سىن تۇرعىسىنان ويلاۋ - ءبىلىم بەرۋ ۇردىسىندە
«بالقاش قالاسى جالپى ءبىلىم بەرەتىن
تيپتىك مەكتەپ - ينتەرناتى» كمم
قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى
ماحتبەكوۆا زاميرا ايتالىموۆنا
سىن تۇرعىسىنان ويلاۋ - ءبىلىم بەرۋ ۇردىسىندە
“ءبىلىمدى ۇرپاق - بولاشاقتىڭ كەپىلى”،- دەگەندەي قازىرگى تاڭدا ەلدىڭ بولاشاق ازاماتتارىن قالىپتاستىرۋ باعىتىنداعى ءبىلىم بەرۋ ماسەلەسى - مەملەكەتىمىزدىڭ باستى ساياساتى. ءبىلىم مەن عىلىمنىڭ وڭتايلى اسەر ەتۋى ءۇشىن ەلىمىزدە وقىتۋ جۇيەسىن زامان تالابىنا ساي ۇيلەستىرۋ مىندەتى تۋىنداپ، بىلىمگە، بۇكىل وقۋ - ادىستەمەلىك جۇيەگە جاڭا تالاپتار قويىلۋدا. سوندىقتان ۇستاز ءىس - ارەكەتىن جاڭا تالاپ تۇرعىسىنان ۇيىمداستىرۋ – بۇگىنگى كۇننىڭ وزەكتى ماسەلەسى. ءمۇعالىم ءوز ءبىلىمىن، وقىتۋدىڭ ءادىس - تاسىلدەرىن ۇنەمى جەتىلدىرىپ وتىرۋى جانە جاڭا پەداگوگيكالىق تەحنولوگيانى مەڭگەرۋى ءتيىس.
ءبىلىم بەرۋدى دامىتۋ وقىتۋ ءۇردىسىن جەتىلدىرىپ، ونى اسا جاۋاپكەرشىلىكپەن ۇيىمداستىرىپ وتىرۋ كەرەكتىگى تۋرالى ويلاردى سوناۋ جىلداردىڭ وزىندە - اق ا. بايتۇرسىنوۆ، ج. ايماۋىتوۆ، م. جۇمابايەۆ سىندى الاش ارىستارى ايتىپ كەتكەن بولاتىن.
ءبىلىم بەرۋ ىسىندە زاماناۋي ادىستەمەلەر مەن ءتيىمدى پەداگوگيكالىق تەحنولوگيالاردى ەندىرۋ، ءبىلىم بەرۋدى اقپاراتتاندىرۋ، حالىقارالىق، عالامدىق - كوممۋنيكاسيالىق جەلىلەرگە شىعۋ – بۇگىنگى كۇننىڭ باستى تالابى.
“پەداگوگيكالىق تەحنولوگيا” دەگەنىمىزدى ۆ. پ بەسپالەنكو “سلاگاەموە پەداگوگيچەسكوي تەحنولوگيي” دەگەن ەڭبەگىندە بىلاي دەيدى: “وقۋ - تاربيە ءۇردىسىنىڭ الدىن - الا جۇيەلى تۇردە جوسپارلانۋى جانە ونىڭ تاجىريبەدە جۇزەگە اسۋ جوباسى”. تەحنولوگيا - قاراپايىم تىلمەن ايتقاندا، جۇزەگە اساتىن، ناقتى ماقساتتاردىڭ الدىن الا ويلاستىرىلعان ناقتى جوباسى، ياعني، بەلگىلى پەداگوگيكالىق جۇيەنىڭ تاجىريبەدە جۇزەگە اساتىن جوباسى.
ساباقتى جاڭاشىل ۇردىسپەن وتكىزۋ - وقۋشىلاردىڭ ءبىلىم ساپاسىن ارتتىرىپ، ولاردىڭ شىعارماشىلىق جانە ويلاۋ قابىلەتتەرىن دامىتىپ وتىرادى، مۇعالىمدەردىڭ كاسىبي شەبەرلىكتەرىن جەتىلدىرۋگە ىقپال ەتەدى.
