سىرىم دات ۇلى باستاعان ۇلت - ازاتتىق قوزعالىس
ساباقتىڭ اتى: سىرىم دات ۇلى باستاعان ۇلت - ازاتتىق قوزعالىس
سىلتەمە: جوسپار
جالپى ماقساتى:
1. 1783 - 1797 جج كوتەرىلىستىڭ كوتەرىلىستىڭ دامۋىنا س. دات ۇلىنىڭ تيگىزگەن ىقپالىن اشىپ كورسەتەتىن بولادى.
كۇتىلەتىن ناتيجە: 1783 - 1797 جج. كوتەرىلىستىڭ دامۋىنا س. دات ۇلىنىڭ تيگىزگەن ىقپالىن اشىپ كورسەتەتىن بولادى.
سىرىم دات ۇلى باستاعان ۇلت – ازاتتىق كوتەرىلىستىڭ تاريحي ماڭىزىن بىلەتىن بولادى.
نەگىزگى يدەيالار: سىرىم دات ۇلى باستاعان كوتەرىلىستىڭ وراسان زور تاريحي ماڭىزى بولدى. ۇلت - ازاتتىق كوتەرىلىس قازاقتاردىڭ رەسەي يمپەرياسىنىڭ وتارشىل اكىمشىلىگىنە قارسى ەڭ العاشقى ءىرى باس كوتەرۋىنىڭ ءبىرى ەدى.
تاپسىرمالار: توپتىق جۇمىس،«مەن ساعان، سەن ماعان»
ساباق بويىنشا ءمۇعالىمنىڭ جازبالارى
(ءمۇعالىم جانە وقۋشى نەمەن اينالىسادى)
ءى. سىنىپ وقۋشىلارىنا جاعىمدى احۋال تۋعىزۋ، نازارىن ساباققا اۋدارۋ، تانىستىرۋ (1 مينۋت)
ءىى. «جايىق»، «ەدىل»، «جەم»، «ويىل»، «ساعىز» وزەندەرىنىڭ اتاۋلارى ارقىلى وقۋشىلار بەس توپقا توپتاستىرىلادى (2 مينۋت)
دەڭگەي ارەكەت تۇرلەرى
ءبىلۋ.
وي شاقىرۋ. «شەشەندىك ءسوز» وقيمىن.
باتىر نۇرالىعا نارازى بولىپ جۇرگەندە «از بەن كوپتى، اق پەن قارانى ناشار مەن مىقتىنى تەڭگەرە المادىڭ، بىرەۋ - بىرەۋدى شاۋىپ جەپ جاتىر، ەلدى باسقارا المادىڭ»، - دەپ وكپەلەپتى. نۇرالىعا ءبىر كەز كەلگەندە سىرىم امانداسپاي جۇرە بەرەدى. سوندا نۇرالى:
- باتىر، قايىرىپ سالەم بەرگىڭ كەلمەيدى، تاسىپ ءجۇرسىڭ – اۋ!- دەپتى. سوندا باتىر:
- حان، تاسىپ جۇرگەنىم جوق، قازاق بالاسىنىڭ باسىن قوسا الماي ساسىپ ءجۇرمىن،- دەپتى. بۇل باتىر كىم؟
- نەگە ول ولاي ايتتى دەپ ويلايسىڭدار؟
ءتۇسىنۋ.
ماتىنمەن جۇمىس. ءار توپقا ءماتىن ءبولىنىپ بەرىلىپ، «وكىل ءادىسى» ارقىلى بەرىلگەن ءماتىندى ءار توپقا بارىپ ءتۇسىندىرىپ شىعادى.
ءى - توپ: كوتەرىلىستىڭ العىشارتتارى، سەبەپتەرى جانە ونىڭ باستالۋى
ءىى - توپ: كوتەرىلىستىڭ باستالۋى.
ءىىى توپ: كىشى جۇزدەگى ىشكى كۇرەس جانە ونىڭ كوتەرىلىس بارىسىنا اسەرى.
ءىۇ توپ: ءحۇىىى ع 90 – جج. كوتەرىلىستىڭ جاڭا كەزەڭى.
ءۇ توپ: كوتەرىلىستىڭ السىرەۋى، جەڭىلۋى جانە ونىڭ ماڭىزى.
قولدانۋ.
«مەن ساعان، سەن ماعان». ءار توپ ءبىر – بىرلەرىنە «وكىل» ءادىسى ارقىلى ءتۇسىندىرىپ شىققان ماتىندەرى جونىندە سۇراقتار بەرەدى.
تالداۋ.
توپتىق جۇمىس «ۆەنن دياگرامماسى». الدىڭعى وتىلگەن تاقىرىپپەن بايلانىستىرا وتىرىپ، ە.پۋگاچيەۆ جانە س.داتۇلىنا ۆەنن دياگرامماسىن تولتىرادى.
جيناقتاۋ.
«ىستىق ورىندىق» ءادىسى. ءار توپتان ورىندىققا ءبىر – ءبىر وقۋشى كەلىپ وتىرادى. قالعان توپ مۇشەلەرى سۇراقتار قويادى.
باعالاۋ.
