سىيىمدىلىق. ليتر
ماتەماتيكا. 2 - سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: سىيىمدىلىق. ليتر.
ماقساتى: 1. زاتتىڭ قاسيەتىن سيپاتتايتىن شامانىڭ ءبىرى - سىيىمدىلىق جايىندا تۇسىنىك بەرۋ جانە ونىڭ بىرلىگى ليترمەن تانىستىرۋ، ءبىر امالمەن شىعارىلاتىن ەسەپتەر قۇراستىرا الۋعا داعدىلاندىرۋ؛
2. وقۋشىلارعا ءتۇرلى تاپسىرمالاردى ورىنداتۋ ارقىلى تانىمدىق قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
3. وقۋشىلاردى جاۋاپكەرشىلىككە، شاپشاڭدىققا، ءتورت تۇلىكتى كۇتە بىلۋگە تاربيەلەۋ.
I. وي قوزعاۋ
- بالالار، ىڭعايلانىپ وتىرىپ، ويشا قيالدايىق. تازا اۋامەن ەركىن تىنىس الىپ، كەڭ بايتاق دالامەن كوك شالعىندى كەشىپ كەلەمىز. الدىمىزدان... (داۋىستار ەستىلەدى)
- ءۇنسىز دالانى ءتۇرلى دىبىسپەن كوڭىلدى ەتكەن، سايىن دالاعا جان ءبىتىرىپ، تولتىرا كوركەم ەتكەن بۇل نە بايلىق؟ (ءتورت تۇلىك)
- ءيا، بالالار، بۇل ءبىر قوجالىقتىڭ
كەلە - كەلە تۇيەسى،
ءۇيىر - ءۇيىر جىلقىسى،
تابىن - تابىن سيىرى،
وتار - وتار قوي، ەشكىسى ەكەن.
- شارۋاشىلىق قوجاسى ءوز مالدارىنا ەن سالىپتى، ەندەشە كوزىمىز جەتكەن نومىرلەرىن تاۋىپ بايقالىق.
- ول ءۇشىن امالداردى اۋىزشا ورىنداپ، تەك جاۋابىن عانا رەتىمەن تىزبەكتەي جازامىز.
- ءار تۇلىكتى بەرىلگەن ارىپتەرى بار قورشاۋعا كىرگىزەيىك. سول ارىپتەردى قوسساق، قانداي ءسوز شىعار ەكەن؟
- شاما دەگەن نە ەكەنىن ەسكە تۇسىرەيىك.
- وتكەن ساباقتا قانداي شامامەن تانىستىق؟
- ماسسانىڭ قانداي بىرلىگىن بىلەمىز؟
- وسى تۇلىكتەردەن شارۋاشىلىق قوجاسى ماسسامەن ولشەنەتىن قانداي زاتتاردى الادى؟
(ەت، ءجۇن، تەرى...)
- ال ءسۇتتى نەگە ماسسا بىرلىگىمەن ولشەي المايمىز؟ (سۇيىق )
- ۇستەل ۇستىندە ەكى ىدىس تۇر. ولار تۋرالى نە ايتا الاسىڭدار؟( 1 ليترلىك بانكا، 1 ليترلىك بوتەلكە )
- قالاي ويلايسىڭدار؟
وسى ىدىستاردىڭ بىرىندەگى سۇيىق، ەكىنشىسىنە تولىق سىيا ما؟ ونى قالاي انىقتاۋعا بولادى؟
- سۇيىقتى قانداي بىرلىكپەن ولشەيتىنىن كىم بىلەدى؟ وسى ولشەم بىرلىكتى ءبىز قايدا كەزدەستىرەمىز؟
ءىى. ماعىنانى اشۋ
ساباقتىڭ تاقىرىبى مەن ماقساتىن اشقىزۋ
وقۋلىقپەن جۇمىس
№1.
- شىرىندى ۇناتاسىڭدار ما؟ پايداسى قانداي؟ (دارۋمەنگە باي)
- ال ءسۇتتى شە؟ پايداسى؟ (ءسۇتتىڭ قۇرامىندا باستىسى اعزاعا ەڭ كەرەكتى كالسيي بار. كالسيي سۇيەكتى نىعايتادى،...)
