرۋ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسى بويىنشا بىلىم-بىلىك داعدىسىن تەكسەرۋ:
«ميعا شابۋىل»
1. ك.قاسىم ۇلى مەن ابىلاي حاننىڭ قانداي جاقىندىعى بار؟
2.رەسەي ۇكىمەتى قازاق جەرىن قالاي وتارلاي باستادى؟
3. كەنەسارى قاسىم ۇلى كىم؟
4 .قاي جەردە ءۇش ءجۇزدىڭ وكىلدەرى كەنەسارىنى اق كيىزگە وتىرعىزىپ، حان كوتەردى؟
5. ي.تايمان ۇلىنىڭ سەنىمدى سەرىگى، ءارى دوسى كىم؟
6. 1836-1838 ج.ج بوكەي ورداسىندا بولعان كوتەرىلىستىڭ باسشىلارى؟
ءىىى.ءۇي تاپسىرماسىن قورىتىندىلاۋ ماقساتىندا:
«اداسقان ارىپتەر»
1. ك.قاسىم ۇلى دۇنيەگە كەلگەن جەر؟ (كوكشەتاۋ)
2. ك.قاسىم ۇلىنىڭ اتاسى؟ (ابىلاي)
3. 1825 ج. ورىس ۇكىمەتىنە قارسى كوتەرىلىستى باستاعان كەنەسارىنىڭ اعاسى؟ (سەرجان)
4. ورىس ۇكىمەتىنە ارقا سۇيەگەن بوكەي ورداسىنىڭ حانى؟ (جاڭگىر)
5. يساتايدىڭ تۇلپارى؟ (اقتابان)
6. يساتايدىڭ سەنىمدى سەرىگى ءارى دوسى؟ (ماحامبەت)
7. 1836- 1838 ج.ج ، 1837- 1847ج.ج بولعان كوتەرىلىستەر قاي مەملەكەتتىڭ وتارشىلدىق ساياساتىنا قارسى بولدى؟ (رەسەي)
IV. جاڭا ساباققا كىرىسپە:
«شوقان شىڭعىس ۇلى ءۋاليحانوۆ شىعىستانۋ عىلىمىندا اققان جۇلدىزداي جارق ەتتى دە جوق بولدى» ن.ي.ۆەسەلوۆسكيي
V. جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ:
تاقىرىپتىڭ نەگىزگى مازمۇنىنىڭ جوسپارى:
1. بالا شوقان
2. ءسىبىر كادەت كورپۋسىنا ءتۇسۋى
3. عالىم شوقان
شوقان ءۋاليحانوۆ 1835 جىلى قاراشا ايىندا قازىرگى قوستاناي وبلىسى قۇسمۇرىن بەكىنىسىندە دۇنيەگە كەلگەن
شوقان دا كەنەسارى سياقتى ابىلاي حاننىڭ ۇرپاعى ەدى.
شوقاننىڭ اكەسى ابىلاي حاننىڭ ۇلكەن ۇلى ۋاليدەن تارايدى.
شوقاننىڭ ازان شاقىرىپ قويعان ەسىمى – مۇحامەدحانافيا. الايدا جاستايىنان بالا بولىپ ويناعاننان گورى، اجەسى ايعانىمنىڭ قاسىندا شوقيىپ وتىرىپ، اڭگىمە، قيسسالاردى تىڭداعاندى ۇناتقان. بەس جاسىنان حات تانىعان. سودان اجەسى ايعانىم سۇيىكتى نەمەرەسىن شوقان دەپ اتاپ كەتكەن.
شوقاننىڭ جاستايىنان ءبىلىم، عىلىمعا جاقىن بولۋىنا اكەسى شىڭعىستىڭ دا اسەرى ءتيدى. شىڭعىس كوپتەگەن ورىس زيالىلارىمەن تانىس ەدى. ولاردىڭ كوپشىلىگى بىرنەشە رەت شىڭعىستىڭ اۋلىنا قوناققا كەلگەن.