وقىتۋدىڭ جاڭا تەحنولوگيالىق ادىستەرىن پايدالانا وتىرىپ، وزدىكتەرىنەن ويلانا الاتىن، ىزدەنگىش، شىعارماشالىقپەن جۇمىس ىستەيتىن تۇلعانى تاربيەلەۋ – ۇستازدار قاۋىمىنىڭ ءتول مىندەتى.
وقۋشىلاردىڭ رۋحاني - شىعارماشىلىق مۇمكىندىكتەرىن دامىتۋ سالاۋاتتى ءومىر ءسۇرۋ سالتىنىڭ بەرىك نەگىزدەرىن قالىپتاستىرۋدا، كەشەگى مەن بۇگىنگىنى سالىستىرا ايتا بىلۋدەگى قابىلەتتەرىن شىڭداۋدا ءپان ءمۇعالىمىنىڭ اتقارار جۇگى اۋىر. وقۋشىلاردىڭ وي ەركىندىگىن جەتىلدىرۋ عىلىمي شىعارماشىلىققا باۋلۋ - ءبىلىم بەرۋ ءىسىن دەموكراتيالاندىرۋدىڭ نەگىزى بولىپ تابىلادى.
“ءقازىر بوي جارىستىراتىن ەمەس، وي جارىستىراتىن زامان” دەپ ەلباسىمىز ايتقانداي، دارىندى، ءبىلىمدى ۇرپاق ەلىمىزدىڭ ەرتەڭى، بولاشاقتىڭ تۇتقاسى ەكەنى ءسوزسىز. “ساباق بەرۋ ۇيرەنشىكتى جاي شەبەرلىك ەمەس، ول ۇنەمى جەتىلدىرۋدى قاجەت ەتەتىن، ۇنەمى جاڭانى تاباتىن ونەر”،- دەپ ج. ايماۋىتوۆ ايتقانداي، ساباق بەرۋدى ونەر دەپ باعالاۋ ورىندى. سوندىقتان دا ءمۇعالىم وقۋشىلاردى ءبىلىم جۇيەسىمەن، ىسكەرلىكپەن، داعدىمەن قارۋلاندىرىپ قانا قويماي، ولاردىڭ تانىمدىق، شىعارماشىلىق قابىلەتىن دامىتىپ وتىرۋى كەرەك.
بۇگىنگى تاڭدا ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنە زاماناۋي ادىستەمەلەر مەن ءتيىمدى پەداگوگيكالىق تەحنولوگيالار ەنىپ، قولداۋ تاۋىپ قولدانىلۋدا. تەحنولوگيا – بۇل قانداي دا ءبىر جۇمىستى، ونەردى شەبەرلىكپەن ىسكە اسىرۋ جيىنتىعى.
ءادىس – وقۋ - تاربيە جۇمىستارىنىڭ الدىندا تۇرعان مىندەتتەردى دۇرىس ورىنداۋ ءۇشىن ءمۇعالىم مەن وقۋشىلاردىڭ بىرلەسىپ جۇمىس ىستەۋى ءۇشىن قولداناتىن تاسىلدەرى. ءادىس ارقىلى ماقساتقا جەتۋ ءۇشىن ىستەلەتىن جۇمىستار رەتكە كەلتىرىلەدى. وقىتۋ ادىستەرى تانىمعا قىزىعۋشىلىق تۋعىزىپ، وقۋشىنىڭ اقىل - ويىن دامىتادى، ىزدەنۋگە، جاڭا ءبىلىمدى تۇسىنۋگە ىقپال ەتەدى. وقىتۋدا ەڭ باستى نارسە – وقۋشىلاردىڭ تانىمدىق جۇمىستارى. وقىتۋ ادىستەرى ەڭ انىق فاكتىلەردى ءبىلۋدى قامتاماسىز ەتەدى، تەوريا مەن تاجىريبەنىڭ اراسىن جاقىنداتادى.