ال، ءبىزدىڭ قوجالىقتا تاعى قانداي ءسۇت تۇرلەرى وندىرىلەدى؟
(ەمدىك قاسيەتكە يە قىمىز، شۇبات جانە انا ءسۇتىنىڭ ورنىنا جۇرەتىن - ەشكى ءسۇتى)
ىدىستاردىڭ سىيىمدىلىقتارى سالىستىرىلادى. ىدىسقا قۇيىلعان سۇيىقتىقتىڭ مولشەرى انىقتالادى. وقۋشىلار سىيىمدىلىقتىڭ ولشەم بىرلىگى تۋرالى قورىتىندى جاسايدى. جاڭا شامانى - سىيىمدىلىقتى سالىستىرۋ ورىندالادى.
10ل * 3ل 1ل * 3ل 2ل * 1ل جانە ت. س. س.
№2. ەسەپتەر شىعارۋ.
1) ەسەپتىڭ قىسقاشا شارتى
2) ەسەپتەردى سالىستىرۋ.
3) بيدونعا ليترلەپ قوسىپ جانە ليترلەردى شىعارىپ الۋعا بولا ما؟ قورىتىندى جاسا.
سەرگىتۋ ءساتى. تۇلپارىم
اياۋلىم قاشىق،
№3. جۇپپەن جۇمىس
ءبىز الىس ساپارعا شىعامىز. وزىمىزبەن بىرگە ەكى ىدىس الامىز. وسىنداي ىدىستاردا قانداي سۇيىق بولاتىنىن جانە ولارعا قانشا سىياتىنىن ءار جۇپ انىقتاپ، ەسەپ قۇراستىرىپ، شىعارۋ جانە ورتاعا سالىپ، كورسەتىپ بەرۋ جۇمىستارى تاپسىرىلادى.
تاقتامەن جۇمىس.№3. ەسەپتى شىعار، كەرى ەسەپ قۇراستىر.
وتكەندى قايتالاۋ جانە بەكىتۋ.
№5. ا، ءا) ۇقساستىعى مەن ايىرماشىلىعى نەدە ەكەنىن تۇسىندىرە وتىرىپ، جازباشا ورىنداۋ.
№6. وزىندىك جۇمىس. تاپسىرمانى ورىنداۋ الدىندا قوسۋ مەن ازايتۋدىڭ كومپونەنتتەرىن جانە ولاردىڭ امالدار ناتيجەلەرىمەن بايلانىسىن ەسكە ءتۇسىرۋ قاجەت.
رەفلەكسيا.
شىعارماشىلىق جۇمىس. توپتىق جۇمىس. شەشۋدىڭ بارلىق مۇمكىن نۇسقالارى، سونىڭ ىشىندە
گرافيكتىك ءتۇرى دە ۇسىنىلادى، توپتا تالقىلاۋ رەتىندە ۇيىمداستىرىلادى. جۇمىستى ورتاعا سالىپ، كورسەتىپ بەرەدى. جۇمىسقا 4 - 5مين. بولىنەدى.
تاپسىرما قيىن بولدى ما؟ ەگەر مۇمكىن بولسا، نەنى وزگەرتەر ەدىڭدەر؟
ساباقتى قورىتىندىلايىق، وزدەرىڭە بەلگىلى شامالاردىڭ سۇلباسىن تۇزەيىك. سۇلبانى جەكە پاراق قاعازعا قۇرۋ كەرەك تە، الدا كورنەكى قۇرال رەتىندە پايدالانۋعا بولادى.
ءبىزدىڭ سۇلبادا باستى تىرەك ءسوز قانداي بولۋ كەرەك؟
شاما
ال، سەندەرگە قانداي شامالار بەلگىلى؟ ولار قانداي بىرلىكتەرمەن ولشەنەدى؟
شاما
ۇزىندىق
سم، دم، م. ماسسا
كگ سىيىمدىلىق (كولەم)
ءۇي تاپسىرماسى. 56 - بەت. №4
ساباقتىڭ تاقىرىبى: سىيىمدىلىق. ليتر.