رەفلەكسيا. «بۇگىنگى ساباق ساعان ۇنادى ما؟» پاراعىن تولتىرۋ.
سىلتەمە: جوسپار
جالپى ماقساتى:
1. 1783 - 1797 جج كوتەرىلىستىڭ كوتەرىلىستىڭ دامۋىنا س. دات ۇلىنىڭ تيگىزگەن ىقپالىن اشىپ كورسەتەتىن بولادى.
كۇتىلەتىن ناتيجە: 1783 - 1797 جج. كوتەرىلىستىڭ دامۋىنا س. دات ۇلىنىڭ تيگىزگەن ىقپالىن اشىپ كورسەتەتىن بولادى.
سىرىم دات ۇلى باستاعان ۇلت – ازاتتىق كوتەرىلىستىڭ تاريحي ماڭىزىن بىلەتىن بولادى.
نەگىزگى يدەيالار: سىرىم دات ۇلى باستاعان كوتەرىلىستىڭ وراسان زور تاريحي ماڭىزى بولدى. ۇلت - ازاتتىق كوتەرىلىس قازاقتاردىڭ رەسەي يمپەرياسىنىڭ وتارشىل اكىمشىلىگىنە قارسى ەڭ العاشقى ءىرى باس كوتەرۋىنىڭ ءبىرى ەدى.
تاپسىرمالار: توپتىق جۇمىس،«مەن ساعان، سەن ماعان»
ساباق بويىنشا ءمۇعالىمنىڭ جازبالارى
(ءمۇعالىم جانە وقۋشى نەمەن اينالىسادى)
ءى. سىنىپ وقۋشىلارىنا جاعىمدى احۋال تۋعىزۋ، نازارىن ساباققا اۋدارۋ، تانىستىرۋ (1 مينۋت)
ءىى. «جايىق»، «ەدىل»، «جەم»، «ويىل»، «ساعىز» وزەندەرىنىڭ اتاۋلارى ارقىلى وقۋشىلار بەس توپقا توپتاستىرىلادى (2 مينۋت)
دەڭگەي ارەكەت تۇرلەرى
ءبىلۋ.
وي شاقىرۋ. «شەشەندىك ءسوز» وقيمىن.
باتىر نۇرالىعا نارازى بولىپ جۇرگەندە «از بەن كوپتى، اق پەن قارانى ناشار مەن مىقتىنى تەڭگەرە المادىڭ، بىرەۋ - بىرەۋدى شاۋىپ جەپ جاتىر، ەلدى باسقارا المادىڭ»، - دەپ وكپەلەپتى. نۇرالىعا ءبىر كەز كەلگەندە سىرىم امانداسپاي جۇرە بەرەدى. سوندا نۇرالى:
- باتىر، قايىرىپ سالەم بەرگىڭ كەلمەيدى، تاسىپ ءجۇرسىڭ – اۋ!- دەپتى. سوندا باتىر:
- حان، تاسىپ جۇرگەنىم جوق، قازاق بالاسىنىڭ باسىن قوسا الماي ساسىپ ءجۇرمىن،- دەپتى. بۇل باتىر كىم؟
- نەگە ول ولاي ايتتى دەپ ويلايسىڭدار؟
ءتۇسىنۋ.
ماتىنمەن جۇمىس. ءار توپقا ءماتىن ءبولىنىپ بەرىلىپ، «وكىل ءادىسى» ارقىلى بەرىلگەن ءماتىندى ءار توپقا بارىپ ءتۇسىندىرىپ شىعادى.
ءى - توپ: كوتەرىلىستىڭ العىشارتتارى، سەبەپتەرى جانە ونىڭ باستالۋى
ءىى - توپ: كوتەرىلىستىڭ باستالۋى.
ءىىى توپ: كىشى جۇزدەگى ىشكى كۇرەس جانە ونىڭ كوتەرىلىس بارىسىنا اسەرى.
ءىۇ توپ: ءحۇىىى ع 90 – جج. كوتەرىلىستىڭ جاڭا كەزەڭى.
ءۇ توپ: كوتەرىلىستىڭ السىرەۋى، جەڭىلۋى جانە ونىڭ ماڭىزى.
قولدانۋ.
«مەن ساعان، سەن ماعان». ءار توپ ءبىر – بىرلەرىنە «وكىل» ءادىسى ارقىلى ءتۇسىندىرىپ شىققان ماتىندەرى جونىندە سۇراقتار بەرەدى.
تالداۋ.
توپتىق جۇمىس «ۆەنن دياگرامماسى». الدىڭعى وتىلگەن تاقىرىپپەن بايلانىستىرا وتىرىپ، ە.پۋگاچيەۆ جانە س.داتۇلىنا ۆەنن دياگرامماسىن تولتىرادى.
جيناقتاۋ.
«ىستىق ورىندىق» ءادىسى. ءار توپتان ورىندىققا ءبىر – ءبىر وقۋشى كەلىپ وتىرادى. قالعان توپ مۇشەلەرى سۇراقتار قويادى.
باعالاۋ.
رەفلەكسيا. «بۇگىنگى ساباق ساعان ۇنادى ما؟» پاراعىن تولتىرۋ.
You Might Also Like