1947 جىل اكەسى ورىس دوستارىنىڭ كومەگىمەن سول كەزدەگى ەڭ ىرگەلى وقۋ ورىندارىنىڭ ءبىرى بولىپ سانالاتىن ءسىبىر كادەت كورپۋسىنا وقۋعا تۇسىرەدى
1853 جىلى شوقان كادەت كورپۋسىن ءبىتىرىپ شىعادى.
1856 جىلى ىستىقكولگە، 1857 جىلى الاتاۋ قىرعىزدارىنا، 1858- 1859 جىلدارى قاشقارياعا ساپار شەكتى.
Vءى. بەكىتۋ:
«شوقان» ءسوز جۇمباعى
1. ش.ءۋاليحانوۆ تانىس بولعان ورىس جازۋشىسى
2. ش.ءۋاليحانوۆ قاعازعا تۇسىرگەن قىرعىز جىرى
3. ماركو پولو مەن گوەستەننەن كەيىن شوقان ساپارعا بارعان ايماق
1. ش.ءۋاليحانوۆ قايتىس بولعان جەر
2. عالىمنىڭ اكەسىنىڭ اتى
3. ءسىبىر كادەت كورپۋسىن اياقتاعاننان كەيىن ش.ءۋاليحانوۆ الىپ شىققان اتاق
«سايكستىرىلمەلى تەست»
1. شوقاننىڭ شىن ەسىمى
2. شوقان كىمنىڭ ۇرپاعى
3. شوقاننىڭ دۇنيەگە كەلگەن جەرى
4. شوقاننىڭ اجەسى
5. شوقان وقىعان وقۋ ورنى
6. شوقاننىڭ اكەسى
7. شوقاننىڭ ءومىر سۇرگەن كەزەڭى
«حرونولوگيالىق ديكتانت»
1835 جىلى شوقان ءۋاليحانوۆ دۇنيەگە كەلدى
1847 جىلى ءسىبىر كادەت كورپۋسىنا وقۋعا ءتۇستى
1853 جىلى كادەت كورپۋسىندا ءبىلىم الىپ، ونى ءبىتىردى
1856 جىلى ىستىق كولگە ساپار شەكتى
1861 جىلى وكپە اۋرۋى اسقىنىپ، تۋعان اۋىلىنا ورالدى
1865 جىلى شوقان التىن ەمەل جوتاسىندا دۇنيەدەن ءوتتى
«ماتەماتيكالىق ويىن»
1. شوقان قانشا جاسىنان باستاپ حات تانىعان؟
(50 : 5) - (20 : 4) = 5
1. شوقان كادەت كورپۋسىن قانشا جاسىندا ءبىتىردى؟
(57 - 50) + (7 + 4) =18
1. شوقان نەشە جاسىندا دۇنيەدەن ءوتتى؟
(250 - 200) – 20 =30
1. ءا.مارعۇلان شوقاننىڭ ەڭبەكتەرىن قانشا جىلدىق تويىنا ارناپ قۇراستىردى؟
(100 * 3) - (10 * 15) =150
Vءىى. قورىتىندىلاۋ:
سىزبانى تولتىر
Vءىىى. ۇيگە تاپسىرما:
تاقىرىپتى وقىپ، مازمۇنداۋ
«عالىم شوقان» تاقىرىبىندا شاعىن ەسسە جازىپ كەلۋ.
قۋات تەرىبايەۆ اتىنداعى ورتا مەكتەبى،
مەكتەپكە دەيىنگى شاعىن ورتالىعى
ابجاپپا قىزى ميرا
اشىق ساباق:
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قازاقتىڭ كورنەكتى عالىمى شوقان ءۋاليحانوۆ
1. بىلىمدىلىك: شوقان ءۋاليحانوۆ تۋرالى تولىق مالىمەت بەرۋ، ۇلى عالىمنىڭ عىلىمي مۇراسىمەن وقۋشىلاردى تانىستىرۋ.
2. دامىتۋشىلىق: ويلاۋ، ىزدەنىمپازدىق، شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن، وي ءورىسىن ودان ءارى ارتتىرۋعا سىن تۇرعىسىنان تۇجىرىمداۋعا داعدىلاندىرۋ.