ماقساتى: 1. زاتتىڭ قاسيەتىن سيپاتتايتىن شامانىڭ ءبىرى - سىيىمدىلىق جايىندا تۇسىنىك بەرۋ جانە ونىڭ بىرلىگى ليترمەن تانىستىرۋ، ءبىر امالمەن شىعارىلاتىن ەسەپتەر قۇراستىرا الۋعا داعدىلاندىرۋ؛
2. وقۋشىلارعا ءتۇرلى تاپسىرمالاردى ورىنداتۋ ارقىلى تانىمدىق قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
3. وقۋشىلاردى جاۋاپكەرشىلىككە، شاپشاڭدىققا، ءتورت تۇلىكتى كۇتە بىلۋگە تاربيەلەۋ.
I. وي قوزعاۋ
- بالالار، ىڭعايلانىپ وتىرىپ، ويشا قيالدايىق. تازا اۋامەن ەركىن تىنىس الىپ، كەڭ بايتاق دالامەن كوك شالعىندى كەشىپ كەلەمىز. الدىمىزدان... (داۋىستار ەستىلەدى)
- ءۇنسىز دالانى ءتۇرلى دىبىسپەن كوڭىلدى ەتكەن، سايىن دالاعا جان ءبىتىرىپ، تولتىرا كوركەم ەتكەن بۇل نە بايلىق؟ (ءتورت تۇلىك)
- ءيا، بالالار، بۇل ءبىر قوجالىقتىڭ
كەلە - كەلە تۇيەسى،
ءۇيىر - ءۇيىر جىلقىسى،
تابىن - تابىن سيىرى،
وتار - وتار قوي، ەشكىسى ەكەن.
- شارۋاشىلىق قوجاسى ءوز مالدارىنا ەن سالىپتى، ەندەشە كوزىمىز جەتكەن نومىرلەرىن تاۋىپ بايقالىق.
- ول ءۇشىن امالداردى اۋىزشا ورىنداپ، تەك جاۋابىن عانا رەتىمەن تىزبەكتەي جازامىز.
- ءار تۇلىكتى بەرىلگەن ارىپتەرى بار قورشاۋعا كىرگىزەيىك. سول ارىپتەردى قوسساق، قانداي ءسوز شىعار ەكەن؟
- شاما دەگەن نە ەكەنىن ەسكە تۇسىرەيىك.
- وتكەن ساباقتا قانداي شامامەن تانىستىق؟
- ماسسانىڭ قانداي بىرلىگىن بىلەمىز؟
- وسى تۇلىكتەردەن شارۋاشىلىق قوجاسى ماسسامەن ولشەنەتىن قانداي زاتتاردى الادى؟
(ەت، ءجۇن، تەرى...)
- ال ءسۇتتى نەگە ماسسا بىرلىگىمەن ولشەي المايمىز؟ (سۇيىق )
- ۇستەل ۇستىندە ەكى ىدىس تۇر. ولار تۋرالى نە ايتا الاسىڭدار؟( 1 ليترلىك بانكا، 1 ليترلىك بوتەلكە )
- قالاي ويلايسىڭدار؟
وسى ىدىستاردىڭ بىرىندەگى سۇيىق، ەكىنشىسىنە تولىق سىيا ما؟ ونى قالاي انىقتاۋعا بولادى؟
- سۇيىقتى قانداي بىرلىكپەن ولشەيتىنىن كىم بىلەدى؟ وسى ولشەم بىرلىكتى ءبىز قايدا كەزدەستىرەمىز؟
ءىى. ماعىنانى اشۋ
ساباقتىڭ تاقىرىبى مەن ماقساتىن اشقىزۋ
وقۋلىقپەن جۇمىس
№1.
- شىرىندى ۇناتاسىڭدار ما؟ پايداسى قانداي؟ (دارۋمەنگە باي)
- ال ءسۇتتى شە؟ پايداسى؟ (ءسۇتتىڭ قۇرامىندا باستىسى اعزاعا ەڭ كەرەكتى كالسيي بار. كالسيي سۇيەكتى نىعايتادى،...)