تيپتىك مەكتەپ - ينتەرناتى» كمم
قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى
ماحتبەكوۆا زاميرا ايتالىموۆنا
سىن تۇرعىسىنان ويلاۋ - ءبىلىم بەرۋ ۇردىسىندە
“ءبىلىمدى ۇرپاق - بولاشاقتىڭ كەپىلى”،- دەگەندەي قازىرگى تاڭدا ەلدىڭ بولاشاق ازاماتتارىن قالىپتاستىرۋ باعىتىنداعى ءبىلىم بەرۋ ماسەلەسى - مەملەكەتىمىزدىڭ باستى ساياساتى. ءبىلىم مەن عىلىمنىڭ وڭتايلى اسەر ەتۋى ءۇشىن ەلىمىزدە وقىتۋ جۇيەسىن زامان تالابىنا ساي ۇيلەستىرۋ مىندەتى تۋىنداپ، بىلىمگە، بۇكىل وقۋ - ادىستەمەلىك جۇيەگە جاڭا تالاپتار قويىلۋدا. سوندىقتان ۇستاز ءىس - ارەكەتىن جاڭا تالاپ تۇرعىسىنان ۇيىمداستىرۋ – بۇگىنگى كۇننىڭ وزەكتى ماسەلەسى. ءمۇعالىم ءوز ءبىلىمىن، وقىتۋدىڭ ءادىس - تاسىلدەرىن ۇنەمى جەتىلدىرىپ وتىرۋى جانە جاڭا پەداگوگيكالىق تەحنولوگيانى مەڭگەرۋى ءتيىس.
ءبىلىم بەرۋدى دامىتۋ وقىتۋ ءۇردىسىن جەتىلدىرىپ، ونى اسا جاۋاپكەرشىلىكپەن ۇيىمداستىرىپ وتىرۋ كەرەكتىگى تۋرالى ويلاردى سوناۋ جىلداردىڭ وزىندە - اق ا. بايتۇرسىنوۆ، ج. ايماۋىتوۆ، م. جۇمابايەۆ سىندى الاش ارىستارى ايتىپ كەتكەن بولاتىن.
ءبىلىم بەرۋ ىسىندە زاماناۋي ادىستەمەلەر مەن ءتيىمدى پەداگوگيكالىق تەحنولوگيالاردى ەندىرۋ، ءبىلىم بەرۋدى اقپاراتتاندىرۋ، حالىقارالىق، عالامدىق - كوممۋنيكاسيالىق جەلىلەرگە شىعۋ – بۇگىنگى كۇننىڭ باستى تالابى.
“پەداگوگيكالىق تەحنولوگيا” دەگەنىمىزدى ۆ. پ بەسپالەنكو “سلاگاەموە پەداگوگيچەسكوي تەحنولوگيي” دەگەن ەڭبەگىندە بىلاي دەيدى: “وقۋ - تاربيە ءۇردىسىنىڭ الدىن - الا جۇيەلى تۇردە جوسپارلانۋى جانە ونىڭ تاجىريبەدە جۇزەگە اسۋ جوباسى”. تەحنولوگيا - قاراپايىم تىلمەن ايتقاندا، جۇزەگە اساتىن، ناقتى ماقساتتاردىڭ الدىن الا ويلاستىرىلعان ناقتى جوباسى، ياعني، بەلگىلى پەداگوگيكالىق جۇيەنىڭ تاجىريبەدە جۇزەگە اساتىن جوباسى.
ساباقتى جاڭاشىل ۇردىسپەن وتكىزۋ - وقۋشىلاردىڭ ءبىلىم ساپاسىن ارتتىرىپ، ولاردىڭ شىعارماشىلىق جانە ويلاۋ قابىلەتتەرىن دامىتىپ وتىرادى، مۇعالىمدەردىڭ كاسىبي شەبەرلىكتەرىن جەتىلدىرۋگە ىقپال ەتەدى.