3. تاربيەلىك: وقۋشىلار بويىندا ءوز جەرىنە،ءوز حالقىنىڭ مادەني جەتىستىكتەرىنە دەگەن قۇرمەت پەن سۇيىسپەنشىلىككە باۋلۋ، ونىڭ قادىر-قاسيەتىن ۇعىنۋعا تاربيەلەۋ.
كورنەكى قۇرالدار: ينتەراكتيۆتى تاقتا، كارتا.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ادىس-تاسىلدەرى: ءتۇسىندىرۋ، ويدى جيناقتاۋ،تالداۋ،سۇراق-جاۋاپ، جۇيەلەۋ.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
1. سالەمدەسۋ.
2. تۇگەندەۋ.
3. ساباققا دايارلىعىن تەكسەرۋ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسى بويىنشا بىلىم-بىلىك داعدىسىن تەكسەرۋ:
«ميعا شابۋىل»
1. ك.قاسىم ۇلى مەن ابىلاي حاننىڭ قانداي جاقىندىعى بار؟
2.رەسەي ۇكىمەتى قازاق جەرىن قالاي وتارلاي باستادى؟
3. كەنەسارى قاسىم ۇلى كىم؟
4 .قاي جەردە ءۇش ءجۇزدىڭ وكىلدەرى كەنەسارىنى اق كيىزگە وتىرعىزىپ، حان كوتەردى؟
5. ي.تايمان ۇلىنىڭ سەنىمدى سەرىگى، ءارى دوسى كىم؟
6. 1836-1838 ج.ج بوكەي ورداسىندا بولعان كوتەرىلىستىڭ باسشىلارى؟
ءىىى.ءۇي تاپسىرماسىن قورىتىندىلاۋ ماقساتىندا:
«اداسقان ارىپتەر»
1. ك.قاسىم ۇلى دۇنيەگە كەلگەن جەر؟ (كوكشەتاۋ)
2. ك.قاسىم ۇلىنىڭ اتاسى؟ (ابىلاي)
3. 1825 ج. ورىس ۇكىمەتىنە قارسى كوتەرىلىستى باستاعان كەنەسارىنىڭ اعاسى؟ (سەرجان)
4. ورىس ۇكىمەتىنە ارقا سۇيەگەن بوكەي ورداسىنىڭ حانى؟ (جاڭگىر)
5. يساتايدىڭ تۇلپارى؟ (اقتابان)
6. يساتايدىڭ سەنىمدى سەرىگى ءارى دوسى؟ (ماحامبەت)
7. 1836- 1838 ج.ج ، 1837- 1847ج.ج بولعان كوتەرىلىستەر قاي مەملەكەتتىڭ وتارشىلدىق ساياساتىنا قارسى بولدى؟ (رەسەي)
IV. جاڭا ساباققا كىرىسپە:
«شوقان شىڭعىس ۇلى ءۋاليحانوۆ شىعىستانۋ عىلىمىندا اققان جۇلدىزداي جارق ەتتى دە جوق بولدى» ن.ي.ۆەسەلوۆسكيي
V. جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ:
تاقىرىپتىڭ نەگىزگى مازمۇنىنىڭ جوسپارى:
1. بالا شوقان
2. ءسىبىر كادەت كورپۋسىنا ءتۇسۋى
3. عالىم شوقان
شوقان ءۋاليحانوۆ 1835 جىلى قاراشا ايىندا قازىرگى قوستاناي وبلىسى قۇسمۇرىن بەكىنىسىندە دۇنيەگە كەلگەن
شوقان دا كەنەسارى سياقتى ابىلاي حاننىڭ ۇرپاعى ەدى.
شوقاننىڭ اكەسى ابىلاي حاننىڭ ۇلكەن ۇلى ۋاليدەن تارايدى.
شوقاننىڭ ازان شاقىرىپ قويعان ەسىمى – مۇحامەدحانافيا. الايدا جاستايىنان بالا بولىپ ويناعاننان گورى، اجەسى ايعانىمنىڭ قاسىندا شوقيىپ وتىرىپ، اڭگىمە، قيسسالاردى تىڭداعاندى ۇناتقان. بەس جاسىنان حات تانىعان. سودان اجەسى ايعانىم سۇيىكتى نەمەرەسىن شوقان دەپ اتاپ كەتكەن.
شوقاننىڭ جاستايىنان ءبىلىم، عىلىمعا جاقىن بولۋىنا اكەسى شىڭعىستىڭ دا اسەرى ءتيدى. شىڭعىس كوپتەگەن ورىس زيالىلارىمەن تانىس ەدى. ولاردىڭ كوپشىلىگى بىرنەشە رەت شىڭعىستىڭ اۋلىنا قوناققا كەلگەن.
1947 جىل اكەسى ورىس دوستارىنىڭ كومەگىمەن سول كەزدەگى ەڭ ىرگەلى وقۋ ورىندارىنىڭ ءبىرى بولىپ سانالاتىن ءسىبىر كادەت كورپۋسىنا وقۋعا تۇسىرەدى
1853 جىلى شوقان كادەت كورپۋسىن ءبىتىرىپ شىعادى.
1856 جىلى ىستىقكولگە، 1857 جىلى الاتاۋ قىرعىزدارىنا، 1858- 1859 جىلدارى قاشقارياعا ساپار شەكتى.
Vءى. بەكىتۋ:
«شوقان» ءسوز جۇمباعى
1. ش.ءۋاليحانوۆ تانىس بولعان ورىس جازۋشىسى
2. ش.ءۋاليحانوۆ قاعازعا تۇسىرگەن قىرعىز جىرى
3. ماركو پولو مەن گوەستەننەن كەيىن شوقان ساپارعا بارعان ايماق
1. ش.ءۋاليحانوۆ قايتىس بولعان جەر
2. عالىمنىڭ اكەسىنىڭ اتى
3. ءسىبىر كادەت كورپۋسىن اياقتاعاننان كەيىن ش.ءۋاليحانوۆ الىپ شىققان اتاق
«سايكستىرىلمەلى تەست»
1. شوقاننىڭ شىن ەسىمى
2. شوقان كىمنىڭ ۇرپاعى
3. شوقاننىڭ دۇنيەگە كەلگەن جەرى
4. شوقاننىڭ اجەسى
5. شوقان وقىعان وقۋ ورنى
6. شوقاننىڭ اكەسى
7. شوقاننىڭ ءومىر سۇرگەن كەزەڭى
«حرونولوگيالىق ديكتانت»
1835 جىلى شوقان ءۋاليحانوۆ دۇنيەگە كەلدى
1847 جىلى ءسىبىر كادەت كورپۋسىنا وقۋعا ءتۇستى
1853 جىلى كادەت كورپۋسىندا ءبىلىم الىپ، ونى ءبىتىردى
1856 جىلى ىستىق كولگە ساپار شەكتى
1861 جىلى وكپە اۋرۋى اسقىنىپ، تۋعان اۋىلىنا ورالدى
1865 جىلى شوقان التىن ەمەل جوتاسىندا دۇنيەدەن ءوتتى
«ماتەماتيكالىق ويىن»
1. شوقان قانشا جاسىنان باستاپ حات تانىعان؟
(50 : 5) - (20 : 4) = 5
1. شوقان كادەت كورپۋسىن قانشا جاسىندا ءبىتىردى؟
(57 - 50) + (7 + 4) =18
1. شوقان نەشە جاسىندا دۇنيەدەن ءوتتى؟
(250 - 200) – 20 =30
1. ءا.مارعۇلان شوقاننىڭ ەڭبەكتەرىن قانشا جىلدىق تويىنا ارناپ قۇراستىردى؟
(100 * 3) - (10 * 15) =150
Vءىى. قورىتىندىلاۋ:
سىزبانى تولتىر
Vءىىى. ۇيگە تاپسىرما:
تاقىرىپتى وقىپ، مازمۇنداۋ
«عالىم شوقان» تاقىرىبىندا شاعىن ەسسە جازىپ كەلۋ.
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ بىلىمدىلىك ماقساتى: وقۋشىلارعا الكانداردىڭ الىنۋىن، فيزيكالىق، حيميالىق قاسيەتتەرىن جانە تارالۋىن مەڭگەرتە وتىرىپ، حيميالىق رەاكسيا تەڭدەۋلەرىن ساۋاتتى جازۋعا