ال، ءبىزدىڭ قوجالىقتا تاعى قانداي ءسۇت تۇرلەرى وندىرىلەدى؟
(ەمدىك قاسيەتكە يە قىمىز، شۇبات جانە انا ءسۇتىنىڭ ورنىنا جۇرەتىن - ەشكى ءسۇتى)
ىدىستاردىڭ سىيىمدىلىقتارى سالىستىرىلادى. ىدىسقا قۇيىلعان سۇيىقتىقتىڭ مولشەرى انىقتالادى. وقۋشىلار سىيىمدىلىقتىڭ ولشەم بىرلىگى تۋرالى قورىتىندى جاسايدى. جاڭا شامانى - سىيىمدىلىقتى سالىستىرۋ ورىندالادى.
10ل * 3ل 1ل * 3ل 2ل * 1ل جانە ت. س. س.
№2. ەسەپتەر شىعارۋ.
1) ەسەپتىڭ قىسقاشا شارتى
2) ەسەپتەردى سالىستىرۋ.
3) بيدونعا ليترلەپ قوسىپ جانە ليترلەردى شىعارىپ الۋعا بولا ما؟ قورىتىندى جاسا.
سەرگىتۋ ءساتى. تۇلپارىم
اياۋلىم قاشىق،
№3. جۇپپەن جۇمىس
ءبىز الىس ساپارعا شىعامىز. وزىمىزبەن بىرگە ەكى ىدىس الامىز. وسىنداي ىدىستاردا قانداي سۇيىق بولاتىنىن جانە ولارعا قانشا سىياتىنىن ءار جۇپ انىقتاپ، ەسەپ قۇراستىرىپ، شىعارۋ جانە ورتاعا سالىپ، كورسەتىپ بەرۋ جۇمىستارى تاپسىرىلادى.
تاقتامەن جۇمىس.№3. ەسەپتى شىعار، كەرى ەسەپ قۇراستىر.
وتكەندى قايتالاۋ جانە بەكىتۋ.
№5. ا، ءا) ۇقساستىعى مەن ايىرماشىلىعى نەدە ەكەنىن تۇسىندىرە وتىرىپ، جازباشا ورىنداۋ.
№6. وزىندىك جۇمىس. تاپسىرمانى ورىنداۋ الدىندا قوسۋ مەن ازايتۋدىڭ كومپونەنتتەرىن جانە ولاردىڭ امالدار ناتيجەلەرىمەن بايلانىسىن ەسكە ءتۇسىرۋ قاجەت.
رەفلەكسيا.
شىعارماشىلىق جۇمىس. توپتىق جۇمىس. شەشۋدىڭ بارلىق مۇمكىن نۇسقالارى، سونىڭ ىشىندە
گرافيكتىك ءتۇرى دە ۇسىنىلادى، توپتا تالقىلاۋ رەتىندە ۇيىمداستىرىلادى. جۇمىستى ورتاعا سالىپ، كورسەتىپ بەرەدى. جۇمىسقا 4 - 5مين. بولىنەدى.
تاپسىرما قيىن بولدى ما؟ ەگەر مۇمكىن بولسا، نەنى وزگەرتەر ەدىڭدەر؟
ساباقتى قورىتىندىلايىق، وزدەرىڭە بەلگىلى شامالاردىڭ سۇلباسىن تۇزەيىك. سۇلبانى جەكە پاراق قاعازعا قۇرۋ كەرەك تە، الدا كورنەكى قۇرال رەتىندە پايدالانۋعا بولادى.
ءبىزدىڭ سۇلبادا باستى تىرەك ءسوز قانداي بولۋ كەرەك؟
شاما
ال، سەندەرگە قانداي شامالار بەلگىلى؟ ولار قانداي بىرلىكتەرمەن ولشەنەدى؟
شاما
ۇزىندىق
سم، دم، م. ماسسا
كگ سىيىمدىلىق (كولەم)
ءۇي تاپسىرماسى. 56 - بەت. №4