وقىتۋدىڭ جاڭا تەحنولوگيالىق ادىستەرىن پايدالانا وتىرىپ، وزدىكتەرىنەن ويلانا الاتىن، ىزدەنگىش، شىعارماشالىقپەن جۇمىس ىستەيتىن تۇلعانى تاربيەلەۋ – ۇستازدار قاۋىمىنىڭ ءتول مىندەتى.
وقۋشىلاردىڭ رۋحاني - شىعارماشىلىق مۇمكىندىكتەرىن دامىتۋ سالاۋاتتى ءومىر ءسۇرۋ سالتىنىڭ بەرىك نەگىزدەرىن قالىپتاستىرۋدا، كەشەگى مەن بۇگىنگىنى سالىستىرا ايتا بىلۋدەگى قابىلەتتەرىن شىڭداۋدا ءپان ءمۇعالىمىنىڭ اتقارار جۇگى اۋىر. وقۋشىلاردىڭ وي ەركىندىگىن جەتىلدىرۋ عىلىمي شىعارماشىلىققا باۋلۋ - ءبىلىم بەرۋ ءىسىن دەموكراتيالاندىرۋدىڭ نەگىزى بولىپ تابىلادى.
“ءقازىر بوي جارىستىراتىن ەمەس، وي جارىستىراتىن زامان” دەپ ەلباسىمىز ايتقانداي، دارىندى، ءبىلىمدى ۇرپاق ەلىمىزدىڭ ەرتەڭى، بولاشاقتىڭ تۇتقاسى ەكەنى ءسوزسىز. “ساباق بەرۋ ۇيرەنشىكتى جاي شەبەرلىك ەمەس، ول ۇنەمى جەتىلدىرۋدى قاجەت ەتەتىن، ۇنەمى جاڭانى تاباتىن ونەر”،- دەپ ج. ايماۋىتوۆ ايتقانداي، ساباق بەرۋدى ونەر دەپ باعالاۋ ورىندى. سوندىقتان دا ءمۇعالىم وقۋشىلاردى ءبىلىم جۇيەسىمەن، ىسكەرلىكپەن، داعدىمەن قارۋلاندىرىپ قانا قويماي، ولاردىڭ تانىمدىق، شىعارماشىلىق قابىلەتىن دامىتىپ وتىرۋى كەرەك.
بۇگىنگى تاڭدا ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنە زاماناۋي ادىستەمەلەر مەن ءتيىمدى پەداگوگيكالىق تەحنولوگيالار ەنىپ، قولداۋ تاۋىپ قولدانىلۋدا. تەحنولوگيا – بۇل قانداي دا ءبىر جۇمىستى، ونەردى شەبەرلىكپەن ىسكە اسىرۋ جيىنتىعى.
ءادىس – وقۋ - تاربيە جۇمىستارىنىڭ الدىندا تۇرعان مىندەتتەردى دۇرىس ورىنداۋ ءۇشىن ءمۇعالىم مەن وقۋشىلاردىڭ بىرلەسىپ جۇمىس ىستەۋى ءۇشىن قولداناتىن تاسىلدەرى. ءادىس ارقىلى ماقساتقا جەتۋ ءۇشىن ىستەلەتىن جۇمىستار رەتكە كەلتىرىلەدى. وقىتۋ ادىستەرى تانىمعا قىزىعۋشىلىق تۋعىزىپ، وقۋشىنىڭ اقىل - ويىن دامىتادى، ىزدەنۋگە، جاڭا ءبىلىمدى تۇسىنۋگە ىقپال ەتەدى. وقىتۋدا ەڭ باستى نارسە – وقۋشىلاردىڭ تانىمدىق جۇمىستارى. وقىتۋ ادىستەرى ەڭ انىق فاكتىلەردى ءبىلۋدى قامتاماسىز ەتەدى، تەوريا مەن تاجىريبەنىڭ اراسىن جاقىنداتادى.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
قۇراستىرعان: ماتەماتيكا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى
